HIDDELSURGSCBE COURANT
N°. 1.
142s Jaargang.
Maandag
2 Januari.
In memoriam.
1899
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 31 Dec. 8 u. vm. 30 gr. 12 u. 37 gr.,
av. 2 u. 35 gr. F. Verw. tam. kr. Z. W. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent perTegA
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën by abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten!
Te Zierikzee: A. C. de Mooij; te Tholen: W. Ai
van Nieüwenhüijzen; te Terneuzen; M. de Jong
Dit notnmer bestaat nit twee bladen.
Welk grafschrift voegt het best op bet
jaar, dat heden ten einde loopt en morgen
weer achter ons ligt
Niet gemakkelijk nit te maken.
Het is een jaar geweest vol afwisseling,
vol eigenaardige, verrassende gebeartenissen.
Ea zelfs op dit oogenblik, terwijl wij
onze indrukken aan het papier toevertrouwen,
komen geruchten tot ons over allerlei ge
beurlijkheden die voor de deur zouden staan.
Oarust en onzekerheid, ontrouw en oneer
lijkheid, ze waren wel de voornaamste
verschijnselen, die in 1898 in het buitenland
vielen waar fe nemen.
Van zelf dringen zich het eerst bij ons
op de gedachten aan Frankrijk en Spanje
de republiek met haar treurige Drcyfus-zaak,
het koninkrijk met zijn ongelukkigen strijd
tegen de Vereenigde Staten van Amerika;
en beide met hun wankelend bestaan.
Want, Frankrijk moge tot heden nog altijd
aan de intrigues van het militairisme, aan
de m marchistea of de imperialisten het
hoofd hebben geboden, steeds dreigt het
gevaar, dat dezen handelend optreden, en
dit te ernstiger, naar mate eene beslissing
in de Dreyfus-zaak in het belang van recht
en rechtvaardigheid kan naderen.
Want men vergete niet dat zulk een be
slissing, toegejuicht door allen in de wereld,
die nog gelooven in de overwinning van het
goede op het kwade; met verlangen tege
moet gezien door het verstandig deel der
Fransche natie, den genadeslag zou geven
aan de overheetschende militaire partij, die
daarmee haar eer, voor zoover zij die nog
bezit, haar naam en haar macht verspeelt.
Wat staat haar nn anders te doen dan de
hoogste troef uit te spelen
En middelerwijl wacht zoowel Philips van
Orleans als Louis Bonaparte het geschikte
oogenblik af om zijn slag te slaan.
Hnn rivaliteit is nog een geluk voor de
Republiek
Wee, zoo zij het eens werden en een
hunner zich ter wille van den ander terug
trok Dan werd de toestand nog dreigender,
dan hij nn reeds is bij de bekende wispel
turigheid der Franschen.
Men bestrijde die meening niet met een
beroep op het feit dat de Republiek reeds
28 jaar bestaat; want de ervaring, in 1898
opgedaan, heeft op nieuw duidelijk aan he:
licht gebracht, boe zij voor een groot deel rust
op grondslagen, aan de zuiver republikeinsche
beginselen vreemddat zij gedragen word*
door machten van twijfelachtig gehalte,
omdat dezen, dienaren van het clericalisme
en van het leger als zij zijn, haar nog
kannen besturen in hun geest.
Laat ons echter ook tegenover deze natie
rechtvaardig zijn en met dankbaarheid er
kennen dat in het oude jaar velen, zeer
velen van het Fransche volk van begin ai
aan in de Dreyfus-zaak een cordate houding
hebben aangenomenen dat menig misleide
den moed bad zijne dwaling te erkennen.
Eere komt in de voornaamste plaats toe
aan den minister Brisson, die den eersten,
den machtigsten stoot gaf om die voor de
eer van het Fransche volk zoo droeve z
in het rechte spoor te brengen.
In de geschiedenis van Frankrijk over
1898 zal zijn naam eene eervolle plaats
En Spanje, dat zulk een harde les ont
ving van de, naar humaniteit strevende
AmerikanenSpanje, dat als koloniale mo
gendheid grootendeels heeft afgedaan, ein
digt het jaar, gebakt ouder de fiaancieele
en materieele gevolgen van dien krijgen
zyne regeering onder de vrees voor Don
Carlos en zijn aanhang.
Het vredestractaat met de groote Repu
bliek is geteekend, maar nog niet door de
Cortes bekrachtigd.
Hoe zal het trotsche hart der Hidalgos
zich daartegen verzetten 1 Maar zonder
kans op eenige genade
De strQd om de vrijheid van Cnba, ia
1898 gestreden, is een der zonderlingste
oorlogen geweest, in de laatste jaren gevoerd.
De tijdingen daarover waren vaak even
fichaarsch als eigenaardig.
De verliezende partij kreeg slag op slag;
geen enkel lichtpunt viel aan hare zijde op
te merken.
En de overwinnaar, aan wiens belangloos
heid wij trouwens meermalen getwijfeld
hebben, al gelooven wij dat Mac Kinley
zelf op dit punt de beste bedoelingen koes
terde, toonde ten slotte dat het ook hem
niet gemakkelijk valt te rusten op de lauweren
der behaalde overwinning.
De zncht naar koloniën is hem te sterk
geworden en de partij, die in deze richting
meerdere stappen zetten wil, verkreeg in
Amerika de overhand.
Dreigt daaruit gevaar voor andere landen
Wie zal het zeggen
De nauwere aaneensluiting tusschen Ame
rika en Engeland, die viel waar te nemen,
heeft hare bedenkelijke zijde.
Trouwens, een der opmerkelijkste ver
schijnselen in het geëindigde jaar is welde
verandering, die gekomen is in de onderlinge
verhouding tusschen de groote mogendheden
juist tengevolge van koloniale kwesties.
Hoe naijverig zij zijn op elkaar's macht
in Chinahoe de Russische diplomatie
daarbij het meest zegepraalt en Rusland's
invloed in dat rijk toenremt, wij herinne
ren het ons nog al te goed.
Dat Engeland en Frankrijk in Egypte
elkander tegenwerkten en de republiek, als
tegenwicht, denkt aan eene toenadering tot
Duitschland, zelfs ten koste van bet Bond
genootschap met Rusland, dat veel moest
inboeten van zijne glorie en luisterdit
alles mag men wel een der eigenaardigste
teekenen des tijds noemen.
Let men daarbij ook op de betere ver
houding tusschen Italië en Frankrijk, dan
is het een laDg niet gemakkelijk op te lossen
vraagstuk, wat nit die veranderde verhoudin
gen nog eens zal voortkomen, ook ten op-
zich van het drievoudig verbond.
De grootste politicus zal in deze nog be
zwaarlijk zich aan eene profetie durven
wagen.
En zullen wij dit dan doen
Laat ons liever slechts de feiten aan
stippen; nog zelfs op gevaar af dat er
middelerwyi eene wijziging is gekomen die
een ander gezichtspunt opent.
De hooge politiek is eene wispelturige
dame, wier bewegingen en gestes moeilijk
zijn te doorgronden, en die geen oogenblik
is te vertrouwen.
Eén kwestie, door zijn voorganger nage
laten, bracht 1898 tot eene oplossing, en
wel die betreffende Kreta. Prins George
van Griekenland is, onder bescherming van
de Mogendheden en onder hunne voogdij
schap, gouverneur van dat eiland geworden.
Een pleister op de in 1897 Grieken
land geslagen wonde en eene voldoening
voor de toen geleden neerlaag.
Maar toch: onder welke zonderlinge
standigheden had die regeling plaats; Terwijl
alle mogendheden den snltan hunne eischen
stelden en dwongen eindelijk daaraan ge
hoor te geven, bracht keizer Wilhelm met
zijn gemalin tegelijkertijd vóór bij zyn
reis naar Palestina maakte dien grooten
heer in Konstantinopel een bezoek en schonk
im alle bewijzen van zyn gunst.
Groote ergernis van Engeland, dat vooral
aes op de gruwelen in Armenië en op de
ongerijmdheid van zulk een sympathie
betuiging aan een ongeloovige als de Snltan.
Wij kunnen ons van die zijde zulk een
ergernis ook zeer goed voorstellen! John
Bull is steeds een pleitbezorger voor al wat
christelijk en rechtvaardig heeten Trans
vaal ondervindt voortdurend de bewijzeD
van zyn eigen goede gezindheid op die
punten.
Wy zonden in deze even willen opmerken
dat de invloed van keizer Wilhelm misschien
wel zeer geschikt kan zyn om den sultan
in het goede spoor te brengen en te houden.
Het regeeren valt den man, dien men zoo
gaarne voor ziek houdt, niet gemakkelijk
hy heeft nog wel wat steun noodig.
En uit dankbaarheid, nit vrees dien steun
te verliezen, zal hy zich wel eenige wenken
laten welgevallen en zich beij veren christen-
moorden tegen te gaan.
Als daardoor de vrede in het Oosten te
verwerven is, welnu, dan nemen wy keizer
Wilhelm zijn bezoek aan Konstantinopel vol
strekt niet kwalijk, en gunnen wij hem gaarne
de voldoening over zyn reis naar het Heilige
land, waarvan wij nog altijd het verheffende,
het nattige, het practische niet inzien.
Misschien zal zich dit later openbaren
Zoo ook zullen er nog wel jaren voorbij
gaan eer het zaad ontkiemt, door denczaar
in 1898 gestrooid!
Hij trad dat jaar op als Vredevorst.
Er zyn in de wereld al zoovele oorlogen
gevoerd om den vrede te herstellen En
geland is op dat gebied nog al sterk ge
weest dat wij nu mot welgevallen be
groeten een poging om den vrede te bevor
deren door de wapenen neer te leggen.
Toch verwachten wij daarvan in de eerste
jaren geen vruchten. Czaar Nicolaas heeft
het dweepen aan niemand vreemdzyn
oud-overgrootvader Alexander I behoorde
tot de grootste droomers en dweepers van
zijn tijd. Maar de tegenwoordige keizer
aller Rassen moet, zegt men, ook practisch
zijn op dit punt; en steun vinden bij twee
zyner ministers, en nog wel by dien van
oorlog.
Het is te hopen.
Bij dergelijke belangryke kwesties is het
vooral van groot gewicht van wien de eerste
stoot uitgaat.
En dan rest de vraag: wie de steen, door
hem aan het rollen gebracht, zal helpen
voortstuwen
Dat moeten de volken en de volksverte
genwoordigers doen. Zij dienen zich te
doen hooren en te doen gelden. Zij moeten
hun stem verheffen en den czaar schragen
in zijn loffelijk pogen.
Groote bewegingen gingen steeds gepaard
met lijdelijk en met krachtdadig verzet.
Welnude droom van geheele ontwapening
der volkeren zal nooit verwezenlykt worden
maar vermindering van de drukkende lasten,
die het militairisme op de schouders der
volkeren legt, behoort toch niet tot de
onmogelyk heden.
Het eerste licht, in den donkeren nacht,
welke op dit punt heerscht, is in 1898
ontstoken.
Czaar Nicolaas heeft eene goede daad
Die eere moeten wij hem geven
schonk ons geen vrede, maar er werd daarm
een stap gedaan in het belang van den
vrede, die van groote gevolgen zyn kan als
de volken en hunne regeeriDgen slechts willen.
Over den inweDdigen toestand der ver
schillende rijken in Europa zullen wy niet
uitweiden. Alleen dit enkele
De dood van vorst Voo Bismarck kon in
Duitschland en zijn huidig regeeringssysteem
geen verandering brengen. Maar wel was
het opmerkelijk hoe die gewichtige gebeur
tenis, welke jaren geleden, toen hetbestnm
nog alleen berustte op do kracht van den
reus van Friedrichsruhe, de vrees zou
hebben doen ontstaan voor schokkende
gebeurtenissen in het groote Duitsche rijk,
nu zonder eenige stoornis plaats had en
alleen het sein was voor eerbiedwaardige
hnldebetoogingen aan den stichter van dat
machtige Rijk. Zoo hecht had by zyn Bond
gesticht
Ia Oostenrijk-Hongarye, welks keizer
koning op zoo droeve, zoo diep tragische
wijze zyne gemalin verloor, blijft de tweespalt
tusschen beide deelen voortduren.
De vertegenwoordigers daar en die in
Frankryk wedijveren, helaas! in onedelen
yver, wie hun prestige het meest kan
verkleinen.
Wie in ons land dit alles zich herinnert;
wie terugziet op de gebeurtenissen welke
buiten onze grenzen voorvielen, zal zeker
met ingenomenheid terugdenken aan de
kalmte, aan de rnst die in ons land heerscht,
zich verheugen in de hechtheid van onze
monarchie, en met blyden zin zich herinne
ren de gewichtige gebeurtenis, die in Sep
tember plaats had: de inhuldiging van
jeugdige vorstin.
Daardoor is 1898 voor ons land tot een
hoogst gewichtig jaar gestempeld.
Voor het overige valt weinig belangrijks
te vermelden.
Wat op parlementair gebied voorviel, deel
den wy steeds te gelegener tyd meeer
daarop wees reeds in algemeene trekken
onze Haagsche briefschryver.
Hoofdzaak blijft de toestand in de wyde
wereld.
En met een blik daarop doen wij, ge
looven wij, het best op den grafsteen voor
het jaar 1898 te beitelen de woorden; het
Middelburg 31 December.
BENOE3CDI»M ENZ.
Bij kon. besluit:
is tegen 1 April aan den commies der tele-
graphie van de le klasse E. R. Dietrich, op
)ek, eervol ontslag verleend uit 's ryks
dienst
is Albert van den Brandeler te Baarn, met
al zijn wettige, zoo mannelijke als vrouwelijke
afstammelingen, in den Ned. adel verheven,
met de praedicaten van jonkheer er. jonkvrouw
n benoemd by het wapen der inf. tot le-
luit. de 2a-luit. H. L. M. van Ghert, n het
wapen, gedet. by de landm. in West-.- Mj
het le reg. tot kapt. de le luit. A. J. Schotma»,
adj. by het reg. gren. en jagersby het 4e
reg. tot kapt. de le luit. V. H. Klynsma, van
het korps; by het 5e reg. tot le luit. de 2e
luit. J. J. Beijerman, van het korpsby het
reg. tot kapt. de le luit. M. J. Olrée, van
den staf van het wapen, werkzaam bij de
Kon. Mil. academie; bij het 7e reg. tot le-luit.
de 2e luits F. J. B. Sanders en P. E. Tegelberg,
beiden van dat regiment, eerstgenoemde adju
dant by het korps
is by het personeel van den geneeskundigen
dienst van het leger in Ned.-Indië benoemd en
aangesteld tot off. van gez. der 2e kl. de heer
dr A. Bosch, arts; en
is bepaald, dat de majoor W. A. T. de Mees
ter, van het wapen der inf., gedetacheerd ge
weest by de landmacht in W.-Indië, by zyn
wederindeeling bij het leger hier te lande, zal
worden geplaatst by het reg. gren, en jagers.
Bij beschikking van den minister van binnen
landeche zaken zyn voor 1899 o. a. benoemd tot
assistent by de ryksuniversiteit te Utrecht:
voor de anatomie, J. W. le Nobelvoor de
physiologie, W. Middel veld Vieraenvoor de
tecologie, J. K. van den Brink; voor de
heelkunde, H. A. Laanvoor de pharmaciej
W. P. H. van den Driessen Mareeuw voor
de pathologie, J. G. Fischervoor de gezond
heidsleer, G. Noë, militair apotheker der 2e
je op non-activiteitaan de ryksuniver
siteit te Groningen tot assistent voor de
scheikunde A. van Raalte.
gedachtenwisseling door
de regeering, per saldo met f 226,890,43y3 en
daarna gedurende de beraadslaging in de
Tweede Kamer met f 642,434, alzoo totaal vt
minderd met f 869,324,431/1, zoodat de begroo
ting is toegestaan tot een bedrag van
f 151,744,634,20y3. De raming der middelen
bedraagt f 140,796,900. De begrooting <ier
uitgaven overtreft derhalve de raming :ior
middelen met f 10,947,734,207s-
UIT STAD EN PROVINCIE
Ia 63U Vrijlagavond door de Ver eenicing
tot wering van schoolverzuim te M i d d
burg gehouden algemeene vergadering, ie,
behalve door het uitvoerend bestuur, door
leden werd bygewoond, werden de aan de
beurt van aftreding zijnde bestuursleden
voorstel van een lid. bij acclamatie herko
Verder werd de begrooting voor 1899 g
gekeurd in ontvang en uitgaaf op f 806.5
De heer N. M. de Ligtr predikac u
Middelburg en aecretaris-penningmee^
"au de Provinciaal Friesche vereeniging voor
vrienden der waarheid, ten doel hebbj&uöe
ondersteuning van jongelieden die zich v
bereiden tot predikant in de Hervormde kerk,
ontving heden van H. M. de Koningin-moe: r
een som van honderd gulden, als bydrage ten
behoeve van en als blyk van belangstellin;
genoemde vereeniging.
De zangvereeniging Uitspanning door
te Oost- en West-Souburg ga;
Donderdag jl. haar gewone jaarlyksche uit
voering. Een tiental nummers, afgewisseld d<
een tweetal aardige komediestukjec, wei-
onder leiding van den iiverigen directeur, don
heer A. Cornelissen op zeer verdienste ke
wijze uitgevoerd. Het talryk opgekomen pu
bliek keerde hoogst voldaan huiswaarts.
Evenals op meer gemeenten in Walcheren
ia ook te Nieuw- en Sint Joosland
een faofarenkorps opgericht onder den naam
van Willen is kunnen. Het telt 20 ledeD en
heeft tot kapelmeester gekozen den heer A. de
Smidt, onderwyzer aldaar.
Thans zijn in die gemeente elf verschillende
vereenigingen.
Onze berichtgever vindt dat blijkbaar n;.
te weinig.
Israëlitische Sectescholeri.
Aan de leden van den Ned. Isr. Kerkeraad
te Amsterdam zyn twee moties gezonden en
wel een motie Bottenheim, luidende:
„De kerkeraad der N.-I. Hoofdsyn. te Amst.
betreurt ten zeerste, dat de brief, van den
opperrabijn omtrent 't oprichten van secte
scholen niet vóór de openbaarmaking te zij Dei
kennis is gebracht en blyft bij zyn vroeger ge
en besluiten, om de openb. Bchool by
voortduring te steunen."
Hierbij behoort een amendement-Van Perl
stein, om deze motie uit te breiden met de
volgende zinsnede
n besluit, iu verband met het voortbe
staan der godsdienstschool, de O. S. te steunen."
Door de heeren mr B. J. Polenaar, dr S. J.
Philips en mr J. F. Wertheim is de volgende
tegen-motie ingediend
„De kerkeraad, zich niet bevoegd achtende
een oordeel Hit te spreken over een circulaire
van den Eerw. heer opperrabbyn, die officieel
niet te zijner kennis is gebracht, maar van
meening dat de inhoud behoort tot een gebied,
waarop Z. E. W. niemands gezag behoeft te
erkennen, maar zelf souverein beslist;
,lettende op de door Z.Ew. aan B. en W.
van Amsterdam schrjfteiyk gegeven verklaring,
dat zyne bedoeling niet is geweest principieel
tegen de neutr. school op treden,
„gaat over tot de orde van den dag".
In de Toelichting komt o. a. dit voor
den pijnlyken indruk, ook by vele
orthodoxe leden der gemeente en dan ook
den raad in het algemeen gewekt door de
veronderstelling, dat ZEW. bedoelde principieel
de neutrale Bchool te beBtryden. De opper
rabbijn heeft echter zelf verklaard dit niet te
hebben bedoeld
Door dit laatste wordt bevestigd onze bewe
ring, geuit toen wy in deze kwestie onze
laatste woord lieten hooren.
Staatsbegrooting.
Uit een voor de leden der Eerste Kamer ge
drukt overzicht van de in de wetsontwerpen
tot vaststelling der Staatsbegrooting voor 1899
gebrachte wijzigingen biykt, dat de geheele
raming by de indiening der begrooting bedroeg
f 152,613,958,64. Zy werd verminderd gedu-
Men schryft ons uit Zierikzee.
Vrijdagavond gaf de heer 8. Klimmerboom,
muziekdirecteur alhier, een instrumentaal con
cert met medewerking van de heeren D, H.
Ezerman en F. C. Klimmerboom, leerlingen
van het conservatorium der Maatschopp
bevordering der Toonkunstafdeeling Au;
dam. De concertzaal was gevuld met een aan
dachtig publiek, dat zeker genoot van de on
berispelijke wyze waarop het programma werd
uitgevoerd en dat, en terecht, niet karig was
in zijne toejuichingen, vooral daar het gold,
twee jeugdige stadgenooten, die, zooals hier
boven vermeld, nog slechts leerlingen zyn en
dus nog niet in het openbaar de baan der kan -
nebben betreden. De belofte voor de toekomst
der beide jongelieden is groot en nu reads
kan men voorspellen, dat hunne namen eeraai
met eere in de kunstwereld zullen genoemd
worden.
Wij wenschen niet te treden in eene beoor-
dealing van elk nummer van het programm.".
dat veel schoons bevatte; alleen zij nog ver
meld, dat het, zoo voor de uitvoerenden als vo o r
de hoorders, een hoogst genotvolle avond was.
De zaal was smaakvol met groen versierd-
Tot postconductenr, op den postrit Bur
in op ZoomZierikzee v.v., is benoei
Boogerd, thans brievenbesteller aan het post"
kantoor te Goes.
Het ryk8telegraaf- en hulppostkantoor te
int-Maartensdyk zal, van Maandag:
op werkdagen open zyn als volgtvan 1 April
tot en met 31 Augustus, van 8 uren vóór- tot
12.30 u. namiddags en van 3.30 tot C.oO r..
namiddags; van 1 September tot en m 31
Maart, van 8 uren voor- tot 1 uur namiddags
en van 2.30 tot 6.30 u. namiddags (spoorti)
De diensturen op Zon- en feestdagen bit,, ven
onveranderd.
Hoe langer hoe brutaler! Is
het dezen zomer eenige malen voorgekomen
dat men in Zeeuwseh-Vlaandere vee
stal uit een weide, Vrijdagnacht heeft mei
koe, toebehoorende aan den landbouwer' B.
te Zuiddorp e, van stal gehaald.
Den beer J. L. M. Cammaert, thans r. ;-
teur derstoomzuivelfabriekte Schoondjjk
is op verzoek, ingegaan 22 Dec., eervol on dag
verleend als directeur der coöperatieve stoom
zuivelfabriek De Eendracht te Rossurn by
Denekamp.
(Voor het vervolg zie men het bijvoegsel),
