MIDDELBlRtiSCHE COURANT.
BUITENLAND.
N°. 250,
141® Jaargang,
1898.
Maandag
24 October.
Dote courant verschuilt dagolijks, met uitzondering ran Zon- en Feestdigea.
Prjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 22 Oct. 8 n. vm. 58 gr. 12 u 64 gri
tv. 4 n. 60 gr. F. Verw. tam. kr. Z. W. w. buiig w.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór é&n uur
aan het bureau bezorgd rijn,
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbotuigingon van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Terneuzen; M. de Jonge; te Rotterdam*
Nijgh van Ditmar.
deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 22 October.
GEEN AANVAL!
Het Centrum bespreekt ons opstel over het
te Utrecht gehouden R. K. Drankbestrydiugs-
congres.
Hot noemt dat „een ongemotiveerde aanval."
Daartegen moeten wij met alle kracht opkomen.
Er is onzerzijds van een aanval geen kwes
tie geweest. Wij hebben eenvoudig het stand
punt aangegeven, dat de R. C. kerk en de hooge
geestelijkheid inneemt tegenover de kwestie
der drankbestrijding; wij hebben er zelfs op
gewezen dat dit standpunt zeer verklaarbaar
is; dat van die zijde niet anders kan gedaan
worden dan het belang der kerk op den voor
grond stellenen wij hebben tevens met waar
deering en met eerbied over het pogen- van
die zijde op dat gebied gewag gemaakt.
Maar wij hebben vooral nadruk gelegd, niet
op het feit dat de katholieken onderling op
een congres de kwestie bespreken, maar hierop
dat eerst nu daartoe is overgegaan, doch wij
gaven tegelijkertijd daarvoor verklaarbare rede
nen op.
Het Centrum moge wijzen op veel dat van
katholieke zijde is gedaan tegen het misbruik
van sterken drank, eraan herinneren dat de
kerk steeds matigheid in het gebruik van spijs
en drank als een groote deugd aansprees,
wij erkennen daarvan, met allen eerbied voor
die kerk, den goeden invloed.
Maar dat er nog niet genoeg gedaan is,
bleek wel uit de woorden, door den heer J. F.
Vlekke, een goed katholiek, op het congres
gesproken„Wat hebben wij gedaan om het
volk eigenlijk te leeren kennen Wij hebben
zijne buitensporigheden en zijne ellenden leeren
kennen, een aalmoes gegeven, en ons verder
gehaast om tot onze eigene bezigheden terug
te keeren, om nieuwe genoegens te genieten
of meer geld te verdienen dit was onze
voornaamste zorg."
Deze grief is te ernstiger, niet alleen omdat
zij van die zijde komt, maar omdat zij een
verwijt is tegenover een groot en grootsch
lichaam als de R. K. kerk, die over zulk een
invloed, zooveel hulpmiddelen kan beschikken,
en bevestigt ons beweren dat men van die
zijde in ons land toch wel eerder de kwestie
had kunnen aanvatten.
En nn handhaven wij onze meening dat
aangespoord door het optreden van
van tal van nuttige vereenigingen, eerst nu
is gaan handelen ook in het belang der kerk
zelve en haren invloed. Doch wij schreveD
erbij dat zij op dat punt niet alleen staat;
tal van kerkgenootschappen doen desgelijks,
bevorderen een exclusivisme, dat de zoo noodige
samenwerking in den weg staat.
Het Centrum schrijft verder en wij aar
zelen geen oogenblik een en ander onder de
oogen van onze lezers te brengen, hun zelfs
aanbevelende van het geheele, zeer lezenswaar
dige opstel, in het nommer van het blad van
heden opgenomen, kennis te nemen:
„De redactie der Middelburgache Courant moest
bovendien weten, dat juist in deze negentiende
eeuw van katholieke zijde de grootste drank
bestrijders zijn opgestaan. Wij behoeven hunne
namen niet te noemen. Zij zijn herhaaldelijk
uitgesproken en neergeschreven in de laatste
dagen. En zou de Middelburgsche nu waarlijk
denken, dat een pater Matbew bijvoorbeeld
louter uit „kerkelijke heerschzucht," want
hierop zal het liberale orgaan wel doelen
zijn vermaarde campagne in Ierland begon
Indien zij dit meent, moge zij het zeggen.
Maar het aantal van hen, die haar gevoelen
onderschrijven, zal niet groot zijn.
„Daar is nog meer. Het blad verkeert blijk
baar ook in dwaling, waar bet vrij duidelijk
de meening te kennen geeft, dat wij de hulp
van andersdenkenden in den strijd tegen het
drankmisbruik zouden willen afwijzen, of ge
ring schatten. Op het congres te Utrecht
waren ook niet-katholieken, en men heeft hen
hartelijk ontvangen. Er was zelfs een niet-
katholieke spreker, een predikant, en men heeft
hem warm toegejuicht. Geen zweem van on
verdraagzaamheid of exclusivisme by dit alles.
Oprechte waardeering van hetgeen andersden
kenden ten goede willen verrichten is
Borret deed het in zijn slotwoord met groote
£.;,boid uitkomen een goede gewoonte
onder ons. En niemand zal het dan ook
hebben verwonderd, dat zelfs van socialistische
zijde een blijk van adhaesie aan de Utrecht-
sche vergadering werd gegeven."
Wij willen nog eens uitdrukkelijk er op
wijzen dat wij bij onze beschouwing hoofdza
kelijk het oog hadden op ons land, maar tevens
dat wij nooit beweerd hebben, evenmin als wij
dit van pater Mathew zullen doen, dat in Neder
land aan die zijde louter „uit kerkelijke
heerschzucht" de campagne tegen drankmis
bruik is of wordt aangevat.
Het zou waarlijk tegenover tal van voor
beelden van menschenliefde en toewijding,
waarop de R. K. trotsch mag zijn, onrecht
vaardig wezen zoo iets te beweren. Het stand
punt, waarop men zich aan die zijde plaatst,
moge met het onze verschillen, er valt, als
vrucht van het werken en streven van die
kerk, toch ook te wijzen op zooveel goeds,
zooveel edels, zooveel mensehlievends, dat wij
zulk eene bewering niet gaarne zouden uiten.
Zijn wij hier, volgens de redactie vau Het
Centrum, weer „wel wat uit de hoogte", dan
aanvaarde zij de verzekering dat dit geheel
buiten onze bedoeling is en wij eenvoudig
geen betere woorden weten te kiezen om onze
gevoelens goed uit te drukken.
Dat de bekende predikant Bax op dat con
gres aanwezig was en gesproken heeft, weten
wij; en hij zeide een juist woord, een waarheid,
door geen enkele der vele sprekers van het
congres aangeroerd, toen hij wees op de mo
gelijkheid van samenwerking van alle menschen,
zonder onderscheid, in deze richting.
En hier zijn wij weer genaderd tot het punt
van uitgang, het hoofdidee van ons betoog.
Of men een andersdenkende al laat spreken
op een congres, het moge zijne goede zijde
hebbenhet is toch niet allesop handelen,
op samenwerking komt het aan.
En nu is het juist in den iaatsten tijd een
streven geworden om overal, naar de ver
schillende geloofsrichtingen op kerkelijk ge
bied, afscheiding te maken ook ter oplossing
van belangrijke maatschappelijke vraagstukken.
En daartegen zouden wij geen bezwaar
hebben - verschil van gevoelen op geloofs
gebied brengt verschil van levensopvatting
met zich en daaruit komt van zelf voort dat
men andere middelen wil aanwenden en andere
inzichten heeft om, zij het ook een en hetzelfde
doel te bereiken mits men dan niet, zooals
nu veelal het geval is, bij die scheiding tot het
einde volhardt, met bijbedoelingen het algemeen
belang over het hoofd ziet en de hand tot
samenwerking weigert uit style vasthoudend
heid.
Tegen dat standpunt kwamen wij op, omdat
dit meer en meer zijn heilloozen invloed op
het algemeen doet gevoelen. En tevens
wezen wij op de onbillijkheid, die men pleegt
tegenover het ijverig pogen en den nuttiger
arbeid van zoovele bestaande vereenigingen,
welke een neutraal karakter dragen.
Tegenover het vraagstuk van het drank
misbruik kunnen zoovelen schouder aan schou-
staan, die op andere punten van gevoelen
verschillen.
Als de katholieken, die het Congres bij
woonden, door de daad willen toon en dat
zij dit begrijpen; dat zij willen meewerken
anderen, met platonische betuigingen
lost men dergelijke vraagstukken niet op
dan is dit zeker wel een der heilzaamste
vruchten van het daar gesprokene; en geven
zij het beste bewijs van hunne oprechte waar
deering van het geen andersdenkenden in deze
ten goede willen verrichten, en waarop Het
Centrum met zooveel voorliefde wijst.
looze openbare scholen bezoeken, in de behoefte
aan voldoende kleeding en voeding te voorzien.
Die Bestuurdersbond merkt daarbij op
„dat, hoe hard het ook voor een deel onzer
is, de ouderplichten aan anderen op te dragen,
adressant zich genoopt ziet van twee minder
goede zaken het minst kwade te kiezen;
dat de Bond, evenals de afdeeling der S. D.
A. P., de meening is toegedaan dat door slechte
voeding en kleeding van vele kinderen een
belangrijk deel van het onderwijs teloor gaat
en het de bedoeling vau den Raad niet kan
zijn jaarlijks aanzienlijke sommen op het altaar
der volksontwikkeling te offeren, zonder daar
van de meest mogelijke vruchten te plukken,
zoo zeer gewenscht in het belang onzer samen
leving."
Naar aan het Vad. geschreven wordt,
zouden eenige buitenlandsche ondernemers
ernstige pogingen aanwenden om een kapitaal
van f 600.000 bijeen te krijgen. Het doel, dat
bij de verkrijging van het kapitaal beoogd
wordt, is bij de eerste groote verpachting van
gronden in de provincie Zeeland een groot
aantal perceelen machtig te worden tot uit
oefening van de mosselencultunr. Er zouden
dan meerdere afdeelingen gevormd moeten
worden als een voor het bezaaien der percee
len, een voor het visschen der verhandelbare
mosselen, alsmede een voor den handel daarin.
Petroleum-motorbooten zouden de vaartuigen
zijn, waarvan men zich zal bedienen.
In verband met het schrijven van het
bestuur der afd. Oostburg van de Maatsch. tot
bev. van Landb. en Veeteelt in Zeelandwaarbij
aan verschillende gemeentebesturen in die af
deeling de vraag is gedaan of zij bereid zijn
om de in 1899 te houden algemeene vergade
ring en tentoonstelling in hunne gemeente te
doen plaats hebben, is door den raad van
BreBkens bericht dat die gemeente met ge
noegen, ja zelfs zeer gaarne, dit wenscht. De
raad van Groede verklaarde zich eveneens
bereid.
De raad van Oostburg verklaarde dat, in
dien geen der andere gemeenten de algemeene
vergadering wenscht, de afdeeling op zijne
medewerking kan rekenen. De raad meende
echter dat Breskens of IJzendijke in de eerste
plaats voor de algemeene vergadering in aan
merking d'enen te komen, wijl die daar nog
nimmer werd gehouden.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Uit verschillende plaatsen van onze pro
vincie ontvangen wij mededeelingen omtrent
eene voordracht, door den heer J. G. Jansonius
uit Drachten ter bestrijding van het drankge
bruik gehouden.
Wij moeten die terzij leggen.
Afgaande op betgeen in Middelburg
door dien heer te hooren en te zien gegeven is,
doen wij, meenen wij, beter daarover het stil
zwijgen te bewaren.
Door den Middelburgschen Bestuurders-
bond is aan den gemeenteraad van Middel
burg een adres van adhesie gericht, inzake
het verzoek van de afdeeling Middelburg der
Sociaal-democratische Arbeiderspartij om van
gemeentewege voor alle kinderen, die koste-
KINDERVOEDING.
Op de gewone jaarlijksche algemeene verga
dering van de vereeniging Kindervoeding
alhier, die Vrjjdagavond, onder voorzitter
schap van den heer mr M. J. de Witt Hamer,
in een der lokalen van de sociëteit St. Joris
werd gehouden, werd het verslag uitgebracht
over het dienstjaar 1897/8.
Uit dat verslag bleek dat de sympathie van
de bewoners van Middelburg voor de Vereeni
ging steeds grooter wordt. Wel verloor zij
het vorige jaar vele leden en begunstigers,
maar dit was hoofdzakelijk toe te schrijven
aan sterfgevallen of vertrek naar elders.
Door het overlijden van mejuffrouw A. II*
Luteijn verloor de VereeDigiDg een eerelid, aan
wie zij zeer veel verplichting bad.
Een commissie uit het bestuur, die zich be
ijverd heeft om verschillende personen, die nog
niet voldoende bekend waren met de bedoe
lingen der Vereeniging, persoonlijk te bezoeken
werd baast overal zeer welwillend ontvangen.
De uitgaven waren beduidend hooger en
daarentegen de inkomsten beduidend lager dan
het vorige dienstjaar. Het gevolg was een
tekort, dat uit de reservekas is moeten wor
den gedekt. Deze kas is thans tot een luttel
bedrag gereduceerd, terwijl ook bet beschikbare
kassaldo gering is. Het bestuur zou dus met
zorg de toekomst moeten tegemoet zien, indien
het niet mocht vertrouwen dat zijn medeburgers,
nog steeds het geval was, ook
winter de middelen zullen verschaffen om het
werk voort te zetten. Eene gift van f 300, na
het eindigen van het vereenigingf-jaar ingeko
men, doet althans met minder bezorgdheid den
eersten tijd tegemoet zien.
Vele leden en begunstigers ontvielen der
Vereeniging door overlijden, vertrek of bedan
ken. De pogingen, door de vermelde commis
si e uit het bestuur aangewend om nieuwe leden
en begnnstigers te winnen, werd met gunstigen
uitslag bekroond ook verhoogden enkele leden
hunnen bijdragen, zoodat de vaste inkomsten
eenigszins stegen en die van het vorig dienst
jaar met f 18 overtroffen.
Het aantal leden, dat in 1896/7 reeds tot
124 was verminderd, daalde tot 119; dat der
begunstigers steeg daarentegen van 269 tot 276.
Extra-giften vloeiden ruim toeofschoon niet
kan gewezen worden op zulke groote giften
als in het vorig dienstjaar, tengevolge van het
ontbreken van opvoeringen, geeft de talrijkheid
der bijdragen moed ook in het vervolg op deze
baten te durven hopen.
De ontvangsten over het ateeloopen dienst
jaar hebben bedragen f 1154.246 en de uitgaven
3344.67.
Den len November 1897 werd met de voeding
aangevangen en den 30en April daarmede ge
ëindigd. Ia April werd echter slecnts drie
maal 's weeks gevoed.
Voeding werd aangevraagd, voor 296 kin
deren, zijnde 32 meer dan het vorige jaar,
waarvan 253 werden toegelaten aan 11 werd
toegezegd, dat zij zouden worden toegelaten,
zoodra hunne ouders buiten werk geraakten,
terwijl 32 werden afgewezen. In den loop van
het seizoen meldden zich nog enkelen aan. Het
hoogste aantal van toegelatenen was 271, zijnde
47 meer dan het vorige jaar.
Uitgereikt werden 31606 portiën op 140
maaltijden, dat is 5458 en 6 maaltijden meer
dan in 1896/7.
De prijs per portie kwam op f 0 0951 tegen
f 0.0962 in het vorig dienstjaar. De hoedanig
heid van voedsel was steeds zeer goed.
Er werden uitgereikt de volgende portiën
5573 portiën erwtensoep met worst, 5176 huts
pot met vleescb, 5608 havermout met melk en
suiker, 5160 kool met vleesch, 4044 rijst met
bessensap, 5354 boonen met worst en 691 gort
met rozijnen.
Het bestuur eindigt zijn verslag met een
woord van dank aan allen, die het hnn steun
verleenden, aan de heeren hoofden van scholeD,
aan do dames-helpsters, aan allen, die bijdragen
schonken. Op nieuw beveelt het de belangen
der zooveel ontberende kinderen bij al zijne
medeburgers aan.
Al de uittredende leden van het bestuur
werden weder herbenoemd.
Naar aanleiding van een in de vorige alge
meene vergadering door den heer F. M. Wibaut
gedane vraag, werd door het bestuur medege
deeld dat het besloten heeft om het verstrek-
van spijzen aan de schoolkinderen nitt
tot den zomer uit te strekken.
als afschuwelijk zijn. Op hetzelfde oogenblik
dat de gezanten van de overige mogendheden
hun minachting voor den „omiitsprekelijken"
tiran te kennen geveD, noemt de bevelhebber
van het machtigste leger van Europa zich zijn
intiemen vriend en laat toe, dat zijn vrouw,
de keizerin, met den sultan gearmd door Kon-
stantinopel wandelt.
Nu moge er zeer veel waars zijn in die bewe
ring, aan den anderen kant verdient vermelding
dat de Engelschen ook reden hebben van
misnoegen omdat, in strijd met hunne belangen,
Turkije aan Duitsche firma's belangrijke bestel
lingen deed.
De Turksche bladen worden daarom steeds
opgewondener en sporen al hunne landgenooten
aan Duitsch te gaan leeren, als beste middel
om in nadere betrekking te komen tot een
volk, welks vriendschap zooveel voordeelen
belooft.
De verlichting der beide Bosporus-oevers ter
eere van het vorstelijk paar moet schitterend
zijn geweest.
De lijfgarde des Keizers, in 't wit gekleed
i met stalen helm, reuzengestalten, maakte
te Constantinopel grooten indruk.
Zeshonderd ruiters van des Sultan's lijfwacht
zijn naar Palestina gezonden, om den Keizer
op zijne reis naar Jeruzalem tot escorte te
Donderdag zond generaal Joubert een
laatste ultimatum aan het kafferhoofd Magato,
wiens stam weerspannig bleef.
Vrijdag werd te Pretoria bericht ontvangen
dat de opstandelingen het kamp der Boeren
hebben aangevallen en dat er thans een hevig
gevecht aan den gang is. Men bericht dat er
J0 welbewapende inboorlingen zijn. De
campagne belooft ernstig en langdurig te zul-
(Voor Algemeen Overzicht enz. zie men het
Beknopte Mededeelingen.
De bekende Belgische priester Daens is
benoemd tot kapelaan van het klooster van
de Visitatie in Schaerbeek. Tegelijk met deze
benoeming kreeg hij van een anderen kant de
mededeeling dat de bisschop van Gent hem
voor twaalf dagen verbood, de mis op te dra
gen in een kapel te Aalst, om een redevoering
die hij gehouden had. Daens Btaat nu niet
meer onder den bisschop van Gent, maar on
der den aartsbisschop van Mechelen.
De Franscbe minister van marine heeft een
nota uitgegeven van den volgenden inhoud:
De bewapeningen der eskaders, waarover
zooveel gesproken is en welke zeker opzien
hebben gebaard, zijn de verwezenlijking van
een plan, door den gen er alen staf der marine
ontworpen sinds het optreden van minister
Lockroy en admiraal de Cuverville. Volgen,
dit plan moeten alle oorlogsschepen van al
onze eskaders binnen hoogstens vier dagen
gereed zijn om iederen aanval van een vijand
te beantwoorden."
Aan de Temps wordt uit Nantes bericht
dat men de vierde bataljons der infanterie-
regimenten van de 21ste divisie op oorlogs
sterkte heeft gebracht. De manschappen hebben
eik 120 patronen ontvangen; de adjudanten,
tamboers, ordonnansen en bereden officieren
bekwamen revolverpatronen. In elk regiment
van de 65ste divisie te Nantes, de 64ste te
Ancenis, de 93ste te Roche, de 137Bte te
Fontenay, zijn bataljons gereed om te ver
trekken; zij wachten orders. Het doel zou,
zegt men, de verdediging der kusten zijn.
Van andere zijde beweeit men dat de ver
dediging van den sector St Nazaire wordt
voorbereid
De Spaansche minister Gamazo heeft zijn
ontslag genomen, omdat er tusichen hem en
zijn ambtgenooten verschil bestaat over de ir-
hechtenisneming en de daarop gevolgde invrij
heidstelling van den afgevaardigde Figaerroa,
den directeur van het dagblad Nacional, die een
artikel publiceerde, dat door de censuur ver
boden was.
Tegenover de overdreven ophemeling der
Duitsche pers van den sultan van Turkije, nu
keizer Wilhelm dezen bezoekt, laten de Engel-
sche bladen zich allesbehalve vriendelijk over
dat bezoek uit.
Een hunner schrijft o. a.Een keizer van
een land, dat minder vryheid geniet dan eenig
christelijk volk behalve het Russische, heeft
gebroken met de Earopeesche traditie en heeft
een opzettelijken omweg gemaakt, om eer te
bewijzen aan een barbaar, wiens gruwelen
tegen de menschbeid even algemeen bekend
INGEZONDEN STUKKEN.
Ingezonden stukken worden in geen geval teruggezonden.
STRAATBELAST1NC.
Na het échec, dat een voorstel tot het heffen
tn een straatbelasting een vorige maal heeft
deden, zou men zeker niet vermoeden, dat
uit den boezem van onzen gemeenteraad, na
zulk een kort tijdsverloop, opnieuw een poging
in die richting zou worden aangewend.
Zoo als het voorstel daar ligt, ziet het er
■ij onschuldig uit: een bedrag van hoogstens
f 10000 te vinden uit 2% van de belastbare
;st lijkt waarlijk niet boven de draag
kracht der belastingschuldigen te gaan. Doch
waar in Middelburg bet cijfer der belastingen
reeds tot een aanzienlijke hoogte is opgevoerd
moeten worden, daar zal elke verbooging, in
welken vorm ook, niet dan in de uiterste
noodzakelijkheid verantwoord zijn.
In het onderhavige geval, waar het eeno
geheel nieuwe belasting geldt, meenen wij
ernstig te moeten waarschuwen voor de moge
lijke gevolgen. Wel is waar wordt ons voor-
eld, dat deze straatbelasting slechts ge
durende driejaren geïnd zal behoeven te worden,
doch in eene plaats als Middelburg, waar de
behoeften met den dag stijgen, betwijfelen wij
het zeer, of, als deze post eenmaal op de be
grooting staaf, zij er wel ooit meer af zal gaan.
Eerder zonden wij gelooven, dat eene lang
zame, geleidelijke verhooging ervan niet zou
uitblijven. Die 2 klinken zóo eenvoudig»
zijn zoo lutteldat voelt bijna niemand
Doch waar reeds zooveel moet worden op
gebracht, is elke verbooging een bezwaar, dat
vooral drukt op de kleine burgerij. En op
het hoofd daarvan zal in hoofdzaak deze nieuwe
belasting neerkomen.
Uit de toelichting tot het voorstel toch
blijkt, dat de straatbelasting zal moeten dienen,
n den prijs van het gas te kannen verminderen.
Door deze belasting znllen dus enkel de
groote gasverbruikers worden gebaat; voor
hen, die weinig gas noodig hebben, zal het
verkregen voordeel worden genivelleerd door
de in te voeren belasting, doch de bezitters
van huizen, die geen gas brandei), zullen
alleen den vollen druk er van gevoelen.
Dat is onbillijk en ik kan niet aannemen
dat onze gefortuneerde medeburgers er prijs
op zouden stellen, op die wijze in hunne uit
gaven verlicht te worden.
Maar, zal men aanvoeren, ook de winkeliers
zullen niet weinig van deze nieuwe belasting
profiteeren en de handel dient zooveel mogelijk
gesteund en beschermd te worden.
Heel wel, uitstekend zelfs, maar laten wij
niet vergeten, dat de gasverlichting voor hen
een middel is om hunne waren, ook bij avond,
goed tot hun recht te doen komen en dat zij
daaraan een deel van hun debiet verschuldigd
rijn.
Wat toch ziet men in groote steden gebeuren.
Niet tevreden met de gewone gasverlichting,
wordt door de groote magazijnen veel duurder
electrisoh licht gebrand om de tentoongestelde
artikelen op zijn voordeeligst aan het publieH
voor te leggen.