MIDDELBURG8CHE GOIMNT.
N°. 122.
141e JaargaDg.
1898.
Donderdag
26 Mei.
Middelburg 23 Mei.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Frjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.
Afzonderlijke nummors kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 25 Mei 8 n. vm. 52 gr- 12 o 59 gr.,
av. 4 xl 54 gr. F. Verw. zw. N. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
AdvertontiSu20 cont per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regelj
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A.
VAN NlEÜWENHüIJZBN.
Maandag, Tweeden Pinksterdag, ver
schijnt de Middelburgsche courant niet.
Enkele bijzonderheden uit een
goed boekje.
L
De erfelijkheid zou de machtigste factor
kunnen worden in den vooruitgang van het
nienschdom, indien ieder mensch begreep,
dat elk zijner levensdaden nawerkt tot in
zijn nageslacht.
De Paul le Gendre.
Wij hebben reeds meermalen ous stand
punt bloot gelegd ten opzichte van de ver
schillende bewegingen, die zich openbaren
tot bestrijding van het misbruik of tot wering
zelfs van het gebruik van Bterken drank.
Waar dit noodig was of pas gaf, hebben
wij nooit geaarzeld ous gevoelen daaromtrent
te openbaren en te doen blijken hoe wij,
waardeerende de verschillende pogingen, die
worden aangewend om het kwaad te keeren,
dat de sterke drank in zoo hooge mate
sticht, ons niet altijd kunnen vereenigen met
den weg, die daarbij wordt ingeslagen, omdat
die zoo licht tot overdrijving voert.
In de eerste plaats dient, naar ons ge
voelen, gestreefd te worden naar kennis
omtrent de oorzaken, waaruit-de zucht tot
drinken is ontstaan; naar bekendheid met
maatschappelijke toestanden of verhoudingen,
die daaraan schuld hebbennaar een zniver
ziften van oorzaak en gevolg.
Die oorzaken kennende, moet vooral ge
tracht worden ze weg te nemen.
Nu is het een kenmerkend verschijnsel,
dat al te vurige strijders tegen den drank
vaak toonen alleen oog te hebben voor de
gevolgen, en bij het zoeken naar de oorzaken
meermalen eischen doen hooren, die óf voor
inwilliging niet vatbaar zijn óf, werd daaraan
voldaan, geen practisch nut zouden hebben
Dit gold o. a. van de leuze Sluit Schiedam,
die men deed hooren. Zulk een verlangen
kan onzes inziens onmogelijk bevredigd wor
den, omdat daardoor andere belangen, die
recht van bestaan hebben, zouden worden
Bovendien zou het op die wijze tegengaan
van het vervaardigen van jenever stel
dat dit mogelijk ware niet kunnen belet
ten het invoeren van elders of het fabriceeren
van andere middelen, die als prikkel dienst
zouden kunnen doen. Bovendien is de jene
ver niet alleen de schuldige in deze.
Het is echter niet onze bedoeling thans
over deze kwestie uit te wijden of eene
polemiek daarover te openen. Wi) wenschten
slechts, herinnerende aan ons standpunt iD
deze, er uitdrukkelijk op te wyzen dat onze
meening omtrent dit punt voor ons geen
beletsel is om te waardeeren elke poging,
die wordt aangewend om meerdere bekend
heid te geven aan de treurige gevolgen van
drankmisbrnik.
Op dat punt kan niet genoeg gewaar
schuwd worden.
Hoe meer men die noodlottige gevolgen
den volke verkondigt; hoe meer men aan
toont dat ook on3chuldigen voor een groot
deel slachtoffer worden van eene afschuwe
lijke gewoonte, waartoe men zoo licht ge
raakt hoe meer kans er bestaat dat de
oogen van het publiek worden geopend; de
overtuiging veld wint dat men het drinken
laten moet èn voor zich zeiven maar ook
Voor het geluk van anderen, van zijne kin
deren.
Voorbeelden uit het dagelijksch leven,
zij werken vaak heilzaam en krachtiger dan
tal van redeneeringen.
Die overtuiging spoorde ons san een paar
grepen te doen nit een goed boekje, dat
men ons onlangs zond „met beleefd verzoek
tot aankondiging en bespreking"
Voor velen draagt al wat tegen hun ge
woonte strijdt, of huu slechte gewoonte aan
tast, het kenmerk van ziekelijkheid.
Dat is een niet te verdedigen zwak.
Duizenden zijn er die, omdat sterke drank,
in welken vorm ook, hun smaak streelt en
hun genot verschaft, den staf breken over
Over den alcohol en zijne werking door
F. U. Schmidt. Uitgegeven door de Neder-
landeche Vereeniging tot afschaffing van sterken
firdnTf.
al wat het bestrijden van drankgewoonten
tot doel heeft.
Dit is op zijn beurt ook verkeerd.
Wie misbruik maakt, heeft stellig noodig
dat bij wete waartoe zijn zwak hem voeren
zal of hoeveel ellende daaruit in de toekomst
ontstaat. Die kennis kau tot nadenken en
tot inkeer leiden. En voor hem, die een
gewooD, een matig gebruiker mag heeten,
is het even nuttig eens te weten wat mis
bruik ten gevolge kan hebben en hoe goed
het is zich niet verder te laten voeren.
Wjj zullen niet zeggen, dat het boekje als
volksgeschrift doel kan treffen. Daarvoor is
het te uitvoerig, vaak te geleerd.
Maar als zoodanig is het zeker ook niet
bedoeld.
Nuttig kan het echter wel zijn voor hen,
die nu en dan eens iets in het algemeen
belang willen opmerke.D, om daaruit een en
ander bekend te maken. En als de pers dat
deed, zou zij zeker een goed werk verrichten.
Het werkje bevat acht hoofdstukken, waarin
achtereenvolgens worden behandeldde alco
hol en de alcoholhoudende drankendrie
voorname levensverrichtingen; de alcohol
houdende dranken en hun voedingswaarde;
de alcohol en zijn werkiDg op het zenuw
stelsel verdere werking van den alcohol en
de alcoholhoudende drankende alcohol en
het kindalcohol en levensduuren alcohol
bij zieken en zwakken.
Uit dit alles trokken onze bijzondere
aandacht de hoofdstukken zes en acht>
waarbij de invloed van alcohol op kinderen,
zieken en zwakken wordt besproken.
Hierbij staan wij voor slachtoffers van
slechte gewoonten, die totaal onschuldig
zijn; op wie, ongelukkig genoeg!, die ge
woonten worden overgeplant of die, zonder
dat zij zei ven dit kunnen beletten, de
nadeelige gevolgen van drankgebruik of
drankmisbrnik ondervinden.
Het is in de eerste plaats een gevaarlijke
gewoonte om, zooals meermalen gebeurt,
vooral by feestelijke gelegenheden, kinderen
reeds vroeg alcoholische dranken te geven
of te laten proeven. Een jongetje van vijf
jaren, dat geregeld van zijn moeder 's mid
dags en 's avonds een derde tot een half
glas rooden wijn kreeg, werd 'b nachts boe
langer hoe onrustiger. Het kreeg aanvallen,
waarbij het angstig was en gilde. Hetzelfde
had plaats met een meisje van ongeveer
denzelfden leeftyd dat, op raad van den
geneesheer, twee maal daags een likeurglas
Malaga had gekregen. Ook bij haar deden
zich ernstige verschijnselen voor; het werd
prikkelbaar, en leed aan onwillekeurige,
trekkingen der spiereu. Die kinderen werden
eerst beter nadat met het huu toedienen
van die dranken was opgehouden.
Dat de invloed van het gebruik van
sterken drank door de moeder op het kind
groot is, ligt voor de hand.
Sterk sprekende voorbeelden komen in
het boekje voor om te bewijzen hoe het
kroost der drinkers veel ten achteren is bij
dat der matigenj en hoe ellendig het lot is
van familiën, waarvan vader of moeder of
beiden zich aan drinken Bchuldig maken.
een onderzoek, ingesteld bij twintig
familiën, waarvan tien nit drinkers en tien
uit matige personen bestonden, bleek dat
by de eerste slechts 17l/a oer kinderen
uormaal waren tegen 82 bij de laatsten.
P ösch vond onder 97 kinderen van drinkers
slechts 14 gezonde; en Dagobert w
verhalen van een drinker, van wiens elf
kinderen er 9 aan stuipen overleden.
Van de verschillende treurige familie-
tafereelen, die daarvan het gevolg waren,
zullen wij onzen lezers maar geen schildery
ophangen.
Wij verwijzen daartoe naar het boekje zelf.
En al moge het misschien waar zyn, dat
ook audere oorzaken voor die treurige feiten
te vinden zijn; dat, zij 't ook met
goede bedoeling, ook in deze wel eens sterk
overdreven wordtdat veel aan het gebruik
of het misbruik van sterken drank wordt
geweten dat niet geheel op rekening daar
van is te stellente ontkennen valt het
niet dat die drank een droeve rol in ons
maatschappelijk leven speelten dat daaraan
vooral te wijten is dat „onze maatschappij
langzamerhand gaat bestaan nit een steeds
grooter wordend aantal abnormale menschen.
Dat het groote werk, dat de twintigste eeuw
geroepen zal zyn te doeD, een menschen-
gealacht vindt, onbekwaam tot 't volvoeren
van die reuzentaakDat bet uitroeien van
het alcoholisme met den dag moeilijker wordt
tot schynbaar reeds onmogelijk toe
Eu zijn de gevolgen niet een in de
kinderwereld eaorss Kjlen, een ontberen
van licht en lucht, van voedsel en kleeding,
van woning en opvoeding, een gsm ia aan
liefde en hartelijkheid en warmte, van de
atmosfeer, waarin onze heerlijke jeugd moet
lyen
,0, men bedenke het toch Ea waar
zoovele medici, alle moralisten, alle psycho
logen en opvoeders in dec waren zin des
woords, hun waarschuwende stem hebben
laten hooren, daar sla men er toch acht
op. Daar breke meu toch met den eeuwigen
sleur en zegge het vooroordeel en de mode
de ellendig slaafscbe hulde op."
Met de aangehaalde feiten voor oogen
vragen wij, of een wetgever niet gerechtigd
is te zoeken naar middelen otn het drank
misbrnik, zooveel dit in zijn vermogen is,
tegen te gaan Dit doende, handelt bij in
het belang der maatschappy, hetwelk eischt
beperking van een kwaad, dat oponzegan-
sche samenleving, op het toekomstige geslacht
zoo'n heilloozen invloed uitoefent.
Daarbij de juiste grens te vinden is zeker
moeilijkniet altyd is men even gelukkig
in hel uitdenken, het toepassen van prac
tische middelen die tot bet goede doel kun
nen leiden. Maar daarom nog behoeft men
niet met minachting of af keuring te gewagen
van zulke pogingen.
De steen der wijzen is in deze ook nog
niet gevonden.
Een gelukkig verschijnsel vinden wij het
in elk geval, dat het besef der noodzakelyk-
heid om tegen het drankmisbruik te strijden
meer en meer doordringt en dat o. a. onder
de werklieden op den voorgrond staat het
loffelijk streven om zich meer en meer te
onthouden.
In de zitting van Dinsdag middag is art.
124 van het wetsontwerp nopens den persoon
lijken dienstplicht aangenomen, zoodat denum-
merverwi8seling voor het blijvend godeelte is
toegelaten, doch in dien zin gelijk door den
minister van oorlog is gezegd dat alleen
geruild zal kunnen worden tusschen miliciens
van denzelfden graad, dus tusschen sergeants
met sergeants, korporaals met korporaals enz.
Na deze beslissing kwam het onderwerp der
vrijstelling van de geestelijken aan de orde.
Zoowel de heer Pyttersen als de heer Troelstra
wilden die vrystelling doen vervallen en heb
ben in dien zin amendementen ingediend, tot
verdediging waarvan een beroep werd gedaan
op het beginsel van scheiding van Kerk en
Staat, een beginsel dat, volgens den heer
F. van Bylandt, door de bestendiging der vry
stelling in geenendeele wordt aangerand.
Uit een beginsel van geiykheid wilden de
heeren Van Bylandt en Visser, waar de regee
ring onder de vry te stellen personen ook de
R. K. ordebroeders wil begrijpen, deze vrystel
ling ook zien uitgestrekt tot de diaconen, nl.
de Protestantsche liefdebroeders, die zich even-
de R. K. ordebroeders aan de dienende
liefde wijden.
Het debat wordt heden voortgezet; het
woord is dan het eerst aan den heer Schaepman.
(Men zie Laatste Berichten.)
OIT STAD EN PROVINCIE.
Bij kon. besluit is benoemd tot directeur
van het post- en telegraafkantoor te IJ zen-
dij ke N. J. Buwalda, thans commies der tele
graphic 2de kl.
Dit bericht werd nog in een deel der oplaag
van ons vorig nommer opgenomen.
BENOEMIXGM ENZ.
Bij kon. besluit:
is aan dr J. A. C. Oudemans, met ingaDg van
20 September 1898, eervol ontslag verleend ais
hoogleeraar in de faculteit der wis- en natuur
kunde aan de Rijks universiteit te Utrecht,
met dankbetuiging;
is benoemd tot hoogleeraar in de faculteit
der wis- en natuurkunde aan die universiteit,
om onderwijs te geven in de sterrenkunde en
de waarschijnlijkheidsrekening, dr. A. A. Nij-
land, observator aan de sterrenwacht te Utrecht;
en is, met ingang van den dag waarop de
hoogleeraar dr A. A. Nyiand zijne lessen zal aan
vangen, de hoogleeraar in de faculteit der wis*
en natuurkunde aan die universiteit dr W.
Kapteyn ontheven van het geven van onderwijs
in de waarschijnlijkheidsrekening
zijn bevorderd tot commies der telegraphie
3e kl. H. Jonxis, W. F. van den Berkhof, H.
van den Heuvel, F. M. Roeterink en L. Cahn
allen thans commies 4e kl.
is de heer mr C. van Vollenhoven benoemd
tot adj .-commies bij het depart, van koloniën.
De ministers van marine, koloniën en bin-
nenlandsche zaken verleenen deze week geene
audiëntie.
TIFEKHE HAKER,
Persoonlijke dienstplicht.
Door de regeering is bij nota van wyziging
voorgesteld aan art. 7 van het gewijzigd ont
werp van wet een tweede zinsnede toe te voe
gen, luidende als volgt:
„Na het in werking treden der tegenwoor
dige wet worden de artt. 116 en 117 der wet
betrekkeiyk de nationale militie niet toegepast
op lotelingen, behoorende tot de lichting van
1898."
Deze bepaling wordt voorgesteld, opdat be
doelde lotelingen niet achterstaan bij hunne
mede-lotelingen van dezelfde lichting, want,
terwyl de lotelingen, die vóór 1 September
1898 krachtens de tweede zinsnede van art. 117
der wet betrekkeiyk de nationale militie aan
de beurt van oproeping kwamen of komeD,
ingevolge art. 69 dier wet bevoegd waren of
zijn om zich in dienst te doen vervangen,
zouden zy, die na genoemden datum ter inlijving
zouden zyn op te roepen de gelegenheid
biertoe missen,
Als bestuursleden werden herkozen de heeren
H. Kramer en D. Elscot, terwyl in de vacature
ontstaan door het overiyden van den heer W.
Koole, gekozen werd de heer J. J. van Houten.
Door de liberale kiesvereeniging Burger'
plicht te Bruinisse zyn tot candidaten
voor het lidmaatschap der Provinciale Staten
van Zeeland gekozen de aftredende heeren mr
A. J. F. Fokker en mr J. C. van der Lek de
Clercq te Zierikzee en B, G, van der Haye te
Ouwerkerk.
Dinsdag, den 3en kermisdag, werd te
Hulst door de club Hulst- Velo een wedstrijd
voor de leden gehouden in langzaam en snel-
rijden. Prijswinners waren voor langzaam
rijden de heeren J. Adriaanse, die een wekker
en Em. Callenfels, die een sigarenpijp ontving
voor snelryden over 3000 M. de heeren C.
Wauters, die een cyclometer, en Ant. Wouters,
die een parapluieatander won hun tijd was
respectieveiyk 6.05 en 6.25 m.over 9000 M.
en 25000 m. waren dezelfde heeren winner
met den tijd van 21.33 M. en 60.30 en 60.35
m. De eerste ontving een patère velo en een
zilveren medaille, de laatste een groote pomp
en bronzen medaille.
Al zijn wij overtuigd, dat de aanstaanden
Vrijdag te houden vergadering der liberale
kiesvereeniging Eendracht maakt macht alhier
voldoende belangstelling zal wekken, toch u
nen wij dat het niet overbodig is om de leden
eraan te herinneren dat, in verband met het
stellen van candidaten voor de aanstaa
verkiezing van leden der Provinciale Staten,
de tegenwoordigheid van velen hoogst ge-
wenscht is.
- Vrijdag a., des avonds te zeven uren, zal
op het Molenwater alhier door het muziek
korps der d.d. schuttery, luitenant-kapelmeester
de heer Jan Morks, het volgende programma
worden uitgevoerd
Entre Camarades, Marche, FaustLa Couronne
War, Ouverture, KahntoAuf glückes W~o<
Walzer, Waldteufel; Fantaisie sur l'opéra
comique Les Mousquetaires au Couvent, Varney
Jubelouverture, Baoh Andante, Montagne;
Fantaisie Militaire, Morks en Barataria-Marsch
Sullivan.
- Dinsdag middag viel te Vlissingen
een twaalfjarig knaapje van een ladder. Het
kind kreeg hersenschudding en men vreest voor
zyn leven.
Men schrijft ons nit Goes:
Langen tijd werd door de schippers van
diepgaande schepen geklaagd over de ondiepte
der buitenhaven aan het Goesche Sas. Thans
is dat verbeterd.
Was er vroeger met gewonen laagwaterstand
op sommige plaatsen slechts één voet water,
zoodat meestal buitenliggende vaartuigen op
halftij moesten wachten, nu is de diepte bij
gewonen lagen waterstand zes voet, zoodat nu
ten allen tijde kan geschut worden.
Vijf dagen werkens, met een door stoom ge
dreven baggermachine, is noodig geweest voor
deze nuttige verbetering.
Naar wij vernemen, kan ook Bpoedig ver
wacht worden dat by het einde van de
buitenhaven de boei, die daar vroeger lag,
weer geplaatst wordt.
Deze ton doet dien3t, om, ook by sterken
oosten wind, naar buiten geschutte schepen, met
een per sloep uitgebrachte iyn, op stroom te
kunnen breDgen.
Reeds moet het loodswezen door het ge
meentebestuur aangezocht zijn dit werk uit te
voeren.
Te Colynsplaat is Maandag de blik
sem geslagen in het dak van een timmermans
winkel, waar enkele pannen verbrijzeld werden
terwijl tezelfder tijd bij een landbouwer onder
die gemeente eene koe door het hemelvuur ge
dood werd. Deze schade wordt door assurantie
gedekt.
Op de Maandag in het Huts van Nassau
te Zierikzee gehouden gewonejaarlljksche
vergadering der vereeniging Onderling Hulp
betoon bleek uit de rekening over het afge-
loopen jaar dat f 2627.80 werd ontvangen en
f 2465.43 uitgegeven; het batig saldo bedraagt
dus 162.37.
Het ledental bedraagt 403.
RECHTSZAKEN.
Kantengerecht te Middelburg.
Heden (Woensdag) zyn veroordeeld
wegens het laten staan van een trekdier :L.
d. R., Grijpskerke, tot 1 b. s. 1 d. h.opge
ven van een valschen naamJ. S., Goes, tot
f 5 b. s. 3 d. h.beschadigen van de steen
glooiingC. C. Cz., D. C. Cz., M. d. N. Bz.,
Arnemuiden, tot f 2 b. s. 2 d. h.schuren van
de straatP. R., M. C. d. V., Middelburg, tot
f 0.50 b. s. 1 d. h.wateren buiten de bakken
J. S., Goes, tot f 1 b. s. 1 d. h.
Verder wegens dronkenschap: I. L.,L. v.E.,
G. B., A. V., D. v. d. P., Middelburg, I. B.,
Vlissingen, J. G., Koudekerks, tot f 1 b. s. 1
d. h., W. v. H., G. H., J. L., A. BMiddel
burg, J. M., Vlissingen, tot f 2 b. s. 2 d. h.,
A. J., N. J. F., W. J. P., Middelburg, A. d. V.,
Vlissingen, tot f 3 b. s. 2 d. h., T. N., Mid
delburg, tot 2 dagen b., J. J. v. H., Middel
burg, tot 3 dagen b., H. V., Vrouwepoider, tot
5 dagen h., C. I., Middelburg, tot 2 X 2 dagen
h., J. C. H., Middelburg, tot 3 X 1 week h.
Bekrachtigd, met wijziging van de straf van
hechtenis iu boete vau f 6 b. s. 1 d. h., is bet
vonnis tegen K. W., Vlissingen, bij verstek
gewezen, waarvan de beklaagde was gekomen
in verzet.
ONDERWIJS.
Na een korte ongesteldheid overleed Dins*
ig te Leiden, in den ouderdom van 83 jaar,
dr J. J. Prins, oud-hoogleeraar bij de faculteit
der godgeleerdheid aan de universiteit aldaar.
- Uit het verslag der plaatseiyke commissie
van toezicht op het lager onderwys in het
HaarlemsGhe gemeente-verslag neemt de H. Crt
deze eigenaardige byzonderheden over.
De heer C. de Vries, hoofd der kostelooze
school C, werd benoemd tot hoofd der derde
tusschenschool, die op het Leidscheplein.
Van de 739 leerlingen van de kostelooze
school gingen 567 met hem mede en verkozen
liever schoolgeld te betalen dan hun onder*
zer te verlatende ouders wilden hun kin*
deren niet aan de leiding van het hoofd ont»
trekken, die tot heden het onderricht van hun
kinderen had behartigd.
De ouders toonden dus het onderwys zeer
te waardeeren.
Verschillende Berichten.
In de Dinsdag te Amsterdam gehouden
algemeene vergadering van de Vereeniging tot
opvoeding van halfverweesdeverlaten en Hen'
waarloosde kinderen in het huisgezin werd
medegedeeld dat de bonw van een nieuw
doorgangshuis mogeiyk is geworden door de
mildheid van den heer P. W. Janssen, die der
vereeniging de kapitale som van f 7000 heeft
geschonken. Voor den bouw is aangekoch6
een terrein te Bussum met een oppervlakte van
5700 M3.
Bij een Dinsdag te Amsterdam gehouden
schilderijenveiling van stukken uit verschil*
lende nalatenschappen werd een klein stukje
van Mauve Schelpenvisscher verkocht voor
f 10.000, terwijl voor een eveneens klein
schilderytje van Jacob Maris Stadsgezicht
f 7300 werd betaald.
Voor de uitvoering van bet Nedertandsch
Oymnastiekverbond, die te Amsterdam by ge
legenheid der inhnldigingsfeesten zal gegeven
worden, hebben zich reeds 62 vereenigingen
aangemeld.
Onder leiding van den heer Horsman uit
Krimpen aan de Lek, werd Dinsdag te Utrecht
eene byeenkomst gehouden van een dertigtal
graan-, schors- en pelmolenaars, waarin besloten
werd tot oprichting van een Algem. Nedert,
Molenaarsbond, die ten doel heeft door alle
gepaste middelen verbetering te brengen in de
positie der genoemde molenaars en behartiging
hunner belangen. Men zal bet doel trachten