HIDDELBURGSCHE COURANT. N°. 60- 142® Jaargang, 1899. Zaterdag Een oud motief. 11 Maart. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 10 Maart 8 u. vm. 38 gr. 12 n. 50 gr. •v. 4 a. 48 gr. F. Verw. zw. W. wind, bew. Middelburg 10 Maart. „Ons verzet tegen leerplicht gaat niet uit van de overweging, dat ouders niet verplicht zijn ban kinderen een voldoende opvoeding te geven, noch ook van het beginsel, dat de overheid, tegenover den onwil der ouders, niet ten slotte het kind zon moeten beschermen. Waar we tegen opkomen is alleen dit, dat de overheid zich in plaats van de ouders stelt, en allen onders, goeden en slechten, den regel voorschrijft, waaraan de opvoeding van hun kinderen moet beantwoorden". Aldus De Standaard, die daarna den staf breekt over de voorgestelde regeling van het herhalingsonderwijs, en ten slotte schrijft: „Al geeft het gewijzigd ontwerp dus mate rieel zekere ontspanning, en financieel een minderen drnk, wat het beginsel aangaat, maakt het ons van nog erger conditie Wij hopen in ons volgend nommer onze lezers op enkele punten van het ontwerp nader te wijzen en daarbij mee te deelen wat de minister in deze zegt. Wat nu de bewering van De Standaard be treft, wij weten nu eenmaal, dat, hoe demo cratisch dr Kuyper is aangelegd, hij in deze nog hemelsbreed verschilt met dr Scbaepman, zijn medestrijder in tal van opzichten. Deze katholieke voorstander van leerplicht, zon u wel zeggen, dat bij alle regelingen de wetgever het oog heeft op de kwaadgezinden of onverschilligenen dat de goeden daaraan zich ook dienen te onderwerpen. Zij hebben geen dwang noodig; maar zij beseffen dat die noodzakelijk is, om het goede beginsel, dat zij zei ven huldigen en toepassen, ten nutte van het algemeen, meer en meer in onze maatschappij te doen doordringen. Zij voelen den dwang nietzij begrijpen in vrijheid te bandelen en onderwerpen zich daarom gaarne. Dr Knyper moet dat beseffen; daarvoor ie hg veel, veel te verstandig. Er is geen maatschappij, geen corporatie, geen kerk bestaanbaar zonder voorschriften en reglementen, om de on willigen in het goede spoor te honden. En de leerplicht is noodig ter wille van de kinderen, wier onders niet beseffen wat zij tegenover dezen verplicht zgn. Dat belang is nauw verbonden aan het alge meen welzgaen in verband daarmee moeten anderen zich ook schikken naar het on ver mg deiyke. Bovendien, waar de vrgheid blijft bestaan om zgn kinderen te laten onderwgzen zooals men zelf wil, is er waarigk geen enkele reden om zoo hoog op te geven van de inbreuk, die de Staat, by invoering van leerplicht, zou maken op het recht der onders hunne kinderen op te voeden zooals zij zeiven verlangen- Dat recht blgft ongeschonden. De redeneering van De Standaard is weêr een bewys te meer, hoe de democratische ideeën van den hoofdredacteur meer een pla tonisch dan een practisch karakter dragen. VROEGER EN NU. Prof. mr Treub hield Woensdag avond in de groote gehoorzaal der Amsterdamache nniver siteit een voordracht over de economische politiek der middeleenwsche steden. In die rede gaf de heer Treub een opsom ming van de maatregelen, ten tijde der mid deleeuwen van overheidswege genomen, om ambachtsbedryf en handel aan bepaalde regels te binden; en hg deelde o. a. het volgende mee „Het „Btapelrecht" noodzaakt de plattelands bewoners ter markt te gaan in de stad. Het Dordtsohe stapelrecht by voorbeeld (gegeven in de 13e eeuw), verbood het loBsen van schepen, die de Merwede ea Lek afkwamen, op eenige andere plaats dan te Dordt, en in dit recht werd later zelfs de Maas betrokken. De bloei der markt wordt eene levenskwestie voor de aanverwante steden. De markt wordt onder toezicht der overheid gesteld. Met allerlei reglementen worden de poorters beschermd tegen bedrog, of te zware concurrentie van kooplieden. Merkteekenen waarborgen de goede kwaliteit van het gekóchtemaat en gewicht worden aan het ryk onderworpen. Het is ver boden, buiten de markt om handel te Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bnrean bezorgd zijn. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- on alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën by abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zyn gratis aan het bnrean te bekomen. Agenten. Te AmsterdamA. de La Mak Azn. te Rotter dam: Nijgs van Dituab,. dryven, en zelfs belet de overheid, dat de waren worden opgekocht door specnlanten. De regeling van het ambacht brengt het gilde- wezen voort. Het geeft aan de verbruikers de zekerheid, dat de werklieden huu vak verstaan en waarborgt dezen laatsten een behoorlgk bestaan. Het leerlingwezen wordt aan regel onderworpen; arbeidstyd en -loonwordenvast- eld. Het gilde waakt tegen de zware con currentie onderling; men mag niet meer dan één winkel houden. Zoo ziet bet einde der middeleeuwen de bedrgfscorporatiën als takken van gemeentelijke administratie. Het toezicht op de productie gaat zelfs eischen, dat lieden van eenzelfde ambacht in een bepaald stads deel samenwonen. De prijzen der eerste levens behoeften: brood, bier, vleesch, visch worden door de overheid vastgesteld. De stad houdt een korenschuur, om in tg den van slechten oogst te kannen bgspringen." Nieuw zgn al deze bgzonderheden niet. Wie de geschiedboeken opslaat, zal nog vele andere dingen te lezen krijgen, ter aanvulling van de hier verstrekte gegevens. Wy vestigen dan ook od het bovenstaande alleen de aandacht, om te doen zien, dat regle menteering van arbeid en bedrgf een historisch feit is, dat niet eerst in onze dagen de gemoe deren bezig houdt. Die reglementeering heeft de wereld reeds vóór eeuwen en gedurende eeuwen gekend, en de sociale wetten, welke thans in verschil lende landen worden ingevoerd of aanhangig aakt, zijn betrekkelijk slechts onbeduidend, wanneer men ze vergelgkt met die, welke in vroeger tijden de steden en staten beheerschten. Het was de Revolutie, die aan de sociale wetgeving der middeleeuwen een einde maakte. En desondanks wordt thans van conserva tieve zijde telkenmale gevreesd en geklaagd, dat wij den revolutionnairen weg opgaan, wanneer men tracht iets van die oude regle menteering, gewyzigd en getemperd naar de omstandigheden natuurlijk, te doen herleven. Is dit niet vreemd Bewijst dit niet, dat ons gemeenschapsbegrip ontzettend heeft geleden, zóo zelfs, dat, wat de christelijke geest der middeleeuwen deed ontluiken en bloeien, velen onder ons doet gruwen als een uiting van revolutiegeest en socialisme?(Het Centrum). wijze waarop de werkgevers de hun opgelegde verplichtingen willen nakomen aan henzelven wordt overgelaten. Waarborgen voor de na koming der verplichtingen zonden natuurlijk in de wet kunnen worden opgenomen. A T J b H. Blijkens bier te lande ontvangen telegram men marcheerden Zaterdag het veertiende bataljon infanterie en twee pelotons cavalerie naar de kloof van Tamseh. Twee compag- niën big ven te Segli. Van dezen tocht was reeds sprake in een der jongste ontvangen mails. De beschieting ir naar deze kloof uitgezonden verkennings colonne had geleerd, dat de benden van den toen nog levenden Toekoe Oemar zich op de hoogten nabij de kloof nestelden, en daardoor voortdurende bedreiging vormden. Het was daarom dat generaal Van Heutsz, die reeds vroeger daar „schoonschip" had gemaakt, het plan had opgevat een kolonne uit te zendeD, welk den vyand van de hoogte zou moeten verdry ven. Tegeiyk zou dan worden omgezien naar een plaats, welke geschikt was voor een vestiging, welke den omtrek zou behëerschen le Atjehsche benden voor goed op een af stand zou honden. Men zie Laatste berichten. TWKEWK KAMER. Zooals in een groot deel der oplaag van ons vorig nommer reeds is gemeld, bracht Don derdag de kamer de behandeling der mgnwet ten einde. Verworpen werd, met 63 tegen 11 stemmen, het amendement-Van Kol en met 57 tegen 17 sfemmen het amendement-Hordijk, waarna ar tikel 35 is aangenomen met 62 tegen 12 stemmen. Vervolgens zijn de overige artikelen goed gekeurd. De eindstemming heeft Woensdag plaats. Leerplicht. De vergelgking van het gewijzigd ontwerp met de bepalingen van het oorspronkelgke, door den minister toegezegd, is thans aan de Kamer in drnk toegezonden. De commissie van rapporteurs betrekkelijk het leerplicht-ontwerp heeft, daar, blgkenshet by de memorie van antwoord gevoegde wets ontwerp, het voorstel der regeering in opzet en uitwerking dermate gewijzigd is, dat een nieuw onderzoek in de afdeelingen naar haar inzien wenschelgk is, aan de Kamer voorge steld het gewgzigd wetsontwerp opnieuw in de afdeelingen te overwegen. ONGEVALLENWET. Twee en twintig fabrikanten te Enschedé hebben een adres aan de Tweede kamer ge zonden, waarin zij hunne bezwaren tegen het wetsontwerp op de wetteiyke verzekering van werklieden tegen ongevallen onder woorden Hoewel zg het beginsel der aansprakelijkheid van den ondernemer voor de in zgn bedrgf voorkomende ongevallen niet bestrijden, mee- nen zij toch, dat de kosten, die daarvan het gevolg zyn, niet altijd zullen gebracht worden onder de noodzakelijke onkosten van het dryf, die als zoodanig aan de afnemers der betrokken industrie in rekening kunnen wor den gebracht en, wanneer het bedrgf niet in bloeienden toestand verkeert, zullen moeten verhaald worden op de loonen der arbeiders. Verder betuigen de adressanten instemming met het adres der firma Gebs Stork en Co. te Hengeloo, wat betreft de buitengewone kost baarheid van de in het wetsontwerp voorge stelde regeling. Zy verzoeken ten slotte de Kamer het ont werp niet aan te nemen, tenzij zoodanig ge wgzigd, dat alleen de aansprakeUjkheid der werkgevers wordt vastgesteld, het bedrag der vergoedingen wordt geregeld en overigens de schokker, begaven zich met hnn vlet naar het dier en wisten de loshangende touwen, die de horens bevestigd waren, te grijpen en aan de vlet te bevestigen. Zoodoende was men in staat den os naar de afhelling te doen zwemmen. Nadat het dier, dat, daak zy het frissche bad, heel wat kalmer was geworden, op het droge gebracht was, werd het gebonden en per sleeperswagen naar zgn bestemming vervoerd. Ook in Vlissingen (zal het trio Ho es, Fey, en Davenport eene voorstelling „j ven in het genre als het hier doet en waarop wij reeds gewezen hebben. De luitenant ter' zee le klasse J. J. His sing wordt met 16 dezer gedetacheerd te Vlissingen, ten einde tegenwoordig te zijn by de gereedmaking van het pantserdekschip Noordbrabant, in aanbouw bg de fabriek van de koninküjke maatschappij de Schelde aldaar. BEMOEMTNttUJtf ENZ. Bij kon. besluit: is benoemd tot advocaat-generaal bij den Hoogen Raad der Nederlanden mr T. J. Noyon, thans advocaat generaal bij bet gerechtshof te Leeuwarden zijn benoemd, met iDgang van 1 Mei 1899 tot president der arr.-rechtbank te Groningen jhr mr J. Remees van Iddekinge, thans vice- president van gemeld college, en tot vice-preBi- dent dier rechtbank jhr mr O. Q. van Swinderen thans rechter in genoemd college zyn benoemd tot notaris binnen bet arron dissement Maastricht, ter standplaats Maas tricht, J. J. A. Banduin, candidaat-notaris aldaarbinnen het arr. Haarlem, ter standplaats riem, J. van Ek, candidaat-notaris aldaar, en binnen het arr. Dordrecht, ter standplaats Klaaswaal, A. van Weel, candidaat-notaris te Znidland is aan den, wegens langdnrigen dienst met recht op pensioen uit den zeedienst ontslagen torpedomaker-majoor J. W. L. van Ark toege kend de zilveren eeremedaille der orde van Oranje Nassau en aan den gepensioneerden ser geant W. F. van Langen, militair wachter op het fort aan den Uppelschen dijk is aan den luit. t./z. 2e kl. A. Waller ver gunning verleend tot het in Oost-Indië waar nemen van eene particuliere betrekking buiten het zeewezen voor den tijd van zes maanden, onder stilstand van non-activitaitstraktement en zonder opklimming in de rangiyat; zijn benoemd bij het wapen der inf., tot kapitein, bg het 7de reg., de eerste-luit. A. C. P. Charlonis, van het 64een tot eerste luit. by het 3de, de tweede luit. H. C. B. Sehregar- dus, van het 7de reg. ÜIT STAD EN PROVINCIE. By bon. besluit is, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer gemeld werd, benoemd tot subst.-officier van justitie bij de arr.-rechtbank te Groningen mr B. van Eeten, thans subst.-off. van justitie bg de rechtbank te Zierikzee. In de St. Crt van heden is opgenomen het gewone besluit van den minister van waterstaat enz. omtrent de letterteebens van schepen, in Nederland thuis behoorende, die de zeevisscherij uitoefenen. Uit Vlissingen. Het ss. Adria, behoorende tot de Red Star Line, komende van Antwerpen en bestemd voor New-York, is Donderdagavond, ter hoogte van het vuurschip Wielingen, in aanvaring ge komen met het Eng. ss. Amaryllis, komende van Tomaron en bestemd voor Gent. De Adriawaarvan drie platen aan den boeg ingedrukt, is naar Antwerpen teruggestoomd, terwgl de Amaryllis, waarvan bij de aanvaring de geheele kop werd ingedrukt, de reis naar Gent heeft voortgezet. Het kostte aldaar heden morgen heel wat moeite om een os, die, vóór met den slager kennis te maken, eerst nog eens een bad wilde nemen en daartoe de Pottekade koos, ep 't droge te brengen. Het dier, dat door de kommiezen 's rijks belastingen bij een slager was be naderd, had zich bij het verlaten van denstal aan zgne geleiders ontrukt. Na eenige straten doorgehold te hebben, zonder ongelukken te veroorzaken, liep het eindeiyk in genoemde kade. Een drietal man nen van het Nederlandach loodswezen, die in .de kade bezig waren met banken van een In eene Donderdagavond op het Slot Ostende te Goes gehouden vergadering der vooruitstrevende liberale kiesvereeniging Voor uitgang zgn de heeren A. A. ter Haar, J. den Hollander en A. W. A. Ross als bestuursleden rozen en twee nieuwe leden aan het stuur toegevoegd, nl. de heeren W. Kakebeeke en A. Schrgver. Verder werden nog eenige huishoudelijke zaken behandeld. - Op den a. s. tweeden Pinksterdag zal het fanfare-gezelschap Apollo te Wissekerke een festival geven van Noord-Bevelandsche muziek-, zang- en tamgezelschappen. Er zullen vijf corporaties aan deelnemen. De fanfare te Camperland heeft zich, op grond van baar jeugd, doch onder betuiging van sympathie, verontschuldigd. Binnen enkele maanden zal Stavenisse eene inrichting ryker worden, waaraan reeds sedert langen tijd groote behoefte bestaat. Het vroegere schoolgebouw met annexe onder wijzerswoning werd verleden jaar door de gemeente verkocht aan den ambtsheer, mr J. v. d. Lek de Clercq van Stavenisse, vice-presi dent der rechtbank te Middelburg. Door den noodigen bij- en verbouw worden deze ge bouwen nu ingericht tot bewaarschool, welke geheel opgericht en onderhouden wordt door genoemden heer. Door deze schenking wordt aan de inwoners aldaar een groote weldaad be wezen vooral aan de vele onders die hunne bezigheden buitenshuis, op den akker bt v. hebben. Donderdag avond trad in die gemeente voor de leden, met hunne dames, der vereeniging Tot nut en Genoegen op de heer Jan C. v. d. Grijp uit Den Haag, met een nitgekozen pro gramma van voordrachten op elk gebied. Hij verwierf een groot succes by een aandachtig gehoor. Uit Terneüzen. In de Donderdag aldaar, onder voorzitter schap van den burgemeester, gehouden vergade ring van den gemeenteraad werd in geheime zitting behandeld een bezwaarschrift tegen art. 1 der brandweerverordering, aan Ged. Staten gezonden en door dit college in handen van den raad gesteld. De raad erkende de juistheid der bezwaren en- besloot het art. 1 weer te wgzigen zooals bet oorspronkelgk door den heer v. d. Moer was voorgesteld. Als over gangsbepaling werd verordend, dat de vroeger ingelgfde personen gehouden bUjven bg brand of excercitiën hunnen dienst te verrichten. Een adres van Ang. Maandag, koffiehuis- houder, die den raad verzocht te bewerken dat de vergunning, verleden jaar eerst door burg. en weth. verleend en later weer door dat college ingetrokken, hem weder worde gegeven, werd gerenvoyeerd naar buig. en weth. als behoorende het verleenen van ver gunningen tot de bevoegdheid van dat college. Het primitief kohier der hondenbelasting werd vastgesteld op een bedrag van f 710.50. Van den minister van waterstaat is bericht ontvangen dat een telefooniyn naar Sluiskil zal worden aangelegd, zoodra daartoe, in ver band met andere aanvragen, gelegenheid is en nadat door de gemeente voor een voldoende lokaliteit en een telefoonhouder zal zgn gezorg waaromtrent voorstellen worden ingewacht. Tot telefoonhouder werd benoemd de heer Risseeuw, brievengaarder te Sluiskil, en zijn salaris benevens vergoeding voor lokaliteit vast gesteld op f 75. Nogmaals werd besproken overname van de Jozinastraat van den heer Grenu. De raad wil bedoeld eindje straat wel over- nemeB, mits de heer Grenu daaraan nog eenige werkzaamheden Iaat verrichten, waartoe deze echter niet genegen is. Na breedvoerige discussie werd besloten van den heer Grenu een definitief schrifteiyk ant woord in te wachten. Thans kwam aan de orde de bespreking van de geopperde grieven tegen den gemeente-bouwmeester. Naar aanleiding van het door den heer Van der Hooft ter verdediging van zyn zoon, den gemeente-bonwmeester, in de Tern, en Midd. Crt. geplaatste ingezonden stuk, was een schryven ingekomen van de heeren ViBser, Van den Hoek en Van de Velde, leden der commissie van fabricage, om zich te verdedigen tegen de in bovengenoemd stuk tegen hen ingebrachte beschuldigingen. De voorzitter deelde mede, dat dit rapport in beBloten zitting was behandeld en vroeg of een der leden, de heer Van den Hooft mis schien, er iets over wenschte te zeggen. Dit bleek niet het geval te zijn. (Tengevolge van het besluit der meerderheid om dit rapport niet in publieke zitting te be handelen, hadden de heeren Harte, Van IJssel- stegn, Visser, Van den Hoek en Van de Velde de vergadering verlaten, tot zy weder open baar werd.) Door de vijf genoemde heeren werd nu een protest ingediend tegen dit besluit van den raad om het rapport in geheime zitting te behandelen, en verklaard dat zij zich voor behielden om met alle ten dienste staande middelen zich recht te verschaffen. De stellers van het rapport zgn van meening, dat de heer V. d. Hooft verre zijn bevoegd heid heeft overschreden met den bouwmeester af te raden de wyzigingen aan te brengen, die de commissie noodig oordeelde, en door burg. en weth. waren goedgekeurd. Zij verklaren, dat uit geen hunner bemerkin gen blgkt van een tegenwerken van den bouw meester, maar vragen den heer V. d. Hooft of hg durft bewereD, dat de bouwmeester in staat zon zgn geweest, zonder hulp het bestek in den thans aangeboden vorm op te maken en of hy ook tiet moet erkennen, dat bij het uit- bakenen van den oprit ten duidelijkste gebleken is, dat er zonder hnlp der commissie niets van zon terechtgekomen zyn. Meer voegen zij er niet aan toezij achten het beter dat de leien inzage nemen van de ten gemeentehuize aanwezige bestekken, begrootin gen enz., door den bouwmeester iDgezondeD, niet twgtelende of dan zal voor den raad wel eenig licht opgaan over de bekwaamheden van dien ambtenaar. Naar aanleiding van dit protest werd feite» lijk de discussie geopend over het rapport der drie heeren. Daarin gaven dezen te kennen, dat door hen in het hun tot onderzoek gezonden bestek voor den oprit aan de Grenulaan tien opmer kingen werden gemaakt, vragender wijs ge steld, met het doel die in de vergadering der commissie van fabricage te bespreken. De in het bestek aan te brengen wijzigingen werden in de vergadering der commissie van Febr. met algemeene stemmen, dus ook met die van den heer V. d. Hooft, aangenomen, O. m. werd het onderhond, op 60 dagen ge steld, veranderd op 180 dagen, met bet doel da gemeente te vrijwaren om te spoedig voor hare rekening de bestrating te moeten her leg gen. In het door den bouwmeester aan barg. en weth. teruggezonden bestek is die termijn op 150 dagen gesteld. Dit is de eenige der wijzi gingen, door de commissie van fabricatie aan gegeven, waarvan de bouwmeester notitie heeft genomen, en dan nog wel in strijd met bet geen hem door den waarnemenden burgemees ter spoedshalve was opgedragen. Uit de over het rapport gevoerde discussie; die veel te uitvoerig was om die hier te ver melden, bleek dat de heer Van der Hooft be treurt de artikels in de couranten te hebben geplaatst en dat hg erkent verkeerd te heb ben gehandeld met zijn zoon af te raden de be volen wijzigingen in het bestek aan te brengen. Erkend werd ook, dat de maandstaten niet door den bouwmeester aan bet dag. bestuur waren ingezonden, zoodat de wethouder Vaü IJs8elstein op dat punt in 't gelijk werd gesteld. Op de vraag of de heer Van der Hooft de beschuldiging wilde terugtrekken, dat de leden der commissie ziju zoon tegenwerken, en op de uitnoodiging om daarvan éen bewys te noemen, antwoordde deze het eerste wel te willen doen, indien de drie heeren op hun beurt introkken hunne beschuldiging, dat hij de anti-revolu- tionnaire party had misleid door de bekwaam heden van zijn zoon op te hemelen. Verschillende anti-revolutionnaire leden pro testeerden tegen de bewering dat zg zich hebben laten misleidenzij hebben goed uit hun oogen gezien. De heer Van IJsselstegn vroeg daarop, of 't geen misleiding was dat de heer Van der Hooft tot den heer De Feyter zeide, dat zgn candidaat, de heer VanWugck- huijse, aan wien hij schriftelgk zgn Btem be loofd bad, niet meer solliciteerde en hy dus nu zeer goed zyn zoon kon stemmen En op die eene stem was het nu juist aangekomen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1