MIDDELBURGSCHE COURANT. 141® Jaargang, 1898. W oensdag 30 November. N°. 282. De*e courant Terachgnt dagelijks, met uitzondering tub Zon- en Feectdageni Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 1.~ Afzonderlijke nummers kosten 5 eent. Thermometer Middelburg 29 Nov. 8 u. vm. 40 gr. 12 u 46 gr., »v. 4. vu 40 gr. P. Verw. W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één our aan het bar eau bezorgd zijn. AdvertentiSn: 20 eent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent Reclames 40 eent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige Voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan het bureau te bekomen. A g e n t e nü Te Amsterdam A, de La Mak Azn. te Rotter dam; Nijgs van Ditmah. Middelburg 29 November. Reactionaire maatregelen. Ia het weekblad Vooruitgang schrijft dr H. J. Betz: „Wij hebben het tegenwoordig zoo druk met de klerikalen in Frankrijk, dat wij op de ker kelijke heeren ten onzent niet meer letten. Ten minste, zij gaan hun gang zonder dat ik van verzet iets bespeur ia „het klassieke land der vrijheid." Het Vaderland, van 2 dezer deelde mede, dat aan boord onzer oorlogsschepen het bijwonen der godsdienstoefeningen voortaan niet meer aan ieders goedvinden zal worden overgelaten. „Alleen hij, die gemotiveerde bezwaren kan doen gelden, wordt daarvan vrijgesteld." Den volgenden dag berichtte hetzelfde blad, dat „de synode van de Ned. Herv. gemeente alhier" in een adres aan den minister van oorlog de wenschelijkheid betoogd heeft, dat de minderjarige militairen gedwongen zouden worden, des Zondags de godsdienstoefeningen bij te wonen, tenzij hunne ouders of voogden anders wilden. 't Ia krasWat beeft de minderjarigheid hiermede te maken Zoodra iemand zijne be lijdenis heeft gedaan en dus voor wijs genoeg doorgaat om over zulke zaken te oordeelen, dient hij zelf te weten of hg de godsdienst oefeningen al dan niet zal bgwonen. In elk geval is dit geen staatszaak. Uit het adres schijnt voorts te blijken, „dat het kerkbezoek, sedert de afschaffing van de verplichting daartoe voor militairen nagenoeg tot nul is gereduceerd." Geen wonder dat de Hervormde kerk op geldelijke hulp van staatswege blijft azen. Wan neer eene menigte harer leden zonder dwang niet meer naar godsdienstoefeningen te krggen zijn, hoe zal men hen dan bewegen tot beta ling der kosten? Dat kan alleen de sterke arm van den staat. Doch dat de staat, behalve voor geld, ook nog voor toehoorders zou moeten zorgen, i9 met het beginsel der scheiding van staat en kerk wel wat erg in strijd. Wezentigk, wij moesten ons wat minder be zighouden met de klerikalen in Frankrgk. De lijkverbranding is bij ons ook nog steeds ver boden als: „anti-klerikale liefhebberij". En dat alles onder een „vooruitstrevend" ministerie Inderdaad mogen deze berichten van Het Vaderland niet onopgemerkt blijvenzoo laat. de redactie van het weekblad De Amsterdam mer hierop volgen. Krachtens welk recht wordt het aan een zee-officier opgedragen de motieven te beoor- deelen, die een matroos, een soldaat, of iemand, behoorende tot het kader, er toe brengen zich van het bgwonen eener godsdienstoefening te onthouden En evenzoo dient gevraagd: hoe kan de Synode der Ned. Herv. kerk op iets dergelijks aandringeneen Synode, welke weet, dat die zoogenaamde Ned. Herv. kerk minstens vier theologische richtingen onder haar dak ver pleegt: een orthodoxe, een liberale, een mo derne en een atheïstische? Zal nu deze proteatantscke Synode, nog al bg legerbevel, den modernen soldaat onder orthodox licht, of den rechtzinnigen onder, wat in de volkstaal heet, „Godloochenaars licht," willen plaatsen? Wordt het niet tgd, dat hierover in de Kamer eena een woordje valt? Gewetensvrijheid is immers ons aller recht! Met ingenomenheid begroeten wg deze uitin gen; vooral wat de laatste betreft om den persoon van wien zg komt. Wg herinneren ons den tijd dat, wanneer wg in verkiezingsdagen onze anti-clericale meeningen uitten, de beer De Koo, redacteur van het zg. „groene" weekblad, in een ander orgaan wel eens tegen ons te velde trok. Zgne verandering van opinie is ons welge vallig. Onze aandacht had het bericht omtrent het houden van godsdienstoefeningen aan boord van onze oorlogsschepen ook getrokken. Doch wg hebben nog gewacht of soms eene tegen spraak of eene andere uitleg van de bedoeling dier zonderlinge beschikking ons zou bereiken. Nu die niet zgn verschenen, en bet bericht das waarheid bevat, hopen wij eveneens dat den minister van marine eens gevraagd zal worden wat wel de aanleiding is voor die eigenaardige tyrannie, welke toch eigenigk niet in onzen tijd en vooral niet in onB land thuis behoort. De toestand van Curaipao. Van meer dan éen zijde komen klachten in over het huidige bestuur op Curasao. Zoo bevat de Amh. Crt. in haar jongste nom- mer van, „zeer vertrouwbare zijde" een uit voerig schrgven dt. 28 Octwaarvan het slot aldus luidt „Nog tal van voorbeelden zouden wij kunnen aanhalen, waaruit duideigk blijkt dat de gou verneur niet ernstig naar inkrimping der uit gaven streeft en maar doet, alsof de herhaalde aandrang tot bezuiniging hem niets aangaat doch het is ondoenlgk in een beknopt bestek al de tekortkomingen, waaraan het tegenwoor dig bestuur zich heeft schuldig gemaakt, te behandelen. Bg een strikt onpartijdig onderzoek zullen die wel onmiddellijk aan den dag komen. Een en ander resumeerende, constateeren wij, dat het tegenwoordig bestuur zoo goed als niets voor het algemeen welzgn der inge zetenen heeft tot stand gebrachtdat niet is gebleken, dat het iets in het belang van den handel dezer kolonie noch ten nutte van den landbouw heeft gedaan, en evenmin iets om het rechtswezen te verbeteren. Wel zijn er nu en dan eenige mooie woor den gesproken en schoonklinkende beloften geuit, maar van daden hebben we niets be- Dat de bevolking al lang ontevreden is over het tegenwoordig bestuur, behoeft geen betoog. "en heeft er waarlijk wel reden voor. Die ontevredenheid neemt meer en meer toe, vooral nu in den loop dezer maand op nieuw belas- tingontwerpen aan den kolonialen raad zijn ingediend. Men voorziet immers, dat, indien de aanhangige ontwerpen worden aangenomen, er daarna nog steeds weer andere belastingen ingevoerd zullen woïden en dat de geldver spilling toch niet zal ophouden. Dikwijls wordt de vraag geopperd, wat er met de som van f 20.000, die jaarlijks voor onvoorziene uit gaven op de begrooting wordt uitgetrokken, gebeurt. Niemand weet echter mede te deeleD, waaraan dat bedrag besteed wordt. Er is sprake van, dat een aantal ingezetenen een adres aan de Staten-Generaal zullen rich ten, met verzoek om maatregelen tot bezuini ging te willen nemen. Ten einde deze kolonie voor ondergang te behoeden en te voorkomen dat de ongelukkige bevolking meer en meer door belastingen gedrukt wordt, is het hoogst wenscheigk, dat er van staatswege een nauw keurig onderzoek naar den toeBtand dezer kolonie worde ingesteld ea dat het tegenwoor dig bestuur, hetwelk een geheel verkeerd in zicht in de zaken alhier schijnt te hebben, spoedig door een ander worde vervangen." Vooral met het oog op den tegenwoordigen politieken toestand, het nieuwe streven, dat bleek uit den strijd tusschen Amerika en Spanje, nl. de zucht van de regeering der Vereenigde Staten om ter wille der „mensche- Iijkheid" zich de belangen van anderen aan te trekken, verdienen dergelijke ernstige klachten zeker wel de bijzondere aandacht onzer regeering en kamers. Reeds loopen zeer ongunstige geruchten over i stemming der bevolbiog, en deze zijn uit een Nederlandsch orgaan in de buitenlandsche pers gekomen. En dit alles is vooral bedenkelijk omdat particuliere berichten de eenige zgn welke i krggt. De gouverneur die hierboven als verkwistend wordt voorgesteld schgntzeer zuinig op telegrammen naar Den Haag, zoodat bem in enkele maanden reeds tweemaal een verzoek om berichten over hoogst belangrgke voorvallen moest worden geseind. GEEN SECTE-SCHOLEN Tot ons genoegen heeft zich ook thans een der hooge geestelgken de van Israëlieten in ons land doen hooren over het optreden van zijne collega's inzake de openbare school. Terwgi wg in ons vorig nommer erop zin speelden, dat nog drie dier heeren het stilzwggen bewaarden, nl. die van Rotterdam, Maastricht en Leeuwarden, en wij de hoop uitten dat een ander standpunt zouden innemen, had die van Limburg's hoofdstad reeds naar de pen gegrepen om van zgne meening te doen bigken. Wg lazen ten minste in de N. R. Ct. van heden het volgende schrgven van drL. Lands berg, opperrabbijn van Limburg en a. i. van Noord-Brabant „De neutrale school is eene der grootste weldaden voor opvoeding en beschaving, waar door vooroordeelen, haat en minachting tus schen de beigders van verschillende godsdiens ten ontworteld en verbannen worden. Hg die vrees koestert voor de aanraking met andere beigdenissen dan de zgne en aan de jeugd die vrees inblaast, toont zeer weinig moed om is het strgdperk van zijne overtuiging te treden, vertrouwt niet in de wapenen, die hem gegeven n tot verdediging van zijn geloof, of mist de kunde en geschiktheid om de wapenen te handteeren. Welke godsdienst kwam ooit en komt nog meer in aanraking met andere belijdenissen dan de Israëlietische, en welke kwam en komt nog meer in de noodzakeigkheid door zgne belijders verdedigd te worden dan de IsraëlietiBcbe Hebben zg, de Isiaëlieten, ooit er aan gedacht zich en hunne kinderen af te scheiden, in opvoeding en onderwgs en leven, van anders denkenden NeeD, driewerf neen. Daarom, weg met wanbegrippen en koortsachtige transpiraties van secteBcholen, waarvoor geen plaats meer is in Nederland's wgze wetgeving. Dat ook van orthodoxe zijde de neutrale school met groote voldoening begroet werd, moge een terugblik op den tgd, waarin de wet in kwestie in praktgk gebracht werd, tot be wijs strekken. Toen nl. (zoo werd mg van zeer vertrouw bare zgde door een oorgetuige meegedeeld) riep wijlen de Wel-Eerw. Z.-gel. heer Josef Hirscb, eerste geestelijke van het Amsterdamsch Rabbinaat, in eene predikatie met geestdrift uit: „Wij willen geene secte scho len!" In dit woord ligt de zegen voor de opvoe ding van het Nederlandsch volksonderwgs Die kernachtige, flinke taal begroeten wg met sympathieen wg zijn den schrgver er kentelijk voor zijn mannelijk woord. benoemingen enz. Bg kon. besluit: is aan G. J. Piccardt, op zQn verzoek, eer vol ontslag verleend uit zgne betrekking van surnumerair der registratie en domeinen is met 16 Jan. benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Kaatsheuvel H. van der Meyden, thans „ommies der poste rijen van de 3de klasseen te Klnndert C. G. A. Janssen, thans commies der postergen van de 2e klasse. De ministers van marine en financiën ver- leenen ook deze week geen audiëntie. Door de commissie voor de tentoonstelling van nationale kleederdrachten is de belang rijke en kostbare verzameling, door haar bgeen- gebracht bij gelegenheid der inhuldiging van H. M. koningin Wilhelmina, aan den staat der Nederlanden ten geschenke aangeboden. aanlegplaats voor den haveDstoombootdienst en g A. M. Koppejan tot het plaatsen van steen in de Scherminkelstraat. Ten slotte zullen behandeld worden recla mes tegen het 2e Buppletoir kohier van den hoofdelijken omslag. Zondag dronk te Ierseke een tweejarig kind, terwgi de moeder zich even naar de kachel begaf om daarop een ketel te plaatsen, uit een kopje kokend heete thee, waardoor het hevig de keel brandde. Geneeskundige hulp mocht niet baten. Na een smartelijk ïgden van 24 uren bezweek Maandag het meisje. In de Maandagmiddag te Zierikzee gehouden raadvergadering is o. a. vastgesteld de verordening op het schutten van vee; en is aan den heer Joh. v. d. Jagfc, eervol ont slagen sasmeester, een jaarigkaohe toelage van f 100 toegekend, zoodat hg nu een pensioen van f 250 heeft. Ter voorziening in de vacature van den heer M. C. Mulock Houwer, die bedankte als lid der district8-commissie tot aanmoediging van den gewapenden dienst, werd gekozen de heer A. Adriaanse, en, ter voorziening in de vacature van den heer mr A. Moolenburgh, als lid der commissie van toezicht op het middelbaar onder wijs jhr mr J. W. C de Jonge van Ellemeet. Met den bouw van het post- en telegraaf kantoor te Sas van Gent gaat het, naar men ons schrijft, niet vlug. In den loop dezer week zou, volgens de besteksbepalingen, de voltooiing moeten plaats hebben, die echter nog wel een drietal weken op zich zal laten wachten. Uitwendig voldoet het gebouw zeer goed en doet het deH ontwerper, den heer Van Dorst van Middelburg, alle eer aan. In de plaats van den overleden slnisknecbt van Kerkfoort, is bij de Oostsluis aldaar be noemd J. Zoeter, brugwachter te Sluiskil. ONDERWIJS. De voordracht ter benoeming van eene onderwgzores aan school A (hoofd de heer P. Landsman) te Vlissingen bestaat uit da damesJ. J. Pleune te Woudrichem, A. M. H. Contant te Warnsveld en H. S. Nieuwen- hugs te Breda. Maandagavond werd te Aardenburg de geheel vernieuwde bewaarschool ingewijd. De heer J. A. Schulz, predikant, hield tot de aanwezigen eene toespraakde kinderen zon gen een aardig liedje en werden onthaald, terwijl ten slotte de tooverlantaarn werd vertoond. Het gebouw, dat aanmerkeigk is verbeterd, heeft veel aan ruimte gewonnen en ziet er goed uit. Voor de scholen met den Bijbel is dit jaar ontvangen te Oostburg met Zuidzande f 103.80, Baarland f 11.86 en te Haamstede met Westenschouwen (Geref. kerk) f 10.49. Onder de nagiften komen op de 20e lijst in De Standaard voor Zaamslag met f 8.25 en Axel met f 13. UIT STAD EN PROVINCIE. Bij kon. besluit is aan dr H. B. Nes, lid van het college van regenten over het huis van bewaring te Terneuzen, op zijn ver zoek, uit die betrekking een eervol ontslag verleend, onder dankbetuiging, en is in zgne plaats benoemd J. N. J. Boom, inspecteur der directe belastingen, invoerrechten en accgnzen en kantonrec hter-plaatsvervanger aldaar. Zooals gebruikelijk zal, dank zij de offervaardigheid der leden van het Nuts- departement Middelburg, ook dit jaar den kindoren der bewaarscholen van de Maal 3 schappij en de gemeente een St Nicolaasfeestje worden bereid. Dit zal Zaterdag a., des avonds tusschen 6 en 8 uur, in het Schuttershof plaats, hebben. Donderdag a., des namiddags te twee uren, houdt de gemeenteraad te Vlissingen ne zitting. Daarin zullen ter tafel komen het verzoek om eervol ontslag van mej. M. E. Schuurman, als hoofd van school F, en de benoeming van eene onderwgzeres aan school A. Verder zullen behandeld worden de volgende voorstellen van burg. en weth.: tot onder- handachen verkoop van gemeentegrond aan J. C. Vanoutrijve, W. Swenne, Fey en Stroo, F. N. de Rooy en W. Swenne; tot onder- handsche verpachting van perceelen gemeente grond; tot goedkeuring begrooting voor 1899 van den Middelburg—Vlissingschen rgweg tot toekennen belooning aan de kweekelinge G. Sitsen; tot het bepalen der belooning van eene tijdelijke onderwijzeres aan school F; tot wijziging der verordening op de heffing van een hootdelijken omslag; tot afwijzende beschikking op het adres van J. A. Loesberg c. s. in zake openstelling der Zeemans- en VisschersbeurB; betreffende adres commissie aanleg tram Vlissingen—Domburgtot het verleenen van vergunning aana wed. Timmer man-Blij tot het maken van vier lichtgaten voor perceel I 1; b W. P. Kokelaar tot het plaatsen van een reclamebord nabg de Keer sluis c W. L. Huson tot het plaatsen van een tijdelgke loods in de GlacisstraatdB. G. Zietse tot het hebben van een gemetselden beerput bg perceel M 28«e G. Guillaume q. q. tot het maken van een loods nabg de Electrotinfabriek; f directie Wjj Zeeland tot het maken van een LETTEREN EN KUNST. Serena, gedichten door Marie Boddaert, is een bundel vol lieflijke zangen, die niet alle even gemakkelijk zijn te begrijpen. Wie zich echter er op toelegt ze met aandacht te lezeD, zal genot smaken in menig diep gevoeld lied. De uitgever H. Honig te Utrecht stak ze in net gewaad; en maakte door een duideigke ietter het lezen er van aangenaam en gemak kelijk. Van den Nederlandschen Almanak ver scheen weêr de uitgave voor 1899 met hare bekende mededeelingeD, portretten en levens schetsen van in dit jaar overleden bekende personen. Dat daarin de portretten van onze konin- nnen en herinneringen aan de Rembrandt tentoonstelling en aan die voor Vrouwenarbeid niet ontbreken, spreekt van zelf. goede, zeer goede bekende zelfs van het jonge volkje maakte weer hare opwachting ons. Wij bedoelen de Kindercourant, onder redactie van Johan Gram en A. S. Reule Nzn. Met den besten wil weten wg van die kin dervriendin, want dat is en bigfe zg, die we kelijks verschijnende gast, niets nieuws meer te zeggen. Ieder jaar vraagt men voor haar een aanbevelend woorden hoe gaarne wg dit geven, het wordt telkens moeilijker, ja zelfs onmogeigk daarbg iets bgzonders op te merken en niet in herhalingen te vallen. Laten wg daarom eenvoudig mogen herinne ren aan haar goeden naam; de prettige ver halen, die zg steeds bevat; den wedstrgd die eraan verbonden is, en de verschillende platen, om te kleuren, uit te snijden of op te plakken. In gezinnen, waar zg nog geen plaats heeft veroverd, noodigemen haar tot gast. Wezenigk, het kleine volkje doet men er groot genoegen mee en verschaft men een onderhoudend en aangenaam weekblad. Uitgever is de firma H. L. Smits te's-Hage. Bij de Dinsdag 13 December a. s. door de zangvereeniging Tot Oefening en Uitspan ning alhier te geven uitvoering van Verdi's Requiem zullen als solisten optredende dames Meta Geijer (sopraan) Berlijn, Anna Blaauw (alt) 's Gravenhage en de heeren Rogmans (tenor) Amsterdam en Van Ewegk (bas) Berign. Te Antwerpen zal ter eere van Marnix feest worden gevierd Donderdag 15 Dee. in het Willemsfonds, concert en conference door CornettZaterdag 17 Dec. in de Opera (wer ken uit de 16e eeuw)Zondag 18 Dec. op. tocht en manifestatie voor het monument van Marnix. Wanneer^is nu Souburg aan de beurt? Van eenige vrienden ontving de Fransche regeering het aanbod in het Luxembourg op te nemen een door Chantalat geschilderd por tret van Paul Verlaine. RECHTSZAKEN. Arrondissements-Rechtbank te Middelburg. Heden (Dinsdag! zgn veroordeeld wegens huisvredebreuk en wederspannigheidJ. A. 62 j., metselaar, Vlissingen, tot 1 m. gev. straf vernieling en beleediging van een ambtenar P., 25 j., werkman, Terneuzen, tot 14 d. gev. straf beleediging van een ambtenaarP. C., 25 j., landbouwersknecht, Biervliet, tot 7 d. gev. straf; mishandelingI. S., 26 j., landbouwers- uneeht, en J. Th. de V-, 21 j., beiden Moer- beke (België), ieder tot 4 in. gev. straf, en J. 1. D., 34 j,, bootwerker, Terneuzen, tot f 10 s. 10 d. fa.; en diefstal: B. d. N., 18 j., koeherder, IJzen- tijke, thans alhier in hechtenis, tot 1 jaar gev. straf, met mindering der doorgebrachte hechtenis. Vrijgesproken P. H 17 j., P. P 19 j., en f. v. H., 18 j., landbouwersknecht, HonteDisse, allen beklaagd van mishandeling. Verschillende Berichten. De heer P. J. Voorst Vader, civiel-iDge- nieur, is 1 December benoemd tot ingenieur in tijdelijken dienst bg de gemeentewerken te s Gravenhage. Mr C. Fock, commissaris der Koi ingin in Zuid-Holland, wordt heden 70 jaar. Tot voorzitter der commissie van advies voor de Vrg-antirevolutionnaire p ar t g is gekozen de heer jhr mr A. F. de Sarvornin Lohman, tot secretaris de heer jhr nr J. H. J. Quarles v. Ufford, terwgi als pen- uingmeester voorloopig zal optreden de heer mr F. graaf v. Bylandt. Lid dier commissie zgn o. a. de heeren C. E. van Koetsveld en J. Plazier, beiden te Goes. Door den Chr. Historischen kiezersboy, d zijn, op de Maandag te Utrecht gehouden alge- meene vergadering, die door 23 afgevaardigden en de heeren J. N. Bastert en jhr A. P. C. van Karnebeek werd bygewoond, de aftredende leden van het hoofdbestuur, prof. dr E. H. van Leeuwen, dr J. Th. de Visser en A. A. Bredius, herkozen, terwgi gekozen werden de heeren prof. J. Doinela Nieuwenhuis en dr Cre* mer, arts, te Heukelom. De vergadering was grootendeels niet voor de pers toegankeigk. De boete van f 300, waartoe de heer J. H. Schaper te Groningen veroordeeld is wegens smaadschrift, is als strgdpenning bgeengebracht reeds betaald. Door de Nederlandsche Vereeniging tot voorkoming van ongelukken in fabrieken en werkplaatsen waren in Augustus van het vorig jaar drie prysvragen uitgeschrevenen wel: a voor eene doelmatige beveiliging bg de beslagkuipen der brandergen, die voorkomt dat werklieden, die bg die kuipen arbeid ver richten, daarin vallen b voor een toestel, waardoor in een fabriek, van uit elke plaats waar werktuigen of dee- len daarvan in beweging zgn, de hoofdmotor binnen enkele seconden tot stilstand kan wor- 'ien gebracht, zonder nadeel voor dien hoofd motor zelf; of wel, waardoor die in beweging zynde werktuigen of een groep daarvan, van den hoofdmotor kunnen worden afgekoppeld en plotseling tot Btilstand gebracht, terwijl de hoofdmotor biyft doorloopenen c voor de inrichting van een arbeidsprivaat voor mannen en een voor vrouwen, waardoor onzindelijkheid volstrekt uitgesloten wordt. Op de eerste prgsvraag is slechts een ant woord ingekomen.op de tweede werden er vgf en op de derde tien ontvangen. De gemeenteraad van 's. Hertogenbosch gaat het voetspoor drukken, door dien van Middelburg reeds jaren betreden. Er is op de gemeentebegrooting voor 1899 een tekort van f 15.000, en die wil men dekken door eene verhooging van den gasprijs van 6 op 7 cent. Is er dan een tekort op de gasrekening Neen. Deze levert jaariyks reeds f 35.000 k f 40.000 winst, maar de begrooting sluit niet, en na negen de gasverbrnikers alleen bei

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1898 | | pagina 1