MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 305.
141° Jaargang,
189 Si
Woensdag
28 December.
Wederzijds plagen.
Dexe eourant verschijnt dagelijks, met uitzondering Tan Zon- en feestdagen,
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franee p.p., I»—
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 27 Dee. 8 u. vm. 40 gr. 12 n 42 gr.,
av. 4 u. 40 gr. F, Verw. Z. W. storm, buiig.
Advertentiën voor het eerstvolgsni
nummer moeten des middags vóór aur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten sa
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50olke regel moer 20 cent. Reclames èv oeni par regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën by abonnement op voordeelige
Voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten?
Te Ylissingen: C. N. J. de Vet Mestdagh; ta
Goes: A. C. Bollutt, firma Wed. de Jonge.
Middelburg 27 December.
Wij hebben al zoo menigmaal ons gevoe
len gezegd over den drang en de beweging,
van verschillende kanten, om, in verband
met bet sluiten der Belgische grenzen voor
ons vee, z. g. repressaille-maatregelen te
nemen of het onzen naburen lastig te maken,
dat wy dit niet meer in den breede behoe
ven te doen.
Wordt van onze zijde in dien geest een
stap gedaan, België volgt met een schrede
in dezelfde richting tegenover ons.
Wij beamen ten volle wat de heer Hen-
nequin o. a. in de Tweede kamer zeide:
dit doende zouden wij een weg opgaan, die
in ons vryhandelsstelsel kwalijk pastandere
belangen zouden geschaad wordenwat wij
tegenover België doen zouden, kunnen of,
beter gezegd, durven wy tegenover Dnilsch-
land niet in practijk brengen. Is dit biliyk
en flink
Laat ons liever alles aanwenden om vee
ziekten, tuberculose bv., te bestrijden. Bel
gië heeft daaraan schatten besteedlicht te
begrijpen dat het van zijn kant alles in
't werk stelt om ziek zee van elders te weren
Eu nu moge men reden hebben om der
Belgische regeering allerlei bijbedoelingen
toe te schrijven, elk land heeft het recht
maatregelen te nemen, die zijn bestuur goed
dunkt, wanneer daarbij ten minste geen in
breuk wordt gemaakt op internationale
overeenkomsten.
Bij de beoordeeling daarvan dient met
onpartijdigheid te worden nagegaan of men
aan de overzijde onrechtvaardig, onbillyk
handelten mocht dit zoo zijn, vóór men
overgaat tot tegen-maatregelen, goed te over
wegen of men daarmee niet een wapen in
de hand neemt dat ons zeiven kwetsen kan
In genoemde kamer zinspeelde de heeT
Fokker die het met den heer Hennequir-
eens is dat vooral bet oog gericht moet zijn
op het handhaven dezerzijds van het verbod
van den invoer van mest en trekvee op
de uitvoering van het traktaat met België
omtrent het kanaal TerneuzenGent. Deze
kan, volgens hem, aan onze regeering allicht
de gelegenheid geven om nu en dan aan
de Belgische regeering te doen gevoelen,
dat de liefde niet altyd van éen kaut kan
komen, dat inschikkelijkheid en welwillend
heid niet altijd van éene zijde kunnen
worden gevorderd.
Maar slechts in uitersten nood mogen wij,
volgens mr Fokker, dien weg opgaanen
vooraf dient men de gevolgen ervan goed
te overwegen.
Deze wenk heeft reeds de aandacht in
België getrokken.
De bedoelde overeenkomst werd twee
jaren geleden geteekend en nog is er niets
gedaan tot uitvoeren daarvau.
„Het is zeker", zegt Le Commerce et
Vlndustrie van Gent, „dat de moeilijkheden
te wijten zijn aan Nederland, dat tot dus
verre weigerde door zijn Kamers de ont-
eigenings- en andere wetten te laten aan
nemen, welke noodtg zijn voor de uitvoering
van de overeenkomst. Onze baren denken
op die wijze onze re geer in g te dwingen tot
het opheffen van maatregelen, welke genomen
zijn in het belang van onzen landbouw. Een
Nederlandsch volksvertegenwoordiger heeft,
zelfs in de Kamer gezegd, dat men van de
verlegenheid, waarin België zich bevindt;
gebruik moest maken, om dat land te
dwiDgen zijn bepalingen betreffende den
veeinvoer te wijzigen.
„Wij kunnen niet gelooven," zoo vervolgt
het blad, „dat een volk, hetwelk altyd als
eerlijk en trouw is beschouwd, zoo weinig
eerbied voor een internationaal traktaat zou
toonen en aldus zyn plicht zou opvatten,
Maar als dat zoo is, dan moest het ons door
zyne regeering te kennen worden gegeven."
Ten slotte dreigt het blad, voor het geval
Nederland onwillig mocht blijven en meenen,
dat het België in zyn macht heeft, met het
yggk besproken plan van een kanaal tusschen
Gent en Heyst, waardoor de Belgen ook in
dat opzicht hun eigen meester zouden worden.
Ziedaar alweêr een vingerwijzing die voor
de hand ligt.
Met recht mocht mr Fokker zeggen, dat
en voorzichtig moet zyn met zulk een
middel. België heeft wapenen genoeg om
ons bet plagen betaald te zetten.
En al moge het belang van landbouwer
en veeteler zwaar, zeer zwaar zelfs wegen,
er zijn toch ook bij onze verhouding
met België nog andere personen,industriee-
len enz., betrokken die waarlijk ook recht
hebben op behartiging van hunne belangen
in elk geval mogen en kannen vorderen dat
die niet worden opgeofferd ter wille van
anderen.
In deze is omzichtigheid, het blijkt ook
nit de ontboezeming van het Belgische blad?
dringende plicht; en wachtemen zich evenzeer
voor uitlatingen of beweringen, welke noode-
loos aanleiding kunnen geven toteene animosi
teit tnsschen twee volken, die in zoovele op
zichten gemeenschappelijke belangen hebben
en vaak hand aan hand zouden kannen gaan.
De liefde kan niet van éen kant komen
zegt men.
Volkomen waar, maar daartegenover staat
ook dat het veel gemakkelijker is bestaande
kloven wijder te maken dan ze te genezen
minder vriendschappelijke verhoudingen te
verergeren dan ze te doen ophouden.
Daartoe behoort heel wat takt en overleg
In dien geest moet vooral eene regeering
werkzaam zijn en nu bemoeiiyke men haar
niet door overdreven eischen, luidruchtige
betoogingen of bewegingen, die dikwijls aan
nzijdigheid mankgaan.
De noodige bezadigdheid en kalmte ont
breken daarbij vaak.
Hoe spoedig men overdrijft, bewees op
nieuw eene uitlating in het jongste nommer
van het Wkbld van Z. VI. WD.). Aan
halende enkele uitingen, bij gelegenheid der
Marnix-betooging te Souburg, over de vriend
schappelijke gevoelens tnsschen de Zuid- en
Noord-Nederlanders, over de eenheid tus-
schen Noord en Zuid enz., maakt de redac
teur van dit weekblad de volgende opmer
king „De uitwerking van al die uitgegalmde
eensgezindheid ondervinden de veeboeren
grensbewoners van beide landen dagelijks."
Zulk een opmerking is, dunkt ons, niet
billijk. Zy moge op een oogenblik van bit
terheid geuit worden en instemming vinden,
bij kalm nadenken moet de onrechtvaardig
heid ervan van zelf in het oog springen.
Het ligt toch voor de hand, dat men zulke
uitlatingen moet beschouwen van een a 1 g e-
meen standpunt; dat al mogen bijzon
dere stoffelijke belangen wel eens, en mis
schien dikwijl8,met elkaar in botsing komen
de algemeene geest en verhouding tusschen
personen en volken toch vriendschappelijk
zijn kan en overeenstemming in beginselen
van hooger orde kan bestaan.
Het spreekt toch van zelf, dat de woord
voerders bij het graf van Marnix louter het
oog hadden op geestesovereenstemming, op
eenheid waar het geldt het streven, de zucht
naar vrijheid en onafhankelijkheid, die èn
het v r y z i n n i g België èn het v r Ij z i n-
i g Nederland bezielenen dat op die plaats
en bij die gelegenheid eene herinnering aan
bestaande moeilijkheden op ander terreiD
hoogst ongepast en geheel misplaatst zou
geweest zijn.
Niet alle Belgen hebben zich bovendien
bij die betooging aangesloten.
Aldus redeneerende, zou men ook in kleine
omgeving niet kunnen spreken van vriend-
schappelyke gezindheid tusschen bewoners
van twee plaatsen, van vakgenooten, van
concurrenten, omdat, wanneer de materïeele
belangen op het spel slaan, zij elkaar we
eens in de wielen rijden of omdat er tus
schen enkele ingezetenen een zekere animo
siteit bestaat.
Opmerkingen als die waarop wy meenden
even te moeten wijzen, klinken op vergade
ringen of bij gezelligen kout heel aardig
en zijn zeer geschikt om toejuichingen te
ontlokken, hij die zulke zaken van hooger
standpunt beschouwt, moet direct het onbil
lijke ervan gevoelen, de onwaarheid ervan
Wij houden het er dan ook voor dat de
woorden, door ons aangehaald, geschreven
zyn op een onbewaakt oogenblik, inderhaast
of in al te grooten Ijver voor een zaak,
waarvoor de bekende redacteur van "het
WeeWad steeds zich met zooveel toewijding
en zeldzame werkkracht op de bres stelt.
Doch men weet het: aan al te grooten
ijver zijn ook schaduwzijden verbonden.
Biyde tijding.
Als zoodanig wordt ons gemeld, dat het be
kende weekblad De Nederlandsche Werkman
dank zy den yver van den uitgever, den heer
C. Misset te Doetincbem, en de redactie, als
gevestigd is te beschouwen.
Die biyde tijding stemt ook ons tot vreugde
i wie kennis nam van onze herhaalde betui
gingen van instemming met dit blad, zal dit
knnnen begrypen.
wordt nu nog geen winst behaald, maar
de opbrengst der abonnementsgelden is vol
doende om de onvermijdelijke en niet opge
dreven onkosten te dekken, aan redactie en
nitgave verbonden. En dat is reeds veel.
De uitgever wenschte nu echter zoo gaarne
vermeerdering, liefst groote toename van het
abonnentental, niet in zyn eigen belang, maar
in dat van den aankomenden werkman, voor
wien hij iets b 1 ij v e n d s wil stichtenen
wel ter wille van de opleiding van jonge
lieden uit den werkenden stand
tot alleszins bekwame ambachts
lieden, voor zooverre zij daartoe
door eigen middelen nietinstaat
y n.
Daarvoor zal de heer Misset een fonds stich
ten, waarvan als eerste bydrage zeker wel be
schouwd mag worden de belangrijke Bom, die
hij alleen in deze onderneming stak. En nn
worden als verdere bijdragen voor zulk een
fonds bestemd de winsten, die nu komeD
zullen door toename van 't getal abonnés boven
het thans bestaande.
Er zal door de redactie en den uitgever van
het blad in het leven worden geroepen eene
commissie van mannen, wier namen een goeden
klank hebben op het gebied der vakopleiding
van den ambachtsman, teneinde met hen voor
de behoorlyke uitvoering van hunne plannen
te kunnen zorgdragen.
Dit idee verdient flinken steun.
Wel is het plan nog niet in zijn geheel te
overzien, dit zullen de ontwerpers zeker
zeiven nog niet gedaan hebben of kunnen doen
in alle bijzonderheden het bevat in zyne
algemeenheid zeker zeer veel goeds. De erva
ring zal wel leeren hoe de uitvoering ervan
het best geschieden zou.
Wij stellen ons o.a. het volgende voor
Er zijn ambachtscholen maar niet overal.
Jongens van het platteland of uit groote ge
il, waar die inrichtingen niet bestaan,
willen daaraan een opleiding genieten, maar
hebben behoefte aan financieelen steun.
Daar zijn er, die reeds den cursus aan zulk
een school hebben afgeloopen, maar nog geen
verdiensten kunnen krijgen of voor een betrek
king, die zij op 'toog hebben, eenigen inspan
behoeven, b.v. aan werktuigen, kleeren of
wat ook.
Welnu, dezulken komen, zouden wy denken,
in aanmerking voor ondersteuning uit zulk
een fonds.
En zoo zijn er misschien honderderlei ge
vallen, waarin dit zijn nuttig doel kan bereiken.
Welnu, dat dan velen dit weekblad steunen;
langs dien weg zijn zij in staat bekenden onder
werklieden goede lectuur te verschaffen
tevens een uitmuntend plan te Bteunen.
PLAN COOLEN.
Als tegenstelling op de berichten in ons
vorig nommer, dient wel gemeld te worden, dat
men te Stompwijk met de toepassing van het
plan Coolen volkomen geslaagd is. De militie
raad te '8 Gravenhage nam 6 vrijwilligers aan.
die de zes hoogste nommers van de door de
gemeente te leveren manschappen vrymaken,
en daar dit getal op 8 is bepaald, behoeven
slechts de twee laagste nommers, die aan
onvermogenden ten deel vielen, op te komen.
BENOEM1N WJSJM ENZ.
Bij kon. besluit:
is benoemd tot griffier der arrondissements
rechtbank te Arnhem mr J. van Leeuwen
thans substituut-griffier by gemelde rechtbank
zijn benoemd tot leden van het bestuur van
het fonds Weldadig en zorgvuldig P. C. Evers,
lid van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland,
en jhr mr O. J. Repelaer van Molenaarsgraaf,
wethouder van 's-Gravenhage
is tegen 1 Jan. benoemd tot opzichter der
telegraphie van de 2e klasse A. Heeck, thans
adspirant-opzichter der telegraphie
ia toegekend de bronzen eeremedaille der
orde van Oranje-Nassau aan J. U. Zasburg
ningmeester der koninklijke Vereeniging van
Nederlandsch-Indische oud-stryders Je Main-
tiendrai te Rotterdam:
is de heer mr P. Dijckmeester, laatstelijk
president van den Raad van justitie te Padang,
thans met verlof hier te lande, op zyn verzoek,
met 1 Jan. eervol uit 's lands dienst ontslagen
met toekenning van penioen.
De buitengewone adelborst bij de Koninklyke
Nederlandsche Marine-reserve C. E. Plugge,
dienende aan boord van Hr. Ms. instructieschip
Gier, wordt met 8 Jan. van zijne plaatsing aan
boord van genoemden bodem ontheven.
De ministers van financiën en oorlog ver-
leenen deze week geen audiëntie.
De Staatscourant bevat het besluit van den
22sten December 1898, bepalende de plaatsing
in het Staatsblad (no. 272) van het te 's Gra
venhage op 25 November 1898 gesloten ver
drag tot wyziging van de Postconventie tus
schen Nederland en België d.d. 23 Juni 1892*
A T J E H.
Per jongste mail, loopende tot 1 December,
is aangekomen de Java Courant, die het ver-
Hlsg bevat van do voornaamste gebeurtenissen
in Atjeh en onderhoorigheden, loopende van
4 tot 17 November.
Daarin komen weinig of geen belangrijke
feiten voor. Enkele hoofden onderwierpen zich of
vroegen verschooning voor gepleegd verzet.
Omtrent den gezondheidstoestand wordt ge
meld dat koortsen veel bleven voorkomen. Bij
de colonnes was de gezondheidstoestand be
vredigend.
Ook te Kotaradja werd onder het vee van
de Atjeh-associatie mond- en klauwzeer ge
constateerd.
Gevallen van veepest kwamen niet ter ken-
nisse van het beBtunr.
Solo-werk eerst gedetailleerd te doen opnemen
vak voor vak te laten begrooten, desnoods
het werk over 15 jaar te verdeelen.
Dit alles is niet de schuld van Pierson, maar
van zijn lasthebbers. Men kan nagaan hoe
zijn verhouding tegenover zyu oude collega's
aan het departement was, wanneer men weet
dat men Pierson in Nederland toegezegd had
hoofdingenieur te zullen worden en toen hij
in Indië kwam, was het mis.
Had B. O. W. goed gezien, dan was hem de
titel van hoofdingenieur niet misgund. Aan
het hoofd van zulk werk moet, met het oog
op vrij oude ingenieurs le kl. die daarbij ge
plaatst worden, een hoofdingenieur staan.
SOLO-VALLEI WERKEN.
De minister van koloniën heeft inzake de
Solovallciwerken dezer dagen, naar ons, ter
bevestiging van een vorig bericht, wordt ge
meld een commissie van onderzoek benoemd,
bestaande uit de heeren J M. Telders, hoog
leeraar, directeur der polytechnische school te
DelftJ. E. de Meijier, directenrjder burgerlijke
openbare werken in Nederl. IndiëW. F
Leemans, inspecteur van 's rijks waterstaat, en
J. Krans, hoogleeraar aan de polytechnische
school te Delft.
Van deze commissie zal de heer Krans, die
belangryke werken ook buiten Europa heeft
uitgevoerd, zich reeds de volgende maand naar
Java begeven, teneinde, gezamenlijk met den
heer DeMeyier, door plaatseiyk onderzoek de
gegevens te verzamelen voor het rapport der
commissie, dat de minister zich vleit zoo tydig
te zullen ontvangen, dat by de volgende In
dische begrooting eene beslissing zal kunnen
worden voorgedragen.
De heer De Meijier zal met den heer Krans
naar Nederland overkomen, om aan de beraad
slagingen der commissie deel te nemen en tot
haar advies mede te werken.
De Locomotief meldt, en zegt dit uit ver
trouwbare bron te vernemen, dat de ontworpen
stuwdam Ngloewak, waarover de tegenwoordige
directeur der B. O. W. zoo'n felle critiek
voerde, heelemaal niet door Pierson werd ge
projecteerd. Wel is waar had deze aaDgege
ven, dat daar een stuwdam moest gebouwd
worden, doch het nadere gedetailleerde ontwerp
is van een anderen ingenieur.
Nog kan de zegsman van dat blad mededee-
len, dat Pierson, zynde gewezen genie-officier,
zeer veel tegenwerking ondervond van de zijde
zyner ondergeschikte ingenieurs, die van de
Polytechnische school kwamendeze laatste»
hebben er zeker veel toe bijgedragen om den
heer Pierson er in te laten loopen. Hetzelfde
ondervond indertyd de heer IJzerman, doch
die stond in zyn kwaliteit van hoofdingenieur
op een voetstuk en had bovendien de handig
heid om degenen, die hem hinderden, weg te
drukken.
Dat het werk belangrijk de begrooting
overschreed, is niet de schuld van Pierson.
Hij heeft nooit gezegd: „zooveel en zooveel
zal het kosten." Neen, hij heeft het voor-ont
werp in elkaar gezet en beweerd„dat en dat
irrigatie-werk heeft per bouw zooveel gekost,
dus vermoedelijk kan er op gerekend worden,
dat de Solo-werken 18 millioen zullen kosten.
Dit was bekend aan den minister Van Dedem
en natuurlijk ook aan de heele Tweede kamer.
Een vertegenwoordiger van de „gouden
ploeg", een kongsie van groote aannemers in
Nederland, was hier in Indië voor dat de open
bare aanbesteding zon plaats vinden en is
hard naar zijn landje teruggeloopen, omdat hij
inzag het voor de maximum-aannemingssom
niet te kunnen doen. Ook die man had ge
raadpleegd kunnen worden. Bovendien weet
iedereen, dat een voor-ontwerp van grondwer
ken zeer moeilijk begroot kan worden. Ver
standig had de regeering gedaan door het
De Staatscourant van Zondag,
en Dinsdag, 25, 26 en 27 Dec., no 502 bevat
koninklyke goedkeuring op de acte van
oprichting der naamlooze vennootschap Zeeuw-
sche Oesterteelt aan de Westerscheldegevestigd
te Philippine.
Het doel der vennootschap bepaalt zich
tot het verkrygen, telen en verkoopen van
oesters en al hetgeen tot die ny verheid nuttig
kan zijn, zooals huren of koopen van schor-
gronden, aanleggen van oesterputten, oprichten
van kantoren of huizen voor verkoop en wat
dies meer zij.
Door den hevigen wind viel heden mor
gen op de Londensche kade alhier een zware
tak op straat, even voorby de plek, waar
stratenmakers bezig waren. Zy bleven gelukkig
ongedeerd. Van andere ongevallen vernamen
wij tot heden niets.
Aan de technische afdeeling der Kweek
school voor machinisten te Amsterdam is o.a»
geplaatst P. Visser van Ylissingen.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Het zoontje van den landbouwer P.
Koens te Heinkenszand, dat, zooals ge
meld, zulke vreeselijke wonden had bekomen
by het jl. Donderdag op hol slaan der paarden,
is reeds Zaterdag aan de gevolgen overleden;
het was een eenig kind.
Onder Hoedekenskerke, dicht by
s Gravenpolder, geraakten Maandag ochtend
op de hofstede van den landbouwer Boonman
vier tarwe- en stroo-klampen in brand. De
wind was gelukkig van de hoeve af, zoodat
brand zich tot de klampen bepaalde. Toen
,e omvergehaald en gedeelteiyk door de
brandweer van 's Gravenpolder gebluscht wareD,
verscheen de spuit van Hoedekenskerke, die de
vlam verder doofde. De oorzaak is onbekei d
de klampen waren verzokerd. Behalve de
meid en de kinderen was er niemand thuis.
- Tot lid van het burgerlijk armbestuur
te Baarland is gekozen de heer A J. A«
Hoogvliet.
Te Wolfaartsdijk bracht de nieuw
jaarscollecte f 342,60 op.
Op Tweeden Kerstdag hield de vereeniging
Eendracht aldaar hare jaarvergadering. Uit de
rekening bleek, dat 11,991,5 H.L. kachelkolen
nootjes f 0.72 en f 0.985 aan de leden
waren geleverd. Totaal was uitgegeven f8730,84*.
Aan het einde werd onder de aanwezigen
100 pond spek en worst verloot. Deze nattige
vereeniging telt thans 415 leden, d. i. bij Da
evenveel als er gezinnen in die gemeente wonen
Zaterdag avond trad te Ierseke voor
sn talryk publiek op de heer J. A. C.
Nonhebei van Hilversum met eene lezing over
,Arbeiderstoestanden en het Christendom".
Hy werd ingeleid door den voorzitter der werk-
mansvereeniging Vooruit.
De spreker schilderde zoo schrüft men
ons breedvoerig en met schrille kleuren het
lijden en den ellendigen toestand, waarin een
groot deel der arbeidersbevolking, vooral in de
groote steden, verkeert tengevolge van te ge
ring loon, maar ook van drankmisbruik.
Vooral vrouwen ontvangen soms een waar
hongerloon. Aan de meest bescheiden eischen
van voeding, Weeding en woning kon niet eens
voldaan worden, veel minder aan ander levens
genot. Cyfers werden hier en daar gegeven
om zijne beweringen te staven.
Verbetering van dezen treurigen toestand
verwachtte hij alleen van een consequente toe
passing der liefdeleer van Christus, niet van
het Christendom, zooals dit door bekrompen
heid en onverdaagzaamheid verloopen is in
kerkeiyke stelsels, die den mensch het beetje
levensgenot nog benemen door naargeestige
Zondagsviering en dreigen met de hel. Het
streven der ware socialisten heeft Christus,
geest ten grondslag. Spreker eindigde meteen
aansporing aan de meer gegoeden om in den
zelfden geest het streven der socialisten in de
hand te werken.
Door een paar hoorders werd van de gele
genheid tot debat gebruik gemaakt; de eerste
verklaarde zich dankbaar maar niet voldaan
dankbaar omdat de heer Nonhebei hier en daar
iets schoons en goeds bad te hooren gegeven/
