MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 68-
1899
Dinsdag
21 Maart,
142" Jaargang.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 20 Maart 8 u. vm. 33 gr. 12 u. 38 gr.
av. 4 u. 40 gr. F. Verw. mat. N. wind, bew., sneeuw.
Middelburg 20 Maart.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiên20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
Voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te AmsterdamA. de La Mak Azn. te Rotter
dam: Nijgh vak Ditmak.
En de mare ging Zaterdag avond in beperk
ten kring van mond tot mond en verspreidde
zich Zondag meer en meer: mr G. N. de
pelaar is te Nice overleden!
Bg znlk eene tijding past geen gedrnisch;
men fluistert haar elkaar toe, maar roept haar
niet uit.
Ook omdat men eerst aan haar, wien de
overledene het naast was, wil overlaten tegen
over andere familieleden en de talrijke schare
van vrienden handelend op te treden, maar
tevens omdat bet bericht zelf eer tot ernstig
en rustig nadenken stemt, dan tot luidruchtig
betoog.
De tijding kwam geheel onverwacht.
Nu ja, wij wisten het hij was op leeftijd,
maar wij wilden daarvan liefst niet weten. Het
was of wij angstig waren daarover te praten,
uit vrees hem dan te zullen verliezen. En
zoo oud was hij nog niet. Als hg zgn jaar
ïgksch bezoek in het Zniden van Frankrgk had
gebracht en hg kwam weêr in ons midden, daD
verheugden velen, zeer velen zich erover, dai
zijne krachten weêr waren gesterkt en zgn
weerstandsvermogen opnieuw was gestaald.
En dan zag menigeen met welgevallen naai
de bekende woning in de Lange Delft, omdat
daar weer leven was, en wierp men van zelf
een blik naar boven, waar men hem zoo dik
wgis zgne plaats zag innemen.
Die woning is thans gesloten en straks zal
men daar hoogstwaarschgulgk binnen dragen
het ïghvan hem, dien men in menigen kring
noode, zeer noode zal missen.
Wg hadden hem ook dit jaar zoo gaarne
teruggezien.
Want hg was een stuk uit ons leven, nit
ons gemeenschappeigk leven. Een figuur, waar
op wg met ingenomenheid wezenwaartegen
wg met eerbied en waardeering opzagen.
En wg deden dit, omdat hg zgn gansche leven
lang getoond heeft in Middelburg belang te
■tellen, liefde daarvoor te koesteren; voor het
welzgn van onze stad tijd en geld te wilier
opofferen.
Om dit door bewijzen te staven moeten wg
dorre feiten opsommen.
Welnu ze zgn de volgende
Gerhardus Nicolaas de Stoppelaar werd
den 27 Februari 1825 te Middelburg géborén
uit het huweigk van Pieter de Stoppelaar, lid
der Staten van Zeeland en wethouder van
Middelburg, met Judina Adriana Leonarda de
Haan.
Hg ontving zgne opleiding in zgne geboor
testad en te Noordwgk-binnen en studeerde
aan de hooeeschool te Leiden, waar hg in 1848
promoveerde tot doctor in de rechten op eene
dissertatie: De civitate Medioburgensiejusque
procurandae ratione variis temporibus.
Den 17 Dec. 1852 werd de heer De Stoppe-
laar benoemd tot griffier ter gemeente-secreta
rie alhier, en den 30 Sept. 1856 tot gemeente
secretaris van Middelburg, welke betrekking
hg bekleedde tot 31 Oct. 1884, na 28 Mei te
voren op zgn verzoek eervol te zgn ontslagen.
Den 25 Nov. van hetzelfde jaar werd hg
gekozen tot lid van den gemeenteraad en tot
zgn dood toe bad hg daarin zitting.
Als zoodanig maakte hg deel nit van de
commissie van financiën en van de commissie
ten behoeve van de oudheidkundige verzame
ling en het oud-archief der gemeente.
Verder was de heer De Stoppelaar sedert
1865 ook lid der plaatselijke commissie van
toezicht op de scholen voor het middelbaar
onderwgs.
Als chef eener aanzienlijke wynhandelaars-
firma bg den handel betrokken, maakte bij
deel nit van de Earner van koophandel, waarin
hg een lange reeks van jaren den voorzitters-
etoel bekleedde.
Den 7 Juli 1849 werd hij benoemd tot
auditeur bg den schuttersraad, welk ambt hg
tot 11 Juli 1884 vervulde.
Verder was de overledene tot aan zijn dood
deken van de confrérie van St. Sebastiaan', en
aan zgn krachtig initiatief is het welslagen te
danken van de zomerconcerten,diehetmuzieb-
lievend Middelburgsch publiek zoo veel genot
gaven.
Van de Vereeniging tot bevordering van het
Vreemdelingenverkeer in Walcherente Middel
burg, was de heer De Stoppelaar eere-voorzitter.
Ten behoeve daarvan liet hg het bekende
buisje op de Groote Markt restaureeren en
stond dat eerst aan de vereeniging ten ge-
bruike af, om het haar later cadeau te geven.
Nog was de overledene voorzitter der in
Ook stond de heer De Stoppelaar aan het
hoofd der atdeeling Middelburg van de schip-
persvereeniging Schuttevaer.
Daarby arbeidde hg met lust en grooten
gver aan al wat bevorderlijk kon zijn aan
volksontwikkeling, kunsten en wetenschappen.
Zoo was bg een der oprichters van de be
kende vereeniging Uit het volkVoor het volk,
waarvan hg sedert haar ontstaan, in Juni 1865,
het voorzitterschap bekleedde. Als zoodanig
was hg in 1889 president van de zoo wel ge
slaagde, te Middelburg gehouden Zeeuwsche
tentoonstelling van nyverheid en kunst, toege
past op nijverheid, benevens wedstrijd voor den
handwerksman.
In 1886 schonk hg aan het Schuttershof St.
Sebastiaan een nieuw gebouw voor het houden
van tentoonstellingen, waarin gevestigd is het
alstoen opgericht Museum voor hedendaagsche
kunst. Die vereeniging, onder den naam
Kunstmuseum, waarvan hg voorzitter was, bood
bij verschillende schildergen aan, opdat daarin
ra verzameling tot stand zou kunnen komen.
Aan hot Schuttershof schonk de heer De
Stoppelaar ook den nieuwen toegang op de
Vlasmarkt.
In 1888 liet hg een door hem gekocht
gebouw in de Wagenaarstraat inrichten
voor het Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen, waarvan hg van 1874 tot 1885
secretaris en herhaaldeigk lid van het bestuur
Hg maakte ook deel uit van de Com
missie tot het opsporen, het behoud eu het
maken van de overbigfsels van kunst
en oudheid in Zeeland.
In 1888 liet de echtgenoote van den over-
i, mevrouw C. H. A. de StoppelaarVan
s, een speeltuin voor kinderen uit den behoef-
tigen stand inrichten en schonk die aan de
vereeniging Uit het Volk Voor het Volk met
een zeker bedrag tot instandhouding ervan.
Van het bestuur over dien kinderspeeltuin
was de overledene eere-voorzitter.
De heer De Stoppelaar schreef o. a.-. Eet
Schuttengilde van den Edele Handboogcon
frérie van St. Sebastiaan te Middelburgwat
niet in den handel is en waarvan slechts 125
ex. werden gedrukt, Verslag van het verhan
delde op het XVII Landhuishoudkundig con
gres te Middelburg in Juni 1862Handelingen
van het XII Nederlandsch taal- en letterkundig
congres te Middelburg in September 1872, Cata
logus der oud en zeldzaamheden enz., aanwezig
in de oudheidskamer te MiddelburgKort over
zicht der geschiedenis van den Zeeuwschen
spoorweg en de daarbij behoorende werken, dit
laatste opgenomen in den Middelburgschen
Naamwijzer voor 1866, benevens andere ver
handelingen en mededeelingen, met de geschie.
denis van Middelburg in verband staande.
Hg was voornemens eene historie te schrg-
ven van Middelburg, en had daarvoor reeds
jaren lang bouwstoffen verzameld, toen op 22
April 1870 zgn woning afbrandde, en al de
boeken en handschriften vernietigd werden.
Met deze losse grepen uit het leven van mr
G. N. de Stoppelaar meenen wij voldoende te
hebben aangetoond wat de overledene voor
stad zgner inwoning was en achten wg het
onnoodig verder melding te maken van tal van
instellingen, die hg door zgn lidmaatschap of
op andere wgze steunde.
Dat ook de Hooge regeering do verdiensten
van den heer De Stoppelaar waardeerde, bigkt
wel uit zgne benoeming in de ridderorden van
den [Nederlandschen Leeuw en de Eikenkroon.
Wij noemden al het bovenstaande dorre
feiten. Maar zy getuigen toch van zoovele te
waardeeren pogingen van den overledene om
in zgne ambtelgke betrekkingen van secreta
ris en lid van den raad nuttig te zgn voor, en
als burger goed te doen aan de stad zgner ge
boorte en inwoning, van zgn warm hart
zgn streven om al te bevorderen wat
naar zgne overtuiging goed en schoon was. Zoo
menige vrucht van zgn arbeid zal big ven getui
gen van dat pogen en een eerezuil zgn voor
|ne nagedachtenis!
En als bewgs hoe hg meeleefde met zgn
tgd; hoe hg, bij de gestadige wisseling der
ideeën, niet opzag tegen schreden voorwaarts,
welke velen jongeren te snel toescbgnen,
daarvan was wel het meest welsprekende be
wgs de houding, die de overledene aannam
toen er sprake was van de oprichting van Ons
Huis te Middelburg in het jaar 1894.
Uit eigen ervaring kunnen wg spreken,
want het was ons gegund daarover zgn ge
voelen te vernemen. Met belangstelling hoorde
hij aan de uiteenzetting van het doel, dat met
zulk een Ons Huis werd beoogd. Veel woorden
waren trouweaa niet noodig om hem van het
nut daarvan te overtuigenhij, die reeds zoo
veel voor het volk had gedaan en willen doen,
>fte oogenblikkelijk de waarde van zulk
eene stichting en van aarzeling was bij hem
geen oogenblik kwestie; bij zeide dadelijk
hulp en steun toe. En hg verleende die ook
op onbekrompen wgze.
Zoo heeft hg vele malen in zgn leven gedaan
En wanneer er bg het op- of inrichten van
nuttige zaken gehandeld moest worden, dan
waren ook tgd en moeite hem nooit te veel.
Hg werkte met gver en hg werkte veel.
Met zijn dood is dan ook weer heengegaan
in van de goede, degeigke, oude garde; een
van die mannen die weten wat zg willen,
maar ook arbeiden voor hetgeen zg willen.
Zullen de jongeren hen evenaren
Wij willen het hopen.
En toch, al is het waar dat niemand on
misbaar is, en dat zgn plaats in tal van ver-
eenigingen wel weer zal worden ingenomen,
voor Middelburg zal een tweede mr G. N. de
Stoppelaar niet gemakkeigk te vinden zgn.
Als dit ooit het geval zal wezen
Het heeft ook hem niet aan aanvallen, aan
bedillers, aan benijders ontbroken.
Voor wat hg deed voor ons volksleven heeft
hg menigen harden aanval moeten hooren van
hen die, met hun engere begrippen, zgne
ruime opvattingen niet konden deelen.
Maar gelukkigook harteigke bewijzen van
sympathie en waardeering vielen mr De Stop
pelaar ten deel.
Daarvan getuigde vooral de dag van zijn
708ten jaardag, de 27 Februari 1895.
Toen heeft een groot deel van Middel-
burg's ingezetenen het ligt ons nog versch
in 't geheugen den tol der erkenteigkheid
hem op duideigk sprekende wgze betaald.
Zooals men zich herinnert, boden toen die
stadgenooten den heer De Stoppelaar een gouden
medaille aan met zgn portret en een inschrift.
In het kunstmuseum is te zgner eere een
marmeren gedenksteen geplaatst en in het ge
bouw van het Zeeuwsch Genootschap bewaart
een keurig mooi geschilderd glas de herinnering
aan den overledene.
Ook stippen wg nog even aan dat in het vorig
aar den heer De Stoppelaar het eere-voorzit-
terschap werd aangeboden van de commissie
tot viering van de inhuldiging van H. M. de
Koningin te Middelburg.
Straks zal zgn uitvaart plaats hebben.
Een groote schare van belangstellende
vrienden en vereerders zal hem, hetzij in per
soon, hetzg in gedachten, uitgeleide doen naar
de laatBte rustplaats.
En allen zullen bezield zgn met deze eene en
dezelfde gedachtedaar is opnieuw een goed
burger, een groot vriend van Middelburg
Helling en invordering kerke
lijke belasting.
De Kamper Courant kan zich niet vereeni
gen met onze opmerking, omtrent weigering
van kerkeiyke belasting, gemaakt in ons
nommer van 10 Maart, in verband met hare
beschouwing over de publieke verkooping der
inboedels van eenige personen te Leiden, die
weigerden in den kerkeigken hoofdelgken
omslag bij te dragen.
Naar hare meening doet onze mededeeling,
dat men van dien omslag kan vrijkomendoor
per deurwaarders-exploit zgn lidmaatschap op
te zeggen, niets ter zake. „De vraag is alleen,"
zegt zg, „of een privaat-rechtelijk lichaam
handelen mag alsof het een publiek-rechteiyk
lichaam ware, in het gegeven geval belastin
gen mag opleggen, en met dwang opleggen,
aan hen, die tegenover dat lichaam geenerlei
geldeiyke verplichting hebben op zich geno
men wat meer is, ook aan hen, die door een
daad, geheel onafhankeiyk van hunnen wil
(den doop), aan dat lichaam zijn gebonden
geworden.
Dat is eene vraag, die veel meer ter be
slissing staat van den wetgever dan van de
rechterUjke macht."
Naar onze meening is de vraag van genoemd
blad „of een privaat-rechteiyk lichaam hande
len mag alsof het een publiek rechteiyk lichaam
ware en met dwang belastingen mag opleggen"
in deze onjuist gesteld.
De kerk toch is een zedelijk lichaam; de
kerkelijke reglementen zgn de statuten van
dat zedelgk lichaam en gelden ingevolge art.
1697 B. W. als wet voor de leden, waaruit
voor deze volgens art. 1269 van dat wetboek
eene verbintenis kan ontstaan.
Zgn de inkomsten van zoodanig lichaam niet
voldoende ter besteding van de uitgaven, dan
kunnen die statuten voorschryven, dat in het
tekort door een hoofdelgken omslag zal wor-
>n voorzien.
Hetzelfde vindt plaats ook bg andere ver-
eenigingen van personen; men denke slechts
aan die, gewgd aan gezelligheid, bevordering
van kunsten en wetenschappen, weldadige doel
einden enz. Waar in zulke vereenigingen van
leden een omslag in het tekort wordt ge
reu, is er geen sprake van belasting,
die natuuriyk alleen door de daartoe bevoegde
staatsrechtelijke macht mag worden geheven,
maar eenvoudig van eene b ij d r a g e, waartoe
de leden ingevolge de statuten verplicht zga.
Wie nu in zulk een omslag by een kerk
genootschap moeten bydragenzij die alleen
door den doop daaraan zgn verbondendegenen
die beiy denis deï geloofs hebben afgelegdzg
die hunne attestatie naar eene bepaalde ge-
mte hebben overgebracht; of zg die door
daad en woord getoond hebben deel van het
kerkgenootschap te willen uitmaken; zie dit
zgn altemaal vragen, welke voor verschillende
beantwoording vatbaar zgn en dan ook meer
malen in verschillenden zin door de rechter-
lijke macht zijn opgelost. Aan deze behoort
i beslissing daarover.
Wat de wetgever nu hierbij zou te verrich
ten hebben, blijft, ook na de tegenwerping van
de Kamper Courant, voor ons nog steeds een
raadsel.
uitgang erkennende, ervan overtuigd zijn,
dat wetteiyke regelingen onmisbaar zgn voor
een behoorlijke ontwikkeling ervan.
Elke deelnemende Vereeniging (zich vóór
15 Mei aan te melden bg den secretaris van
het comité J. A. Bergmeyer te Dordrecht) is
bevoegd voorstellen voor het congres in te
dienen.
BMOEMIN «Jfcil* ENZ.
Bg kon. besluit:
is benoemd tot nbtaris binnen het arr. Roer
mond, ter standplaats de gemeente Helmond,
J. M. Dijkhoff, candidaat-notaris aldaar;
is aan den ingenieur van den rgkswaterstaat
Le kl., H. L. van Hooff, op zgn verzoek, met
ingang van 20 Maart a.s., verlof verleend,
uiterlijk voor den tgd van eeu half jaar.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Stormenderhand hebben de kinderuitvoe
ringen de sympathie van het Middelburg-
s c h e publiek veroverd en zg hebben die ook
steeds behouden. Dit is niet met alle dingen,
welke in het begin zooveel opgang maken,
het geval.
Het is ook zoo alleraardigst, die kleinen te
zien acteeren en te hooren zingen met hun
lieve, heldere stemmen. En daarbg te genieten
van de zoo zorgvuldig geregelde uitvoeringen
en van de keurige costuums.
Wg zouden het dan ook overbodig achten
daarop nog in 't bijzonder te wgzen, ware het
niet, dat de opvoering van Donderdag a. nog
gekenmerkt wordt door iets bgzondèrs.
Behalve de bekende operette De Prins van
nd, met hare aardige tooneeltjes en melo
dieën, zal, zooals bekend, worden gegeven De
Schoone Slaapster, zangBpel voor de jeugd, ia
drie tafreelen.
De tekst is van A. F. J. Reiger en de mu
ziek vau Richard Hol.
Uit muzikaal oogpunt wordt dit zangspel
zeer geprezen. Er komen daarin allerliefste
koren en solo's voor. Zoo o. a. moet een der
juweeltjes zgn het koor:
Koningskind, daar ligt gij neder
In de zoetste en diepste rust,
Hadden wij nog eenmaal teeder
voor 't laatst goênacht gekust.
.an het geheel zal weêr, zooals gewooniyk,
veel zorg zgn besteed.
Moge het daarom niet ontbreken aan be
langstelling, haar, die zooveel moeite zich
daarvoor getroostte, tot belooning en de kas
van Kindervoeding tot voordeel!
STEMMING TE VEENDAM.
Men schrijft aan het N. v. d. D., uit Veendam
Dat de heer mr E. A. Smidt 't heeft moeten
afleggen tegen den heer Schaper, is in hoofd
zaak hieraan te wgtenlo. dat vele radicale
partggenooten 'tmaar niet konden vergeven)
dat mr Treub, nu vijf jaar geleden, het onder
spit moest delven tegen mr Smidt; 2o. dat,
hoewel met algemeene stemmen mr Smidt door
de radicale kiesvereeniging werd candidaat ge
steld, er weinige stemmen, misschien één stem,
door de leden dier vereeniging op mr Smidt
zgn uitgebracht.
Vele katholieke kiezers stemden den beer
Smidt, maar van de anti-revolutionnairen ble
ven velen thuis. Menigeen spgt 't ten zeerste,
dat een zóó eminent man als mr Smidt op die
manier is moeten heengaan.
Een congres voor onderwijs-belangen.
Jarenlang is door de vooruitstrevende arbei
ders met kracht aangedrongen op voldoend
onderwgs. In de maand Juni van het vorige
jaar kwamen reeds bestuurders, leden van Ar-
beidersvereenigingen, bgeen, om te bespreken
wat te dien opzichte gedaan zou kunnen
worden.
Als resultaat van deze eerste besprekingen
werden verschillende vragen en resoluties
gesteld, die behandeld zullen worden in een
congres, te houden na het aanstaande Pink
sterfeest.
Daartoe worden uitgenoodigd alle Vereeni
gingen, die, het hooge belang van go :d volks-
onderwgs voor den maataohappeiyken voor
Toen het Zondag hier ter stede be
kend werd, dat Zaterdag middag de heer mr
G. N. de Stoppelaar plotseling te Nice was
overleden, werd door eenige bestuursleden van
Uit het volkvoor het volk, door het halfstok
uitsteke» der van een rouwstrik voorziene vlag,
van hunne deelneming bbjk gegeven. Ook van
verschillende stichtingen, die door den over-
•ne opgericht waren of gesteund werden,
woei dit teeken van rouw, evenals van schepen,
wier gezagvoerders leden van Schuttevaer zgn.
Het dagelgksch bestuur van de vereeniging
Uit het tolkvoor het volk zond aan mevrouw
De Stoppelaar een telegram, waarin deelneming
betuigd werd, wat ook door anderen, die den
overledene hoog waardeerden, werd gedaan.
Door het overigden van den heer De Stoppa-
laar komt een vacature in den gemeenteraad,
waarin de overledene zitting had voor het IUe
district.
De duivententoonstelling in het Schutters-
if a 1 h i er werd Zondag druk bezocht. Bg dé
800 personen brachten daaraan een bezoek;
Algemeen trok de aandacht de hoogst eeü-
voudige en practische wijze, waarop de ten
toonstelling was ingericht.
De vereeniging Ornithophilia te Utrecht stond
op welwillende wgze kosteloos ten gebruike af
de kooien, waarin de lieve en aardige diertjes
tgdelijk hun verbfijf hadden.
Middelburg had Zondag een druk
bezoek vau de equipage van het Duitsche oor
logschip Moltke.
Tal van matrozen doorkruisten onae straten;
Een deel daarvan stond onder commando vau
een der cadetten.
Van laatstgenoemden waren ook zeer velen
een kgbje in onze stad komen nemen. Zg
waren vol bewondering over Middelburg, be
zochten de Oudheidskamer en het Museum van
het Zeeuwsch Genootschap.
Verder deden zg eenige inkoopen, o. a. bg
den heer F. B. den Boer, waarbiffvóoral het
portret van onze jeugdige koningin zeer veel
aftrek vond.
In het hotel De Nieuwe Doelen gebruikten
zg een „twaalf uurtje."
De Moltke zelf. was Zondag voor een ieder
ter bezichtiging gesteld. Van die wel* illend-
heid werd, het spreekt vau zelf, een druk co
