MIDDELBIRGSCHE COURANT. N°. 130 141° Jaargang. 1898. Maandag 6 Juni. Een practisch werk voor de Vredebonden Deie courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Frfffe, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 4 Juni 8 n. vm. 57 gr. 12 u 68 gr., av. 4 u.63 gr. F. Verw. Z. W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór êèn uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 oent per regeij Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op vöordeélige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te Terneuzén; M. de Jonoe; té Rotterdam: Nijóh vak Ditmae. Bg deze courant behoort een DOOft EEN KAPITEIN DER INFANTERIE. I. De tijden veranderen, en de menscben met hen. Niettegenstaande, zooals uit het vol gende cal blijken, en trouwens aan den lezer in het groot ook wel bekend zal zijn, Europa, hoewel in vollen vrede levende, het aanzien heeft van éen groot legerkamp, tocb dringen de beginselen van menschenliefde meer en meer door, en zelfs tot in hoekjes, waar men ze niet zou zoeken. Hoe kort is het nog geleden dat de woorden „ruw" en „krijgs man" in den mond van velen altijd gelijk tijdig voorkwamenen hoe velen zullen thans nog verbaasd opzien naar een officier die propageert voor vredebonden 1 Toch ia dit laatste verschijnsel niet zeldzaam meer. Beeds tellen verschillende vredebonden officieren onder hnnne leden en de volgende beschouwingen vonden hun oorsprong in een tweetal artikelen uit het Oesterreichische Militairische Zeitschrift De tyden zijn gelukkig voorbij, dat in beschaafde legers een officier den oorlog óm den oorlog wenscht, d. i. ter bevrediging van zijn last naar avontnren, van zijn ver niel-, vecht- of mojrdlu3t, óf wel in de hoop op persoonlijk voordeel en persoonlijke eer. Het tegendeel is waar; zij die, óf door de verschrikkelijke praktijk, óf door studie, nit den aard van hun werkkring meer dan andereu bekend moeten zijn met al de grnwelen en al de ellende die het gevolg zijn van den oorlog, zij zijn in de eerste plaats geroepen dien oorlogsgod zooveel mogelijk te bezweren. Mogen de volgende beschouwin gen daartoe het hnnne bijdragen 1 La vie des nations eat un combat; c'est le décrèt divinl Een Belgisch officier, de bekende Waldor de Heusch, haalde bij eene lezing te Leuven deze woorden aan, die koning Leopold II by de beelden van Breidel en De Coningk zon hebben gesproken. Ik weet niet in welk verband dit is gebeurd; maar moet men er den uitleg aan geven, dat de oorlog een door God gewilde instelling zou zijn, dan klinken zij in den mond van een Christeiyk vorst toch zeer vreemd, want wat dan te denken van dien Bethlehemschen engelenzang, die bij Christus geboorte zon zyn aangeheven: „Vrede op aarde, in de menschen een welbehagen Of zon Z. M. gedacht hebben aan de woorden, door Christus zelf gesproken: „Meent niet dat ik gekomen ben om vrede te brengen op de aarde: ik ben niet gekomen om vrede te brengen maar het zwaard. Want ik ben gekomen om den mensch tweedrachtig te maken, de zoon tegen zyn vader en de dochter tegen hare moeder en de schoon dochter tegen hare schoonmoeder." t) Ik weet het nietmaar ik kom tegen die woorden van den koning op, even goed als tegen die van Von Moltke, die beweerde: der Ewige Frieden ist ein Traumund nicht cinmal ein schóner Traum. Ik beweer, dat dit juist de schoonste droom is, die gedroomd kan worden, en naar welks verwezenlijking een ieder moet streven. En wij kunnen dit juist in onzen tijd met zeer veel sncces. 't Is waar, oogenschijnlijk heerscht het militairiame, althans in Europa, voor het oogenblik als onbeperkt gebieder. Een „beschaafde", naar de eiscben des tyds ingerichte staat heeft niet genoeg aan leger, neen 1 de geheele manneiyke bevolking moet weerbaar en slagvaardig zyn. Alleen de vyf groote mogendheden van het vaste land honden 10 k 12 millioen mannen gereed, om, zoo noodig, naar het zwaard te Ook onze Militaire Spectator kondigt in hare kolommen het Jaarboekje tan den Vredebond steeds met waardeering aan. De schrijver. f) Deze uitspraak betrof, meenen wij, den geesteiyken strijd, dien op godsdienstig gebied. En hij, die haar uitte, toonde zich ook hierbij een menschenkennerwant juist op dit terrein heeft steeds een groote stryd gewoed en be- kampt men elkaar nog steeds. Red. grijpen, en elkander, natuurlijk onder het aanroepen van den „Heer der heirscharen" te verdelgen terwijl zij daarbij beschikken, behalve over ander materiaal, over 12.000 veldkanonnen en 1400 gepantserde oorlogs schepen. De oorlogsbegrootingen bedragen voor het jaar 1897, 2850 millioen gulden, dat is ongeveer 1/3 van alle staats inkomsten. Deze getallen alléén geven al aan, dat het maximum van spankracht is bereikt, en dat de reactie spoedig moet volgen, wil de voorspelling van Jules Simon, vau een algemeen Enropeesch staatsbankroet, niet bewaarheid worden. In andere tijden zon die onnatnnrlijke spankracht onvermijdelijk tot een oorlog geleid hebben, en ook na dreigt dit gevaar nog, maar toch niet meer in die mate. Er is eigenlijk voor het oogenblik slechts éen onopgelost vraagstuk, dat de kryg de verschrikkelijkste die ooit ontbrand is zou kannen veroorzaken, en de oplossing daarvan is juist wat ik wilde noemenhet practische werk, waaraan alle vredebonden moeten werken, maar vooral l'Union inter parlementaire pour Varhitrage international, die thans niet minder dan 1800 parlements leden uit verschillende rijken telt. Dit onopgeloste vraagstnk wenschte ik eenigszins nader te behandelen. Als eeu afschuwelijk spooksel waart het rond door geheel de wereld, overal Europa bedreigende met algeheele uitputting, en steeds verlammend werkend op alle pogingeü tot oplossing der groote sociale vraagstukken, waaruit eens in waarheid de vrijheid, de gelijkheid en de broederschap moeten ontstaan. Grootsche en diep ingrypende veranderin gen in het leven der menschen en der staten hebben in de laatste 27 jaren plaats gegrepen, maar in geene andere richting is zooveel nieuws tot stand gekomen, als in de oorlogs politiek en de legerinrichtingen. Het denk beeld van Europeesch staten-evenwicht, eens doel en streven der geheele diplomatie, iB eenenmale opgegeveD. Wy leven thans in de periode van staten-bonden. Na den grooten oorlog van 1870/71 schreef Frankryk het woord revanche in zijn vaandel, aan dat devies houdt het nog krachtig vast. Hierdoor blijft het gevaar voor een uitbreken van een oorlog permanent. Lang zamerhand sloot Rusland zich bij dezen staat aan, en nu sedert kort zijn beide staten „wapenbroeders" in vrede, zoowel als in een toekomstigen kryg. Duitschland, van twee zijden bedreigd, schiep, het gevaar vooruitziende, den drie statenbond. Frankryk gaf aan zijn chauvinistisch denkbeeld, door enorme wapenrusting, bui tengewonen nadruk. De overige staten van Midden-Europa konden (of kunnen) niet achterblijven; en zoo ontstond een gednrige wedstryd in de vermeerdering der strijd krachten, zich overal uitende in „algemeenen weerplicht", zoodat bij den oorlog der toe tst geheele volken elkander zullen bevechten, en die krijg dus geheel het karakter van een stryd om het staatsbestaan verkrygen. De twee, tegenover elkander staande statenbonden maken alsdan bijna geheel Europa tot oorlogsgebied. De kleinere aangrenzende staten zullen, voorloopig mis schien, neutraal wenschen te blyven, maar reeds daarom toch hunne strijdkrachten mobiliseeren, terwijl de eerste groote resul taten, van een der beide partijen, van grooten invloed zullen zijn op hnnne verder te volgen gedragslijn. Het zal trouwens den over winnaar niet moeilyk vallen, ben alsdan tot medewerking of tot „welwillende" neutrali teit te noodzaken. Over Engeland's houding bij dien toekomstkryg kan men wel veel philo- sopheeren, maar daarbij zal het ook wel blijven. Het geheimzinnig waas, waarin deze staat zich bij alle politieke verwikkelingen hult, is zeer moeilyk te verscheuren. Wat den geest der volken aangaat, zoo is deze, ten gevolg van den algemeenen weer plicht en het groote succes der Duitache wapenen in '70, bepaald militair, zoo niet oorlogzuchtig te noemen. Het is niet alleen hoog, of te hoog opgevoerde vaderlandsliefde, die hen bezielt, maar meer nog het denk- deeld,dat een algemeene EuropeeBche oorlog I onvermydelyk is. Dit, door Frankryk en Duitschland aan de naburige natiën opge drongen denkbeeld is zoo in vleesch en bloed doorgedrongen, dat bijna niemand zich de moeite geeft, er verder over na te denken, om de gevolgen te overzien. Dat denkbeeld begint zelfs langzamerhand te ontaarden in een dogma, waaraan men zich willoos onderwerpt, jó, waarvoor men, zoo waar in geestdrift ontgloeit. Zoo spreekt men van dien oorlog der toekomst als van een weldadig „staalbad,' en betrekkelijk zeer ge ring is het aantal edelgezinden, die propaganda maken voor wereldvrede en internationale scheidsgericbten. Zelfs zij vatten maar veel te weinig de zaak by den wortel aan, maar geven zich liever over aan utopische droombeelden, waardoor zij bij de massa geen noemenswaardig succes kunnen hebben. Wel spreekt men veel over de onschat bare zegeningen des vredes, maar dat West-Europa die gedurende bijna 27 jaar geniet, ligt niet aan de vredelievendheid der volken, maar veel meer aan die der regeerende vorsten, en misschien wel in de eerste plaats aan de omstandigheid, dat Frankrijk den man nog niet gevonden heeft, dien het behoeft, om het revanche-idee te verwezenlijken. Men denke aan den brav' Gelukkig zal voorloopig nog steeds de moeilijkheid blyven bestaan, om voor dien toekomst-oorlog een steekhoudend, zelfs door de diplomatie te rechtvaardigen of te billijken, motief te vinden. Duitschland's en Italië's eenheid zyn voldongen zaken, en de vijf groote Europeesche mogendheden van het vasteland bestaan derhalve als groote bloeiende ryken, waarin alle voor waarden voor het welzijn en de tevredenheid der volken konden voorhanden zijn. Iedere verandering van grondbezit zou Blechtsaan leiding tot binnenlandsche onlusten geven. De overige nog niet opgeloste politieke vraagstnkken in Europa zijn van onderge schikt belang of niet oplosbaar. Het Ooster- sche vraagstuk is verouderd en kan, met het oog op het Europeesch concert, geen gerechtvaardigde aanleiding tot oorlog geven de Poolsche kwestie maakt i>iemand meer warm. Het eenige dringende gevaar is en blijft Frankrijks-revanche-idée, met de ge volgen van dien. Als in een staat, of bij een volk, een verkeerd beginsel opdoemt, dat echter niet naar buiten werkt als voorbeeld kan men de Dreyfuss-zaak nemen dan is dit niet onrustbarend, omdat het voor de naburen geen aanleiding geeft zich daarmede te bemoeien. Is echter aan zulk een beginsel een gevaar of zelfs eene bedreiging met gevaar verbonden voor de geheele Europee sche Btatenfamilieja nog meer, is dat be ginsel ook voor de toekomst verderfeiyk, dan is het plicht om alle middelen aan te wenden, het voor goed te onderdrukken. Zulk een verkeerd beginsel is het Franscbe revanche- en heroveringsidée. Als men als axioma aanneemt, dat iedere staat door een ongelukkigen oorlog gerechtvaardigd wordt om te gelegener tijd zich daarover te wreken, dan zou men eeuwig in een oorlogs toestand blijven, en het is dus, in dit geval, ook de plicht van alle Europeesche mogend heden, om front tegen Frankrijk te maken, geen middel onbeproefd te laten, om dezen staat van dat revanche-idee af te brengen. Laten de vredebonden, maar vooral de interparlementaire, in de allereerste plaats voor dit beginsel strijdenhierdoor doen zij voorloopig den grootsten stap naar hun ideaal. En men behoeft dit niet als een hopeloos beginnen aan te merken. De chauvinistische oorlogspartij, hoe dan ook in de laatste maanden wederom opgezweept, vormt in Frankryk slechts eene minderheid, al is zij ook van terroristisohen invloed. Sedert 26 jaren waren al de regeeringen, en dat zyn er waarlijk niet weinig geweest, evenais al de presidenten der republiek, tegeu den oorlog; ten minste het is hun gelakt dien te bezwerenen een groot gedeelte van volk en de pers werkten daartoe mede. Ook andere zaken wijzen op eene toena dering tusscben de twee antagonisten. Hun samengaan bijv., zij het ook naast Rusland en Oostenryk, in de Oostersche kwestie het deelnemen van Duitschland aan de wereldtentoonstelling van 1900; hnnne identieke belangen al zy het tegen En geland in Afrika; dit zyn alle ver blijdende teekenen, die het grootsche doel in de band werken. En zelfs de Russisch-Fransche alliantie, welke na toch als feit bestaat, kan be schouwd worden als een voorbode, die het opgeven van het revanche-idee verkondigt. Die alliantie toch schijnt alleen een defen sief karakter te dragen. Laten de vredebonden het Fransche volk door hunne geschriften doordringen van het denkbeeld, dat nederlagen op het oorlogs veld geen blaam Werpen op een volk, even min als op een leger. Na '70 kan Frankryk nog met trots uitroepentout est perdu, sauf l'honneur! want leger en volk hadden als leeuwen gestreden en als er een donkere bladzyde in Frankrijk'» geschiedenis van de laatste helft dezer eeuw voorkomt, dan is het niet die van den laatsten oorlog, maar wel die, waarop het tydperkvan het revanche denkbeeld beschreven wordt. En daar dat denkbeeld bovendien zoolang gekoesterd blijft, terwyi de uitvoering steeds wordt verdaagd, begint het meer en meer het karakter van eeu fraze, van een fanfaronnade aan te nemen, waardoor het zeker niet in waardeering stijgt. Blyven intusscben alle bemoeiingen in dit opzicht tot een niet te ver verwijderd tijd stip vruchteloos, welnu, dan kunnen tocb de vredebonden hun werk voortzetten om Frankrijk, ook ter wille van zich zelf, van het chauvinisme te bevrijden, en wel door mede te werken aan, en bij de andere mogend heden aan te dringen op eene volmaakte isoleeriDg, op een pölitieken boycot Middelburg 4 Juni. VERUACINO TELEGRAMTARIEF. De St.Ct. van heden bevat een kon. beBluit van 20 Mei jl., houdende wyziging van het reglement voor den dienst der Rijkstelegraaf. Daarbij is, met ingang van 1 Juli a., bepaald dat het eerste en tweede lid van artikel 15 van het Reglement voor den dienst der Rijks telegraaf door de volgende bepalingen worden vervangen „De seinkosten voor telegrammen tusschen twee Nederland8che kantoren in verschillende plaatsen bedragen25 cent voor de eerste 10 woorden, of minder; 5 cent voor elke volgende 5 woorden of minder, van 11 tot en met 50 woorden en 5 cent voor elke volgende 10 woorden of minder voor de woorden boven 50. „De seinkosten voor telegrammen tusschen n rykskantoor en de binnen den bestellings kring (artikel 38) van dat kantoor gelegen bijkantoren (locaaltelegrammen) bedragen 15 cent voor de eerste 10 woorden of minder; doch worden voor de woorden boven 10 be rekend als in het eerste lid van dit artikel voor de gewone telegrammen is bepaald". Met bijzondere ingenomenheid begroeten wij dezen maatregel, welke een eerlijk terugkomen is op de vroegere dwaasheid, om het tarief met 50 te verhoogen en van 1 op l'/i ct. per woord te brengen. Om de beteekenis van het nieuwe tarief te doen zien, volge hieronder een vergelijkend overzicht tusschen het bestaande en het nieuwe tarief 10 woorden 25 ets. best. tar. 25 ctB nieuw tar. 15 34 30 20 40 35 25 49 40 30 55 45 35 64 50 40 70 55 45 79 60 50 i» 85 65 60 100 70 70 115 75 80 130 80 90 145 85 100 160 90 150 235 115 200 310 140 Uit een vergelijking met het tarief, dat aan het thans nog geldende voorafging, blijkt dat telegrammen beneden de 50 woorden volgens het nieuwe tarief altyd nog iets duurder zijn, en dat eerst boven de 50 woorden van een verlaging sprake is. Vroeger toch betaalde men een vast recht van 15 cents, benevens 1 cent voor elk woord. P E D I R. Zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer is medegedeeld, werd Donderdag by het Dep. van Koloniën ontvangen het vol gende van 3 dezer gedagteekende telegram van den Gouv.-Gen. van N.-I., betreffende de expe ditie naar de Pedir-streek „Eergisteren van Segli uitgerukt. Eerste object Garoet genomen. Vijand vuurde veel, maar hield geen stand. Toekoe Oemar terug getrokken; waarheen onbekend. Onzerzijds gesneuveld drie, zwaar gewond drie en licht gewond twaalf militairen beneden den rang van officier." Te dezer zake ontving het Hdbl. nog het volgende particulier telegram uit Batavia „De colonne Van Heutsz heeft te Garoet haar bivak opgeslagen. Tot gisteren waren onze verliezen 10 dooden en 19 gewonden, allen beneden den rang van officier. Des avonds werden de gewonden naar Segli vervoerd. De pretendent-sultan is te Kampong Langga, Polim te Padang Tidji. Toékoe Oemar is te ruggetrokken, men weet niet waarheen. De gezondheidstoestand is goed, weersge steldheid gunstig". UIT STAD EN "PROVINCIE. Het eerste van de serie der in dit jaar weder in het Schuttershof de Edele Handboog Ihier te geven zomerconcerten heeft aan staanden Donderdag te kwart voor acht uur plaats. Het wordt gegeven door het muziekkorps der stedelijke schutterij vau Middelburg, onder leiding van den luitenant-directeur, den heer Jan Morks, met het volgende programmaKaiser Friedreich Marsch, C. Friedemann; Ouverture Trauerspiel EgmontL. v. Beethoven; Ten- dressevalse de concert, E. WaldteufelDeut- scher Tanz no 3, L. v. Beethoven; Fantaisie sur l'opóra FaustCh. GounodCortège Nuptial de l'opéra Roméo et Juliette, Ch. Gounod; Ouverture de l'opéra Zampa, F. Herold; Entr1 acte, GavotteE. Gillet; a. Menuet uit het kwintet, L. Boccherini; b. Staccato, Joh. Straus; Fantaisie uit Delibe's ballet Coppelia J. Morks, die ook een vyftal hierboven genoemde nom- mers arrangeerde. Bij deze gelegenheid, den aanvang van het 47e jaar der zomerconcerten, willen wij even de aandacht vestigen op eenige wyzigingen, die gebracht zyn in de voorwaarden van het lidmaatschap, wijzigingen, die de toetreding nog gemakkelyker maken dan zy tot dus ver was. Vroeger konden geen personen uit Walcheren worden toegelaten of zij moesten lid zyn ea daarom betaalden velen van elders, evenals de Middelburgers, f 4 per seizoen, terwijl zy bovendien de kosten van verplaatsing voor hunne rekening hadden. Dat is thans veranderd. Voor alle buiten Middelburg wonenden, dus voor den ganschen omtrek, Vlissingen, Koude- kerke, Domburg enz., is de prys voor een gezinkaart thans op slechts f 2.50 voor al de concerten gesteld. Verder zal wat vroeger verboden was— nn vergund zyn ook, buiten Middelburg, in Walcheren wonende personen te introduceeren per concert, en wel een heer met eene dame tegen betaling van f 0.75 en meer dames tegen f 0.25 per persoon. Het bestuur, dat deze maatregelen nam in de verwachting dat het bezoek aan de concer ten zal toenemen, en in het belang der finan ciën, die versterking behoeven om de zomer concerten op de tot dusver gevolgde wijs to aten voortbestaan, heeft daardoor practisch gehandeld. Wy twijfelen niet of door dezen vrygevigen maatregel zal het doel bereikt en zullen do bewuste concerten die een groot deel van het publiek zeker noode missen zou in stand gehouden worden. By gelegenheid van de oefening der dd, schuttery te Middelburg, Maandag a. s. op het Molenwater te houden, zal de nieuw be nde 2e luitenant, J. F. Fak Brouwer Jr, worden geïnstalleerd. Voor het de volgende week te Middel burg te houden examen voor hoefsmid, uit gaande van de Maatschappij tot bevordering van Landbouw en veeteelt in Zeelandhebben zich 39 hoefsmeden aangemeld. De examen-commissie bestaat uit de heeren Van Rijssel, districts-veearts, Dordrecht; Da Vries, plaatsverv. distr.-veearts te Zaltbommel Van Horsen, onderwijzer hoefbeslag aan de veeartsenyschool te Utrecht; Larmeri, wacht meester rij- en hoefsmidschool te Amersfoort; en G. A. Vorsterman van Oyen, algem. secr. der Maatschappij. De aan de Lange Walstraat te Vlis singen staande woningen der kon. maat- schappy He Schelde zijn ter amotie gegund aan den hoogsten inschryver J. Ra via aldaar voor ƒ1638,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1898 | | pagina 1