MIDDELBURGSCHE COURANT. N0. 112. 141" Jaargang. 1898. Vrijdag 13 Mei. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en feestdagen. Frjjf, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland Craneo p.p.,/2.— Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 12 Mei 8 u. vm. 51 gr. 12 u54 gr., tv. 4 u. 48 gr. F. Verw. W. wind, buiig. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regols 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent por regel} Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agent e n. Te Zierikzee: A. C. de Moon, te Tholcn: W. A. VAN NEEUWIKHUIJZEK. Middelburg 1*2 Mei. WEDUWEN- EN WEEZEN-PENSIOENEN. gin, dat gemaakt zal worden, overschieten, be- hooren zoo spoedig mogelijk hun bestemming te krijgen. En het „benepen" standpunt der missarissen voor het fonds behoeft, meent zij, daarbij niet uitsluitend te heerschen. Bij de Tweede kamer is verleden week een wets ontwerp ingekomen, dat een begin maken wil met de beschikking over de millioenen, die over blijken te zijn in het in 1890 door den staat gestichte pensioenfonds voor wedu wen en weezen der ambtenaren, die, in den zin der burgerlijke pensioenwet, burgerlijke ambte naren zijn. De kamer oordeelde destijds, dat de pensioneering uitgestrekt moest worden tot alle weduwen en weezen van hoever zij ook mochten over zijn. Maar met deze beperking, dat de weduwen en wee zen van vóór of op 10 December 1888 overleden, gepensionneerde of op wachtgeld gestelde ambtenaren niet meer dan 2/3 zou den genieten van het bedrag, waarop zij aan spraak zouden hebben gehad, als hun man of vader hun was komen te ontvallen na de in voering der wet. Wel beschouwd was er, naar de Prov. Gron. Ct. in een artikel „Een goed begin" aanmerkt, voor dit onderscheid geen grond. Yrees voor te zware belasting van het fonds leidde tot den voorzichtigheidsmaatregel. Die vrees ia ijdel gebleken. Daarom stelt de regeering nu voor gelijkstelling in ieder opzicht van de weduwen en weezen van vóór 1888 met do latere lotgenooten. Dit heeft natuurlijk haast, daar het hier voor verreweg het groot ete gedeelte geldt bejaarde personen. Maar de Prov. Gron. Crt., dit ontwerp toe juichende, merkt aan, dat er alle gelegenheid is om op dit goed begin nog meer stappen te laten volgen. Immers, er is een overschot vat negen millioen en de voorgestelde maatregel wordt geschat op een kapitaalswaarde van f 1.790.412. De minister van financiën zegt spoedige regeling van de bestemming van het groote saldo toe en verzekert daarbij, dat de kwestie „min of meer in verband staat met vragen omtrent toekenning van aanspraak op pensioen, die nog in onderzoek zijn." Genoemd blad zou gaarne in die verklaring een bedekte aanwijzing lezen, dat ernstig gedacht wordt aan de verwe zenlijking van het denkbeeld van den heer Veegens, die van de millioenen, in het pensioen fonds voor weduwen en weezen van burgerlijke ambtenaren opgestapeld, een deel wil bestemmen voor de pensioneering van onderwijzers-weduwen en weezen. Op de vraag of dit geoorloofd is heeft hij met, naar het oordeel van het Gro- ningsche blad, klemmende redenen bevestigend geantwoord. In zedelijken en rechtskundigen zin mag, meent ook zij, op dit oogenblik de Staat met volkomen vrijheid de bestemming van het saldo aanwijzen, nu in 1890 tegenover de ambtenaren in ieder opzicht rechtvaardig heid is betracht en nu uit de omzichtige wijze, waarop de wetgever in 1890 is te werk gegaan, het nieuwe overschot ontstaan is. Het bestuur van het pensioenfonds is ten deze echter van een andere meening, zoo merkt de Opr. Haarl. Crt. op. Het is nl. van oordeel, dat, bij de beschikking over meerge meld overschot, op den voorgrond staan moet, dat het uitsluitend worde bestemd voor maatregelen in het belang der weduwen en weezen van hen uit wier bijdragen het fonds is ontsproten. Onze lezers zullen zich mis schien wel herinneren, dat het pensioenfonds voor weduwen en weezen der burgerlijke ambtenaren in 1890 is gesticht, nadat een halve eeuw lang door die ambtenaren veel meer bleek te zijn bijgedragen voor hun eigen pensioen dan tot bestrijding noodig was, ter wijl de wetgever blijkbaar gewild had, dat ook de staat in de pensioenkosten zou bijdragen. Van daar, dat het overschot aangewezen werd vooreen pensioenfondsten bate hunner weduwen en weezen. Van daar nu natuurlijk ook de meening van het bestuur van het pensioenfonds, dat het thans weder opnieuw zich voordoend overschot altijd uitsluitend ten bate van de weduwen en weezen dier ambtenaren moet worden aangewend. Maar, gelijk gezegd, de Prov. Gr. Ct is het met den heer Veegens eens, die er ook de weduwen en weezen der openbare onderwijzers in wil doen deelen. Zij vindt de opvatting van het bestuur angstvallig beperkt en hoopt gelijk wij zagen, dat de regeering in haar geest zal handelen. Men moet zicb, zegt zij, niet te spoedig aan illusies overgegeven. Maar men de zooeven vermelde schriftelijke uiting van den premier beschouwt in verband met den uitroep van den minister van binnenland sche zaken bij de behandeling der begrooting voor 1898, «dat de zaak der onderwijzers weduwen- en weezenpensioneering beter staat dan ooit te voren," dan schijnt het haar toe, dat het voor hen begint te dagen. In elk geval, zoo besluit zij, de millioenen, die ook nog na dé voltooiing van het goede be BMOEMDTGM MZ. In de St. Crt is opgenomen een bericht van den consul-generaal te Londen, betreffende eene vermindering van de rechten op tabak bij invoer in het Vereenigd Koninkrijk. De gewone audiëntie van den minister van binnenlandsche zaken zal a. Zaterdag niet .ts hebben. Persoonlijke dienstplicht. De heer Van Kol heeft een amendement in gediend op het wetsontwerp tot invoering van den persoonlijken dienstplicht, strekkende om in art. 1 van dat wetsontwerp bedoelde wijziging van art. 124 der wet op de Nationale militie zoodanig te lezen dat de bij die wijzi ging toegestane onderlinge nummerverwisseling tusschen manschappen van hetzelfde corps vervalt. De heer Troelstra heeft een amendement voorgesteld, waarvan de bedoeling is om de looDtabel van art. 1 der kieswet, doch ver minderd met 1/5 van de daarin vermelde be dragen, bij de wet tot invoering van den per soonlijken dienstplicht te voegen om als maat staf te dienen bij de verleening van onthef fing van den werkelijken dienst in het geval van onmisbaarheid in het gezin van den inge lijfde bij de militie. T WE KHG HAiVER, A M B O I N A. Te Ambon kwam, volgens een particulier schrijven van daar aan de Soer. Crt, den 26en Maart weder een vrij hevige aardschok voor, zoodat alles wat in de kasten stond rinkelde. Den volgenden avond een lichtere schok en zoo gaat het maar door. Telkens voelt men zoo luidt het in dien brief dat de grond niet tot rust is gekomen. De beweging is steeds verticaal. Volgens het oordeel van de deskundige commissie, die den toestand van Ambon heeft te onderzoeken, is de toekomst voor die plaats zeer duister. De heer Verbeek zegt, dat binnen korter of langer tijd, maar zeker binnen vier jaar weer een schok, minstens even hevig als die van 6 Januari, zal voorkomen. Men houdt de werking niet voor vulkanisch. De schokken zijn te verklaren door een ver zakking van den bovenkorst van Wainitoetot Passo, zoodat Ambon daar juist den last heeft. Het schijnt, dat de koraalformatie, waarop Ambon rust, van onderen verweerd is, zoodat die afbrokkelt en dat au een scheur of gleuf ontstaan is vlak onder de stad. Telkens wanneer nieuw stuk afbreekt voelt men den schok. Vandaar, dat de beweging steeds verticaal is. De aardkorst onder Ambon wordt dus natuur lijk hoe langer hoe dunner, zoodat het niet onmogelijk wordt geacht, dat heel Ambon op eens in de diepte zakt. Meestal wordt men vooraf gewaarschuwd, wanneer weer een schok zal voorkomen, door een geluid als een doffe plons, alsof in de verte een zwaar voorwerp in bet water wordt geworpen; daarop volgde dan de schok, die heviger of minder hevig is naarmate de plons meer of minder hard was De meeste huizen zijn nog ruïnes. Aan het wederopbouwen van het residentie- en het postkantoor is men druk bezig. Wat de arme inboorlingen moeten beginnen, als dat werk is afgeloopen, weet niemand". UIT STAD EN PROVINCIE. Met intrekking van zijne verplaatsing naar Ossendrecht, is de kommies 3e klasse H. Eijke met ingang van 16 Februari a. s. van Aardenburg verplaatst naar Roosendaal (velddienst.) De Nieuwe kerk der Ned. herv. gemeente te Middelburg is sedert 2 Mei 11. wegens werkzaamheden tot nadere aankondiging ge sloten. Die werkzaamheden bestaan in het voorzien in de verzakking van den vloer en het witten en schoonmaken van het inwendige van het gebouw. Het eerstgenoemde werk wordt uitgevoerd door de firma M. K. Jeras en Zn en, na afloop daarvan, het tweede door de firma H. P. van de Ree en Zn, beiden alhier. De minister van marine heeft, met ingang van 15 Mei, benoemd tot hulpbinnenloods, ter standplaats Vlissingen, den varensgezel D. Stemmer. Door de anti-revolutionnaire kiesvereeni- ging te Vlissingen zijn, volgens De Z., tot voorloopige candidaten bij de aanstaande verkiezing van leden der Provinciale staten gekozen de heeren H. J. van der Meer en J. Bos. De heer Bos werd ook in 1895 candidaat ge steld en kwam toen in herstemming met den heer C. L. van Woelderen. Toen werd de heer Van Woelderen gekozen met 1874 stemmen, tegen 1679 op den heer Bos. Bij de eerste stemming waren op den heer Van Woelderen 1675 en op den heer Bos 1734 stemmen uitgebracht. Zooals nog in een deel van ons vorig nommer ia medegedeeld, ontvingen wij Woens dag namiddag telegraphisch bericht uit West- kap el le, dat de ijzeren tjalk Gijsbertje, schip per Timmermans, van Woudrichem, tegen den dijk zat en verloren was, terwijl de Vrouw Adriana, schipper Lanser van SHedrecht, op het strand zat, echter niet gevaarlijk. Daaromtrent schrijft men ons nader Die ongevallen zijn veroorzaakt door den harden wind, die veel op een storm geleek. En wij hadden dien niet verwachtvolgens aankondiging toch zou daarvan kennis gege ven worden aan de kustwachten. Nu kan men over de verwachting in gevoe len verschillen, en men op het Metereologisch instituut geen storm hebben tegemoet gezien. Heden (Donderdag) morgen, toen het hier veel kalmer was dan gisteren, werd bet sein uit gehangen dat de schipperij op zijn hoede moest zijn, want dat storm werd verwacht. Hoe het zij: Woensdag hadden genoemde schippers hunne plaatsen ingenomen en waren zij begonnen met lossen. Schipper Timmermans had in zijn ijzeren aakschip een lading steen kolen. Het schip is van 1896 en verzekerd voor f 7000. Het zit nog hoog op desteenen en is zwaar lek. De Vrouw Adriana had een lading rijshout gelost ten zuiden van Weatkapelle. Het schip is op het strand geslagen en zit onder de duinen; het heeft weinig geleden. Het moet maar verzekerd zijn tot Vlissingen, niet voor de reis naar Westkapelle. Een boei, „Oostgat 2", met ketting, dreef voor den dijk en is naar boven gesleept door een ploeg volk. In de Dinsdagavond door de liberale kiesvereeniging Noordgouwe-Kerkwerve gehouden vergadering werden de drie aftredende leden der Provinciale Staten, de heeren B. G. van der Have te Ouwerkerk, mr A. J. F. Fokker en mr J. C. van de Lek de Clercq te Zierikzee met algemeene stemmen gecandideerd. Vooraf was door den secretaris-penningmeester, den heer A. Prince, de rekening overgelegd en werd deze als zoodanig herkozen. Daarna werd nog besloten de verspreiding van enkele exemplaren van den Nederlandschen Werkman als propagandamiddel met 1 Juli te hervatten. Tot afgevaardigden ter Centrale vergadering te Zierikzee op 26 Mei a. werden aangewezen de heeren F. van den Bout Az., A. A. Vis en J. C. L. Wortman. Dinsdag middag tegen twaalf uur bracht een hollend paar van den heer G., onder Haam stede, een bezoek aan Ren esse. Het was tusschen Noordwelle en Haamstede op hol ge gaan en over laatst genoemde gemeente naar huis gerenddoch, daar alle hekken gesloten vindend, vervolgde het zijn weg naar Renesse. Hier rende het een paar maal rond, viel tegen een ijzeren hek, zoodat dit geheel verbogen op den grond kwam, sloeg den weg naar de dui nen in, liep langs den noordkant en kwam eindelijk onder Scharendijke in water of mod der terecht, zoodat het daar zijn tocht moest eindigen. Gelukkig was de school nog niet uit, zoodat er weinig kinderen buiten liepen. Nu liep het dier rakelings langs een jongetje van twee jaar, dat in het gras speelde. De gemeenteraad van IJzendijke nam jl. Woensdag dan eindelijk een besluit in de bekende zaak der subsidie aan het muziekge zelschap Geduld overwint. Een voorstel om dit f 150 te geven werd met 4 tegen 3 stemmen verworpen. Van den heer Carpreau was een voorstel ingekomen, om ter gelegenheid vanhetKonin- ginnefeest een muziektempel op te richten en daarvoor een premieleeniDg te sluiten. In principe werd daartoe besloten en de voorsteller uitgenoodigd zijn plan nader te ontwikkelen. Het schijnt in diens bedoeling te liggen aan- deelen van f 5 tot een bedrag van f 2000 uit te geven, met eene bepaalde jaarlijksche aflos sing en met premiën. Méér dan een aandeel zou niet mogen wor den genomen, ten einde de deelneming algemeen te kunnen doen zijnGaat het plan door, waaraan, volgens onzen berichtgever, sterk getwijfeld wordt, dan zal er een muziektempel zijn en misschien geen muzikanten. Tot marktmeester werd met algemeene stemmen de gemeente-veldwachter P. Loof benoemd en aan de weduwe van den vorigen veldwachter toegestaan het beursgebouw bljjven onderhouden en Bchoonmaken op een salaris van f 30. De jaarwedden van de grafdelvers op het Katholieke- en Protestant- sche kerkhof werden respectievelijk bepaald op 40 en 25, berekend naar de laatste tien jaren. HET NUT. Onder voorzitterschap van den heer L. K. van der Harst JJz. werd Woensdag avond, in een der lokalen van de sociëteit Dn Vergenoe ging alhier, eene vergadering gehouden van het departement Middelburg der Maatschappij tot Nut van t Algemeen. Als altijd was de opkomst der leden niet groot. Na lezing en goedkeuring der notulen van de vorige bijeenkomst, deelde de voorzitter mede, dat door het gemeentebestuur voor liet badhuis de aansluiting op het gemeente-riool is goedgekeurd en dat, zooals door ons reeds is gemeld, het bouwen van het badhuis ouder de hand is aanbesteed aan de firma W. van Uije Zoon voor een som van f 11.420. Vervolgens geschiedde overlegging van in gekomen stukken. Daarna werd door den voorzitter medegedeeld, dat over de voor het badhuis toegezegde gel den zal worden beschikt in Augustus of Sep tember en dat de rente zal ingaan 1 October 1898. De gelden, voor den kookcursus beschikbaar gesteld, zijn geïndeen leerares is gevonden en eerstdaags zullen pogingen worden aangewend om een geschikte lokaliteit te verkrijgen. Goedgekeurd werd de rekening en verant woording der commissie voor de volksbiblio theek, in ontvangst en uitgaaf bedragende f 173.29* met een voordeelig saldo van f 77.195, en die van de commissie voor de bewaarscholen, in ontvangst ad f 2862.40* en uitgaaf ad f 3037.47, zoodatdeze rekening een nadeelig slot oplevert van f 175.36*. Hierna hadden eenige benoemingen plaats. Eerstens van een bestuurslid, vacature J. Jansen, waarvoor werden aanbevolen de heeren J. Jansen en C. L. van Woelderen. Eerstge noemde werd met 6 stemmen herbenoemdeen stem was op den heer Van Woelderen uitge bracht. In de tweede plaats van een lid in de com missie voor de bewaarscholen, vacature J. A. Frederiks. Benoemd werd, van de aanbevolen heeren H. P. van de Ree en M. G. Bufiason, eerstgenoemde met algemeene stemmen. In de derde plaats van een lid in de com missie voor de volksbibliotheek, vacature D. Jeras, waarvoor aanbevolen werden de heeren L. Vogel en B. Neelmeijer. Eerstgenoemde werd met algemeene stemmen benoemd. In de vierde plaats van een afgevaardigde en een plaatsvervangend afgevaardigde ter alge meene vergadering. Daarvoor werden aanbevolen de heeren J. A. Altorffer, mr F. N. van der Bilt, mr S. Gratama Hz., T. Kielstra en H. Snijders. Nadat laatstgenoemde verzocht had op hem geen stemmen uit te brengen, werden met al gemeene stemmen benoemd tot afgevaardigde de heer J. A. Altorffer en tot plaatsvervangend afgevaardigde de heer mr F. N. van der Bilt. Aan het bestunr werd machtiging verleend om, indien een dezer beide heeren verhinderd mocht zijn, een ander der aanbevolenen aan te wijzen. Eindelijk werden de punten van beschrijving ter algemeene vergadering besproken. Ten slotte werd nog mededeeling gedaan van een schrijven van het bestuur van het fonds voor het onderwijs aan schipperskinderen. Voor eene bijdrage van de leden van het Nut be veelt het fonds zich aan. Hierna werd de vergadering gesloten. Adres wetsontwerp op den leerplicht. Het door het hoofdbestuur der Maatschappij tot bevordering van landbouw en veeteelt, dt. 5 Mei bij de Tweede kamer ingediende adres luidt als volgt „Geeft met verschuldigden eerbied te kennen het hoofdbestuur der Maatschappij tot bevor dering van landbouw en veeteelt in Zeeland, dat het, kennis genomea hebbende van het wets ontwerp, rakende de invoering van Leerplicht daarin eene bepaling heeft gevonden waarin de bevoegdheid wordt verleend om aan de leer lingen boven 9jarigen leeftijd, die verplicht zijn de school te bezoeken, verlof te geven, gedu rende zes weken, wegens werkzaamheden in of voor de bedrijven van landbouw enz. de school te verzuimen dat in eene vergadering van het hoofdbestuur onzer Maatschappij, op welke vergadering de vertegenwoordigers van alle afdeelingen aan wezig waren, deze bepaling is ter sprake ge bracht en men algemeen van gevoelen was, dat zij uiterst nadeelig zou werken op het onderwijs te plattelande, waarvan nu reeds over het algemeen de resultaten niet zeer schitterend zijn; dat toch, tengevolge van deze bepaling, ge durende den oogsttijd de werkzaamheden op bet veld de meeste scholen te plattelande voor de helft zullen ontvolken, zoodat, wanneer met overblijvende leerlingen het onderwijs ge wordt voortgezet, na den terugkeer van die de school verzuimden, alle klassikaal onderwijs voor dat jaar onmogelijk zal zijn geworden; terwijl, wanneer aan de over blijvende leerlingen zoodanig onderwijs gege ven wordt, dat zij met de teruggekeerde leer lingen geschikt dezelfde klasse kunnen blijven vormen, het onderwijs gedurende die zes weken van terugwerkende kracht is geweest, omdat de resultaten gelijken tred hebben gehouden met die, welke verkregen worden, door kinde ren geen onderwijs te doen genieten dat om bovenstaande overweging de verga dering tot het besluit is gekomen, dat het zeer geweuscht zou zijn, de besproken bepalingen te wijzigen en te vervangen door „Op alle scholen te plattelande wordt aan de leerlingen van de hoogste drie klassen zes achtereenvolgende weken va- cantie gegeven het tijdstip der vacantie wordt geregeld door den gemeenteraad in overleg met den district8-schooIopziener" dat door de vergadering een ander bezwaar werd te berde gebracht tegen den leeftijd van 13 jaar, omdat kinderen van 12 jaar op het platteland reeds vele loonende diensten kunnen bewijzen, die, bij de doorgaans geringe verdien sten der ouders, niet uit het o >g mogen wor den verlorenwant daar, waar het hoofd van het huisgezin slechts bij uitzondering een eenigszins voldoend loon verdienen kan, zijn bijverdiensten van een kind, al bedragen die slechts f 1 per week, niet onverschillig, en deze som en meer kan door 12-jarige kinderen worden verdiend door het inleggen van boonen en aardappels, door wieden, aren lezen, aard appels rapen en vooral en dat is een hoofd punt door op jongere broeders en zusters te passen, opdat dan niet alleen de vader, maar ook de moeder, beiden aan den arbeid kunnen zijn waarom dan ook door de ver gadering de wensch werd uitgedrukt „dat de dertienjarige leeftijd zou vervan gen worden door eenen twaalfjarigen, ten minste voor de scholen te plattelande"; dat eindelijk als derde pant besproken werd het „herhalingsonderwijs", dat te plattelande bijna overal zeer veel te wenschen overlaat en het verplichtend stellen van 12-16- jarigen leeftijd, en wel bijvoorbeeld gedurende de vier wintermaanden iedere week 8 uur, der vergadering hoogst noodig voorkwam, omdat door een kind gemakkelijk wordt vergeten, wat het op 12jarigen leeftijd kent en niet onder houden wordt, terwijl het nooit vergeten zal, wat het van 1216jarigen leeftijd herhaalt en bijleert; terwijl nog bovendien het verplicht herhalingsonderwijs met vreugde door de oudera zou worden begroet, omdat deze niets liever verlangen, dan dat hunne kinderen gedurende den winter geregeld onderwijs genieten, waar nu de tijd in de winteravonden door vele jongens gewoonlijk op den openbaren weg wordt doorgebracht; waarom het hoofdbestuur zich tot uwe vergadering wendt met het verzoek in het wetsontwerp op den leerplicht tijdens de be handeling de veranderingen en wijzigingen te willen aanbrengen, welke in bet voorgaande zijn aangegeven en die voor de bewoners van het platteland noodzakelijk zijn en ook door hen geweuscht worden. 't Welk doende, enz. jameantaraad van Middelburg. Zitting van (Woensdag) middag te 3 uren. (Slot.) Voorzitter de beer W. J. Sprengen Da lurgemeester is Tegenwoordig uitland ig. 'egenwoordig alle leden. Bij de verdere bespreking van het voorstel van burg. en wetb. tot wijziging en aanvulling der verordeningen) regelende het lager onder" wijs, waarvan de strekking reeds werd mede* gedeeld, wijst de heer Den Bouwmeester er nog op dat men, met betrekking tot de uitbreiding van het onderwijzend personeel aan school B, wel spreekt van een tijdeljjken maat regel maar dat de practijk zal loeren dat do abnormale toestand van thans een normala blijft en dat door uitbreiding van het perso neel het hoofd feitelijk een controleerend hoofd wordt. De heer Van Dunné meent dat, wanneer men bepaalt dat de uitbreiding zal bestendigd blij ven zoolang aan de school meer dan acht klassen zijn, dit bezwaar wordt weggenomen. De heer Gratama meent ook dat, door het voorstel van burg. en weth. aan te nemen, het hoofd van school B wel degelijk een contro- leeiend hoofd wordt, wat indruischt tegen het indertijd genomen raadsbesluit. De heer De Stoppelaar kan zich alleen met bet voorstel tot uitbreiding van het onderwij zend personeel vereenigen indien hij de verze kering ontvangt dat de maatregel slechts tij delijk zal zijn. De heer Brevet betwist de meening dat het hoofd van school B, indien het personeel wordt vermeerderd, een controleerend hoofd zoo wor»

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1898 | | pagina 1