Verkoopingen enz.
B
KIEST PARTIJ.
duwnaar en een kind hebbende, vernist; men
vermoedt dat ook hij in de Waal verdronken ie.
Zaterdag middag sloeg op den Tweeden
Boschweg te Arnhem een voor een tentwagen
gespannen paard op hol, ten gevolge van het
breken van een der riemen van het rijtuig.
Een dame, die in het rijtuig zat, de vrouw van
een hoofdambtenaar aan een der ministeries
te 's-Gravenhage, brak een pols, twee kinderen
werden aan den arm verwond, terwijl de heer
met den schrik vrij kwam.
Te Winschoten heett een man zijn vrouw
een messteek in den mg toegebracht. Haar
toestand is niet buiten gevaar.
In een stoomsteenfabriek te Heiligerlee
is een werkman met zijn rechterhand tusschen
twee walsen geraakt, tengevolge waarvan dat
lichaamsdeel is verpletterd.
Te BroekhemHouthem (L.) werd Zondag
bij een twist iemand door een revolverschot
levensgevaarlijk aan het hoofd verwond. De
vermoedelijke dader is door de marechaussee
te Valkenburg aangehouden.
Te Haps, nabij Boxtel, is, door het op
hol gaan van een paard, een heer onder zijne
kar geraakt, met het gevolg dat hij het wer
velbeen brak en bijna oogenblikkelijk overleed-
In de Brusselsche voorstad Molenbeek
St Jean heeft Maandag middag een groot onge
luk plaats gehad. Bij het aanmaken van een
kachel werd een petroleumkan te dicht bij het
vuur gehouden. Het gevolg was een hevige
ontploffing, waardoor de kleeren van vier
personen in brand geraakten. Allen werden
zwaar gekwetst.
Het spoorwegongeluk bij Lisieux blijkt
ontstaan te zijn, doordien de sterke nevel be
lette de waarschuwende seinen te zien.
Onder de treffende tooneelen, welke hier, als
bij alle rampen plaats vinden, is zeker wel dit
dat een gendarme, die bij het redden der
slachtoffers behulpzaam was, het lijk van zgn
broeder vond, die plan had hem met een be
zoek te verrassen.
Wat in Parijs al niet gegeten
wordt. In Parijs wordt dagelijks gemiddeld
vier maal honderd duizend kilo ijs verorberd.
Dat is een van regeeringswege vastgesteld
cijter. Wie nu een vriend van rekenen is, mag
eens uitrekenen hoeveel microben in hoofd
zaak van het geslacht dat typhus, buikloop
en typhus-koortsen teweegbrengt dagelijks
in de magen der Parijzenaars terecht komen,
wanneer een kub. meter ijs gemiddeld honderd
duizend van deze lieve diertjes inhoudt. Hoe
groot het getal is, dat men door die bereke
ning verkrijgt, weten wij niet, wij zijn er echter
vast van overtuigd, dat er genoeg zgn, om een
aardig beetje van die gseters ziek te maken
en verscheidenen in het graf te brengen. De
microben zijn afkomstig uit de verschillende
modderplassen in den omtrek der stad, waarin
geen „geciviliseerd" mensch zich durft badeD,
zoo afschuwelijk is dat water! Daar echter de
stad een levendigen handel met het uit deze
„meren" van het Bois de Boiogne, het Lac
Daumesneil enz. komende ijs drijft, zoo is
vooreerst aan een ingrijpen door de politie en
de wet niet te denken. Eigenlijk moet het
genoeg zijn, wanneer de Parijzenaars in de
dagbladen op al die milliarden en billioenen
microben zijn attent gemaakt, voor het drei
gende gevaar op hun hoede te wezen. (U.Dbl.)
Te Saarbrucken is door de officieren van
bet 70e regiment een naald geplaatst op het
graf der 34 soldaten, die daar onlangs aan
typhus bezweken.
Ook in Engeland hebben Zondag ernstige
ongelukken plaats gehad. Een boot van
Devonport heeft een pleizier vaar tuigje in den
grond geboord, waardoor een dame verdronk.
Verder is in de badplaats Wollacombe de
dochter van het parlementslid Foster bij het
baden verdronken.
Toen keizer Wilhelm Zaterdag te Wil-
helmshöhe uitreed, kwamen een paar dames op
iiem af, om hem bouquetten aan te bieden. Het
paard verschrikte en wierp zijn berijder af.
Deze bleef gelukkig ongekwetst.
Keizer Wilhelm heeft^ zelfde teekening
gemaakt van den klokken-toren van de „Ver-
losserskerk", die te Jeruzalem gebouwd wordt.
Ook voor den bouw van het binnenste der
kerk heeft de Keizer vele aanwijzingen gegeven.
De toren wordt zoo geheel anders dan al
de minarets en de koepels op kerken en mos
keeën te Jeruzalem, dat hg zeer in het oog
zal vallen.
Keizer Wilhelm heeft nu wel zoo ongeveer
alle kunsten bij de hand gehad.
In de badplaats Flinsberg is het hotel
Berliner Hof gedeeltelijk verbrand. Driekellners
die boven sliepen sprongen uit dakvensters en
bekwame ernstige verwondingen. Te War-
tenburg (Oost Pr.) zijn bjj een brand van drie
huizen, twee broeders in de vlammen omge
komen.
Het reisseizoen eischt in de Alpen vele
slachtoffers. Hu is weer in de Colle Orsiera bet
lijk gevonden van een vóór veertien dagen
verdwenen student, terwgl een ander van de
hoogte van Roccia Melone viel.
Ook bij Weenen had Zondag een spoor
wegongeluk plaats, 2 personen werden zwaar,
12 werden licht gekwetst.
Te Marosillye, een plaatsje in Hongarije,
is Zondag een in aanbouw zijnde katholieke
kerk ingestort. Drie personen werden gedood,
vgf werden zwaar gekwetst, terwijl het aantal
licht gekwetsten zeer talrijk is. Men neemt
aan dat de architect schuld heeft aan het on
geluk, waarom hij terstond werd gevangen
genomen.
In de buurt van Boecharest heeft een
rooverbende een gezelschap wielrijders aange
vallen en geplunderd. Teneinde te beletten
dat de wielrijders hulp gingen halen, hebben
de bandieten de banden der rijwielen doorge
sneden.
Het spoorwegongeluk, dat de vorige week
bij Genua voorviel, had een zeer merkwaardige
oorzaak.
Een goederentrein, die buitengewoon zwaar
was, moest in den Gioritunnel een steile helling
oper waren daarom drie locomotieven voor den
trein gezet, maar de ventilatie van den tunnel
is slecht en de kolen, die op de locomotieven
gestookt werden, waren van zóo slechte hoeda
nigheid, dat toen de trein slechts zeer langzaam
vooruit kwam en in den tunnel bijna stilstond,
de machinisten en stokers geheel bedwelmd
werden door den met vergiftige gassen be
zwangerden rook. Toen gleed de trein terug,
met steeds versnellende vaart, tot hij op een
personentrein aanvloog die in het dal was.
Er wordt een nieuwe uitbarsting van de
Vesuvius verwacht,
Dr Blessing, die den jongsten tocht van
Nansen heeft medegemaakt, gelooft dat men
de hoop op den terugkeer van Andrée nog
niet heeft op te geven, ten minste niet in de
eerstvolgende zes weken.
Ook in West-Australië is onlangs aan het
meer Gwynne, een der meren die de stad
Kanowna omringen, een klomp goud gevonden
van 95 Eng. ponden. De gouddelvers stroomen
nu naar deze stad, die twee jaar geleden ont
staan is op het goudveld, genaamd White
Feather.
Te Moultrea, Georgia, heeft de politie
Zaterdag een speelhuis overvallen, waar hoofd
zakelijk negers kwamen. De bezoekers verzet
ten zich, waardoor een geregeld gevecht ont
stond, waarin van weerszijden 200 schoten
werden gelost. Er werden vijf negers gedood
en drie doodelijk gewond.
In het Noorden van Britsch Columbia
heeft men goudmijnen ontdekt, welke veel rij
ker heeten dan die in Klondyke. Als nu ook
het oord maar wat heibergzamer is!
De gruwelen van den oorlog.
Geen beter middel om afkeerig te worden
van al wat oorlog is, dan het zien van de
vreeselgke ellende. Dat big kt weer uit het
verhaal van George Kennan, den bekenden
schrijver, die de jammeren van het „naar Si
berië heeft onthuld, en nu met het Roode
Kruis is meêgeweest naar Santiago. Hij was
gedurende het gevecht bg die stad op 1 en 2
Juli in het veldhospitaal, waar hij de gewonden
hielp verplegen, en hij geeft in de New-York-
sche Outlook eene hartroerende beschrijving
van de gruwelen van den oorlog, zooals by die
leerde kennen.
Er was, zoo schrijft hg, zeer onvoldoende
geneeskundige hnlpslechts 5 artsen, later 10,
waar er 50 noodig waren geweest, en slechts
20 helpers. De geneeskundigen werkten hard
en aanhoudend, bijna zonder eenige rust. Vrij
dag en Vrijdagnacht werden er ruim 300 ope
raties gedaan. Maar het was niet mogelijk
allen tijdig te helpen, en zoo lagen de arme
gewonden uren aan uren, dikwijls half naakt,
te wachten in den brandenden zonneschijn of
's nachts op den vochtigen grond.
Het kleine hospitaal, het eenige, dat men
had, was daarbij zeer slecht voorzien van het
noodige. De wegen waren opgepropt met wa
gens en muildieren, welke voedsel en krijgs
voorraad aanbrachten voor de levenden. Voor
de dooden en de stervenden werd niet gezorgd.
Aan den avond van den tweeden dag was de
toestand in het hospitaal „ontzettend en hart
roerend". Licht gewonde soldaten werden be
last met de zorg voor gevaarlijker gewonde
makkers. Men zag hen rondstrompelen en
brood of water brengen aan de hulpeloos neer
liggende mannen.
Maar by dat alles was het gedrag der Ameri-
kaansche soldaten zeer te roemenhun kloek
heid, gelatenheid en zelfopoffering. Geen
klacht werd gehoord, zegt Kennan. Zij ver
droegen met mannenmoed de hevigste pijnen,
en dikwijls gebeurde het, dat een gewonde,
als zgn beurt gekomen was om geholpen te
worden, een ander liet voorgaan, omdat die
erger was. Intusschen constateert Kennan, dat,
ondanks die treurige omstandigheden, naar
verhouding weinig menschenlevens verloren
gingen. Dat is hoofdzakelijk te danken aan
de betere anti-septische behandeling van de
wonden en ook aan den aard daarvan, door de
kogels van Mauser-geweren veroorzaakt. Inde
meeste gevallen is die wond een klein, zuiver
gat, waaromheen weinig verscheurd of verplet
terd is en dat gemakkelgk geneest.
Door burg. en weth. van Middelburg
werd heden middag ten raadhuize in het open
baar bij enkele inschrijving aanbesteed
a. het herstellen van kaaimuren en landhoot-
den langs de kaden; hiervoor schreven in de
heeren W. van Uije en Zn. ƒ16.85 per M3
metselwerk en 0.58 per Ma voegwerk; A.Ba-
rendsen 17.38 en 0.523/4 P. J. Fiegen
ƒ18.20 en ƒ0.67 en H. P. van de Ree en Zn.
ƒ28 en ƒ0.95;
het verrichten van vertwerk aan school
gebouwen, bruggen, woningen en de muziek
tent; hiervoor schreven in de heeren A. J>
Noest ad 224J. C. van Laere ad 232
A. Sprink ad 249; A. J. Houpt ad 297
H. Pieterse ad 288 en F. Machenaud Zn.
ad 299
c. het teren van hout- en ijzerwerken aan
bruggen, remmingwerken, enz. enz.; hiervoor
werd ingeschreven door de heeren P. J. Fiegen
ad 193A. F. Noest ad 394J. C. van
Laere ad 404; F. Machenaud Zn. ad
461 en H. Pieterse ad 518;
d. het vernieuwen van den vloer op de
secretarie van het raadhuis en het maken van
schuttingen bij de Yerwerijstraathiervoor
schreven in de heerenA. Barentse ad 246
J. de Buck ad 261 en H. P. van de Ree en
Zn ad 375.
Het werk is aan de minste inschrg vers gegund.
Alle inschrijvers wonen te Middelburg.
Door burg. en weth. van T h o 1 e n werd
Maandag voor den tijd van zeven achtereen
volgende jaren verpachthet pontveer van
Tholen op den Auvergnepolder. Pachter werd
de heer P. J. Stoffels te Tholen voor 6000
per jaar.
Verkoopingen en Verpachtingen in Zeeland
Otium.
Plaati.
Voorwerpen.
Informal!#!**
17
Aug.
Vliaaiugen,
Koffiehuis,
Maret Tak.
18
Middelburg,
Verp. Bonwl. enz
Gemeenteb.
23
Middelburg,
Inboedel,
Notariahuia,
26
Middelburg,
Huizen,
Wisboom
Ventegen-
26
Aagtekerke,
Hofutede,
Hnveri-
27
Serooskerke,
Hofsteedja,
Tak.
■3
Sept.
Tholen,
Hofatede,
Maria Jr.
de hand, en dankte herhaaldelijk voor de hulde,
Haar door dezen oud-strijder bewezen.
Tegen zes uur vertrokken de Koninginnen
weder naar Soestdijk.
Maandagavond kwamen de prins en de
prinses van Wied te 's Hage aan met de prinses
sen Louise en Elisabeth. Hun gevolg bestaat uit
do hofdames jonkvrouwe Van Suchtelen van
de Haare en jonkvrouwe von Harnierjonk
vrouw von Harbon, hofdame-gouvernanteoir
C. H. graaf vau By landt, hofmaarschalk, en
mevrouw de gravin Van Bylandt en een talrijk
dienstpersoneel.
Gelijk nog in bijna alle exemplaren van
ons vorig nommer is vermeld, had Maandag
middag in D'Oeelvinck te Amsterdam een
nieuwe huishoudelijke vergadering der werk-
stakende timmerlieden plaats, waar, op voor
stel van het bestuur, is besloten de werksta
king op te heffen.
Uit een manifest blgkt, dat de mislukking
der beweging te wijten is aan de politie, de
Amsterdamsche en provinciale pers, de katho
lieke en anti-revolutionnaire vakverenigin
gen enz.
De Amsterdamsche afdeeling van den
Christelijk-Nationalen Werkmansbond heeft zich
geroepen geacht te verklaren dat zij, hoewel
zij geen oordeel uitspreekt over de timmer
liedenbeweging als zoodanig, ten zeerste be
treurt, dat zij vóór de aanstaande feesten
plaats vond, ten gevolge waarvan zij daarop
onwillekeurig haar invloed doet gevoelen. De
afdeeling verklaart beslist alle gemeenschap te
verloochenen met hen, die de werklieden in
min of meer revolutionnaire richting willen
sturen.
Op de Amsterdamsche wielerbaan heeft
Zaterdag en Zondag de groote wedstrijd plaats
gehad om den grand prix d'Amsterdam, zooals
hij genoemd is, 1000 francs eerste prijs, 500
frs. tweede, 250 frs. derde en 10 voor den
winnaar van iedere serie. De deelneming was
groot, zoodat er in acht series van vier rijders
ieder gereden werd. Onder de rijders waren
de meesten uit het buitenland, terwijl tot de
meerijdende Hollanders behoorden Jaap Eden,
Vrouwens, Schilling, Kingma, Meijers, Gorter,
e. a. Jaap Eden werd in zijn serie geklopt door
Prévot; 't protest, door hem tegen Prévot in
gediend, werd niet aangenomen. Gorter moest
het in zijn serie afleggen tegen de buitenlan
ders. Eden slaagde er ook niet in, in de series
de repéchage, d. i. onder de tweede aangeko-
menen in de eerste series, een plaats te ver
overen voor de demifinales.
De uitslag hiervan was dat als eerstaange-
komenen en dus als rijders in den beslissings
wedstrijd op de baan verschenen Broca, België
Chin, Engelanden Meijers, Holland. Chin kwam
no. 1 aan, Meijers twee en Broca drie, maar
daar een protest van Meijers, dat hij gehinderd
was door Chin, werd aangenomen en daar deze
weigerde over te rijden, werd Meijers winnaar
van den grand prix en Chin tweede geplaatst.
Er werd voorts o. a. een wedstrijd gehouden
tusschen de Hollanders en een tusschen de
vreemdelingen, die niet in de finale van den
grand prix waren geplaatst. In de finale voor
de Hollanders werden geplaatst Eden, Gorter,
Schilling en Kingma, die aankwam in de volg
orde: Schilling, Gorter, Eden en Kingma.
Te Scheveningen was het Zondag ver
bazend vol. De stoomtram der Hollandsche
Spoorwegmaatschappg bereikte het hoogste
cijfer van vervoer van het seizoen tot dusverre,
namelijk 23.200 reizigers, en er werd geruimen
tijd een 2-minuten-dienst onderhouden. En dit
is nog slechts éen middel van vervoer tusschen
die badplaats en 's Hage.
Het jongste nommer van Belang en Recht,
dat van 15 Aug., bevatVaderschap van on
echte kinderen, erkenning en wettiging I, door
mr J. C. Overvoorde. Kunst eti Leven, door
M. W. van der Valk. Dankbaar, maar niet
voldaandoor Nella. Kijkjes op de Nat.
Tent. v. Vrouwenarbeid, door Z. Onderwijs-
C'ongres I, door S. L. C. Onder wijs-Kroniek,
door H. Verscheidenheden. Mededeelingen.
Ingezonden.
Zooals men weet, staat dit blad onder re
dactie van mejuffrouw Henriette van derMey.
Hoe weinig er maar noodig is om een
paniek te veroorzaken, bleek Zondagmorgen
Men herinnert zich de anecdote van de twee
Londensche geneesheeren, waarvan de een om
zijn weinige patiënten gebruik maakte van den
omnibus en dan nog wel alleen, als hij zeniet
loopend bereiken kon, terwijl de ander er een
net rijtuigje op na kon houden, dat, bespannen
met twee vurige paarden, hem eiken morgen
vervoerde naar de woning van hertoginnen en
graven, rijke kooplieden en nog rijkere bankiers.
Zij waren academiovrinden geweest en ken
den eikaars bekwaamheden. De dokter zonder
praktijk was met lof gepromoveerd en hij, die
bij hertogen, en gravinnen geroepen werd.
wasnu ja, door zgn examens gekomen.
„Hoe is het toch mogelijk", zei de knappe,
„dat alles bg u komt en ik niets krijg Ge
weet tooh
„Kom even hier", ried de gelukkige, „ziet
ge de menigte, die onder mijn raam voorbij
gaat? Hoeveel verstandigen denkt ge dat
daarbij zgn
„Twee van de honderd", lachtte de knappe
en zijn lach was bitter ironisch.
„Welnu", vervolgde zijn collega, „die twee
komen bij ude acht en negentig anderen bij
my. Dat is de oplossing van het raadsel, die
gij met al uw geleerdheid niet gevonden hebt
Deze aardig geschreven, zulke juiste opmerkin
gen bevattende schets lazen wij onlangs in de Goesehe
Crl. Hetgeen de achrjjver daarin zegt, mag wel eens
in wijden kring gehoord en overwogen worden I
Red.
bij de vroegmis in de kerk van den heiligen
Domiuicus op de Hoogstraat te Rotterdam.
Onder de rede van den geestelijke was
eensklaps een kort krakend en daarop lang
snorrend geluid merkbaar. Vermoedelgk den
kende aan een ontploffing, zocht de meerderheid
der bezoekers een goed heenkomen, velen
klommen, niettegenstaande de kalmeerende
woorden van den geestelijke, zelfs over het
altaar. En wat was nu de oorzaak van den
schrik? Het springen van een uurwerkveer,
ten gevolge waarvan het uurwerk achter-
elkander afliep.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
werd in de Vestestraat te Leiden een werkman
door opgewonden bruiloftsgangers lastig ge
vallen. Een hunner bracht hem zonder aanlei
ding een klap in het gezicht toe. Daarop
ontstond een worsteling, waarbij de werkman
twee messteken in den rug kreeg, waardoor
hg gevaarlijk gewond werd en naar het zie
kenhuis moest overgebracht worden. De ver-
moedelgke dader is gearresteerd.
Op den Loosduinschen weg bg den over
weg naar Scheveningen is een Leidsche juf
frouw door de Westlandsche stoomtram over
reden, toen zg opstapte en de tram reeds in
beweging was. Zwaar gekneusd naar het Zie
kenhuis overgebracht, is zij daar spoedig over
leden.
De Haarlemsche justitie heeft zich het
beheer aangetrokken der thans ontbonden coö
peratieve arbeidersvereeniging in het gehucht
de Heide onder Velsen, wat betreft den win
kel dier vereeniging. Die winkel heeft 8 jaar
bestaan en ofschoon de omzet ƒ25 a 30.000
per jaar bedroeg, moest er steeds geld bg. Het
bestuur is reeds in verhoor geweest.
Te Amsterdam is in den nacht van Zater
dag op Zondag bg een brand op het Barends-
plein een 78-jarige man bijna verbrand. Deze
had de lamp willen uitblazen, waarbg door het
een of ander toeval zijn kleeren in brand waren
geraakt. De man was toen bewusteloos ge
worden door de pijn der bekomen brandwonden.
Toen de brandweer ter plaatse kwam, had men
niets anders te doen dan den verwonde te
verbinden. De brand was reeds gebluscht. In
bedenkelijken toestand werd de oude man,
na de noodige voorloopige hulp ontvangen te
hebben, naar 't gasthuis gebracht.
In den vroegen morgen van Zondag is
te Weespercarspel een moordaanslag gepleegd
ten huize van een veehouder aan den Abcouder
straatweg. Terwijl deze met zijn volk in het
land aan het melken was, schijnt een man bin
nengeslopen te zijn, die met een mes in de hand
de nog slapende vrouw in de bedstede bij de
keel greep. Er ontstond een hevige worsteling,
waarbg de vrouw den indringer het mes ont
wrong en hem bg eene poging tot worgen
een stuk van een zijner vingers afbeet. Zij
kreeg al worstelende menige krab en buil en
zag ten slotte haar aanvaller ontvluchten door
den stal, den weg op in de richting van Dui-
vendrecht. Zij achtervolgde hem in de duis
ternis, zonder te weten wie hg was, doch kon
hem niet inhalen.
Een ingesteld onderzoek door de justitie heeft
er toe geleid dat de dader, die nog voort
vluchtig is, toch bekend is.
Ongelukken bij het zwemmen. In den
Grrooten IJ polder verdronk een 24-jarig joBg-
mensch. Te Helder overkwam dat zelfde
een jongen van 16 jaar en te Venhuizen een
elfjarig knaapje.
De brand te Wormerveer, waarvan in
ons vorig nommer meldiDg gemaakt is, wordt
gerekend een schade te hebben veroorzaakt
van vijf tonnen goudsanderen beweren een
van een millioen.
De beide oliemolens zgn bg de Onderlinge
Oliemakers verzekerd, de meelfabriek niet zoo
hoog.
Van de granen en het meel is niet veel ver
loren gegaan, tenzij door waterschade.
Bij den brand, nu 30 jaar geleden, liepen
alle door de fabriek gesloten contracten op de
gewone wijze af, zoodat thans hiertegen ook
wel geen bezwaar zal bestaan.
Ongeveer 100 man zijn door dezen brand
broodeloos.
Te Ngmegen is een schoenmaker, gehuwd
en vader van vier kinderen, in beschonken
toestand in de Waal geraakt en verdronken.
Verder wordt daar nog een kleermaker, we
en die mg, omdat ik, intellectueel gesproken,
tot de massa behoor, van zelf is duidelijk ge
worden".
En de knappe dokter benydde hem zijn rij
tuigje niet meer.
Men herinnert zich den kleermaker uit
Multatuli's Vorstenschool.
Gevraagd naar zgne meening over de ge
schiktste kleur voor schouderbedekselsen mouw
opslagen, luidde zgn antwoord, na veel wikken
en wegen
„Ik kies de kleur, die Uwe Majesteit bevalt".
Die man bleef koninklijk hofleverancier en
zijn kleinkinderen wonen thans in een mooi
huis op de Heerengracht te Amsterdam en
daar zgn andere kleinkinderen van andere
mannen, die een kleur kozen, welke Zyne
Majesteit niet beviel en zg poetsten delaarzen
van de kleinkinderen van den wijzen kleer
maker.
Verheven was die kleermaker niet en dat
zijn de kleinkinderen van den wereldwijzen
man ook niet en toch of daarom
wonen zij in een mooi huis op die mooie
gracht van de groote stad, en als zij uitrijden
hebben zij een koetsier met bont en de paar
den hebben bont, geloof ik, en dat alles
omdat hun grootvader geen eigen meening
bezat en zich richtte naar wat men noemt de
bovendrijvende partij, want dat is de betee-
kenia van die parabel. Immers Multatuli was
een veel te verstandig man om ooit te mee-
nen, dat een echte koning van dergelijke mee-
ninglooze kleermakers kon gediend zijnin elk
geval had hg er geen voorbeelden van gezien.
Maar die andere kleinkinderen, die schoenen
poetsen, benijden hun de bonte rijtuigen niet,
want zij bogen op een grootvader met een
eigen meening.
Het zou van weinig inzicht in de wereldsche
zaken getuigen, het „kiest partijtot leuze te
verheffen, omdat het voordeel, gemak, eer en
aanzien verschaftwanneer wg aan die woor
den geen hoogere beteekenis hechten dan zg
in het vokabulair van onzen tijd bezitten, dan
zou het eenvoudig leugenachtig schgnen zoo
te spreken, want het is wel degelgk waar, dat
zij, die nimmer iets deden om blgken te geven
van een eigen meeningdie nooit iets persoon
lijks zeiden of dachten, die nooit trachtten
invloed uit te oefenen, strijdig met de alge
meens begrippen, het in den regel het verst
brengenmaar en hier zit de kneep, zij
brengen het slechts schgnbaar ver, feitelgk
brengen zg het nergens, zy worden gebracht.
Zij verwerven zich geen huis op de Heeren
gracht, zij worden er in gezet; zij koopenzich
geen rgtuig, zg lcrygen het cadeau, zooals een
bedelaar een aalmoes krggtzg bezitten het niet
in eigendom, zg zgn zetbazen. En nu, voor
eens en voor altyd, het is den menBch, den
denkenden mensch, den zelfstandigen mensch
onwaardig te leven van de aalmoezen der
publieke opinie.
Woon in een hut, maar woon in uw hut
loop op beenen, maar loop op uw beenen;
heb een klein nietig winkeltje, maar verkoop
er uw gedachten, uw meening, uw oordeel.
Gedenk aan de woorden, waarmee De Genestet
zijn leekedichtjes inleidt en die zooveel betee-
kenen, als dat het den ernstigen menBch past
een merkteeken achter te laten, dat hij bestaan
heeft, dat hij werkte en dacht, dat hij een
mensch was.
„Kiest partij" maar niet in den blinde,
niet zonder kennis van zaken, niet zonder
oordeel des onderscheids.
En dat is het juist, waaraan het zoovelen,
die wel partij zeggen te kiezen, hapert.
Ik bedoel niet in de politiek. Daar zgn
velen, die zich liberaal noemen en anderen,
die zich aansluiten door dik en dun bij de
anti-revolutionnairen, zonder het flauwste begrip
te hebben van de punten van verschil tus
schen die twee party en. Wel verre van hnn
dat kwalijk te nemen, gevoelen we alleen
medelijden met de arme stumpers, die door
het „kiest partg" in den waan zgn gekomen,
dat zg werkelijk nu het een of ander moesten
zijn. Om in politiek partij te kiezen moet men
vele zaken kennen en weten, die op geen
enkele school geleerd, in geen enkele kerk
geleeraard en in geen enkele vergadering be
sproken worden. En voor zeer velen van de
Nederlandsche staatsburgers kan geen Bprake
zyn van in de politiek partg te kiezen, voor
de meesten moet het blijven bg een partij
omhelzen, wat niets beteekent, noch voor de
innerlgke kracht der party, noch voor de
waarde van den individu.
Ik bedoel niet in kerkelijke zaken. Daar
zyn vele Roomscben met een door en door
protestantsch gemoed en vele protestanten,
die alleen daarom geen roomschen heeten, om
dat zij niet in de katholieke kerk komen. En
vele Hervormden zijn eigenlijk gereformeerd,
evenals vele gereformeerden tot de hervorm
den behooren, als men hen op den keper be
schouwt. De godsdienstleeraars weten het wel
of misschien ook niet dat het grootste
aantal hunner volgelingen geen party kozen
maar alleen stelling namen. Zg zyn bekla
genswaardig; door het „kiest partij" meenen
zij gedwongen te zijn te haten, waar zij eigen
lijk uit den grond huns harten liefhebben',
meenen zij te moeten veroordeelen, waar zy
eigenlgk behoorden toe te juichen en hun
leven is na het kiezen van partij zooals zij
meenen gedaan te hebben een treurig be
staan vol moeite en strijd.
„Kiest partij 1" voorzeker, maar doet het.
alleen in die dingen, waarin gy met kennis
van zaken en oordeel des onderscheids het
doen kunt.
Neen, ik roep niet luide„kiest partij Id
politiek en godsdienst 1" Als ik iets zou roepen
dien aangaande, dan zou het wezen „Vermijdt
elke verdeeldheid, kweekt eendracht onder
hen, die God en hun land liefhebben, en reikt
de hand aan elk, die van die liefde biyk geeft."
En dan vormt van hen eene party, dat
is„Kiest party tegen wie de orde verstoort,
den broederband losmaakt en de onderlinge
liefde verwoest".
Dat is„Kiest partij voor het goede, kiest
partij tegen het kwaad!"
