MIDDELRURGSCHE COURANT. N°, 66- 1899. Zaterdag 18 Maart. lertiwoorSieii. 142e Jaargang. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 17 Maart 8 u. vm. 42 gr. 12 n. 54 gr. av. 4 u. 48 gr. F. Verw. zw. wind, licht bew., nachtv. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aau het bureau bezorgd zijn. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratia aan het bureau te bekomen. Agenten. Te AmsterdamA. de La Mar Azu.te Rotter dam: Nijgh vak Ditmar. Middelburg 17 Maart. Stoomtramweg VlissingenDomburg. Aan het einde van zijn rapport, betreffende deze zaak aan Gedeputeerde Staten van Zee land uitgebracht, zegt de hoofdingenieur van den Provincialen waterstaat, de heer M. B. G. Hogerwaard, het volgende Intusschen, zooals reeds gezegd, verbetering van verkeersmiddelen kan wel niet anders dan ten goede werken, en het aanleggen van tram wegen, ook van geheel locaal belang, verdient daarom alle belangstelling. Naar mijn gevoelen zal in de eerste plaats omtrent het beginsel te beslissen zijn, of de Provincie tramwegen van gebeellocaalbelang, als de onderwerpelijke, zal subsidiëeren, ook bij de wetenschap, dat dit een stap in een nieuwe richting zou zijn, die groote financieele lasten voor de Provincie zal na zich slepen, en zoo ja, in welke mate en op welke w dit subsidie te verleenen. Een en ander hangt ten nauwste samen met de financieele draagkracht ddr Provincie, waar omtrent de Staten hebben te oordeelen en te Aannemende, dat de beslissing in deze gun stig is, en derhalve voortaan ook aan tram wegen van geheel locaal karakter, als de ont worpen lijn V1 i s s i n g e n—D o m b u r g, sub sidie uit de Provinciale fondsen zal worden verleend, dan schijnt het toch raadzaam aan de ontwerpen voor zulke tramlijnen zekere eischen te stelleD, die, naar ik meeD, uit den aard der zaak als van zelf voortvloeien. Zoo kan worden geëischt, dat de tramlijn, waarvoor subsidie wordt gevraagd, in zoodanige richting kome, dat zij werkelijk op de doel matigste wijze tegemoet komt aan werkelijk bestaande behoefte der betrokken landstreek, dat de aanlegboaten niet meer bedragen, dan behoudens deugdelijken bouw strikt noodig, eu dat de bestaanbaarheid bij het verkrijgen van de aangevraagde subsidie op redelijke gronden wordt aangetoond. Dat dit laatste geenszins voor den stoom tramweg V 1 i s s i n g e n—D o m b u r g is ge schied, meen ik biervoor te hebben uiteenge zet terwijl wat de doelmatigheid van de voor die lijn gekozen richting aangaat, ik mij nog veroorloven moet op bet navolgende te wijzen. Eenigermate moet opvallen, dat, waar men vroeger by tramontwerpen voor Walcheren, die echter nimmer, zooals reeds opgemerkt, zoover kwamen, dat daarvoor vergunning werd aangevraagd, steeds als hoofddoel hoorde verkondigen het verkrijgen van een goedkoop en snel vervoermiddel naar de badplaats Dom burg, en men dus ook voor zoodanigen tram weg het hoofdelement voor het bestaan meende te moeten zoeken in het vervoer van reizigers of bezoekers van en naar de badplaats Dom burg, is daarvan thans in de stukken geen sprake meer, doch geldt het voornamelijk de belangen van den landbouw, de nijverheid, enz., en is het dus ook in het vervoer van landbouwproducten, enz., dat de voorname grondslag voor de bestaanbaarheid van de ontworpen tramlijn moet gezocht worden. Doch al wordt ook Domburg in deze bescheiden niet meer als badplaats genoemd, toch blijkt daarop bijzonder te zijn gerekend, blijkens de exploitatierekening, waaruit te zien is, dat men zomers 5 treinen tusschen Vlissingen en Domburg heen en weer zal doen loopen,en staat daarmede wellicht ook in verband de ont worpen zijtak van den Singelweg naar het Setje Wolfsplein te Vlissingen, beidezaken> die men niet kan inzien, dat in het belang van landbouw noodig zijn. Met de meening, dat bet belang van den landbouw voorop is te stellen, kan overigens myns inziens worden medegegaanook omdat, tenzij Domburg als badplaats een thans niet te voorziene vlucht neemt, een tramweg van de tegenwoordige badplaats Domburg alleen of hoofdzakelijk zeker wel niet zou kunnen bestaan. Wordt echter een tramlijn hoofdzakelijk ten gerieve en profijt van den landbouw gelegd, en omgekeerd beoogd voor den tramweg ïn den landbouw zijn voorname bron van bestaan te hebben, dan dient daarmede ook bij de keuze der richting voor de lijn rekening te worden gehouden. Naar mijne meening wordt daartoe vereischti dat de tramweg zooveel mogelijk gelegd wordt midden door de landstreek, die men in beter toeBtand brengen wil. Immers het is duidelijk, dat de invloed van een tramlijn zich slechts nitstrekt over zekere breedte ter weerszijde daarvan. Deskundigen hebben, gegrond op statistieke gegevens, de breedte dier strooken rechts en links van de tramlijn, die den invloed daarvan ondervinden, in het algemeen op slechts ongeveer 2 kilometer gesteld. Het is voorts natuurlijk gewenscht, dat de tramweg zooveel mogelijk kunstwegen kruist, opdat de aanvoer der landbouwproducten naar den tramweg mogelijk zij, ook in winterdag, wanneer de aardewegen onberijdbaar zijn verder behoeft het wel geen betoog, dat het noodig is, om zooveel mogelijk reizigers te trekken, met de tramlijn op te zoeken die ge deelten, waar de bevolking het dichtst is; zij moet dus zooveel mogelijk naderen de middel punten van bevolkingdus de bebouwde kommen der gemeenten. En ten laatste is, doch zeker niet als min ste eisch, te stellen het beperken der lengte van de lijn tot de strikt noodige, tot vermin dering der aanlegkosten, maar vooral tot ver mindering der jaarlijks terngkeerende kosten van exploitatie, onderhoud en vernieuwing. Aan geen dezer toch zeker voor de hand liggende eischeD, kan het ingediende stoom- tramontwerp VlissingenDomburg ge acht worden te voldoen, en dat meen ik te moeten toeschrijven aan het meer speculatief karakter van deze ontworpen lijn, die minder beoogt te voorzien in een tegenwoordige be hoefte, dan wel aan eene behoefte, die zal ont staan door de gehoopte ontwikkeling van de duinstreek. De ontworpen tramlijn toch gaat niet midden door de landstreek, maar loopt aan de zeegrens daarvan. In plaats van te mogen rekenen op een strook land van 4 kilometers breedte, ko mende onder den gnnstigen invloed van het nieuwe verkeersmiddel, is die strook Blechts op 2 kilometer te stellen de kunstwegen, waarlangs de landbouwproducten naar den tramweg kunnen worden vervoerd, worden na genoeg niet gekruist. De lijn blijft van de be bouwde kommen van K oudeker ke, Bigge- kerke en Aagtekerke op ongeveer 2 ki lometer afstand verwijderd. De lengte eindelijk van den ontworpen tram weg van station van Vlissingen tot Dom burg bedraagt ruim 23 kilometer, terwijl de afstand in rechte lijn tusschen het begin- en eindpunt nog niet is 15 kilometer. Hieruit mag de gevolgtrekking worden ge maakt, dat de doelmatigheid van. het plan, wat de richting betreft, zeker niet boven beden king verheven is. Nu mogen er al vele plannen bedacht en besproken zijn, mij komt voor, dat daarmede oog niet in genoegzame mate is overwogen, althans dit blijkt niet uit de stukken, op welke wijze het doelmatigst de toestanden op Wal cheren door tramaanleg zouden te verbete ren zijn. Nadere studie eD onderzoek schijnen noodig, om deze aangelegenheid tot rijpheid te bren gen en vatbaar voor oplossing te maken. Ik geloof dat men daarbij zich moet losma ken van het denkbeeld, met tramwegen steeds de richting van wegen te volgen. De meerdere onteigeningskosten worden al licht door korter lengte en andere voordeelen opgewogen. By onteigening ten behoeve van tramwegen, mag men wellicht rekenen op ma tigheid in de eiBchen der grondeigenaren, die door den tramaanleg bevoordeeld worden, doch blijkt zulks niet het geval te zijn, dan kan de toepassing der wet op de onteigening ten alge- meene nutte worden gevraagd, en het is haast niet deukbaar, dat deze voor tramaanleg zou geweigerd worden. Tegen bezwarende opdrg- ving der kosten van aankoop voor het be- noodigd terrein is men dan gewaarborgd. Het bovenstaande in het oog houdende, zou een geheel andere richting voor den ontwor pen tramweg Vlissingen Domburg» met behoud der begin- en eindpunten, kunnen overwogen worden. Van af het punt, waar de ontworpen tram weg de draaibrug over het kanaal van Walcheren bij dq. Keersluis verlaat, zoude deze in nügenpeg rechte richting op Domburg langs de l>ebouwde kommen van Koudekerk e, Melis- en Mariekerke en Aagtekerke kunnen worden getraceerd. De juiste richting is natuuriyk eerst na hoorlijk terrein onderzoek, teneinde de minst sc adelgke snijding van eigendommen te ver- rggen, vast te stellen. Bij zoodanige richting heeft men het voordeel, aan weerszijde van de tramlijn een strook land te hebben, die onder den gnnstigen invloed van bet nieuwe verkeersmiddel komt, en dat omgekeerd tot voeding van de tramiyn dienen kan; bij de ontworpen lijn is slechts land aan eene zijde daarvan. Voorts zou de lijn komen in onmid dellijke nabijheid van de bebouwde kommen van Koudekerke, Biggefcerke, Meli kerke en Aagtekerke, waardoor op meer personenvervoer zal kunnen gerekend worden; terwijl de eindpunten Vlissingen en Domburg dezelfde bljjven, het getal van de badplaats Domburg van uit Vlissingen eer grooter dan kleiner zal worden, daar de afstand van ,23 kilometer tot 15 vermindert, en de reis dus korter en goed- kooper kan zijn dan volgens het ontwerp. Zoodanige kortere tramljjn zal aan exploitatie ook belangrijk minder kostenom toch hot te bereiken, zijn jaarlijks slechts 40.000 treinkilometers te bekostigen tegen 60.000 volgens het ontwerpook de kosten van onderhoud en vernieuwing van wegen werken en rollend materieel zullen voor dergelijke lijn belangrgk minder zyn, dan voor de ontworpen iyn van 23 kilometer lengte. Door vermindering der lengte van de tram- Ign van 23 tot wellicht 15 16 kilometer, zullen de bosten van aanleg natuuriyk belang rijk verminderen; daarentegen niet onbelang rijk atggen tengevolge van meerdere onteige ningskosten. De werkelijke kosten van aanleg en exploi tatie van deze kortere richting kunnen echter eerst na opzettelgk onderzoek geraamd en be oordeeld worden. Ik meen echter wel te mogen stellen, dat bedoelde kortere richting vermoedelgk niet meer zal behoeven te kosten, dan thans voor de langere richting geraamd, en dat men, door te verwachten meerder vervoer van goederen personen, bij geringer bosten van exploi tatie, onderhoud en vernieuwing, een tramiyn met grooter kans op levensvatbaarheid zou hebben, dan het geval zal zijn met de richting waarvoor subsidie werd aangevraagd. Ik veroorloofde mg de aandacht van uw college te vestigen op deze andere richting voor een tramweg van Vlisssingen naar Domburg, alleen om aan te toonen, dat het volBtrekt niet vaststaat, dat de ontworpen richting langs de duinen de doelmatigste zon zgn. Uitdrukkelijk moet ik echter hierbij ver klaren, niet te bedoelen die richting aan te wgzen als de doelmatigste oplossing van het vraagstuk der tramwegen op Walcheren; dit toch kan geenszins geacht worden op mgn ;en. Aan de belanghebbenden is het die aangelegenheid nader in studie te nemen en tot oplossing te brengen. De raad tracht dat doel te bereiken door het samenvoegen van alle vereeni- gingen, die arbeiden aan verbetering van den lijken, maatschappelyken, economischen en rechtstoestand der vrouw door het oprichten van informatiebureaus ten dienste der leden en voorstanders c. door het houden van bijeenkomsten d. door het uitgeven van geschriften e. door het zenden van verzoekschriften. De zetel van den vrouwenraad wordt te Amsterdam gevestigd. BEJTOEMIH! WE» EWZ. Bij kon. besluit is benoemd tot kantonrechter te Amsterdam (derde kanton) mr Th. I. B. Hiltermann, thans kantonr.-plaatsverv., advocaat en procureur aldaar, en tot kantonrechter te Eist mr J. M. van Halmael, thans kantonr. te Alphen is de O.-I. hoofdambtenaar mr J. M. Broos- hooft, gewezen president van den raad van justitie te Soerabaija, laatstelgk met verlof hier te lande, op zgn verzoek, wegens physieke ongeschiktheid, eervol uit 's lands dienst ontslagen, met toekenning van pensioen. Door het gerechtshof te 's Hertogenbosch is, ter vervulling van eene vacature van raads- r in dat college, opgemaakt de navolgende alphabetische lijst van aanbevelingmr Th. J. A. Duynstee, mr A. M. A. Hanlo en jhr mr A. F. 0. Sassen van Ysselt, rechters in de arr.-rechtbanken te Maastricht, Roermond en 's Hertogenbosch. STEMMING VEENDAM. Bij de Donderdag gehouden stemming voor een lid der Tweede kamer in dit hoofdkies district vacature mr Smidt Is gekozen heer J. H. A. Schaper (sociaal democraat) met 1597 van de 3023 uitgebrachte stemmen. Op dan heer mr E. A. Smidt (lib. afgetre den lid) werden 1426 stemmen uitgebracht. Door dezen uitslag verliezen de liberalen een zetel in de Tweede kamer. Iu Juni 1897 was mr Smidt gekozen met !26 van de 4492 stemmen. De socialistische candidaat had toen 465 stemmen. LEERPLICHT. De ruiterlijke houding, door minister Borge- sius in zgn toelichting tot het gewgzigd ont werp van leerplicht aangenomen, wordt door dr Schaepman's orgaan, Set Centrumzeer op prijs gesteld. Het blad doet zyn lezers met eeD uittreksel van dit stuk keunis maken en voegt aan toe, dat tegenover den minister geen achterdocht past, welke krenkend is voor een eerigk man in een eeriyk debat. Ook vestigt het blad de aandacht op 't volgende. „Het ontwerp van den leerplicht belooft ons een stap nader te brengen tot het groote doel: gelgkstelling van openbaar en bgzonder onder wijs. Nimmer waren de uitzichten daarop zoo groot als thans. Leerplicht zal, naar de her haalde verzekering des ministers, niet mogelijk zgn zonder dat de positie onzer school van overheidswege worde versterkt, en daardoor vaster geankerd in onze wetgeving. Zoodat ten Blotte de voorgestelde hervorming niet slechts duizenden verwaarloosde kinderen, maar ook aan de bgzondere school zelve kan ten goede komen. „Ons dnnkt, dat deze zijde van het vraag stuk tot dusver te veel uit het oog werd verloren. En toch staat het vaat, dat de zaak, van dezen kant bezien, iets anders en beters verdient, dan Nurks-achtige aanmerkingen, booze veronderstellingen en een oppositie, welke maar al te zeer aan obstructionisme doet denken". DE NATIONALE VROUWENRAAD, die Wpensdag te Utrecht is tot stand geko men, omschryft zijn doel en middelen in de statuten aldus De Nationale Vrouwenraaduitgaande van de meening, dat man en vrouw elkanders werk op elk gebied moeten aanvullen, zullen zi, waarheid het werk van den volkomen mensch tot stand brengen, wenscht de vrouwen van Nederland te organiseeren en het werk van allen te vereenigen, ten einde aller streven met bewustheid te richten op de vorming der vrouw itot deze volledige samenwerking. WEST-INDIË. Het telegrapbiBch bericht, door den gouver neur ontvangen, ten aanzien van de goedkeu ring door H. M- de koningin van de door de Kol. staten en het bestuur aangenomen veror deningen, waarbij het hoofdgeld en de patent belasting, behalve die voor tappers en slijters, wordt afgeschaft, heeft, schrijft Onze West, ontstemming, welke de ministerieele mede- deeling wegens de waarschgniyfce niet-afkon- diging dezer verordeningen bad doen ontstaan, voor eene algemeene vrengde doen plaats maken. Immers beeft men niet alleen reden zich te verheugen over de afschaffing dezer belastingen zelve, maar bovenal om de regeeringedaad. De Nederl. regeering heeft in deze getoond hoog genoeg te staan om, waar haar aange toond wordt te hebben gedwaald, op dien dwaalweg terug te komen. Dit geeft vertrouwen in de toekomst en verhoogt de achting, die elk kolonist aan de regeering van het moederland verschuldigd is. Blgkens eene mededeeling van het bestuur ir koloniale spaarbank behoeven de onlangs aan het licht gekomen malversatiën aan die inrichting geen reden te geven tot bezorgdheid voor de terugbetaling der in die spaarbank belegde gelden. raakte hy van de wya en gebeurde er Iets dwaas met hemeven voorbij 's Gravenpolder, zoo meeDt hy, sprong er Iemand op zyn wagen, rukte hem de leidsels uit de handen, wierp hem van den wagen en reed met het span naar Ovezand, waar de nieuwe koetsier door den veldwachter aangehouden werd. De boerenzoon, versuft door zgn val, wilde zyn wagen en paarden achterna loopen, doch sloeg altijd door die versuftheid de tegenovergestelde richting io[en liep, sommigen zeggen waggelde, naar 's Gravenpolder terug, waar men hem aan zyn verstand bracht, dat hy geheel verkeerd liep. Toen hy dit begreep, wandelde hg naar Ovezand, trof daar zgn span aan en zonder zich te bedenken gaf hij zyn plaatsvervanger, die voor de paarden stond, zulk een slag in 't gezicht dat één tand uit 's mans mond rolde. De burgemeester moest er aan te pas te komen en nu eischt de geslagene óf verbaal óf f 20. Aan dezen laatsten eisch is gevolg gegeven. De lezer begrijpt wat er gebeurd isde boeren- i, door den langén rit tot velerlei hart versterkingen geprikkeld, verloor tusschen 's Gravenpolder en Ovezand zyn evenwieht en viel van den wagen aan den kant van den zyn gerei werd door een landbouwer, nadat de paarden een poos alleen gedraafd hadden, aangehouden; toevallig was er een arme schoenmaker uit Goes, die aanbood den wagen naar zijne bestemming te brengen, na eerst een uur op den koetsier gewacht te bentoen deze niet kwam, reed de schoen maker naar Ovezand waar hy, gelijk gezegd, ïebouden werd door de politie en waar hem voor zgne moeite een tand uitgeslagen werd de holte, daardoor ontstaan, werd gevuld door het goud van twee Willempjes. UIT STAD EN PROVINCIE. In verband met de verdere gereedmaking van het in aanbouw zynd pantserdekschip Noord-Brabant is bij de Kon. Mij. De Schelde te Vlissingen gedetacheerd de hoofdmacht nist 1ste kl. G. P. W. v. d. Klugt. De passggiersprgzen op de tramiyn Br eskens Maldeghem zyn met 25 percent verlaagd. Tegen Donderdagavond was door de Arbei- derskiesvereeniging Ontwikkelingde Liberale kiesvereeniging Eendracht maakt macht en door de afd. Middelburg van de S. D. A. P. in het Schuttershof alhier eene openbare vergade ring uitgeschreven, waarop de heer C. E. van Koetsveld van Goes spreken zou over„Pro portioneels vertegenwoordiging." Niettegenstaande de vergadering uitging van drie vereenigingen en de entree zoo laag was gesteld, dat zij voor bijna niemand een beletsel kon zijn, was de samenkomst s'echt bezocht niet meer dan een veertigtal hoorders toch was opgekomen. De voorzitter der arbeiderskiesvereeniging opende de bijeenkomst en deelde mede dat, waar in zgne vereeniging het onderwerp van vergadering meermalen was besproken, zij het wenschelijk had geacht daarover meer uitvoerig te worden ingelicht. Wijl het hier geen beginsel van de een of andere staatkun dige party gold, had zy zich gewend tot de kies vereenigingen van verschillende politieke richting om gezameniyk een spreker te doen optreden, waartoe bovengenoemde corporaties zich bereid verklaarden, doch waarvoor de antirevolutionnaire en katholieke kiesvereeniJ gingen om verschillende redenen bedankten. Na deze mededeeling leidde hg den spreker bij zyne hoorders in. t De heer Van Koetsveld begon met vootopr te stellen, dat de wensch naar evenredige ver tegenwoordiging niet de leuze is van eonige' partg, maar onder alle mogelgke richtingen voorstanders telt. HQ herinnerde er aan, dat sedert eenige' jaren eene Nederlandsche vereenigiDg voor zoodanige vertegenwoording beBtaat en deelde' mede hoe die ontstaan is, wat zg beoogt en hoe zij wenscht haar doel te bereiken. Allereerst trachtte spreker daarop aan te1 toonen dat de inrichting van het tegenwoordig kieBBtelBel onbillijk is, doordat het de minderheid geheel buiten rekening laat en voof velen het uitoefenen van het stemrecht tot iets fictiefs maakt. Hij stelde de beillooze gevolgen in het licht van het stelsel dat de meerderheid beslist; de stryd tusschen de verschillende groepen om die meerderheid, de onverschilligheid die ge wekt wordt bij de partygenooteu van de min derheid en de zorgeloosheid die men kweekt by die der meerderheid en die tengevolge heeft dat vele kiezers van de stembus wegbleven. Gemid deld neemt thans Blechts 65 aan de stemming deel. Verder gipste spreker de verdeeling in dis tricten, die niet billijk en niet gelijk is, terwijl bovendien iedere politieke partg, die aan het roer is, door handig de schaar te hanteeren, invloed kan oefenen op de samenstelling der partyen. Dit alles beeft aanleiding gegeven tot de op richting der straks genoemde vereeniging, die Uit Goes schrijft men ons Donderdagavond trad in de Prins van Oranje voor de liberale kiesvereeniging Vooruitgang als spreker op de heer C. A. Zelvelder van Utrecht, met het onderwerp; Wat willen de vooruitstrevende liberalen Achtereenvolgens besprak de heer Zelvelder j wenschelgkheid van herziening van het kiesrecht en de wet betrekkelQk de armenzorg en de noodzakelgkbeid van het in 't leven roepen van verzekering van den werkman. Van de gelegenheid tot debat werd geen gebruik gemaakt. De heer A. A. ter Haar, voorzitter der kies vereeniging, die den spreker inleidde en bij het einde zgn dank bracht, zeide dat de Libe rale Unie haar in de gelegenheid gesteld bad dezen spreker te hooren. Hy betreurde het echter dat de opkomst, die uit een vgttigtal personen, waaronder drie dames, bestond, niet grooter was, maar sprak de overtuiging uit, dat by een volgend optreden de heer Zelvelder wel talrijker gehoor zon vinden. Denzelfden avond trad in het lokaal Samuel in de Wijngaardstraat voor den Werkmansbond op de heer W. Lamers, die de vredesconferentie besprak voor de rnim honderd aanwezigen- Zgn rede werd met veel belangstelling aange hoord. Twintig galden voor één tand of een dienst beloond. Een boerenzoon uit een plaats bij Goes had te Bi ezel in ge graan geleverd; op zyn terugkeer met een b°»wiuW roioouigmg, uit» span weelderige paarden voor z})n wagen, I wenscht dat de stembus geven zal de jufott

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1