MIDDELBURGS» COURANT.
N°. 118.
141° Jaargang.
1898.
Zaterdag
21 Mei.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Frjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.E
Afzonderlijke nnmmers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 20 Mei 8 u. vm. 54 gr. 12 u 56 gr.,
av. 4 u.57 gr. F. Verw. Oosten wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiön20 cent per regel. Geboorte- dood- en allo andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elko regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regelj
Grooto letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te
Agenten.
Te Zierikzee: A. C. de Moolj, te Tholcn: W. A.
VAN NIEUWEKHÜIJZEN.
Middelburg 20 Mei.
Een dreigend onweertje
is er Woensdag in de Tweede kamer komen
opzetten by de behandeling van het wetsont
werp tot opheffing van de dienstvervanging.
Het gold de vraag: Zal bij het big vend ge
deelte nummerverwisseling worden toegestaan
De regeering wenscht dit, en de minister
van binnenlandsche zaken vooral leverde daar
voor een zeer krachtig pleidooi. De heeren Van
Kol, Kerdijk en De Ras vinden dit echter
onrechtvaardig.
Eerstgenoemde heeft daarom een amende
ment voorgesteld om die verwisseling uit de
wet te lichten, voeral op grond der sociale
rechtvaardigheid.
De regeering verzette zich sterk daartegen
en de commissie van rapporteurs ontraadde de
aanneming ervan, al is zij in gevoelen verdeeld.
Volgens Het Vad. gaf de minister Goeman
Borgesius, die o. a. opmerkte, dat de wet er
onnoodig impopulair door zou worden, daarmee
misschien een onvoorzichtige vingerwijzing. De
aanval van sociale-rechtvaardigheidskoorts bij
den heer De Ras en de bijzondere belangstel
ling, in 't algemeen van katholieke zijde voor
bet amendement getoond, geven te denken. „Dit
populariteits-argument achten wij intusschen
niet zeer sterk", zegt de Overzicht-schrijver
van dat blad. „Met recht kon de heer Kerdijk
daartegenover stellen, dat de wet in andere dan
gegoede kringen in. populariteit zou kunnen
winnen. Maar eischt hier werkelijk de sociale
rechtvaardigheid gelijkstelling Op gevaar af
van wederom van ondoorgrondelijkheid in de
wegen onzer sociale politiek beticht te worden,
wagen wij het te betwijfelen. Ten onrechte
beweerde de beer Van Kol, dat alle argumenten,
door de regeering zelf tegen plaatsvervanging
aangevoerd, ook op deze nummer verwisseling
toepasselijk waren. Want nimmer heeft de
regeering beweerd, dat geen enkele dienst
voor geld af koopbaar kan of mag zijn.
Niet de plicht om bet vaderland te ver
dedigen, noch ook de plicht tot oefening om
voor die taak in staat te worden gesteld, maar
waarom niet de diensten, die de Staat in meer
dere of mindere mate nog schgnt noodig te
hebben, als het gros der miliciens naar huis
kan gaan en allen voldoende geoefend zijn
Er ligt zeker eenige bardheid in voor hem,
die ook gaarne zich wilde doen vervangen,
maar die er geen geld voor heeft. Maar er is
nu eenmaal zooveel, wat wie geld heeft zich
aanschaffen kan, wie geen geld heeft nietis de
Staat verplicht door zijn wetgeving daar in
alle geval tegen in te gaan Er schijnt hier
te minder reden voor, omdat hier nu werkelgk
eens een geval is, waar het aantal, dat ver
vangiDgsdiensten wil doen, zeker groot is, en
waar het geld in werkelgkheid in goede han
den komt. Zeker, er zgn er ook van hen, die
geen plaatsvervanger kunnen betalen, wien
het zeer ongelegen komt in dienst te blijven,
maar eischt nu de sociale rechtvaardigheid te
hunnen pleziere, ook den meer gegoede dezelfde
teleurstelling te bereiden, en hen, die gaarne
voor geld zou willen blijven, naar huis te
sturen? Wij zien het niet in."
Wij gelooven dat onze geachte collega bier
eigeniyk wel wat al te ingenieus is in het
zoeken van gronden tot verdediging van het
regeeringsvoorstel.
Er is, dunkt ons, juist zeer veel te zeggen
voor het amendement-Van Koldoor de opmer
kingen van Het Vad. zijn wij dan ook nog
niet overtuigd, dat aan de eischen der sociale
rechtvaardigheid niet het best wordt voldaan
door aanneming van zijn voorstel.
Maar jammer zou het zijn als daardoor weer
een kink in de kabel kwam en de aanneming
van het wetsontwerp, waarvan de tof stand-
koming door zoovelen gewenscht wordt, ge
vaar liep.
Regeering en de voorstanders van het ont
werp dienen, dunkt ons, beiden te geven en
te nemen.
Er wordt in deze toch al reeds genoeg ge
streefd naar tegemoetkoming aan veler wen-
schen zelfs meer dan ons lief is dat ook
inzake die verwisseling wel naar een middel
mag gezocht worden, om de beide partijen tot
elkaar te brengen.
Er schijnt dan ook een tusachenvooTStel in de
maak. De meerderheid der rapporteurs, die veel
voelde voor het amendement-Van Kol, heeft
met belangstelling kennis genomen van
gekondigd voornemen der regeering, om het
big vend gedeelte in twee groepen te splitsen,
die beurtelings zouden opkomen. Zoo de regee
ring dit denkbeeld in de wet zelf wilde be
lichamen, zou de meerderheid de vrijheid van
nummerverwisseling minder hinderlgk achten.
Misschien, dat hiermede een weg gevonden is
voor de regeering om het artikel zóo te redi-
geeren, dat zij van een flinke meerderheid ze
ker is.
Het is te hopen.
Dan is er kans dat Dinsdag a. het onweer
afdrgft.
Verwaarloosde kinderen.
Vanwege de Maatschappij tot Nut van H Al
gemeen is wederom een uitvoerig rapport ver
schenen, en wel een over Het vraagstuk
n de verzorging der verwaarloosde
kinder en.
Het is bewerkt door de heeren mr J. A. Levy,
P. H. Hugenholtz jr, jhr mr A. J. Rethaan
Macaré en Th. Nolen. Laatstgenoemde was
rapporteur.
Het geldt hierbij dus weer een nuttige zaak,
een kwestie van den dag, waarvoor deze maat
schappij de aandacht vraagt. Het rapport bevat
tal van belangrijke mededeelingen omtrent het
geen in ons land en in het buitenland wordt
verricht in het belang van de verwaarloosde
kinderen.
Verder is een hoofdstuk gewijd aan de ver
beteringen, die op dat gebied in Nederland
gewenscht en waarvan de meeste reeds hekend
zijn, o.a. die betreffende beperking der ouder
lijke macht, het straffen van kinderen voor
kleine vergrijpen, het beschermen der jeugd,
de zorg voor onechte zeer jonge kinderen, voor
verwaarloosde kleinen, het schoolgaan, vooral
van schipperskinderen; altemaal punten, waarop
de aandacht reeds herhaaldelgk is gevestigd en
waarheen het streven tot verbetering van ver-
eenigingen en hoogere colleges reeds is gericht.
In verband met dit rapport zal het hoofd
bestuur der Maatschappg op de a. algemeene
vergadering het volgende voorstel van urgen
tie doen:
De algemeene vergadering, van oordeel, dat
pogingen, die hier te lande worden aan
gewend om de verwaarloozing der jeugd krachtig
tegen te gaan, de sympathie en medewerking
der Maatschappij ten volle verdienen, besluit:
I. aan het hoofdbestuur op te dragen, zich
namens de Maatschappg te wenden tot de
regeering, met hét verzoek, de indiening der
bij de troonrede aangekondigde wetsontwerpen
tot betere bescherming en berechting van het
kind zooveel mogelijk te willen bespoedigen;
II. de verwachting uit te spreken, dat bg
die wetsontwerpen
de ouderlijke macht de in het belang
van bet kind noodige beperkingen zal ondergaan:
de strafrechter zal gemachtigd worden,
bij het bepalen der maatregelen, die hg in het
belang van het schuldige kind en in dat der
maatschappg noodig zal achten, niet langer
rekening te houden met het antwoord op de
vraag, of het kind al dan niet met oordeel des
onderscheids heeft gehandeld;
c. de rechter de bevoegdheid zal erlangen
het kind met eene berisping vry te laten
d. de leeftijd, heneden welke het kind niet
strafrechterlijk mag worden vervolgd, hooger
gesteld en, in verband daarmede, de middelen
van tucht, die de wet ter beschikking van
ouders en voogden stelt, versterkt en beter
geregeld zullen worden;
e. op kinderen beneden 14 jaar, die tot ge
vangenisstraf of hechtenis veroordeeld zgn,
toepassing van afzonderlijke opsluiting niet
onvoorwaardelijk uitgesloten blijve
f. do politie de bevoegdheid erlange om,
onder toezicht der rechterlijke macht, doch
buiten eigenlijk rechtsgeding, rondzwervende
of bedelende kinderen in opvoedingsgestichten
te doen plaatsen
g. exploitatie van kinderen worde tegen
gegaan
h. de opvoeding van verwaarloosde kinde
ren, voor zoover ze niet in rijksgestichten
plaats heeft, onder de noodige waarborgen worde
toevertrouwd aan vereenigingen die voldoen
aan by algemeenen maatregel van inwendig
bestuur te stellen eischen en zich onderwerpen
aan staatstoezicht;
III. aan het hoofdbestuur op te dragen het
in 't leven roepen eener zelfstandig werkende
vereeniging, die ten doel heeft, den toestand
Ingeval v6or 1 Juni bedoelde wetsontwerpen
bekend zijn, zal it vooiBtel suo II alsnog dienover
eenkomstig door het hoofdbestaur worden gewjjzigd.
der verwaarloosde jeugd in Nederland te ver
beteren, door
het bevorderen van pogingen die ten
bate dezer kinderen worden aangewend
b. bijeen te brengen en in zoo ruim moge
lijken kring te verspreiden alle inlichtingen
die van nut kunnen zgn voor ieder die zich
het lot van verwaarloosde kinderen wil aan
trekken
c. zich beschikbaar te stellen als tusschenper
soon voor alle personen en instellingen, zonder
onderscheid van geloof of richting, die de
belaDgen van verwaarloosde kinderen wenschen
te behartigen;
samenwerking te zoeken met en desge
vraagd, advies te geven aan staat, provinciën
en gemeenten omtrent alles wat strekken kan
tot bevordering van de belangen der verwaar
loosde kinderen
IV. het hoofdbestuur uit te noodigen, eene
commissie van vijf leden te benoemen aan wie
zal worden opgedragen, het tot stand komen
eener vereeniging, als onder III bedoeld, voor
te bereiden en te verzekeren
V. ter bestrgding van de kosten, op een en
ander vallende, op de begrooting uit te trek
ken een bedrag van f 1000.
Met waardeering voor het streven der Maat
schappij ook in deze, veroorloven wij ons de
vraag of het wel gewenscht is om opnieuw
eene vereeniging in het leven te roepen.
Hemel, er zijn al zoovele vereenigingen in
ons land, zelfs in het belang van het doel, dat
de Maatschappij nu voor oogen heeft. Zoo
heeft men o. a. ook de in 1894 opgerichte
Vereeniging tot opvoeding van half verweesde
verwaarloosde of verlaten hinderen in het huis
gezin en de vereeniging Pro Juventutewaarop
wij dezer dagen wezen.
En vele vereenigingen lgden, door gebrek
aan onvoldoenden steun, een kwgnend leven.
Tal van haar ondervinden bovendien ook wei
nig belangstelling in den vorm van medewer-
ng-
Zou het niet voldoende zijn en toch krach-
tigen invloed uitoefenen, wanneer het hoofdbe
stuur der Maatschappij zelf de teugels in handen
hielden telkens en telkens weêr, in samenwer
king met andere vereenigingen, wier werk
kring door steun en aandrang van de Maat
schappij wellicht ware uit te breiden de
aandacht vestigde van de regeering en van
verschillende colleges op de eischen der nood
zakelijkheid tot oplossing van het belangrijk
vraagstuk, waarop zij nu weêr wijst.
Trouwens het zal haar, zonder afzonderlijke
vereeniging, aan medewerking ook niet ont
breken.
Of is het de bedoeling slechts een afzonder
lijke commissie te benoemen, aan wie de zorg
voor dat vraagstuk wordt opgedragen?
Dan hebben wij daarmee vrede.
Als men maar weêr niet een nieuwe veree
niging, met hare contributies enz., in het leven
roepe
Dat zou, dunkt ons, de doodsteek zijn voor het
)ede pogen der Maatschappij op dit gebied.
Weinig vertrouwen.
Nu de verkiezingen voor de Provinciale
staten voor de deur staan, heeft het orgaan
van jhr mr A. F. de Savornin Lobman een
balletje opgeworpen over het samengaan met
de katholieken. Of, beter uitgedrukt, geeft
het lachjes en lonkjes aan dezen om hun steun
te verwerven.
Die zou bovendien zoo goed verleend kunnen
worden bij het ontwerp op den leerplicht.
Alsof de gevoelens daarover onder l eide par
tijen onderling niet verdeeld zijn
Aan katholieke zijde, geleerd door de erva
ring, waarhij meermalen is gebleken dat men
op wederkeerige hulp weinig of niet rekenen
kan, is men zoo voorzichtig niet grif op dit
idee in te gaan.
De Residentiebode wil eerst vaste stekken
stekenhet vertrouwen in de hulp der bond-
genooten ontbreekt natuurlijk. Vóór men dus
aan die zijde helpt om eene anti-liberale coalitie
tot stand te brengen, „dient er met volkomen
openhartigheid, met volkomen beslistheid tevens
onderhandeld te worden, opdat men wete waar
men aan toe is."
En dan is men nog niet zeker van de hulp.
Bij slot van rekening laten de anti-revolu-
tionnairen de katholieken toch in den steek.
BENOEMDiGM MZ.
Bg kon. besluit:
is aan den luit. t./z. late kl. H. M. van Bem-
melen, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
uit den zeedienst;
zgn opnieuw benoemd tot leden van het
college voor de zeevisscherijon de heeren mr E.
N. Rahusen, S. Veen Valck, A. Pot, C. J. J.
H. van Kempen en dr C. K. Hoffmann
is de heer dr J. Bardacb, tijdelijk, d. i. voor
den tijd van vijf jaren, benoemd en aangesteld
tot off. van gezondh. 2de kl. hij het pers. van
den geneesk. dienst van het leger in N.-I.
De verkiezing voor een lid van de Tweede
Kamer in het kiesdistrict Tilburg, noodig door
het overlijden van den heer mr B. M. Bahlmann,
is bepaald op Dinsdag 31 Mei, de stemming,
zoo noodig, op Dinsdag 7 Juni, en de herstem
ming, zoo noodig, op Dinsdag 14 Juni.
In de St. Ct. zijn opgenomen de voorwaar
den van den wedstrijd door de Belgische
regeering uitgeschreven tusschon uitvinders van
een deeg voor stekjes zonder witten phosphor.
Premie van 50.000 frank.
Door den minister van waterstaat enz. is
eene commissie ingesteld, ten einde te onder
zoeken, of het, ter vermindering van brandge-
geva&r, wenachelgk is, hier te lande wettelijke
voorschriften te geven omtrent vervoer, opslag,
verkoop en gebruik van petroleum, met op
dracht van dat onderzoek verslag uit te brengen,
eventueel met bijvoeging van ontwerpvoor
schriften.
In die commissie zijn benoemdtot lid en
voorzitter mr M. J. Pijnappel, lid van de
Tweede kamer te Amsterdam tot leden dr S.
Hoogewerff, hoogleeraar aan de polytechnische
school te Delft; dr C. A. Lobry de Brnyn,
hoogleeraar aau de universiteit te Amsterdam
mr J. C. de Marez Oijens, administrateur bij
het dep. van waterstaat enz. te 's-Gravenhage
S. J. R. de Monchy, lid der handelsvennoot
schap pakhui8meesteren te Rotterdamtot
secretaris, jhr S. van Citters, hoofdcommies bij
het dep. van waterstaat enz. te 's-Gravenhage.
UIT STAD EN PROVINCIE.
In verband met het minder gunstige
weder ia de op Donderdagavond bepaalde
muziekuitvoering op bet Molenwater alhier
niet doorgegaan. Zg zal nu plaats hebben op
Vrgdag den 27dezer.
In eene Woensdagavond gehouden ver
gadering van de vrijzinnige kiesvereeniging
Algemeen belang te Vlissingen werden bij
acclamatie als candidaten voor het lidmaat
schap der Provinciale staten in het district
Vlissingen gesteld het aftredend lid, de heer
W. A. graaf van Lynden, en, inplaats van den
heer D. A. Dronkers, die aan de beurt van aftre
ding is doch niet voor eene herkiezing wenscht
in aanmerking te komen, de heer H. P. den
Bouwmeester, wethouder te Middelburg.
Dit geschiedde in overleg met de kiesver-
eenigingen te Souburg en Westkapelle.
Tot bestuursleden, in de plaats van de af
tredende heeren Van der Bilt en Janszen, wer
den benoemd, resp. met 15 en 16 van de 2i
stemmen, de heeren mr Bisschop en Geelhoed.
De uit Oost-Indië teruggekeerde le-luit.
D. van Dijk, die bij het 3e reg. inf. is inge
deeld, komt te Vlissingen in garnizoen.
Woensdag middag omstreeks drie uren
kreeg een boerenarbeider, die onder Arne-
muiden op het land werazaam was, een toe
val, tengevolge waarvan hij op de plaats dood
eef.
De man, M. G. geheeten, ongeveer 60 jaar
oud en gehuwd, leed aan eene borstkwaal.
Door ingelanden van den polder 's Graven
polder is, op eene Woensdag te 's Graven
polder gehouden vergadering, besloten zich
te vereenigen met het idee om vroonen aan te
slaan in de lasten voor onderhoud van wegen,
mits die vrijlanden vruchtbaar zijn.
Een voorstel van het bestuur om aan het
request van de gemeente 's Gravenpolder ge
hoor te geven en den post voor afkoop tollen
en onderhoud wegen van 114 op 225 te
brengen, werd op voorstel van een deraanwe
zigen, in verband met mogelijke wijziging van
art. 102 van het polderreglement, aangehouden
tot het volgend jaar.
De bijdrage van den polder aan den calami-
teuzen Willem Anwapolder was geschrapt, om
dat het bestuur van dezen polder gemeld had
de bgdrage vooreerst niet noodig te hebben.
Toch besloot de vergadering dien post te be
houden, daar ieder oogenblik de bijdrage
yoor de oeververdediging noodig kou zijn.
De waterpenningen werden van 4 op 2.75
gebracht, daar de laatste schuld van den polder
Wissekerke herhalen wij deze mededeeling,
omdat het desbetreffende bericht in ons nom-
mer van Dinsdag onjuist en onvolledig was,
wijl door een vergissing zijnerzijds nit ziju
copie een regel was weggelaten.
Door ingelanden van het waterschap
St. Maartensdijk werd het dijkgeschot voor de
verschillende polders bepaald als volgtOude
land f 9.60, Middelland f 4.60, Noord f 8.60,
Uiterst Nieuwland f 4.60, Groote en Kleine
Landekens f 3.10, Slabbecoorne f 10.10, Molm
f 12, Pluimpot f 3.10 en Ravensoord f 4.60;
alleB per heet.
Met byna algemeene stemmen werd besloten
aan Ged. Staten te adviseeren om de vroon
landen te laten deelen in de lasten, voort
vloeiende uit den aanleg van kunstwegen.
Naar men ons nit Hulst meldt, zijn
alle berichten omtrent besluiten, die door de
Roomsch Katholieke kiesvereeniging aldaar ge
nomen zouden zijn met het oog op de a. ver
kiezingen voor de Provinciale staten, uit de
lucht gegrepen. Zoo ook dus dat omtrent het
niet-stellen van een candidaat tegenover inr
J. G. van Deinse, door ons uit een Hollandsch
blad overgenomen.
De kiesvereeniging houdt eerst 6 Juni ver
gadering voor bet bespreken dier verkiezing.
Naar aanleiding van deze tegenspraak vra
gen wij wie zijn toch de onhandige vrienden
die dergelijke berichten, blijkbaar moetende
dienen als vingerwijzing, de wereld inzenden?
egrgpen zij niet, dat zg daardoor gevaar
loopen hun doel voorby te strevenen het
vrij wat verstandiger is zich te onthouden van
zulke wenken, die meer kwaad dan goed doen-
Geen enkele vereeniging zal zich daardoor laten
leiden, integendeelzulke vingerwijzingen ont
stemmen eerder, daar ieder te veel op eigen
zelfstandigheid is gesteld om aldus invloed op
zyue besluiten te laten uitoefenen.
Toen de burgemeester van Hulst, de
heer F. v. Waesberghe, Woénsdag avond van
zgn huwelgksreis aldaar terug kwam, werd bij
aan het station opgewacht en met muziek be
groet door het Harmoniegezelachap, dat op
het perron stond opgesteld. Het fanfarenge-
zelschap Vlijt en Volharding en het zangge
zelschap Apollo brachten hem Donderdagmid
dag eene aubade.
Donderdag werd, door de wielrgders-
club Exelsior te Koewacht een weüstryd
in enkele spelen gehouden, waaraan 40 lief
hebbers deelnamen. Met het spel Vogelpik
behaalde J. de Theije te Koewacht den eemen
en E. Dierick aldaar den 2en prijs.
De winners derzelfde prijzen met Ringsteken
warenA. Boogaert te St. Jansteen en Th.
van Moorhem te Moerbeke en met Poppengooien
A. Beernaert en A. de Blieck, beiden te Koe
wacht.
De le en 2e prijs dier spelen bedroegen
achtereenvolgens 6 en 4 francs.
Donderdag morgen bemerkte R. te K o e-
wacht, dat dieven in zgn keet ingebroken
hadden, door het slot van de deur te breken»
Niets werd echter vermist dan een beddetyk»
Een paar dagen vroeger beproefden twee in
brekers hetzelfde bij d. W. aldaar. Ze kwamen
echter te vroeg. W. was nog niet naar bed. Hy
begaf zich bniten, maar werd door de dieven, die
juist bezig waren den vustliggenden wacht
hond met een ladder onschadelijk te maken,
niet goed ontvangen. W., die de kerels niet
kende, kwam er met een paar stompen van de
zich verwyderende ongenoode gasten af.
Ten slotte werd de dijkgraaf J. Woutersen
met algemeene stemmen herkozen.
In de poldervergaderingen der vorige
week werden door ingelanden als lid van den
dijkraad herbenoemd de heeren W. J. Vader van
's Gravenpolder, Abr. Verhulst en Jan de
Ram Sr. respectievelijk voor de polders Maria,
Jacoba en Anna Friso.
Op verzoek van onzen correspondent te
Te Selzaete is een aanvang gemaakt
met de uitvoering van het eerste werk tot
verbetering van het kanaal van Terneuzeö
binnen die gemeente.
Door ingelanden van den Vlooswykpoldef
is tot ontvanger griffier benoemd de heer W«
S. J. Dieleman.
LETTEREN EN KUNST.
Wij ontvingen het volgend schrgven:
Het zij mij veroorloofd kenbaar te maken,
dat ik eenige jaren geleden een wonderschoone
uitvoering van Constantin te Rotterdam bg-
woonde met Perron (Leipzig) als Constantin. *j
Hij zong toen voor de tweede maal in Holland
op Toonlcunst. Nog steeds herinner ik mij deza
prachtige uitvoering onder Fr. Gernsbeim.
Zoo gaarne had ik de uitvoering te Middel
burg bijgewoond II
Wat nu de mindere en verminderde belang
stelling betreft van het Middelburgsch publiek
Van andere geachte zjjde maakte men ons ook
opmerkzaam dat die uitvoering den l6en November
1888 plaats had.
Onze muzikale verslaggever deed dus voorzichtig
in.t etnige reserve in acht te oernrn door tetchryven i
.ve.-gissen w(j ons niet, dan heeft cjj (de zangver
eniging T. O. en V.) ook de primeur van Vierling'*
C ontiantin'
