MIDDELBURGSGHE COURANT.
BUITENLAND.
N. 49-
142e Jaargang,
1899,
Maandag
27 Februari.
Het doel der motie-Van Gijn,
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 25 Febr. 8 u. vm. 30 gr. 12 u. 40 gr.
av. 4 u. 38 gr. F. Verw. mat. Z. O. wind, nachtv.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentien20 cent por regel. Geboorte- dood- en alle ander© familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per rej
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agentonl
Te Rotterdam: Nijgh van Ditmar.
By deze courant behoort een Bijvoegsel.
Goede bewindslieden volgenhoe ook
aangekeft, evenals de sterren rustig hunne
banen.
Onder het opschrift „Kamerregeering",
zegt De Nederlander omtrent de bekende
motie over den Dordtschen Waterweg, waarbij
de betrokken minister wordt uitgenoodigd
in den loop van dit zittingsjaar een wets
ontwerp in te dienen tot het verbeteren van
den Waterweg van Dordrecht door het
Hellegat langs Brouwerehaven: „De Kamer
zal dus zonder voorbereiding, zonder kennis
neming van eenig Regeeringsstuk beooröeelen
of zekere waterweg voldoende is voor diep
gaande schepen, welke belangen èn Dordrecht
èn de andere deelen des lands bij die ver
betering zullen hebben, welke de beste weg
voor de groote schepen zijn zal, wat dat
werk zal kosten" om dan te eindigen
met de vraag „of het niet wenschelijk zou
zijn dat deze motie, na eenigszins te zijn
toegelicht en nadat de Regeering er wel-
staandhalve iets op geantwoord beeft, door
de voorstellers ter tijdsbesparing weder on
verwijld worde ingetrokken. Het doel dat
(volgens De Nederlander) die voorstellers
waarschijnlijk ermede beoogd hebben, zal
dan toch bereikt zijn.
Is het niet onverantwoord,, vragen wij
onzerzijds, dat eenig toongevend blad en h
fortiori een blad dat het partijorgaan is van
een onzer Zeenwscbe afgevaardigden, het
hierboven gereleveerde zijn lezers waagt
diets te maken
„Zonder voorbereiding", maar is het der
redactie van De Nederlander dan wezenlijk
onbekend dat, behalve al hetgeen reeds ja-
renlaug tevoren tusschen kamerleden en re
geering was verhandeld omtrent dien zekeren
waterweg, tot officieel onderzoek daarvan b;ï
koninkl. besluit van 4 April 1896 eene uit
gebreide staatscommissie werd benoemd, met
niemand minder dan den heer Conrad tot
voorzitter en dat deze commissie den 6den
Maart d. a. v. in een uitvoerig en doorwrocht
verslag volledig antwoord geeft op al de
vragen, die genoemde redactie met zooveel
pithos als geheel nieuw doet voorkomen
Ea als zij dit weet, en zij moet dit weten,
hoe kan zij dan nog veronderstellen dat men
in den blinde tast omtrent de vraag of die
zekere Waterweg voldoende is voor diep
gaande schepen, nu juist het onderzoek
daarvan het hoofddoel is geweest, waarvoor
die Staatscommissie in het leven werd ge
roepen, en de door haar, na langdurig plaat
selijk onderzoek aangegeven weg door den
Minister van Waterstaat als juist is erkend
en ZE. de urgentie daarvan heeft beaamd,
maar alleen nog geen voorstel tot verbete
ring daarvan heeft gedaan, omdat de finau-
cieele bezwaren, voortspruitend uit de eischen
van „oorlog" om voor de defensie van dien
verbeterden Waterweg een kostbaar fort te
bouwen, nog niet zijn uit den weg geruimd
„Wat dat werk zal kosten Maar wordt
in datzelfde verslag dan niet nauwkeurig
berekend, zoowel wat de kosten van aanleg
als wat de kosten van onderhoud voor dien
Waterweg zullen zijn
For shameEn na al deze voorgewende
onwetendheid of onvergeeflijke onkunde het
insinueerend slot, dat nu de voorstellers die
motie nog maar voor den vorm moeten toe
lichten en nadat de regeering er welstaands-
halve iets op zal geantwoord hebben, deze
onverwijld maar weer intrekken, omdat het
doel dat de voorstellers waarschijnlijk ermede
beoogd hebben, dan toch bereikt zal zijn.
Alsof dit doel niets anders dan eene schijn-
vertooning is geweest! Alsof met die motie
niets werd beoogd dan het bevredigen eener
kiezersbent, en het antwoord van den mi
nister slechts een phrase was, om zich van
de zaak af te maken.
Wat heeft die redactie van De Nederlan
der toch een hoogen dunk van die duizen
den en duizenden onzer meest geachte inge
zetenen, die met vol vertrouwen hunne be
langen aan den volksvertegenwoordigers
boyoer keuze hebben opgedragen! En welk
eene booge opvatting heeft zij van de mo
raliteit dier Kamerleden zeiven en van de
Regeering
Edele taak der journalistiek om op die
wijze het volk voor te lichten
Arm volk dat aan zulke perfide handen
uwe hoogste en heiligste belangen hebt
toevertrouwd
En gij, kamerleden, ge weet nu wat ge
volgens dat oordeel zijt. Geen volksver-
tegenwoordigers, neen volks misleiders zijt ge,
die n met de regeering verstaat om uwen
mandatarissen zand in de oogen te strooien.
Waarlijk voor u en voor ons hopen wij
dat ge bij het lezen der insinuatie, n door
De Nederlander toegevoegd, de gulden spreuk
zult willen herinneren, die wij aan het hoofd
dezer regelen plaatsten.
En wij zijn zeker dat gij voor onze goede
en eerlijke zaak zult blijven strijden, zooals
gij u overtuigd kunt houden dat de ver
dachtmaking in De Nederlander wèl onze
verontwaardiging heeft opgewekt, maar ons
geen oogenblik geschokt in het vertrouwen
dat wij in uwe moraliteit en de goede trouw
onzer regeering hebben. Wij juichen uwe
motie van harte toe en stellen ons voor in
een volgend artikel voor de lezers van dit
blad eens te ontvouwen wat het wezenlijke
doel der motie is geweest en de wijze
waarop dit malgré De Nederlander bereikt
k£tn en, naar wjj hopen, ook zk\ worden.
v. B.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Uit Vliasingen.
De coöperatieve winkelvereeniging Eigen
Hulp, aldaar gevestigd, zal aan hare leden
een dividend uitkeeren van 9%, zijnde dit de
winst, in het afgeloopen boekjaar 1898, door
de afdeelingen kruidenierswaren en bakkerij,
behaald.
Ingevolge koninklijke machtiging is de
heer P. F. Auer erkend en toegelaten als con-
sulair-agent van de Vereenigde Staten van
Amerika te Vlissingen.
Middelburg 25 Februari.
OVERDRIJVING.
De bekende predikant dr Louis A. Bahler
te Schiermonnikoog leidt een contra manifesta
tie tegenover de beweging van den Vrouwen
bond ter internationale ontwapeningomdat het
manifest den oorlog afkeurt, maar weerbaarheid
aanprijst. Hij vraagt handteekeniBgen onder
de navolgende verklaring:
„Ondergeteekenden, betreurende de karakter
loosheid die spreekt uit uw manifest, hetwelk
oorlog afkeurt en weerbaarheid aanprijstvan
meening, dat diplomatiek geconfereer op den
grondslag van nationaal eigenbelang nimmer
tot een heilrijk resultaat ban leiden, en dat
van de Regeeringen omdat zij Regeeringen
geen radicale uitkomst te verwachten
is; overtuigd van de noodzakelijkheid om daar
tegenover te stellen de uiting van hunnen
absoluten afkeer van alles wat met militarisme
defensief en offensief in eenig verband
staat; verklaren geen deel te nemen aan iets
dat oorlog en krijgsdienst op eenigerlei wijze
verdedigt, vergoelijkt of bestendigt".
Het is hierbij weer de oude kwestie.
Omdat bet hoofddoel nog niet te bereiken
is, wil men niet meewerken om te trachten
het bereikbare te verkrijgen.
Men begrijpt niet, dat het een nit het an
dere kan voortkomen.
En in elk geval dat de nu op tonw gezette
beweging een machtigen invloed kan uit
oefenen in de goede richting en stellig heil
zame vruchten ban dragen.
Wij meenen, dat de bedoeliDg der vredes
beweging zo© juist wordt geteekend in de
volgende regelen, die wij heden in een inge
zonden stnk van den heer A. Huisman te Rot
terdam, in de N. R. Ct, lazen
„Mij dunkt, dat wij Tolstoi en anderen rus
tig aan 'twerk kunnen laten in hnn pogingen
in de harten der menachen de ware idee van
den wereldvrede op te wekken. Wij weten
allen wel, dat 't groote vrede-ideaal nog zoo
verre is, dat geen congres of bonden dit onmid
dellijk zullen verwezenlijken. Maar mijns inziens
moet't optreden van den Russischen keizer be
schouwd worden als zuiver een daad vanpracti-
tische politiek, een politiek, die niet bedoelt on
middellijk 't groote resultaat te bereiken, maar
die als een der middelen aangrijpt, 't verbrij-
gen van instemming van alle mogelijke zijden
om daardoor een groote kracht te bezitten,
de kracht van de volksstem, tegen den al te
militariatischen geeBt, die de regeeringen der
groote staten tegenwoordig nog bezielt.
Alleen uit dat oogpunt moet, dunkt me, 't
verzamelen van zooveel mogelijk handteeke-
ningen beschouwd worden."
wachters, die dan nog niet altijd gereed zgn
hulp te verleenen. Andere betrokken afdee
lingen zullen worden verzocht aan dat schrij
ven adhesie te verleenen.
de algemeene vergadering is bet voorstel
gedaan de volgende in 1900 te honden in het
Zuiden van ons land. Terneazen heeft zich
daarvoor aangegeven en op voorstel van den
voorzitter werd goedgevonden dat ook de
afdeeiing zich beschikbaar stellen zou om de
afgevaardigden te ontvangen. (Z. Nbde).
't Was Vrijdagavond weer o! zoo gezellig
in het gebouw der openbare school te Kon-
dekerke, waar de zangvereeniging Nuttig,
Aangenaam en Stichtelijk hare jaarlij ksche open
bare uitvoering gaf. Die uitvoeringen, aldns
schrijft men ons, blijven steeds aantrekkelijk,
niet alleen voor de dorpsgenooten, maar ook
voor velen, ver buiten onze gemeente woon
achtig. De directeur, de heer J. Christiaanse,
liet zijne discipelen een 15-tal nummers, zooals
gewoonlijk, zeer verdienstelijk ten gehoore
gen; hem en den leden werd daarvoor aaD
t eind der bij eenkomst aller dank gebracht bij
de van den predikant der herv. gemeente.
De entre-acte, de nooit op het programma ver
melde surprise, bestond ditmaal weer uit een
samenspel van eenige violen, geaccompagneerd
door een orgel, wat eveneens een dankbaar
gehoor vond.
Donderdagavond trad voor een talrijk
publiek (rnim 100 personen) in de openbare
school te Zontelande op de heer P. Leen
houts, landbouwkundige te Koudeberke. Na
ingeleid te zijn door den heer C. Leijnse, land
bouwer, hield hij ruim een unr lang eene
boeiende voordracht over bemestingleer.
De meening van den heer Leenhouts op dit
punt is onzen lezers bekend. Hg heeft daaraan
nog niet zoo lang geleden in ons blad eenige
opstellen gewijd. Wij behoeven dus niet te
treden in nadere bijzonderheden omtrent zijne
voordracht.
Met onverdeelde aandacht werd deze, naar
men ons schrijft, aangehoord en daarna gelegen
heid gegeven tot het doen van vragen op
landbouwgebied, waarvan door enkelen gretig
gebruik werd gemaakt. Het was onderwijl al
vrij laat geworden, toen de heer Leenhouts de
vergadering sloot onder belofte nog eens terug
te zullen komen om dan over „zuivelbereiding"
te sprekeD.
De rederijkers-vereeniging Van Zeggelen
te Nieuw- en St. Joosland gaf Vrijdag
avond haar gewone voorjaarsvoorstelling bij
den heer A. J. Lous. Alles liep flink van
stapel en het publiek vermaakte zich goed.
Dank zij de zorg van het bestuur was voor
goede muziek gezorgd.
Op last van den burgemeester te Hulst
werd eene vrouw met drie zeer jeugdige kin
deren, resp. 6, 4 en 2 jaren oud, den 21 dezer
op transport gesteld naar de gemeente
Tiel, waar zij woonachtig is, omdat zij zonder
onderkomen of middelen van bestaan zich te
Hulst ophieldhaar man was door de maré
chaussee overgebracht naar Middelburg.
Dit transport werd verder door de politie
van poBt tot post gebracht, tot het eindelijk
Donderdag namiddag omstreeks 2 uur te G o e s
aankwam en voor den commissaris van politie
werd geleid.
Deze ambtenaar weigerde dit transport over
nemen, of verder te doen transporteeren en
stelde de vrouw en kinderen in vrijheid, op grond
van wederrechtelijke vrijheidsberooving en dat
het armbestuur van Hulst, indien zij werkelijk
zonder onderkomen of middelen van bestaan
zich aldaar ophield, zich het lot dezer vrouw,
die in hoogst zwangeren toestand verkeert,
moest hebben aangetrokken. (G. Crt.)
In de Vrijdag middag in het Huis
Nassau te Zierikzee gehouden jaarlijbache
vergadering der afdeeiing Schouwen en Duive
land van de sehippersvereeniging Schuttevaer
werd door den voorzitter verslag uitgebracht
over het verhandelde ter algemeene vergade
ring te Sneek, waar onder meer ook besproken
is het plaatsen van bakens aan den blinden
dam aan het Zijpe. Het schijnt een punt van
kwestie te zijn tusschen het polderbestuur en
de Hooge Regeering, wie daartoe verplicht is en
dus de kosten te dragen heeft.
Na eenig debat werd bij het bestuur aange
drongen zich niet te laten afschrikken door de
bezwaren der verschillende besturen, maar te
ven aandringen op verbetering der bebake-
ning.
Besloten werd, dat de afdeeiing zich wenden
zal tot het gemeentebestuur van Rotterdam,
om te wijzen op en verbetering te vragen van
het ongerief, dat vele schippers ondervinden
bij het op een laat uur naderen der Konings-
en Leuvenhavenbrug aldaar. Men is dan steeds
genoodzaakt uren te zoeken naar de brug
Bij de Vrijdag te Hulst gehouden bui
tengewone hengstenkeuring waren vijf heng
sten ter keuring aangeboden, waarvan twee
werden gebrandmerkt. De drie andere waren
nog jonge dieren.
De tol Rustwat, op den provincialen
weg H u 1 81W alsoorden, waarvoor, bij
verpachting op 10 Dec. 11. f 1370 en bij de
herverpachting op 7 dezer f 1420 werd gebo
den, is wederom niet gegund en zal voor de
derde maal worden verpacht. (Hulstersbl.)
In Schoondijke hebben zich 33 sol
licitanten aangemeld voor de betrekking vaD
gemeente-veldwachter.
Aldaar hield Donderdagavond de heer J. Z.
Buisonjé van Breskens eene lezing voor een
talrijk publiek. Hij droeg voorHenoch-Arden
van Lord Tennyson, door den spreker overge
bracht in proza, en Een zilveren bruiloft. Het
was, volgens onzen berichtgever, een genot
volle avond en zeker zullen velen den heer De
sonjé het volgende jaar gaarne nogmaals
terugzien.
Algemeen Overzicht.
De mededeelingen over de vredesconfe
rentie worden steeds talrijker. Zoo heeft nu
de Daily Graphic weer vernomen, dat onze
regeering officieel mededeeling deed van ha«r
instemming met het voorstel de conferentie
Den Haag te doen plaats hebben. Maar de
voorbereiding is nog niet zoo ver gevorderd,
dat men een termijn voor de bijeenkomst der
conferentie kan bepalen. De gedachtenwisse-
ling onder de mogendheden over de nieuwe,
veranderingen van het programma duren voort.
Het wordt waarschijnlijk, zoo zegt het blad,
dat er in het geheel geen programma zal
worden aangenomen.
Rusland zou er zich toe bepalen voor te
stellen eenige veranderingen te brengen in de
eerste conventie van Génève, en verder dn
tweede daar gesloten conventie en de Brussel-
sche verklaring te ratificeeren.
Met betrekking tot het scheidsgerecht zou
men niet tot overeenstemming zijn gekomen.
Het plan om de werkelijke sterkte der
legers en vloten te beperken is opgegeven,
evenals het plan om bepalingen te maken betref
fende het type van wapens en ontplofbare
stoffen.
Alleen zou men nog willen voorstellen de
begrootingen voor oorlog en marine gedurende
vijf jaren niet te verhoogen. Binnen de gren
zen van het bestaande bndget zonden de mo
gendheden dan vrij zijn.
Dat dit laatste ernstig gemeend is, begrijpen
wij niet. Als in een land als het onze, ten
spijt van rekenkamer en de controle der wet
gevende macht, „Oorlog", de beruchte 14 ton
heeft weten los te krjjgen, vrage dan welke
controle er zal bestaan op de oorlogsuitgaven,
in landen waar de parlementaire invloed
kleiner èn de liefde voor het leger nog groo-
ter is 1
Over de deelneming van ItaliS wordt van
andere zgde gemeld, dat de regeering reeds
heeft besloten drie afgevaardigden te zenden,
een staatsman, een generaal en een admiraal,
de beide laatsten voor de behandeling van tech
nische kwesties. Maar ons dunkt, dat de re
geering wel geen besluit zal nemen, vóór uit
het programma blijkt of er technici noodig zijD.
Eveneens weinig vertrouwbaar schijnt
het bericht, dat de regeering te Londen aan
die te Rome deed mededeelen, dat zij zich zon
onttrekken als Italië genoodzaakt was niet
mede te doen.
Gelukkig zal Engeland wel niet in staat zijn
te toonen of het daarmede ernst is, want
overeenstemmende berichten honden in, dat de
Paus in de gegeven omstandigheden vrijwillig
van zijn deelneming afzag.
Hoe oneigenaardig toch, dat men in onze
taal zoo iets noemt „de minste" te zijn 1
De aldus naderende vredesconferentie behoort
niet tot de groote gebeurtenissen, die hun
schaduwen vooruitwerpen. Want al ziet men
hier en daar donkere schaduwen, het is
niet door de conferentie, dat zij worden ge
worpen, Maar wel door den nog steeds zoo
toomloozen naijver onder de groote i
heden, die de wereld te klein voor zich achten.
Op dit oogenblik ziet men dit het best in
Azië.
Het is den laatsten tijd, vooral sedert de
zaak aan de kust van Maskate aan de orde
kwam, wel eens opgemerkt, dat in Indië het
zwaartepunt van Ruslands politiek zich ver
plaatste. Tot na toe was Afghanistan altijd
beschouwd, als de bufferstaat of als het toe
komstig atrijdtooneel. Maar, zoo werd gezegd,
dit verandert. Rusland maakt een eenigszins
omtrekkende beweging; het dringt door Perzië
heen, on zoo zal Beloedsjistan wellicht de
plaats innemeD, die Afghanistan tot dasver had.
Het kan zeer goed waar zijn dat dit zoo is.
Maar toch zal men daardoor niet geheel over
het hoofd zien het belang dat de Afghaanscho
kwestie nog altijd biedt, vooral nu de toestand
daar critiek kan worden.
Reeds lang liepen er geruchten over een
ziekte van den Emir, en men wist daarbij te
ïalen, dat Rusland reeds de troepen had
aangewezen, die terstond na den dood van
m vorst naar Kaboel moesten oprukken
om deze hoofdstad te bezetten.
Thans zon de tijd daarvoor gekomen zijn.
Volgens aanhoudende geruchten, onder de in-
landsche bevolking te Peshawar loopende, zou
de Emir van Afghanistan zijn overleden.
De Britsch-Indiscbe regeering heeft nog geen
tijding ontvangen. Maar men meent dat, als
het bericht waar is, het toch waarschijnlijk
spoediger nit inlandsche bronnen dan langs
den officieelen weg tot de regeering zou ko
men. Deze bRvoeging schijnt ons de betee-
kenis te hebben, dat men de bedoelde geruchten
allerminst ongeloofwaardig vindt.
In Oost-Azië heeft Rusland het met
China te kwaad. Er heeft, gelijk wij destijds
mededeelden, bij Talien-Wan een botsing plaats
gehad tnsschen de Rassen en de Chineezen,
welke laatsten omstreeks 100 man aan gesneu
velden verloren. Maar daarover is de keizerin
zeer gebelgd. Het Tsung-li-Yamen kreeg last
zoo sterk mogelijk te protesteeren tegen deze
schending van de voorwaar den, waarop] de
beide havens in dat deel van China aan Rus
land waren verpacht.
Een ander deel van Oost-Azië, waar men ook
nog niet vredelievend blijkt, is de Philippynen,
Dat de toestand daar nog niet zeer gunstig
kan worden genoemd, blijkt nit een nienwen
aanval op Manilla, waarbij da Philippino's tot
in de voorsteden doordrongen. De Amerikaan»
sche berichten geven hoog op van de verliezen
van den vgand (500 man) en beweren dat aan
hun zgde slechts sneuvelden drie officieren en
negen man gewond, drie officieren en 34 man.
De rust was spoedig hersteld maar de
kalmte ook? Een erg prettige woonplaats
lijkt Manilla ons nog niet.
Beknopte Mededeelingen.
Janson heeft ten slotte geweigerd de
Luiksche candidatnur voor de kamer te aan
vaarden.
De Fransche regeericg had eenige agen
ten der veiligheidspolitie Daar Brnssel gezon
den, om de gangen van den hertog van Orle
ans en diens personeel na te gaan. Maar bun
bleek, dat zy concurrenten hadden. De hertog
was reeds bewaakt. Een onderzoek bracht
aan het licht, dat die andere bewakers agenten
waren van prins Victor Bonaparte die zyn
mededinger naar de Fransche kroon deed
nagaan.
De Franschen minister van finantiën en
de voorzitter der begrootings-commissie hebben
aan de kamer gevraagd per dag twee zittingen
te honden om de begrooting af te doen. Maar
de kamer heeft een daartoe strekkend voorstel
verworpen.
Millevoye, wiens inhechtenisneming op
zicbzelve stond, iB weêr op vrye voeten ge
steld en zal niet vervolgd worden.
Het dossier van het onderzoek van de
strafkamer en het hof van cassatie is thans
gedrukt. De daarvoor aangewezen raadsheeren
collationneeren thans de proeven met dd
origineele stukken.
De Réforme maakt het facsimile van eed
brief van Esterhazy openbaar, waarin dezö
zegt dat zyn krachten geheel en zyn moed
byna zyn uitgeput. Den dood van Faure aéht
hy een vreeseiyke slag, daar bekend is dat
Loubet op de anti-Dreyfusards is gebeten.
Viand (Pierre Loti) en de andere zee
officieren, die h. i. wederrechteiyk op pensioeri
waren gesteld, zgn door den Franschen Raad
van state in het geiyk gesteld. De „commis
sion de classement", wier voorstel tot het
decreet leidde, was niet op wettige wgze ge
raadpleegd; bovendien was haar advies niet
gemotiveerd, terwyi zelfs niet was aangevoerd
dat bedoelde officieren ongeschikt waren voor
den dieuet.
In Engeland dreigt een industrieele oorlog*
Het verbond van bouwondernemers besloot
