MIDDELBURGSCHE COURANT. Vrijdag 3 Maart, N°. 53- 142° Jaargang. 1899i Deze eourant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 2 Maart 8 u. vm. 38 gr. 12 u. 64 gr. av- 4 u. 42 gr. F. Verw.kr. N. W. wind, bewolkt. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te AmsterdamA. de La Mas. Azn. dam: Nijgh van Ditmab. Middelburg 2 Maart. Graanrechten. In het jongste nommer van Vooruitgang levert de heer J. Stoffel een pleidooi tegei beschermende rechten. Hij zegt daarin o. a. het volgende Wanneer een invoerrecht er niet toe strekt om meer werk te verschaffen, hooger loon et meer welvaart voor hen, die arbeiden, dan mag niemand het verdedigen, want dan is het tegen het algemeen belang. Passen wij dit beginsel toe op graanrechten. Zullen graanrechten het loon verhoogen? Het antwoord hierop moet luiden Graanrechten zullen op den duur het geld loon van den arbeid doen stijgen en in overeen stemming brengen met den door graanrechten beoogden hoogeren prjjs van het graan, maar dit zal niet direct het geval zijn. Bij de in voering zullen graanrechten direct een zware belasting zijn op hen, die haar het minst kun nen dragen. Wanneer de tijd is gekomen, dat de stijging van het loon evenredig is geworden aan dei. hoogeren graanprijs, dan strekt dat hooge loo? en geld niet om het koopvermogen van dei arbeider, het werkelijke loot te verhoogen. Zullen graanrechten de arboids-gelegenheic vermeerderen, de werkloosheid verminderen r Het antwoord moet wéér ontkennend luiden Grond, die thans bij het bestaande arbeids loon niet bebouwd wordt, omdat het produkt van dezen grond, dat loon niet kan opbrengen, zal ook bij hoogeren prijs van dat produkt het hiermede in overeenstemming hoogere loon niet kunnen opbrengen, en dan onbebouwd blijven. Dergelijke gronden zouden alleen dan in cul tuur gebracht worden, wanneer de rente van het kapitaal voor loon, voorschot en da prijs van den noodigen mest daalden. Een bloote verhooging van den prijs van het produkt, waartegenover staat een evenredige verhooging van het arbeidsloon, voor de ont ginning besteed, zal nooit aanleiding geven tot. de ontginning van grond, waarop het thans gel dende arbeidsloon niet kan worden verdiend. Lager wordende graanprijzen kunnen aan leiding geven tot verlaging van de pacht- en koopprijzen van den grond, maar niet tot het buiten cultuur gaan van gronden, die thans bebouwd worden. Hoe laag ook de graanprgzen worden, zij zullen toch nooit aanleiding geven tot ver mindering van het bebouwde akkerland. De pacht en de koopwaarde van de slechtste, thans in gebruik zijnde gronden kan verdwijnen, maar dit belet niet, dat een man dien grond toch in gebruik zal nemen, wanneer hp kans ziet daarop zóóveel te verbouwen, dat bij zijn levensonderhoud kan verdienen. Stel dat een man voor zijn levensonderhoud tevreden is met 50 mud graan per jaar, dan zal hij, al kost dat graan, uit Amerika aange voerd, maar 2 gulden per mud, toch den grond, dien hij zonder pacht in gebruik kan krijgen, niet onbebouwd laten, wanneer hij kans ziet daarop 50 mud graan te teelen, zoolaüg hij geen beter middel weet om aan den kost te komen. De protectionist zal zeggendie man kan er niet van bestaan, hij verdient maar 100 gulden per jaar, maar deze redeneering is on juist. Hij verdient 50 mud graan, d.i. zoo en zooveel van andere artikelen, die hij voor zijn graan kan inruilen. Zoolang hij geen pacht behoeft te betalen, is het voor hem onverschil lig of het door hem verbouwde en verbruikte graan op de markt hoog of laag in prijs is, want hg verbruikt dat graan zelf; hij brengt het niet aan de markt. Hoeveel sympathie ik ook gevoel voor vele zwaargedrukte, hard werkende landbouwers, die bij de lage graanprgzen moetea worstelen om het hoofd boven water te houden, ten einde hunne hooge pachten en hypotheek-renten te betalen, toch kan ik my niet verklaren voor graanrechten, omdat zij naar mijne overtuiging tengevolge zullen hebbenhoogere pachten en hoogere grondprijzen en dus later zullen strek ken ten bate van grond eigenaars en niet van grondbouwers. Zij zullen het inkomen, zon der arbeid verkregen, vermeerderen, ten koste van hen die arbeiden. Eu aan het hoogere loon in geld, waar tegenover geen grooter koopvermogen staat, en de hoogere pacht- en koopprijzen van den grond zyn voor den arbeider nadeelen verbonden: 1. Door het hoogere geldloon wordt het vermogen van ons landwerk, onze zuivelpro- ductie, onze veeteelt, onze groenteteelt, om in het buitenland te concurreeren, verzwakt. Wij gullen minder goedkoop kunnen voortbrengen dus ook minder verkoopen, waarvan het gevolg zal zijn minder uitvoer, minder gele genheid om loon te verdienen, groote werk loosheid, lager loon (uitgedrukt niet in geld maar in loonvermogen). 2. Door de hoogere pacht- en koopprijzen van den grond ten gevolge van graanrechten, zal die grond, nog meer dan thans, buiten het bereik vallen van den kleinen man en het proces bespoedigd worden, waardoor hij geheel en al komt in de handen van den kapitalist, die hem koopt alleen voor geldbelegging. BENOEMEN ENZ. lij kon. bssluit: i M. Leopold, directeur eener bijzondere kweekschool voor onderwijzeressen te Arnhem, benoemd tot ridder in de orde van Oranje- Nassau zijn bij hot pensioenfonds voor weduwen en weezen van burgerlijke ambtenaren benoemd tot wiskundig adviseur dr J. H. Peek, thans commies bij gemeld fonds; en tot tweede-klerk H. A. L. van Olphen, te 's Gravenhage is in zijnen rang overgeplaatst by het regiment grenadiers en jagers, de kapitein P. 3. F. Tergau, van het 7de regiment infanterie is de heer G. F. van Laaren, arts, benoemd en aaD gesteld tot officier van gezondheid der klasse bij het persoueel van den genees kundigen dienst van het leger in Nederlandsch- Indië; en is de met verlof in Europa aanwezige apothe ker der 2de klasse van het leger in Nederlandsch- Indië A. P. C. de Wolff, ter zake van lichaams gebreken, tegen 1 Mei 1899, eervol uit den militairen dienst ontslagen, met toekenning van pensioen. UIT STAD EN PROVINCIE. Zooals onzen lezers uit eene dezer dagen in dit blad voorkomende advertentie kan be kend zijn, heeft mej. Jac. W. Pisuisse zich te V lissin gen gevestigd als leerares in uit spraak en stem vorming, ook ter behandeling van spraakgebrekkigen. En wijl men het ons verzoekt èn in het belang van hen, die behoefte hebben aan „spreekonderwijs", zooals dat in Amsterdam en eenige andere plaatsen van ons land reeds wordt gegeven, willen wg er hier nog eens de aandacht op vestigen, dat thans ook in onze provincie eene gelegenheid is om onderricht te ontvangen in -het zgn. hygiënisch en metho disch spreken, voor onderwijzeressen enonder- wgzers en allen die dikwgls het woord hebben te voeren, te zingen enz. van gewicht. De Zeeuwen behoeven dus voor dit doel niet meer kostbare reizen naar Holland te maken. Ia eene vergadering van de afdeeling Middelburg der Vereeniging tot bevor dering van fabrieksen handwerksnijverheid, waar ook introducés (o. a. verscheidene dames) aanwezig waren, hield de heer Jnrriaan Kok, directeur van de bekende Haagsche fabriek Rozenburgeen voordracht over de plateel- bakkerg en porselein industrie. Het eerste gedeelte van deze rede was een geschiedkundig overzicht van de ceramiek, een der oudste, of de oudste tak van nijverheid, welker ontwikkeling hg schetste van het oogenblik, dat de eerste ruwe potten in de zon werden gedroogd of op een houtvuur werden gebakken, tot den tgd dat zij zich ontwik kelde tot een tak van kunstng verheid, als hoedanig zg ook de ondste is. Daarbij wees spr. erop, hoe bgna alles wat in den voorhistorischen tyd door menschen vervaardigd werd verdwenen is, maar al leen het oude pottenbakkerswerk weerstand bood aan den vernielenden invloed van den tgd. In dit deel zijner voordracht beschreef hij de eerste hulpmiddelen bij de pottenbakkerg de draaibank, de eerste pogingen tot versiering, door het maken van indrukken in de vormen en het ingroeven van figuren met wolfstanden en vi8chgraten, het eerste gebruik van kleuren en van glazuur enz. de periode van hoogere ontwikkeling schetste hij de nieuwe soorten van glaznursel en émail, en wees er daarbij op hoe de ge schiedenis leert, dat een hooge ontwikkeling van dezen tak van kunstng verheid steeds samen viel met den bloei van de schilderkunst. In het tweede gedeelte kwam de spreker op de door hem bestuurde Haagsche porselein-en aardewerk-fabriek Rozenburg. Daarbg deelde hij mee, hoe tweeërlei wgze van vervaardiging bestaat van tegels, door het gebruik van kneedbare pap en door het persen van de tot poeder gemalen klei. Hij ging verder na hoe deze tegels werden beschilderd, gebakken en van glazuur voorzien. Inzonderheid wees hy er daarby op hoe de eigenaardigheid van het Rozenburgsche aardewerk deze is, dat de kleuren onderniet op het glazuur liggen en op de inoeielykheid welke de artiesten ondervinden bij het opbrengen der kleuren. Deze toch veranderen tijdens het bakken geheel, zoodat men by het oploggen der kleur niet mag letten op wat men voor zich ziet, alleen moet denken aan wat na het bakken zichtbaar zal zijn. Verder schetste hij de vervaardiging van scho- i, van vazen en pallen. Deze laatste worden in gipsen vormen gegotendoor de wateraan- trekkende kracht van het gips, wordt de buitenrand hard, zoodafc men na het wegnemen der vormen een model krijgt, dat, na nog een paar dagen te zgn gedroogd, hard genoeg is n een nadere bewerking te ondergaan. De aanwezigen vernamen verder iets over het aanbrengen van versieringen aan vazen, die afzonderlgk worden vervaardigd, en dan aan de vazen gehecht, waarna ze bg het bakken volkomen vereenigd worden. De spreker, die in een ander deel zijner rede reeds het onderscheid tusschen aardewerk porselein had medegedeeld, wees er op dat Haagsche fabriek zich eerlang zal gaan toeleggen op de toepassing eener nieuwe vin ding het vervaardigen van porselein met kleuren onder het glasuur, iets dat tot nu toe alleen mogelijk was met blauw porselein. Aan het slot zyner rede besprak hy kortelijk de artistieke zijde en waarschuwde daarbij vooral tegen het streven om de tegels en borden iets anders te doen zijn dan tegels en borden, bv. door ze tot een imitatie van mar mer te maken. Dit werd door hem als een geheel verkeerde weg veroordeeld, evenals het maken van relief tegels. Na een woord van dank van den voorzitter, den heer Herm. Snijders, werd de vergadering gesloten. Blijkens het drie en dertigste jaarver slagvan de Werkmansvereeniging te Middel burg bedroeg het ledental het vorig jaar 162, 6 minder dan in 1897. Het aantal be gunstigers, ook wêer verminderd, beloopt thans 39. Van de sociëteit werd weinig gebruik maakt en de maandvergaderingen slecht bezocht. De onderafdeelingen zang en muziek en de rederijkerskamer bleven aan haar doel beant woorden. Van de bibliotheek werd door 68 leden ge bruik gemaakt, die evenveel deelen lazen. De onderafdeeling tot aankoop van steen kolen heeft weder met goed gevolg aan hare leden 1570 HL. afgeleverd a 0.75 de HL. vrg te huis. Het bestuur, gemachtigd en gesteund door bijdragen van leden en begunstigers, heeft weder de kinderen van leden en begunstigers van 6 tot 10-jarigen leeftijd een St. Nicolaas- feest bereid, dat uitstekend is geslaagd. De onkosten zgn op een klein bedrag na, hetwelk uit de kas der vereeniging is bijbetaald, geheel door vrgwil ige gaven bijeen gebracht. 104 kinderen namen eraan deel. Wat de zieken betreft, heeft de vereeniging een gelukkig jaar doorleefd. 61 leden hebben van docter en apotheker geneesmiddelen ont vangenook de ondersteuning by ziekte was aanmerkelijk minder dan verleden jaar, zoodat 26 leden 408 dagen zyn uitgekeerd. De inkomsten bedroegen 1388.31, waar onder 916.11 aan contribntiën, en de uitgaven besomden f 926.57, waaronder 233.48s voor ondersteuning bij ziekte en 269.80 voor ge f 15 in de voorloopige kosten van opmeting by te dragen, doch thans met toevoeging dat het overige deel der gevraagde som ad I bij gebleken zekerheid omtrent den aan» leg, gaarne zal worden bygepast. De raad gevoelde wel iets meer voor de tramplannen van de Industriëele Maatschappg te Amsterdam, die het voorloopig om gegevens te doen is en geen bijdrage in voorloopige kosten vraagt. Woensdagavond is te Ierseke een met oesters beladen wagen met het paard, dat er voor stond, by het afrgden van een dijk in een sloot terecht gekomen. De wagen brak, het paard werd na anderhalf uur tobbens, op het droge gebracht. De lading leed geen schade. j de verpachting van drie standplaatsen op de aanstaande kermis te Zierikzee, was hoogste inschrgver voor de standplaats van een stoomcarroussel de heer Constant Schenoff te Breda, aan wien zg werd gegund voor 535. Voor de standplaatsen voor carroussel en hippodrome, waarnaar niet werd ingeschreven, zal eene herverpachting worden gehouden. Leverde de verpachting voor staanplaat- 3n bij gelegenheid der kermis te Terneazen tot nu toe gering financieel voordeel op, voor aanstaande kermis is nu door den heer J. Tewe te Dordrecht voor een plaats voor een stoomcaroussel boven het verschuldigde plaats geld het hoogst ingeschreven voor f 447. Verleden jaar werd daarvoor f 82.50 geboden. Voor gewone caroussels werd wederom niet De rekening sluit met een voordeelig saldo van 461.74, zoodat met het kas-saldo van verleden jaar een som van f 762.33" beschik baar is. Bij de telefoon te Middelburg had den in Febrnari 1676 en bg die te Vlissin- g e n 1690 aansluitingen plaats. In de Woensdag te Ellewoutsdijk gehouden raadsvergadering werd aan den heer F. C. Rgnberg, op diens verzoek, met ingang van 1 April a.s., eervol ontslag verleend als gemeente-ontvanger. Deze titularis, die den leef tgd van 81 jaren heeft bereikt, bekleedde deze betrekking sedert 1880. Op een verzoek van de afdeeling Zuid- Beveland van den Bond van Ned. onderwijzen tot het maken van eene nieuwe regeling van de jaarwedden der onderwyzers aan de open bare school, werd besloten aan adressanten te kennen te geven, dat, hoewel geheel en al in stemmende met de motieven, uitgedrukt in de memorie van toelichting, welke by het adres was gevoegd, tot de verlangde regeling, finantieële redenen, niet kan worden overgegaan- Op de aanvrage van den heer J. Holland te Rotterdam om concessie voor zooveel die gemeente betreft, voor den aanleg van tram Goes—Ellewoutsdijk, verklaarde de ge- I meenteraad zich onbevoegd, in verband met. de bepalingen van het provinciaal reglement op de tramwegen en werd verder gepersisteerd bij het reeds vroeger genomen raadsbesluit om Omtrent het ongeluk, te Sluis voorge vallen, waarbij, zooals gemeld, een man door de tram een voet werd afgereden, met het ge volg dat hy kort daarop overleed, verzoekt men ons nog mee te deelen, dat het ongeval avonds te acht uur plaats had, terwyi het zeer donker was. De man lag op de rails, en verkeerde, zooals door ooggetuigen kort vóór het gebeurde is waargenomen, onder den in vloed van sterken drank. Even te voren was hg nog door een inwoner van Sluis, die hem liggen, gewaarschuwd zich van die plaats te verwijderen met het oog op de spoedig te verwachten tram. Wij willen dit gaarne meldenmaar wij wenschen toch even de vraag daarbij te op peren was er geen mogelgkheid om, vooral met het oog op den toestand, waarin de man verkeerde, hem met hulp van anderen van zijne gevaarlijke plaats tgdig te verwijderen Kamer van Koophandel en Fabiieken te Vlissingen. Vergadering van Diasdagavond te acht uren. Voorzitter de heer Verkuijl Quakkelaar. Afwezig de heeren H. M. Kloppers en J. Wilkens. De voorzitter opent de vergadering en wenscht de nieuw gekozen leden, evenals den herbe noemden onder-voorzitter, den heer Jos van Raalte, geluk met hunne benoeming en spreekt den wensch uit, dat zg nog langen tgd tot heil en bloei van Vlissingen mogen werkzaam zyn. De heer Van Raalte dankt den voorzitter voor de gesproken woorden en hoopt dat de gezondheid van den voorzitter steeds van dien aard zal zgn, dat hij slechts zelden diens plaats zal behoeven in te Bemen. De leden geven van hunne instemming met het gesprokene blgk. Hierop worden de notnles der vorige ver gadering gelezen en goedgekeurd. De voorzitter doet thans mededeeling van eenige ingekomen stukken, waaronder een rapport betrekkelijk de wenschelgkheid en levensvatbaarheid eener staalgieterij hier te lande en een adres van de grossiersvereeni- ging te Groningen in zake de drankwet. Bij dit laatste stuk deelt de voorzitter mede, dat bedoelde wet over twee jaren wordt ge wijzigd en dus vele, nu bestaande moeilgk- heden uit den weg zullen geruimd worden. Z. i. dient dit stak voor kennisgeving te worden aangenomen. De heer Polak merkt nog op, dat dergeiyke adressen geen steun verdienen. Hierop wordt dit adres, evenals de overige stukken, voor kennisgeving aangenomen. Thans brengt de voorzitter ter tafel een adres van de kamer van koophandel en fa brieken te Hengelo, met een adres van de Gebr. Stork Co. te Hengelo, aan de Tweede kamer, in zake de ongevallen-wet. Uit het adres van bovengenoemde Kamer blijkt, dat zy volstrekt niet ingenomen is met het wetsontwerp, en wel op grond dat zg meent dat daaruit vele misbruiken tegenover den Staat kunnen voortvloeien, daar bet uhkee- ren van betrekkeigk hooge «ommen bij tijdelijke ongeschiktheid tot werken of by biyvenda gedeeltelijke invaliditeit simulatie en gemak zucht in de hand zullen werken en het stelsel eener centrale rijks verzekering geen voldoende middelea verschaft om die nadeelen af te wenden. Het adres der Gehrs Stork Co stelt voor namelijk in het licht de groote kosten, welke èn de Staat, èn zeker niet het minst.de groote industrieele ondernemingen zich zullen moeten getroosten, wanneer het wetsontwerp aangeno men wordt. Het wyst verder op verschillende gevallen, dat werklieden thans nog goed hun brood verdienen, ofschoon zQ door een of ander ongeval getroffen zgn. Wanneer nu, meent de genoemde firma, reeds eene centrale rgksverzekering bestond, zouden deze lieden daaruit een pensioen ontvangen en dus daar door voor goed den prikkel verliezen om in hun eigen onderhoud te voorzien, wat den Staat en bovenal hunne vroegere patroons op hooge kosten zon komen te staan. De voorzitter deelt mede dat, daar boven genoemde firma jaarlgks f 1.200.000 aan werkloon uitbetaalt, zg, ingeval van invoering der wet, f 18.000 premie zon moeten betalen. Voor de Kon. Mij. De Schelde, waar gemiddeld 600.000 k f 700.000 uitbetaald wordt, zon de premie f 13,000 zijn, wat 2% van het grondkapitaal bedraagt. Door deze uitgave zou haar dividend belangrijk verminderen, terwijl zij tegenwoordig jaarlgks als tegemoet koming aan werklieden, wien een ODgeluk overkomt, slechts gemiddeld f 1000 a ƒ1500 betaalt. Het aannemen van bedoeld wetsont werp zou den ondergang van dergeiyke groote fabrieken zijn. Voor kleine industriëele onder nemingen, zooals sigarenfabrieken, is, naar zijne meening, het wetsontwerp ook niet geschikt, omdat deze, volgons de bepalingen daarvan, 300 zouden moeten betalen, terwyi zy nu zeker de helft niet uitgeven. De heer Van Raalte meent dat voor kleine fabrieken de wet niet zoo bezwarend zal zyn; een sigarenfabriek bgv. zal niet in dezelfde categorie vallen als een machinefabriek; dat zal afhangen van de statistiek voor de ver schillende takken van ngverheid. Een siga renfabriek zal zeker vallen onder bet laagste tariefeen machinefabriek onder een veel hoo ger. Cgfers van het ontwerp zyn echter nog niet bekend. Thans is echter alleen de vraag of de kamer het in principe eens is of niet met het ont werp. Wordt het niet door de kamers van koophandel bestreden, dan zal de regeering haar advies ook niet vragen, ofschoon het toch wenschelijk is dat zij er over worden gehoord, omdat het hier geldt het toepassen eener wet die de industrie zal drukken. Men moet zich echter, zeide de heer Van Raalte verder, niet te veel verdiepeü in het adres, dat natuurlgk vrij eenzgdig is, wijl bet alleen over groote fabrieken handelt en van de kleinen niet spreekt. Wanneer het wets ontwerp aangenomen wordt, zal elke premie bezwarend zyn. Wanneer echter geene centrale rijksverzekering wordt opgericht, zal het ge volg daarvan zijn dat de kleine fabrieken door de wet gedwongen zullen worden elk ongeval uit eigen middelen te betalen, wat hunne krach ten te boven zal gaan. Voor hen is het be talen van een jaarlgksche premie voordeel, voor groote fabrieken echter nadeel, wgl deze reeds alle een ziekenfonds, of pensioenfonds bezitten, waarin zg jaarlyks een zeker bedrag storten. Voor dargeiyke inrichtingen moest de wet andere bepalingen maken. De wet moest hen niet willen dwingen boven en behalve de fondsen, welke zy onderhouden, nog een premie te betalen die niet te betalen is. Bij inrichtingen als de Schelde vallen alle ongevallen niet onder de wet. Spreker heeft statistiek opgemaakt betreffende de on ge* vallen, die in het vorige jaar aan zijne fabriek zijn voorgekomen en onder de bepalingen van het ontwerp zouden vallen. Daaruit blgkt dat slechts f 1900 uitbetaald is aan verschillende gewonden, wat bij een bedrag van f 700.000 aan arbeidsloon nog geen 2s/4 %p is* Wanneer men deze cijfers vergelgkt met die welke zonden moeten betaald worden wanneer het ontwerp wet werd, is het verschil eenvou dig belachelijk. Zoo het ontwerp dus nietge- wgzigd wordt, zal het ryk nog duurder zyn dan particuliere instellingen. Spreker zegt ten slotte dat z. i. de kamer niet verder kan gaan, dan instemming te be tuigen met het adres. De voorzitter is het volkomen met den heer Van Raalte eens en stelt voor instemming met het adres te betuigen. De heer Wibaut wil nog opmerken, dat het ryk bg deze wet veel zal gaan ontvangen zonder veel risico te loopeD. De premie, in het ontwerp genoemd, is reel te hoog, en by de bepaling „eerst tot uitkeering over te gaan als 21 dagen na het ongeval verstreken zyn" wordt een veel te lang tijdperk gesteld,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1