MIDDELBIRGSCHE COURANT. N0. 155. 141" Jaargang. 1898. Dinsdag 5 Juli. Deze eourant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en feestdagen, fïfjs, pet kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 4 Juli 8 u. vm. CO gr. 12 u 67 gr., av. 4 u. 63 gr. F. Yerw. N. W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regelj Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan bet bureau te bekomen. Middelburg 4 Juli. Het nieuwe telegramtarief. Nu het telegramtarief verlaagd, maar tevens een beetje ingewikkeld is geworden, kan het van nut zijn een eenvoudig middel tot bereke ning der kosten aan de hand te doen. Telegrammen van minder dan 50 woorden kosten 15 cents -f- 5 ets voor elke groep van 5 woorden, met een minimum van 25 ets. Telegrammen van meer dan vijftig woorden kosten 40 ets. -f- 5 ets. voor elke groep van 10 woorden. De groepen worden steeds voor vol gerekend, 31 woorden worden betaald als 35 en 71 als 80. In het belang van den vrede. De in 1896 te Parijs door prinses Wisz- niewska gestichte Ligue des Femmes pour le Désarmement International, Vrouwenbond voor algemeene ontwapening, heeft nu ook in Neder land eene afdeeling gevestigd onder presidium van mevrouw Waszklevicz- Van Schilfgaarde te 's Gravenhage. Het enkele feit, dat de gewapende vrede van Europa in de laatste 25 jaren de som van 60 milliarden francs gekost heeft zal, naar men hoopt, menigeen de oogen openen voor het noodzakelijke van het tot stand komen van het door dezen vrouwenhond nagestreefde doel; en alle vrouwen, die iets voor de zaak des vredes gevoelen en wenschen, dat er in het volgende geslacht eene internationale ontwa pening tot stand kome, zich daarbij doen aan sluiten en zich offervaardig toonen, opdat het mogelijk zij eene krachtige propaganda te maken. Teneinde aan een ieder het toetreden moge lijk te maken, is ais jaarnjkscne minimum contributie f 0.25 vastgesteld. Leden-donateur zijn zij die f 10 per jaar of f 50 in ééns storten. Tot de vice-presidenten voor andere landen behooren de algemeen bekende: Lina Morgen stern, te Berlijn Bertha von Siittner (schrijfster van Die Waf en Nieder te WeenenPa- trocinio de Bleedma, te Cadix. In 1900 zal te Parijs een internationaal congres worden gehouden. LEERPLICHT. Door het hoofdbestuur van de vereeniging Volksonderwijs is aan de Tweede kamer adres gezonden, waarin het zich, ingevolge een 1 een voornaamste en onmisbaarste vakken van lager onderwijs door herhaling bij te houdenen daaraan moet verbonden worden vakonderwijs, in te richten naar de plaatselijke behoeften. Het adres wijst aan hoe de Vereeniging zich dit voorstelt. „Tot aan het volbrachte 16e jaar voor jon gens en minstens tot aan het volbrachte 14e levensjaar voor meisjes, is lager- en herha- lingsonderwija zoo dringend noodig, dat wil de toestand niet blijven voortduren, dat de kinderen van den werkmans- en arbeidsstand onvoldoende toegerust de wereld intreden, dat tusschen het 12e en 17e jaar het weer vervliegt het door de Vereeniging deze dringend gevraagde onderwijs ook ver plichtend moet zijn". BEirOEMURJElV ENZ. Bij kon. besluit: is de 0.1. ambtenaar met verlof L.B. van der Kolk, laatstelijk leeraar in de Staatsweten schappen en de geschiedenis aan de H. B. S. met vijfjarigen cursus te Soerabaija, op zijn verzoek, wegens physieke ongeschiktheid, eer vol uit 's lands dienst ontslagen, met toeken ning van pensioen is de met verlof in Europa aanwezige maga zijnmeester le kl. (kapitein) van de mil. adm. van het leger in N.-I. J. de Visser, ter zake van lichaamsgebreken, eervol uit den militairen dienst ontslagen, met toekenning van pensioen. De minister van waterstaat enz. brengt in de St. Ct ter kennis vau belanghebbenden, dat in den loop der maand September a. s. voor de vervulling der betrekking van ad spirant-inge nieur van den Rijkswaterstaat een vergelijkend onderzoek zal plaats hebben. Tot dit onderzoek worden toegelaten Neder landers, die een voldoend examen als civiel- ingenieur hebben afgelegd aan de polytechnische school te Delft, mits zij op 1 Januari e. k. niet ouder zijn dan 28 jaar. voor naaere ïnucntingeu vdwijmu »y de St. Ct van Zondag en Maandag. op de jongste algemeene vergadering der ver eeniging genomen besluit, van eene tweeledige taak kwijt. In de eerste plaats, zoo heet het daarin, om aan uwe vergadering te verklaren, hoehooge- lijk de vereeniging Volksonderwijs het waar deert, dat het beginsel, waarvoor zij meer dan 25 jaren heeft gestreden, eindelijk in een wets ontwerp is geformuleerd, waarvan zij de aan neming hartelijk wenscht, omdat zij overtuigd is, dat alleen langs dezen weg aan bet lager onderwijs in ons vaderland recht zal weervaren, de millioenen, daaraan uit de staatskas verder te besteden, vuebtdragend zullen worden, en de kanker, die aan dat onderwijs voortdurend knaagt en behoorlijke volksontwikkeling tegen houdt namelijk het volstrekt en betrekkelijk schoolverzuim zal worden uitgebreid. De vereeniging spreekt niet alleen haar warmen dank uit jegens de regeering, die het ontwerp indiende, doch verzoekt uwe vergadering ook allerdringendst het ontwerp aan te nemen, en zoo den weg mede te helpen banen om het tot wet te doen verheffen. In de tweede plaats is het de taak van bet hoofdbestuur eenige bedenkingen tegen bet voorgedragen ontwerp onder uwe aandacht te brengen, met dringend verzoek daaraan zoo mogelijk tegemoet te komen. En wel éene hoofd bedenking omtrent eene belangrijke leemte, die in het ontwerp bestaaten twee ondergeschikte punten, die kunnen worden weggenomen door enkele voorgestelde artikelen eene wijziging te doen ondergaan. De overtuiging in de vereeniging is name lijk algemeen, dat naast het middelbaar eD hooger onderwijs het lager onderwijs in zijn tegenwoordigen omvang onvoldoende is om den werkman, welk vak hij ook voor zijn volgend leven gekozen hebbe, genoegzaam bekwamen, om, behoorlijk geestelijk toege rust, in de maatschappij op te treden. Het bestaande en zich ontwikkelende vakonderwijs komt san dit euvel tegemoet, doch nog alechtB zeer partieel. En het is bovendien niet verplicht. Er moet, volgens adressant, in alle gemeenten een voortgezet onderwijs wor den gegeven, dat binnen de grenzen van het lager onderwijs blijft, en dat den werkman of arbeider overal de gelegenheid geeft, om de P E D I R. Zooals in een deel der oplaag van ons vorig nommer nog is gemeld, ontving de regeering Zaterdag het volgend telegram: Heden in de Ille Moekims, Gloempang Pa jong, alsmede bij Gloempang Minjen, Kota Sentoej en Djirat Manjang moesten onze troe pen herhaaldelijk attaqueeren. Gesneuveld een officier, alsmede een Europeesche en drie Ambonneesche militairen beneden dien rang. Licht gewond elf Europeesche militairen be neden den rang van officier. De vijand heeft vijftig dooden achtergelaten. De Agenten.' Te 's GravenhageDe Gebb. Belinfante te Amsterdam A. de La Mab Azn. operatiën worden voortgezet. Volgens telegrammen aan het Hbld. zijn Maandag 27 Juni het 3e en het 14e bataljon onder bevel van kolonel Van Heutz in de richting van Endjoeng uitgerukt. Woensdag had een ernstig gevecht plaats »en Oemar, die naar de IX Moekims vluchtte met achterlating van 51 dooden en wapenen. Zijne troepen en Muzelmannen verdedigden krachtig Oenoe en Teupin Raja. Aan onze zijde sneuvelden luitenant Goldenberg en 4 militairen beneden den rang van officier; gewond werden 12 militairen beneden dien rang. Aan de N. R. Crt. werd o. a. geseind: Kolonel Van HeutBz viel Dinsdag den 28sten Teupin Raja aan. De vijand liet 32 dooden achteraan onzen kant werden 3 minderen gewond. Woensdag den 29sten nam Van Heutz Sangget Monoc. De vijand liet 29 dooden achter. Na in Ndjong leeftocht medegenomen te heb ben, vervolgden de onzen den vijand. Den 30sten werd opnieuw gevochten. Panglima Polim is nu in Samalanga. Partijgangers van Toekoe Oemar Edi. Kolonel Morrees gaat met de helft van het 7de bataljon snel daarheen. Bij deze tijdingen teekent Set Hbld. aan Uit deze berichten blijkt, dat kolonel Van Heutsz tweemaal een aanval heeft gedaan op Teupin Raja, en dat Oemar zelf deel nam aan den strijd, althans den eersten dag (Woensdag). De IX Moekims, waarheen hij vluchtte, is het gebied van Toekoe Bintara Kemangan, hoofd der Gigiëng-federatie, wiens onbetrouw baarheid nu opnieuw blijkt. Eerst F eed van trouw af aan den pretendent-sultan kort daarop verzekerde hij den controleur van Segli van zijne aanhankelijkheid aan de com- daarna verleende hij een schuilplaats aan Panglima Polim, toen deze uit zijn eigen gebied was verdreveneen paar dagen later ging hij kolonel Hentsz in het bivak te Beu- reunoen zijn opwachting makenen nu Pang lima Polim hem verlaten heeft, huisvest hij den tweeden voornaamsten vijand van de compagnie. De gesneuvelde officier is de le-luitenant der infanterie J. Goldenberg, gedetacheerd bij het Ned.-Indische leger. UIT STAD EN PROVINCIE. F. G. Sprenger. -j- Met innige deelneming zullen zeker velen ii onze omgeving vernomen hebben of vernemen het plotseling overlijden van den heer F. G. Sprenger. Aangename, sympathieke persoonlijk heid als hij was, telde hij zeer vele vrienden en was hij algemeen geacht. Bij een bezoek aan Noord-Beveland, is hij Zaterdag, hoogstwaarschijnlijk als gevolg van een hartkwaal, waaraan hij sedert eenigen tijd leed, plotseling gestorven. Men vond zijn lijk in een schuurtje, dat weinig bezocht was en waarin hij zeer vermoedelijk voor een regenbui was gevlucht. De overledene, die den 6en December 1845 te Middelburg werd geboren en daar steeds woonachtig bleef, was in vele opzichten der maatschappij nuttig. Als lid der firma Spoors en Sprenger was hij agent van de Nederlandsche Handelmaat schappijkoopman, stoomoliemolenaar, carga door enz., maar bovendien bekleedde de heer Sprenger nog vele andere betrekkingen. Zoo was hij voorzitter van directeuren van het vrij handels-entrepot; commissaris, tevens secretaris, van de koninklijke maatschappij De Schelde te Ylissingeu; commissaris van de Stoomvaartmaatschappij Zeeland aldaarcom missaris van de Middelburgsche Maatschappij van Stoomvaart en adviseur van de Neder landsche Bank. Sedert geruimen tijd had de overledene zitting in den gemeenteraad, immers van Augustus 1881; en nog langer, van 1877 af, bekleedde hij onafgebroken het lidmaatschap der Kamer van koophandel. Vele jaren diende de heer Sprenger bij de dienstdoende schutterij van Middelburg, die nog steeds de aangenaamste herinneringen aan hem bewaart. Na alle lagere rangen als officier w^nylPoIuH 1869 bevorderd tot len-luitenant en 7 Mei 1875 tot kapitein werd hij den 25sten Nov. 1880 tot majoor-kommandant aangesteld, terwijl hem bij kon. besluit van 24 Aug. 1892 de perso neel© rang van luitenant-kolonel werd verleend. Den 4en April 1895 werd de heer Sprenger op zijn verzoek eervol ontslagen. De overledene had ook zitting in het bestuur van het departement Middelburg der Maat schappij tot nut van H Algemeen en behoorde vroeger tot de bestuurders der spaarbank. Ook maakte hij deel uit van het bestuur der Am bachtsschool en van de commissie van beheer der onafgehaalde renten, aanwezig bij de op heffing en liquidatie der Commercie compagnie. Waar iets nuttigs was tot stand te brengen, vroeg men den heer Sprenger niet te vergeefs om hulp; zoo behoorde hij ook tot de oprich ters van 0«s Huisterwijl hij bovendien ver schillende andere instellingen steunde. Eindelijk was de overledene bescherm heer van de schutterij-kader-societeit Door de Wapens Vrienden en voorzitter van het Middel burgs Zeeliedenfonds. Naar aanleiding van het bezoek der Konin ginnen aan Walcheren werd de heer F. G. Sprenger benoemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau met de zwaarden. Geen wonder dat bet plotseling overlijden van een man als hij, die zich op zoo velerlei gebied verdienstelijk en door zijn welwil lendheid en aangename manieren bemind maakte, groote belangstelling wekt. Aan zijne nagedachtenis brengen wij dan ook van ganscher harte warme hulde. Middel burg verliest in hem weêr een zijner beste burgers. voor den kookcursus het oog was gevallen op een lokaal in een perceel in de Nieuwstraat. Er moest echter nog een nader overleg plaats hebben met den eigenaar van bedoeld huis welk overleg thans tot een gunstig resultaat heeft geleid. Die cursus nu zal na half September kunnen aanvangen onder leiding van mejuffrouw Van der Dussen uit Amsterdam. Eene nadere oproeping tot inschrijving zal ter gelegener tijd geschieden. Door den loodskweekeling 2e kl. J. Tiggelman werd heden voldoend examen af gelegd voor de betrekking van zeeloods bij het Nederlandsch loodswezen te Vlissingen. (Monden der Schelde). In de Zaterdag te Wolfaartsdijk door de vereeniging Landbouw en Veeteelt ge houden vergadering werd besloten den secre taris voor zijne bemoeiingen bij den aankoop van kunstmeststoffen uit de kas eene jaarwedde van 25 toe te kennen. Uit de goedgekeurde rekening bleek, dat het gebruik van kunst meststoffen sterk toeneemt, daar nl. dit voor jaar voor ruim f 600 meer was aangekocht, over het geheele jaar 1896. Ook werd door den secretaris van de commissie van toezicht op den wintercursus het verslag ge lezen, zooals dat aan den minister van binnen- landsche zaken is gezonden. Op voorstel van genoemde commissie werd besloten voor den cursus eene kast aan te schaffen tot berging der leermiddelen. hoef, plathoef, volhoef, knolhoef, bokhoef, scheeve hoef, zijbeenen, (verbeening der hoet- kraakbeenderen) 4o. dampigheid in alle vormen; stille kol der; windzuigen; 5o. ooggebreken, alszwarte-, groene-, grauwe staar; maanblindheid (periodieke oog ontsteking) 6o. tandgebreken, alsvarkensgebit, snoeks- gebid, schaargebit; 7o. te groote onevenredigheid in den vorm of in het beenderstel; 8o. onvoldoende gangen (stap en draf) en standen. Hengsten, aan zoodanig gebrek lijdende be vonden, worden niet goedgekeurd. Art. 9 wordt gelezen: De leden der keurings- en herkeurings-com- missiën genieten vergoeding voor reis- en ver blijfkosten naar de tweede klasse van het tarief vastgesteld bij koninklijk beslnit van 5 Januari 1884 Staatsblad no. 4). Door de veeartsen wordt bovendien eene vacatie genoten van f 12 per dag. Aan art. 13 wordt toegevoegd: Het verbod om afgekeurde hengsten te ge bruiken treedt in werking op 1 Maart 1899. Door eenige dames uit Hulst is aan de daar gevestigde vereeniging Hulst- Velo een vaandel ten geschenke gegeven, dat Zondag in ontvangst werd genomen en 's namiddags door de vereeniging per velo de stad werd rondgedragen onder de tonen der muziek. De fietsen, welke den omgang meemaakten, waren op aardige wijze met bloemen getooid. gedurende het tweede kwartaal van mi ja», geschut Met bestemming voor die haven 107 schepen, metende 240.831 M3 en komende van daar 80 spen. (Gedurende het loopende jaar 207 schepen met 474.185 M3 op- en 152 afgeschut.) Met bestemming voor Gent 211 schepen, metende 482.609 M3 en komende van daar 276 schepen. (Totaal gedurende het loopende jaar 407 met 952.901 M3 op- en 495 afgeschut.) Binnenvaartuigen 876 op- en 840 afgaande (totaal in dit jaar 1655 op- en 1573 afgeschut). Aan. het festival, dat 1 September alhier bij gelegenheid der inhuldigingsfeesten plaats heeft, zal worden deelgenomen door een twaalf tal gezelschappen met ruim 400 muzikanten. Op de Groote Markt zal een feestmarsch worden uitgevoerd, op verzoek der commissie, gecom poneerd door den heer Jan Morks, die deze uitvoering zal leiden. Van dezen Festival-marsch zal bij den heer M. W. Hilderni8se een arrangement voor piano verschijnen. Bij denzelfden uitgever verscheen Huldiging, woorden van W. H. Hasselbach en A. Lysen. Dit lied beviel ons zeer. Het bevat kernachtige woorden, en is op eenvoudige, maar daarom niet minder melodieuse wijze getoonzet. De wensch, aan het slot van dit lied geuit, komt ons vooral zeer gelukkig voor. Morgen (Dinsdag) te twaalf uur zal door de troepen in dit garnizoen, bij geleg van den verjaardag van H. K. H. prinses Marie, gemalin van den prins VonWied, eene groote parade worden gehouden. In een Vrijdag middag alhier gehouden vergadering van commission nit het departement Middelburg der maatschappij Tot Nut van het algemeen en Ons Huis werd medegedeeld dat Provinciale stalen van Zeelind. Naar aanleiding van een nader verzoek van W. F. K. Lenshoek c. a., namens de burge meesters der gemeente in Zuid-Beveland, om het tot dusver voor den afkoop vau den tol op den weg tusschen Goes en 's-Gravenpolder betaalde bedrag van f 800 voor de eerstvol gende 25 jaren te verminderen tot f 600 per jaar, deelen Gedeputeerde Staten mede, dat zij daarin geen aanleiding vinden om hun vroeger medegedeeld voorstel tot tolheffing te wijzigen. Zij stellen voor aan adressanten te kennen geven, dat hun verzoek niet kan worden ingewilligd. Verder stellen Gedeputeerde Staten voor eenige wijzigingen te brengen in het bestaande reglement op de keuring van dekhengsten Art. I wordt als volgt voorgesteld Het is verboden hengsten, niet goedgekeurd overeenkomstig de voorschriften van dit regle ment, tot dekking van merriën te gebruiken Met dekking wordt gelijk gesteld het zoo danig bij elkander toelaten van hengst en merrie, dat dekking mogelijk wordt gemaakt, daaronder begrepen het onder éen dak brengen of hebben van hengst en merrie. Deze verbodsbepaling is niet van toepassing, wanneer de heDgst en de merrie bij de dekking ten minste gedurende tien dagen in vollen en onvoorwaardelijken eigendom aan denzelfden persoon toebehoorden. Bij overtreding van het verbod, vervat in de eerste zinsnede, wordt de eigenaar, houder of geleider van den hengst gestraft met eene geldboete van ten hoogBte f 50. In art. 6. worden eenige wijzigingen voorge steld, waardoor het eerste deel ervan zal luiden als volgt: De commissie onderzoekt de aangeboden hengsten en deelt den uitslag van dat onder zoek, met opgave der bevonden gebreken, ten spoedigste mede aan de eigenaars of houders die mededeeliug geschiedt altijd schriftelijk. De keuring bepaalt zich tot het onderzoek, of de hengsten lijdende zijn aan een of meer erfelijke gebreken, waarbij in het bijzonder in aanmerking komen lo. gebreken aan de geslachtsorganen; 2o. apronggewriebtegebreken, alsspat, h&zenhak, sterk ontwikkeld reebeen, bolspat 3o. ©verhoeven en hoefgebreken, als: klem- ONDERWIJS. Aan den wensch van vele leden heeft het bestuur van het onder wijzersgezelscbap in het arrondissement Middelburg voldaan door de zomervergadering eens elders te houden. Dat dit bijval vond, bleek Zaterdag jl. toen 7Heden zich omstreek tien uren aan het station alhier bevonden, om naar Breda te gaan, waar de bijeenkomst in de Beurs van Breda zou ge houden worden. At spoedig na aankomst opende de vice-voorzitter, de heer M. de Mol, de vergadering met eene toespraak, waarna men overging tot het afdoen vau eenige huishoude lijke belangen. De,rekening en verantwoording van den heer A. Passedier werd goedgekeurd De heer P. G. de Jager bracht verslag uit omtrent den goeden staat der arrondissements bibliotheek. Beiden oogstten voor hun arbeid den dank der vergadering. In de plaats van den heer L. de Man, die als bestuurslid moest aftreden en niet meer in aanmerking wenschte te komen, werd gekozen de heer H. Jongepier. De heer A. Passenier werd herkozen. Vervolgens werden, op voorstel van het be stuur, met algemeene stemmen de beereu mr. P. F. van der Mieden vau Opmeer en L. de Man tot honoraire leden van het gezelschap benoemd. Zij werden daarmede oogenblikkelijk per telegraaf in kennis gesteld, waarna zij op dezelfde wijze berichtten die onderscheiding dankbaar te aanvaarden. Inmiddels was het aanvankelijk ongunstige weder opgeklaard en gevoelde de vergadering geen lust meer om over het onderwerp steil schrift te spreken, waarom de voorzitter do bijeenkomst schorste en allen zich door de stad verspreidden, om eenige merkwaardigheden van Breda in oogeuschouw te nemen en zich verder de schoone omstreken van Ginneken en Prinsenhage op te houden. Te zes uren ver- eenigde men zich weder in de bovenzaal der Beurs aan een zeer goeden maaltijd, waarbij het niet ontbrak aan feestdronken op H. M. koningin en eenige verdienstelijke leden van het gezelschap, vooral ook op den afge treden voorzitter, den heer Van der Mieden van Opmeer, door wiens krachtigen steun het uitstapje naar Breda kon plaats hebben. Om streeks elf uren des avonds bracht de sneltrein het gezelschap weder in de beste stemming te Middelburg terug. Tot onderwijzer aan de O. L. school te Duivendrecht (gemeente Onder-Amstel) is be noemd de heer K. J. Riemens van Hoede- kenskerke. By het examen voor machinist te Amster dam slaagde voor diploma A de heer H. P. Burgdoffer, machinist bij de stoomvaart-maat schappij Zeeland. Het eindexamen aan de Kon. Mil. Academie te Breda is o. a. met goed gevolg afgelegd door de volgende cadettenC. J. Boogaert voor de inf. hier te landeJ. H. van Breda en H. B. v. Oudendijk Pieterse voor d« art. hier te lande; K. F. L. van den Bosch, B. J. Dekker, J. A. Gratama en J. Olivier voor de inf. O.-I.A. J. Loekemeijer en A. V. Snoek voor de art. O.-I. Aan de Polytechnische school te Delft zijn voor het examen voor civiel-ingenieur o. a. geslaagd de heeren F. E. van Hennekeler, jhr C. E. W. van Panhugs en B. J. W. Reuser en voor technoloog, C. A. de Looze. i

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1898 | | pagina 1