MIDDELBIRGSCHE COURANT. 142" Jaargang. I899i Zaterdag 4 Maart, Verschillende Berichten. N°. 54- Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel yoor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 3 Maart 8 u. vm. 42 gr. 12 u. 57 gr. av. 4 u. 48 gr. F. Verw. mat. W. wind, bew., mist. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten dos middags vóór één uur aan het bureau 1 Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te Amsterdam A. de La Mar Azsr.; te Rotter dam: Nijgh van Ditmab. Middelburg 3 Maart. Met open vizier. Onder dezen titel komt ln het Maartnommer van de Vragen des Tijds van de hand var. den heer J. B. Meerkerk, benoemd directeu. der H. B. S. te Sappemeer, thans leeraar te Kampen, een opstel voor, waarin met bracht en klem gepleit wordt voor de openbar t school. De stoot tot het schrijven van dit stuk is gegeven door de beweging, welke dr Dünner's optreden tegeu de openbare school heeft uit gelokt. „Ik weet wel schrijft de heer M. dat ik geen besliste tegenstanders zal bewegen het vijandelijk kamp te verlaten om te gaan strijden onder onze banieren, maar mogelijk acht ik het lauwe vrienden op te wekken tot vurige liefde, moedeloozen te bemoedigen, weifelaars tot ernstig nadenken te brengen, indommelenden wakker te Bchudden." De bewering, dat Gods naam op de open bare school niet genoemd mag worden, heeft de heer Meerkerk met verbazing gelezen. De autoriteit, die dat verbiedt, handelt tegen d- wet. De onderwijzer is gehouden de leerlingen op te leiden tot alle „christelijke en maat schappelijke deugden", en nu zon het toch al te dwaas zijn, dat de wetgever, die dat voor schrijft, ten slotte zon denken als reservatie ik zal den onderwijzer verbieden den naam van den God der Christenen te noemen, .evenals die van den Christus zelf, evenals alles wat naar den Christel^ ken godsdienst deugden aijn. De schrijver werkt een én ander nader uit, en geeft een voorbeeld van de wijze waarop een zelfstandig onderwijzer een onder werp behandelt, waarin zich splinterige vragen voordoen. Een goed onderwijzer vnlt trouwens aan wat het gezin geeft. De godsdienstzin der kinderen, thuis gewekt, steunt hij en dat doet hij door de leerlingen voor te gaan in eerbiedbetoon voor ieders ernstige overtuiging en dat doet hij niet door eenigen godsdienst vorm te laken. In dit opzicht is zijn taak beter dan die van den niet-neutralen onder wijzer, die het kind een enkelen godsdienstvorm inprent als de eenige ware, terwijl allen aan spraak hebben op gelijke waardeering. De bijzondere onderwijzer kan, hoe ernstig hij zijn taak ook opvat, bij de kinderen geen waarach tige verdraagzaamheid aankweeken, omdat hij het kind zal moeten leeren allen, die niet ge- hoven als hij, voor verdoolden of erger te houden. „Het is in onze maatschappij den openbaren onderwijzer onmogelijk Gods naam niet te noemen. Niets belet het hem ook aldus luidt de conclusie van den heer M. Maar eerbied voor andersdenkenden mag van worden geeischt, en welk ernstig man, tot de jaren des onderscheids gekomen en behoorlijk ontwikkeld, zooals de onderwijzer zijn moet, mist dien eerbied Liefde voor het Opperwe zen wordt niet gewekt door het inprenten van een leer of het van bniten leeren van dogmata." Achtereenvolgens bespreekt de heer M. daarop verschillende vragen. De eerste luidt: „Maar is de openbare school dan niet gods dienstloos?" Het antwoord hierop luidt, be knopt, dat de openbare school niet overal godsdienstloos behoeft te wezen zoo kan b.v. op een uitsluitend Roomsche streek zeer goed een Christusbeeld in de school zijn maar zij mag nergens ongodsdienstig zijn. De vraag of de openbare onderwijzer buiten de school onbeperkt mag strijden voor zijn godsdienstige en politieke overtuiging, beant woordt de heer M. allereerst met er op te wijzen dat niemand in onze maatBchappy geheel vrij is, en dat hetgeen de onderwijzer op de eene plaats doet zonder bezwaar, op een andere aanstoot zon geven. Voorts geeft hg te kennen, dat een onderwijzer, die anarchist is, en ruw en blind geweld goedkeurt, geen onderwijzer kan zijn Voor den sociaal-democraat, die langs wet tigen weg en met zedelijke middelen zijn doel bniten de school najaagt, is dat een ander geval, mits hg in de school zijn plicht doe. Al houdt men den weg, met den heer M., voor verkeerd, het recht van den onderwyzer moet worden erkend. Dat een atheïstisch onderwijzer zgn eigen geest in de school niet zal kunnen verloochenen, geeft hg niet toe; alleen als de onderwijzer familie van Jan Rap is, bestaat er grond voor die vrees, anders niet. Hg be sluit aldus: „In de school stellen we den onderwgzer dos zeer hooge eiscben; daaraan moet opleiding geschikt worden gemaakt, daaraan moet zyne positie, zgn salaris, geëvenredigd zgn. Dan zal hg weten zich bniten de school zóo te gedragen, in den stryd der ideeën, als giet zijne waardigheid voegt. Precies omschrQ ven wat hij mag of niet mag, kan ik niet; ik ge loof, dat niemand dat kan. Maar aan den predikant, aan den notaris, aan den burge meester laat men dat over aan den onder wgzer zal men dat ook kunnen overlaten, als men hem eene behoorlgke opleiding geeft en hem tot wgsheid laat komen, vóór men hem éen der gewichtigste betrekkingen in de samen leving toevertrouwt." Daarop wordt besproken de vraagIs goed onderwgs in de geschiedenis, bgzonderiyk in de vaderlandache geschiedenis, mogelijk op de bare school? Het antwoord daarop luidt zeer stellig bevestigend. De waarheid mag gezegd worden, mits andersdenkenden niet worden gekwetst. De beide laatste vragen, door den heer M. behandeld, zgnBestaat er reden om het bgzonder onderwgs vgandig gezind te zgn en Zijn de klachten, door roomscheD, calvinisten, Düoneri8ten en Knappertianen, tegen de open bare school ingebracht, dan alle ongegrond Zij leiden nog tot meer uitvoerige bespreking. De eerste vraag beantwoordt de heer M. niet toe stemmend, maar wel geeft hg als zgn meening te kenneD, dat de openbare school de school der toekomst is. Op de tweede vraag lnidt bet antwoord beslist ontkennend. De beschul digingen, die tot dusver zgn ingebracht, zijn bgna alle ongegrond gebleken. De klachten zijn altgd algemeenheden. Eenige sprekende voorbeelden, aan des schrgvers persoonlijke ervaring ontleend, toonen dit nader aan. Een behooriyk ontwikkeld onderwgzer zal geen aanstoot geven. Daar ligt de hoofdzaak. „Het kwaad schuilt dikwgls in de opleiding en in den te jeugdigen leeftijd der onderwgzers. Verhef den stand door ze beter te salarieeren, geef hun een breedere en veelzgdiger opleiding, laat den onderwgzer alzoo voortkomen nit de standen, die ons de .nees en de advocaten, de officieren en rechters gevenen men zal zien, dat geene andersdenkenden op de scholen meer worden gekwetst. Natuurigk ben ik, die den allerverderfelgk- sten invloed van het schoolverzuim ken, een voorstander van leerplicht, en toch geloof ik, dat invoering daarvan geen afdoend genees middel zal blgken te zgn. De onderwijzers moeten andere menschen worden! En daar is maar éen middel opgeef hnn een toekomst Dan zal er gver komen, toewyding, en de klachten over de slechte resultaten zullen dan terstond verminderen bg leerplicht dan reheel verdwijnen. Zoolang dat nog zooveel te wenschen over laat aldus eindigt de heer Meerkerk moeten jonge onderwgzers minder noodelooze ergernis geven, minder aan anderen tornen en meer, veel meer aan zichzelf arbeiden, want elke dwaasheid, door hen begaan, elke ergernis in half weten en half kennen door ben ge geven, houdt den vooruitgang tegen, staat den bloei van het neutrale openbaar onderwgs in den weg. De school der toekomst is de open bare, dat kan niet anders, dat ligt in den aard ier zaak ernst dan, heeren! en arbeiden aan n zei ven en daardoor altijd beter, altgd meer veredelend voor anderen". ■WEEBK HAMER. Indische Mijnwet. De minister van koloniën heeft ingezonden eene nota naar aanleiding van het afdeelings- onderzoek van de artikelen 35 en 36 van het wetsontwerp en van ae daarop voorgestelde BENOEMIA ENZ. Bij kon. besluit is, met ingang van 1 Mei 1899, benoemd tot directeur van het postkantoor te Leeuwar den N. A. C. Hinlopen, thans in gelyke trekking te Den Helder is aan mr L. H. M. van Krnyne, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend als adjunct commies bg den Raad van Toezicht op de spoorwegdiensten en zgn bg dien Raad be noemd tot rgksingenieur voor de spoorwegen, J. van Leeuwen Jr., thans district-inspecteur spoorwegdiensten, en tot klerk W. A. F. Aarts. Door de arr.-rechtbank te 's Gravenhage is, ter vervulling van eene vacature van rechter in dat college, opgemaakt de navolgende alpha- betische lyst van aanbevelingmr S.Gratama; mr J. F. van der Lek de Clercq, rechters in de arr.-rechtbank te Rotterdam, en mr C. W. Yollgraff, rechter in de arr.-rechtbank Amsterdam. VREDESCONFERENTIE. De czaar heeft, zoo meldt men, zijn gezant i Londen, baron De Staal, benoemd tot gevol machtigde van Rusland bg de vredesconferentie te 's Gravenhage. Door de Russische regeering zullen aan hem bijzondere gedelegeerden wor den toegevoegd, waaronder professor Martens, voor alle vragen, bet volkerenrecht betreffende. Door laatstgenoemde te kiezen, geeft de czaar een bewijs van zijn bijzondere belangstelling voor het tot standkomen van het groote werk der conferentie. Zoodra de conferentie is afge- loopen, keert baron De Staal naar zgn post terng. De minister zet daarin o. a. uiteen, dat het standpunt, waarop hg, evenals de Gouverneur- Generaal, nog steeds ten aanzien van deze aan- genheid staat, in het kort dit isden mijn bouw, voor zoover de Staat dien niet aan zich wenacht te houden, worde zooveel moge ïyk gunstige bestaansvoorwaarden geschonken opdat hij zich ontwikkele, der maatsch&ppy de grondstoffen schenke, voor haar bestaan nood zakelijk, nieuwe bestaansmiddelen scheppe en welvaart verspreide, en zoodoende ook der schatkist ten goede kome. De miBister betoogt, dat de heffing van een |ns aan dat desideratum niet in den weg staat, maar hg zg van dat bedrag en van dien vorm, dat het den mijnbouw in Indië mogelijk zij te concurreeren met andere landen, dat hij ondernemingsgeest en het kapitaal niet afschrikke. De volgende wgzigingen worden ten slotte door den minister aangebracht Het eerste lid van art. 30 wordt gelezen „1. Indien in het belang van eene doel matige begrenzing of van eene behoorlgke ontginning, zulks door den gouverneur generaal noodig wordt geoordeeld, kan den ontdekker, behoudens de rechten en aanspraken van anderen, concessie worden verleend voor eene grootere uitgestrektheid dan door hem is aan gevraagd overeenkomstig het vyfde lid sub 3c van art. 28, of kunnen in het concessieterrein gronden begrepen worden, die buiten het. onderzoekingsterrein liggen. Voorts de reeds nit het afdeelingsverslag bekende wgziging van de jaarl. cijnsverheffing van vier percent (in plaats van twee) van de bruto opbrengst. En eindeiyk wijzigt de minister art. 45 als volgt: 1. Deze wet is, behoudens de daarin vastge stelde regeling van den cijns voor concessiën behoudens bg de wet goedgekeurde over eenkomsten betreffende ontginningen, van toe passing op vóór hare inwerkingtreding ver leende vergunningen tot opsporing van con cessiën tot ontginning. De voor concessiën, verleend vóór het werking treden dezer wet, vastgestelde regeling van den cgns kan ten verzoeke van de belanghebbenden en behondens de rechten van derden met deze wet in overeenstemming worden gebracht. on dan te meenen een avond te kunnen vullen. Om dat te doen is meer noodig, en wel iets dat de impressario niet kan meebrengeneen zaal die voor de uitvoering geschikt is, en een pu bliek dat in de goede stemming is om nit te gaan en pret te hebben. 't Was daarom niet te verwonderen, dat Donderdagavond aanvankeiyk een koude stem ming heerschte onder het schaars opgekomen publiek, dat in den Schouwburg alhier deftig nederzat, als hadde het hooge kunst te ver wachten, in plaats van een zestal nummers, die beter bestemd waren om panzen aan te vnllen, dan door een vijftal, doorgaans nog al lange, pauzen te worden gescheiden. Maar toch, al was dan het programma wat mager, en het pnbliek wat klein en koel, lang zamerhand is er wat leven in gekomen voor een goed deel zeker te danken aan den vroo- lgken lach van Chrétienni, die af en toe zeer goede oogenblikken had, ook genietbaar voor hen, die juist niet dweepen met het genre van conplet-zanger. En toen het pnbliek eenmaal ontdooid raakte, deelde de warmere stemming zich vanzelf weer aan de artisten mede, zoodat het geheel beter was dan zich in het begin liet voorzien. Vooral de vier Dames provengales profiteerden daarvan en hadden in het bgzonder na haar tweede optreden veel en zeker niet onverdiend sncces, dat in den regel moeielgk te behalen is in een zoo ontmoedigende omgeving als een zaal, die niet voor een derde is bezet. Ver moedelgk hebben de Middelburgers, die aanwezig waren, dus meer reden tot tevredenheid over den impressario, den heer Willem Boeanach, dan deze over de Middelburgers. In verband met de instelling op 1 April a.s. van de nieuwe vereenigde inspectieafdee- ling ia door het hoofdbestuur der postergen en telegrafie bepaald, dat met dien datum als toezicht-kantoor optreedt voor de afdeeling Middelburg het kantoor te Roosendaal. Z. W., 7 dagen O., 4 dagen N. O., 4 dagen Z. O., 1 dag 0., 1 dag W. en 1 dagN. W. De hoogste barometerstand werd waargenomen den 28sten, 780 mM, de laagste den laten, 752 mM de hoogste thermometerstand den 9en, 60 gr. Fahr., de laagste den 28sten, 25 gr. Fahr.alles 8 unr voormiddag. Op dat nur toekende de thermometer gednrende 13 dagen op ef be neden het vriespunt. Uit Vlissingen. Bij vergissing stond in ons vorig nommer boven het verslag der vergadering, door de Kamer van koophandel en fabrieken aldaar gehouden, Dinsdagavond. Die by eenkomst had Woensdag avond plaats. Het fanfaren-gezelschap Wilhelmina Colijnsplaat ontving Woensdag avond, als bewgs van waardeering, van dr Aaltsz en echt genoote ten geschenke een prachtig vaandel blauw fluweel met zilveren tressen en kwasten met den naam der vereeniging en den datum van oprichting in zilver erop. UIT STAD EN PROVINCIE. Bij kon. besluit is, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd mede gedeeld, benoemd tot kantonrechter te Den Helder jhr mr W. H. Hoefft, thans griffier bg het kantongerecht te Z i e r i k z e e. Verder is, met ingang van 1 Mei 1899, bt - noemd tot directeur van het post- en telegraaf kantoor te Sas van Gent D. van Jole. thans commies der posteriren 3e bl. Eindelgk is op zgn verzoek, eervol ontslag verleend aan C. 0. van Nieuwenhnyzen als dijkgraaf van den Oudepolder van St. Philips- land. Bg kon. besluit is aan de militieplich- tigen A. C. Bolle en J. van Dgke, uit de gemeenten Zierikzee en StPhilips -land en tot de lichting 1899 der nationale militie behoorend, die voor den dienst aangewezen, ontheffing van werkeiyken dienst verleend, omdat zij geacht worden onmisbaar te zgn voor het gezin waartoe zg behooren. Wg houden ons overtuigd dat het Dina dag a. bij de uitvoering der zangvereeniging Tot Oefening en Uitspanning alhier niet aan belangstelling zal ontbreken. De Paulus is een zeer gewaardeerd werk. Bovendien na hetgeen onze geachte muzikale verslaggever in ons vorig nommer heeft ge schreven, hebben wg daarover niet uit te weiden. Alleen willen wg nog eens wgzen op de gelegenheid, die er sinds korten tyd bestaat om de repetitie der zangvereeniging voor een geringen prys bg te wonen. Men weetde entree daarvoor is thans op slechts 50 cents gesteld. En hoezeer dit gewaardeerd wordt, bleek bg de vorige repetitie toen de[zaal over-, over vol was. Zal het nu minder wezen bg zulk een grootsch werk als de Paulus met zijne verrukkelijke aria's, zgne heerlgke koren en zgn zoo iieflgk klinkend kinderkoor Wij willen hopen van niet. Deze enkele herinaering moge meewerken om die hoop Maandag a. s. te verwezeniyken. 't Is niet voldoende om met zeven artis ten, genre café concert, herwaarts te komen, RECHTSZAKEN. Arrondissements-Sechtbank te Middelburg. Heden (Vrgdag) zijn veroordeeld wegens diefstal en helingJ. C. S., 15 j. en F. X. G., 18 j., bankwerker, beiden Vlissingen, thans alhier in hechtenis, de le tot 9 m. en de 2e tot 15 m. gev. straf, beiden met mindering van den tijd, in verzekerde bewaring doorgebracht diefstalA. d. B., 24 j., werkman, Groede, tot 4 m. gev. straf, en P. S., 51 j., arbeider, Zontelande, tot f 5 b. s. 5 d. h.en mishandeling A. v. d. V., polderwerker, Graauw, tot 7 d. gev. straf, F. X. v. d. H., 28 schipper, Nieuw Namen, gemeente Clinge, tot ƒ10 b. b. 5 d. h., en J. S. S., 34 j., hvr. van H. F. A. E, Vlissingen, tot 5b.s.5d.h. In zake A. J. S., 42 j., hvr van E. P. kof fiehuishoudster, Middelburg, appellante van een vonnis van het kantongerecht te Middelburg, waarby zg ter zake van overtreding der drank wet is veroordeeld tot ƒ20 b. s. 10 d. h., is het vonnis van den eersten rechter bevestigd. J. T., die te Haarlem op Oudejaarsavond door onvoorzichtigheid zijn vader doodschoot, werd Donderdag door de rechtbank aldaar, ingevolge den eisch, veroordeeld tot éen jaar hechtenis. Door de rechtbank te Amsterdam is het bevel tot gevangenhouding van de gedetineer den Haas en mr F. A. van Hall weder voor 30 dagen verlengd. In Scherpenisse schijnt het sommi eren een lust om balddadigheden uit te voeren. Wij deelden daaromtrent onlangs eenisre staaltjes mee. Thans is iemand op hseterdaad betrapfdie snachts de liefhebberij had een heining stuk maken. Bg eene verkooping van huishoudelijke goe deren maakte men zooveel kabaal, dat de oproeper de biedenden niet kon verstaan en daardoor menig stuk voor veel lager prys werd toegewezen dan eigeniyk was geboden. De stemhebbende ingelanden van de watering van C a d z a n d zijn ter buitenge wone vergadering opgeroepen tegen Donderdag 30 Maart a. s. bij J. de Hulln te Znidzande om te beslissen omtrenta. verharding van en met grint en b. het maken van een veilige ligplaats voor schepen aan de Slnis van Wielingen. Het aantal meters, dat met eene kunstbe dekking van grint zal worden voorzien, be draagt 15.300, en dan zullen alle hofsteden aan gesloten worden met bestaande grintwegen. Het aanbrengen van die grintbaan is begroot op 41.660, onder bestaande omstandigheden, doch ver moedelgk zou dat bedrag beduidend kunnen worden verminderd, indien de aanleg van een baven tot stand kwam. De haven is begroot op ƒ36.000. Wanneer de tusscbenkomst van het rijk en van de provincie in den vorm eener subsidie bij ieder voor '/s konde worden verkregen, blijft Reel of ƒ12.000 voor rekening der watering. Op de jongste vergadering, gehouden te Groede door de leden van het ziekenfonds Helpt Elkander, bleek uit het verslag dat de vereeniging telt 101 leden en 57 begunstigers; dat aan 45 leden in 1898 531.75 aan onder steuning bij ziekte was uitbetaald en dat de bezittingen op 1 Jannari jl. bedroegen ƒ349.41. De aftredende bestnursleden werden herkozen. Besloten werd, met algemeene stemmen op 1 na, om geene vrouwelijke deelnemers meer op te nemen, en het lidmaatschap te bepalen tot het kostwinnend hoofd van een gezin. Blijkens te Groede gedane waarnemin gen bedroeg de regenval in Februari jongst leden 43.9 mill, tegen 66.4 mM. in dezelfde maand van 1898. De wind waa op 10 dagen ONDERWIJS. Bij beschikking van den minister van binnenlandsche zaken, afdeeling onderwgs, zgn benoemd in de commissie, in 1899 belast met het afnemen der examens ter verkrijging van de akte van bekwaamheid, bedoeld in art. 56 onder a van voorschreven wet, in Zeeland: a. tot lid en voorzitter de inspecteur van het lager onderwgs in de tweede inspectie; b. tot ledende schoolopzieners in het district Middelburg en de arrondissementen Middelburg, Oostburg en Tooienen c. tot leden plaatsvervangers: de schoolop zieners in het district Goes en de arrondisse menten Axel, Goes en Zierikzee. - Te Breda is het examen in de nuttige handwerken afgelegd door mej. J. J. M. van den Brink, van Bath. Voor het toelatingsexamen voor de rijks kweekschool voor onderwijzeressen te Apeldoorn hebben zich 177 adspiranten aangemeld. Het schriftelgk examen zal plaats hebben 7 dezer te Leeuwarden en te Utrecht. De tot ridder in de orde van Oranje Nassau benoemde heer M. Leopold was Woens dag 45 jaren bg het onderwgs werkzaam en sinds 28 jaren directenr van de Kweekschool voor onderwgzeressen te Arnhem. LETTEREN EN KUNST. Behalve de heer Henri de Vries zullen ook mevrouw RóssingSablairollea en mej. Scheffer de kon. vereeniging Het Nederlandsch Tooneel met 1 September verlaten. Heijerman's Ghetto, dat in het FranBch vertaald is door den heer A. Cohen, wordt in het Duitsch overgezet door mej. Elsa Otten te Berlijn en in het Engelach door den heer J. A. B. Hekkema te Arnhem. Het nommer van 1 Maart van Belang en Recht bevat: Het Wetsontwerp op de arbeids- en rusttijden III, (Slot) door dr A. J. C. Suy- ders. Schoolhygiêne. Uit Zwitserland door H. v. d. M. Marie Bodduert's Serena doof Ida Hegermans. Verscheidenheden. Mede- deelingen. Kinderlectuur. -— Onze Lees tafel. Ingezonden. Grondeigenaren, landbonwers, neringdoen den en verveners in het Zuid-Oosten van Drente hebben aan de Tweede Kamer een adres gericht, waarin zg verzoeken 't voorge stelde wetsontwerp tot afschaffing der rykstol- len niet aan te nemen, tenzij alle tollen, ook de particuliere, worden afgeschaft. Als of dit laatste zoo gemakkeiykgaat? De staat zal in elk geval aan die afschaffing weinig kunnen doen. Het is al een schrede voorwaarts, wanneer hg het voorbeeld in deze geeft. Of toezicht ook noodig is. Bg de behandeling voor het kantongerecht te 's-Hage van een vervolging wegens overtreding tan de arbeidswet, bleek een smid een zeatieo:

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1