MIDDELRURGSCHE COURANT. 16 Juli. N°. 165. 141" Jaargang. 1898. Zaterdag Dexe courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, xoowel voor Middolburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thormomotor Middelburg 15 Juli 8 n. vm. 64 gr. 12 u 79 gr., av. 4 o. 73 gr. F. Verw. zw. W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent por rcgol. Grooto letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te 's GravenhageDe Geer. Belinfante te AmsterdamA. de La Mar Azn. Middelburg 15 Juli. De Rijksmiddelen houden zich best. Da maand Juoi was zeer bevredigend, met eene stijging van ruim twee miljoen, en bracht daardoor het eindcijfer in het eerste halfjaar op 33 ton boven dat van verleden jaar. Alvorens dit belangrijke resultaat der eerste helft van 1898 te ontleden, eerst enkele mede deelingen over de verrassend mooie maand Juni. De stijging van 21 ton in deze èene maand is bijna over de geheele lijst verdeeld. De directe belastingen droegen er het meest toe bij en wel ruim 16 ton, verdeeld als volgt grondbelasting f 180.000, personeel ruim 11'/, ton, bedrijfsbelasting 330.000. De tweede groote groep (invoerrechten) gaf f 35.000 meer; de accijnzen stegen f 600.000, geheel uit de suiker. Alleen de groep indirecte belastingen bleef wat achter en gaf f 120.000 minder, welk verlies kleiner is dan dat op de Buccessie geleden. De eindcijfers in het halfjaar zijn zeer bevre digend en houden vrijwel gelijken tred met de maand Juni. Ook hier een stijging van de groep der directe belastingen (1 miljoen), zich uitstrek kende over grondbelasting, personeel en bedrijfs belasting, maar niet over de vermogensbelasting. De invoerrechten stegen bijna f 100.000 en de accijnzen 21 ton, zoo goed als geheel èen gevolg van de suikerbelasting, want de andere accynzeu waren vrij stabiel. Het gedistilleerd daalde 1 ton. En ook het totaal der indirecte belastingen is, evenals dat in die maand, iets lager. Maar de verschillen zijn klein: zegel -f- f 67.000, regis tratie f 21.000, hypotheek -{- f 14.000, successie f 381.000. De posterijen gaven in de zes maanden 290.000 meer (Jnni f 117.000), de telegraaf f 108.000 meer (Juni f 15.000), de staatsloterij staat in het half jaar en in de maand onveranderd op f 389.000 en op f 168.000, terwijl de loodsgelden in de zes maanden f 37.000 meer gaven, waarvan f, 9000 ia Juni. De algemeene indruk is dus zeer gunstig, wijl bijna alle middelen een ge leidelijke stijging vertoonen. EEN JUIST STANDPUNT. Op het te 's-Gravenhage, ter Nationale ten toonstelling van Vrouwenarbeid, gehouden eerste congres ter bespreking van de vakop leiding van vrouwen, werd ook besproken her godsdienstonderwijs en de godsdienstpredikiDg. Door mejuffrouw J. F. D. Mossel van Am sterdam werden de volgende vijf stellingen verdedigd: lo. de maatschappij heeft grootelijks belang bij godsdienstonderwijs en godsdienstprediking 2o. op religieus gebied bestaat man noch vrouw; 3o. gebleken is, dat godsdienstonderwijs en godsdienstprediking evenzeer in goede handeD zijn bij de religieus en wetenschappelijk ont wikkelde vrouw, als bij den religieus en weten schappelijk ontwikkelden man 4o. het ia eene dwaling te meenen, dat de academische opleiding de beste, zoo niet de eenige opleiding zou zyn tot godsdienstonder wijs en godsdienstprediking. Zij is dit niet, zoomin voor den man als voor de vrouw; 5o. de toekomst der godsdienstleerares en godsdienstpredikster ligt buiten de bestaande kerkgenootschappen, tenzy de kerkgenoot schappen de teekenen des tyds mochten leeren verstaan. In hare boeiende beschouwing, zegt de ver slaggever van de N. R. Crtging de spreekster nit van de definitie, door George Elliot ge geven, van godsdienst, nl. godsdienst is ge moedsleven, de schoonste en beste definitie, ooit naar spreeksters meening over godsdienst geopenbaard. Elke eerlijke overtuiging uit dit gemoedsleven spruitend, zelfs als zy tot atheïsme leidt, verdient eerbiedzij behoeft niet te zyn gebonden aan eenig kerke lijk instituut. Ziedaar een zeer juist standpunt, waarvoor het gros van het menschdom nog maar steeds geen begrip, geen gevoel heeft. Kerk, geloof en godsdienst worden maar steeds verward. Natuurlijk zyn bladen als De Maasbode reeds begonnen tegen zulk eene ruime opvatting van den godsdienst te apostelen. BEKOEMIA WX ENZ. By kon. besluit: is benoemd tot notaris binnen het arrondis sement 's Hertogenbosch, ter standplaats Kaats heuvel, gemeente Loon op Zand, A. G. Mulié, candidaat-notaris te Harderwyk; is aan G. Hoevens, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als sluismeester aan de schut sluis te Arkelschen dam. In de Staatscourant van Donderdag is afge kondigd de wet op den persoonlijken dienst plicht. Zij bevat als hoofdbeginsel de bepa ling „Een ieder die tot den dienst bg de mi litie wordt verplicht, is, overeenkomstig de bepalingen der wet, gehouden zyn dienst in persoon waar te nemen." De wet is door H M. de Koningin-Regentes den 2en Juli 1898 te Soestdijk onderteekend en staat in het Staatsblad no 170. Zij treedt op 1 September 1898 in werking. In de St. Crt. van Vrijdag is opgenomen de wet tot wgziging der wet van den 28sten Aug. 1851 (Stbl. no 128), regelende de bevor dering, het ontBlag en het op pensioen stellen der militaire officieren bij de landmacht. ATJEH. Te Edi werden, luidens een telegram uit Batavia aan de N. R. Crt., bij eene hinderlaag eeu adelborst en 8 matrozen licht gewond. De vijand vluchtte met achterlating van 20 dooden. Van Heutz is naar Perlak. De luitenants Bosch en Lutje zijn uit den dienst ontslagen. Blijkens van den gouverneur-generaal ont vangen telegraphische berichten zijn by de jongste in Atjeh (Pedir en Edi) geleverde ge vechten gesneuveld de van het Nederlandsche leger bij dat in Indië gedetacheerde lste-luite- nant der inf. J. Goldenberg, de ziekenoppasser C. J. Vanhese, en de fuseliers A. van Loon en K. Stapelaan bekomen wonden overleden de korporaal H. J. Dirksen, en de fuselier P. C F. Haibacben gewond de lBte-luits. der inf. jhr J. A. G. von Schmidt auf Altenstadt en L. E. F. Wegergang, en de 2de luits. der inf. J. F. van Kroon en H. A. Gerth van Wijk. UIT STAD EN PROVINCIE. Twee belangrijke besluiten zijn Donderdag door de Provinciale staten van Zeeland genomen; besluiten waarop wg zeker wel eens de byzondere aandacht onzer lezers mogen vestigen. Beide danken wy aan het initiatief van den heer I. H. C. Heijse, het liberale lid der staten, oud-Gedeputeerd. In de eerste plaats dan het besluit betref fende het heffen van opcenten op de ongebouwde gendommen en op het personeel. Dat dit laatste tegenwoordig velen zwaarder drukt dan na de herziening der wet op die belasting was te wachten, is een feit en voor een groot deel het gevolg van de opcenten, die provincie en gemeenten heffen. Die personeele belasting werkt zeer onge lijkmatighet is bekend genoeg. Om daaraan nu te gemoet te komen, vond de heer Hegse het beter niet in te gaan op het voorstel van Gedeputeerde Staten, om 27 opcenten op dat personeel te heffen. Hij wenschte die terug breDgen tot 21 en liever 36 opeenten te heffen op de ongebouwde eigendommenGede puteerde Staten hadden voorgesteld die te be palen op slechts 32. Een belangrijk motief om die opcenten nu tot 36 te verhoogen was mede voor den heer Heijse daardoor te treffen de buiten ons land wonende grondeigenaren, die door de nieuwe wet op de grondbelasting zoozeer zijn ontlast. Dit is zeker eene zeer gegrond motief. Wij, Zeeuwen, vooral de bewoners van Zeeuwsch- Vlaanderen, weten genoeg te vertellen van de grieven, waartoe de bestaande toestand tereoht aanleiding geeft. Onze Belgische naburen, voor zoover zij bezitters zijn van vaste goederen in onze provincie, zijn voor ons welsprekende voorbeelden van de ongelijkheid, die in deze bestaat. En deze weegt te meer, wanneer men weet, wat de heer De Veer Donderdag op merkte, dat 238/io percent van het grondbezit in Zeeland is in handen van buitenlandsche bezitters. Met 19 tegen 17 stemmen hebben Provin ciale Staten zich met dit voorstel van den heer Hegse vereenigd. Zy hebben daardoor eene billijker heffing, dan het Gedeputeerd college voorstelde, bevorderdde aangeslagenen in de personeele belasting zullen den heer Heyse en de meerderheid, die zich aan zyne zijde schaarde, zeker dankbaar zijn voor een besluit, waardoor velen, wier draagkracht niet by zonder groot is, minder zwaar worden belast. Zooals men weet, betaalt men dit jaar 18 opcenten voor de provinciein 1899 zullen die nu 21 bedragen. Eene verhooging van die opcenten was nood zakelijk. Reeds een vorig jaar werd daartoe door Ged. staten een voorstel gedaan, dat echter destgds niet is aangenomen. Evenals nu wenschte het Gedeputeerd col lege toen 27 opcenten te heffen. Op voorstel van den heer Hammacher werd toen besloteD die terug te brengen op 18, maar den post tot aflossing van de 4 geldleeningen, gesteld op 40.000, te verminderen tot f 22.000. Thans kwamen Ged. staten met hetzelfde voorstel betreffende de opcenten; doch deze zijn nu met zes verminderd, voorzeker voor menigeen een niet gering verschil. Het tweede besluit betreft den koop door de provincie van het bekende huis in de Lange Delft te Middelburg H no. 12. Slechts één lid verzette zich daartegen maar de overgroote'meerderheid van de Provinciale Staten toonde zich overtuigd van het groote nut van dien aankoop, nu dit huis als 't ware geknipt is om tot provinciale bibliotheek te worden ingericht. Dit betreft een provinciaal belang. "Voor de stad Middelburg is het besluit een voorrecht, omdat daardoor haar gewaarborgd is het behoud van een gevel, die een sieraad mag heeten van hare hoofdstraat. Heden herdacht de tisanier J. C. Thomas sen, van het militair hospitaal aIhie r, zgn 25-jarige dienstvervulling. Als een bijzonderheid mag daarbij vermeld worden dat genoemde geëmploieerde gedurende al dien tgd onafgebroken in dezelfde betrek king, in hetzelfde hospitaal en zonder straf is werkzaam geweest. In het bijzijn van het personeel van het militair hospitaal werd de jubilaris door den chef hartelgk toegesproken en hem dank gezegd voor zijne plichtsbetrachting. Een groep van het personeel werd hem daarna aangeboden. Uit V e e r e meldt men aan de N. R. Crt. Sedert verleden jaar is men druk bezig om de onderloopschheid van de groote kolk der schutsluis in het kanaal door Walcheren weg te nemen, door het inheien van een houten damwand en het aanbrengen van betonbestor- ting. Dit jaar geschieden die werkzaamheden aan don buitenkant, juist voor den ingang der groote deuren. Die toegang, in gewone omstan digheden 20 M. breed, is vóór enkele maanden ge deeltelijk afgezet, zoodat ongeveer 2/3 der breedte is opengebleven. Men is thans met het werk genaderd tot aan het midden der deuren. Van 25 Juli af zal nu de toegang tot op 7'/a M. worden verminderd. De sluis zal dan voor een tijd van vermoedelgk 7 weken geen doorgang verleenen aan schepen van meer dan 67s M. breedte. De spoorbooten van Zierikzee zullen, wegens hare breedte tengevolge der raderkasten, niet kunnen passeerende schroetbooten der Mid delburgsche Maatschappij voor stoomvaart op Rotterdam (Middelburg I en II) kunnen ge regeld big ven doorvaren. Wat dit laatste betreft kunnen wy dit be richt aanvullen met de mededeeling, dat de spoorbooten van 25 Juli af zullen vertrekken van en aankomen buiten de sluizen te Veere. sagiers en goederen zullen dan van en naar Middelburg vervoerd worden met een in de vaart te brengen stoombootje. De afvaarturen blg- ven daardoor onveranderd. Volgens mededeeling nit Bath is de Ardmerrellg Woensdag zonder assistentie vlot gekomen en heeft het de reis vervolgd. In de Woensdagnamiddag door den ge meenteraad van Philippine gehouden zitting werd besloten de kinderen van Sas van Gent, die met 1 Juli van de school ver wijderd werden, met 1 Aug. a. s. opnieuw toe te laten. Dit geschiedde op verzoek van het gemeentebestuur van Sas van Gent. In de eerstvolgende raadsvergadering te Sas van Gent zal dan beslist worden wat er met deze kinderen moet gebeuren. Tevens besloot de gemeenteraad van Phi lippine danstenten toe te laten met de kermis, die Zondag a. s. begint. „Ons Huis" te Middelburg. In de Donderdagavond gehouden jaarlijksche vergadering van deze zeer nuttige instelling hadden de gewone huishoudelijke werkzaam- De rekening en verantwoording over het afgeloopen jaar werd goedgekeurd onder dank zegging aan den penningmeester, jhr mr L. Schorer, voor zijn gehouden beheer. Door den voorzitter werd hulde gebracht aan de nagedachtenis van den heer F. G. Sprenger, lid van het bestuur. Ook Ons Huis heeft in dezen waardigen overledene veel verloren; zeide de heer Herman Snijders. Die instelling is hem dank ver schuldigd niet alleen voor hetgeen hy deed bij hare oprichting maar ook later als be stuurslid. Als zoodanig werd herkozen jhr mr L. Schorer, die zich deze herbenoeming volgaarne liet welgevallen, en zijn gekozen mej. A. C. Abresch en de heer A. Hertogs. Aan het verBlag over Ons Huis in het afge loopen jaar ontleenen wij het volgende De werkzaamheid der Vereeniging in het vierde jaar van haar bestaan was vry wel gelijk aan die in bet voorafgaande jaar. Het bezoek van de leeszaal was grooter dan in het voorafgaande jaar. Ook de voordrachten werden goed bezocht. Het aantal volwassenen, dat zich liet inschrgven voor cursussen en leesavonden, bleef ook dit jaar gering. In de verslagen van clubs voor meisjes en jongens is de opmerking vrg algemeen, dat de deel neemsters en deelnemers in deze bijeenkomsten vooral ontspanning zochten, eer dan de gelegen heid om meer kennis op te doen. Ook nu weder hadden de lessen en cursussen in verstellen en knijpen en de zangcursus de grootste deelneming. Weder werden van de zang vereeniging Concordia en van de gymnastiek en scherm- vereeniging Achilles een aantal toegangskaarten ontvangen voor de by woning van groote repetities voor uitvoeringen dier vereenigingen en er werd door leden van de leeszaal en andere aangeslotenen een dankbaar gebruik van gemaaUt. De kookcursns, die in samenwerking met de maatschappij Tot Nut van H A Igemeen geheel was voorbereid, kon door een samenloop van omstandigheden, onafhankelijk van den wil van het comité, nog niet gehouden worden en moest tot een volgend jaar worden uitgesteld. Een voldoend aantal deelneemsters had zich aangemeld. Er werd een begin gemaakt met het vormen van een reisclub. De deelneming was echter klein en tot een reis kwam bet nog niet. Tot de vereeniging zijn thans toegetreden: 21 begunstigers, 101 leden en 149 belang stellenden. Het bestuur doet een beroep op al dezen, om te trachten nieuwe toetredenden te winnen. Yan verscheiden personen werden geschenken van boeken ontvangen. Aan dezen en aan allen, die der vereeniging op eenige wgze steunden, wordt in het verslag dank gezegd. Met betrekking tot de verschilleude onder- afdeelingen valt nader nog het volgende te vermelden De leeszaal. Daarvoor werden ingeschre ven voor het 1ste kwartaal 107 geabonneerden, voor het 2de 131, voor het 3de 182 en voor het 4de 199, te zamen 619, verdeeld over 298 personen, (In het voorgaande jaar waren deze cijfers respectievelijk 610 en 286, dus wederom vooruitgang). Uit de door de commissie overgelegde statistieken blijkt dat de ingeschrevenen bene den de 50 jaar ruim 96 van 't geheele aanta] uitmaken, die beneden 20 jaar 40 Oudere menschen komen er dus weinig of nietboven dien zgn de jongeren ook de trouwste bezoekers. Verder leert die statistiek dat tot de be zoekers der leeszaal nagenoeg de helft, immers 147 van de 298, behooren tot de eigenlijke handwerkslieden, de skilled labourers, en dat onder de overige 151 behooren 62 vrouwen, w.o. 33 huisvrouwen, die hun echtgenooten vergezellen. Rest 89. Daaronder behooren kantoor- en winkelbedienden, militairen en aanstaande onderwijzers. Allen bijna maken deel uit van werkmansgezinnen. Van de ingeschrevenen zijn 32.5% gehuwd, 67.5% ongehuwd. Uit de statistiek bljjkt verder, dat van de leeszaal hoofdzakelgk gebruik wordt gemaakt door jonge, ongehuwde ambachtslieden. Het totaal bezoek geeft aan 5572 personen, gemiddeld per maand 464, per dag ruim 16, tegen 344 en ruim 12 in het voorgaande jaar een niet onbelangrijke stijging alzoo. Geïntroduceerd werden 51 vreemdelingen. De bibliotheek onderging slechts een geringe vermeerdering, hoofdzakelgk van tijdschrift jaargangen, en bevat thans 367 nummers. Er werd toch iets meer gebruik van gemaakt dan vroeger. Aan de drie verstelcursussen weid deelgenomen door 58 meisjeB van 16 tot 30- jarigen leeftyd, waaronder een getrouwde vrouw. Het bezoek was des Maandags zeer geregeld en de meisjes kwamen biykbaar met pleizier. Aan den zangcursus namen tusschen de 50 en 60 meisjes deel, die vry regelmatig de lessen bezochten. De meisjes waren in twee klassen ingedeeld, die enkele malen te zamen zong enDe vorderingen waren zeer bevredigend. Wat betreft de cursussen voor man nen blijkt uit het verslag dat de heer M. M. Blankert om de veertien dagen Het Sterrenland van Ball behandelde, voor drie zeer belang stellende hoorders; dat de heer Herm.Snyders de geschiedenis der Franschc revolutie voor een 8 tal, meestentijds trouwe comparanten ontwikkelde en dat de heer F. M. Wibaut voor 11-tal arbeiders enkele hoofdstukken uit de Socialisten van prof. Quack las en met hen besprak. Wat aangaat de clubs voor meisjes zegt het verslag dat er meer waren dan het vorige jaar, doch dat, zoo er meer leidsters waren er nog wel meer deelneemsters komen zouden. Aan het clubje, door mej. A. Ogterop geleid, namen zes meisjes deel, die trouw opkwamen, met belangstelling luisterden naar bet voorle zen, maar te weinig pleizier toonden in d® noodige inspanning voor 't verwerken van het gehoorde; mej. M. A. van der Harst is zeer tevreden over haar clubje van 9 meisjeseerst werden spelletjes verkozen maar later werd aan lectuur de voorkeur gegevenmej. L. Backer, die een clubje van 7 meisjes leidde, roemt de opkomst als vrij trouw, maar merkt op dat de lust om iets te leeren niet groot was en aan spelletjes de voorkeur werd gegeven. Mevr. W. H. BrevetBerdenis van Berlekom hield een clubje van 13 meisjes van 1314 jaar bezig, die op een enkele uitzondering na de clubavondjes geregeld bijwoonden. Er werd gelezen gemakkelijke gedachtespelletjes wer den gespeeld of niet te moeilijke raadsels op gelost de belangstelling was voldoende. Omtrent de club, door mevr. WibautBer denis van Berlekom geleid en uit eeu twaalf tal meisjes bestaande, valt hetzelfde te ver melden. Dezelfde leidster hield met 5 meisjes eenige leesavonden, die zeer in den smaak der deelneemsters vielen. Er was slechts een club voor jongens, die geleid werd door mej. Helene M. B. Voor- beytel. Zij zegt in haar verslag, dat het pret tige avonden geweest zgn voor haar en de jonge clubgenooten in Ons Huis doorgebracht. De jongens, een tiental, kwamen trouw op en amuseerden zich met het oplossen van raadsels, het houden van voordrachten, het bekyken van platen en dergelijken. Het bestuur hoopt dat voor dergelyke clubs iu het volgend seizoen zich meer leidsters of leiders zullen aanbieden. Wat de verschillende lessen betreft ver meldt het verBlag dat mej. S. C. van Embden een zestal leerlingen de beginselen der Engel- sche taal onderweeszg maakten vrg aardige vorderingenmej. A. van Hoek gat aan 5 oud- leerlingen en 9 nieuwe les in de Frausche taal; slechts 5 doorliepen den cursus geheel en toon den veel yverin dezelfde taai gaf de heer W. C. de Graaff les aan 4 leerlingenook hy heeft over den lust en gver geen klagen eu noemt de verkregen resultaten bevredigend. Mejuffrouw W. G. Deibei gaf les in het Duitach aan een drietal leerlingenmet een ervan had zij weinig succes, wyi deze herhaal delijk verzuimde, de twee anderen kwamen trouw op. In het rekenen werd les gegeven door de heeren J. H. Klooster en H. J. Visserzy waren tevreden over hunne leerlingen. De heer C. J. Timmermans gaf aan 13 leer lingen, 4 vrouwelijke en 14 wanneüjke, les in het schrgven. Hy wgst er op, dat de jonge leerlingen weinig belangstelling toonden en hut aanbeveling verdient in 't vervolg geen leer lingen beneden de 16 jaar in te schrgven. 12 leerlingen volgden met gver en belangstelling den cursus en de resultaten waren zeer gnnstig. Al deze lessen werden gegeven zonder kos ten voor de vereeniging. Ten slotte wordt in het verslag nog mel ding gemaakt van de gehouden voordrachten. Aangezien daarvan door ons in den loop van het seizoen reeds min ot meer uitvoerig mel ding is gemaakt kunnen wy daartoe thans het zwijgen doen. ONDERWIJS. Rijks Hoogere burgerschool te Middelburg. Na gehouden openbaar overgangsexamen op 12, 13 en 14 Juli zijn aan die inrichting be vorderd van de eerste naar de tweede klasse o n v o o r w a a r d e 1 ij kM. F. de Bruyne, P. J. Callenfels, C. G. M. Geill, P. Jongepier, D. van der Klip, H. M. B. D. de Leeuw, H. L. de Leeuw, C. Moerdijk, C. F. Proos, J. W. Schuurman, J. M. Stamperius, J- M. M. L. van Wage, K. J. H. Wasch, F. Th. van der Wyok, H. A. Beniest, C. M. Blankert, J. J. Diescb, W. A. Hogerland, W. A. A. Pennock, P. Pie* terse, H. van Rogge, H. P. Siegers, A. L. Thierens en J. P. Wibaut; voor een enkel vak toegelaten W.H. Akkerman; niet bevorderd 5 leerlingen; van de tweede naar de derde klasse, on- voorwaardeiyk; C. J. Beenhakker, B<

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1898 | | pagina 1