MIDDELRllRGSCHE COURANT.
J
25 April.
BUITENLAND.
N". 96.
1898.
Maandag
Het eerste schot.
De Oorlog.
141° Jaargang.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering yan Zon- en Feestdagen.
Prfjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., ƒ2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 23 April 8 u. vm. 48 gr. 12 u"G0 gr.,
av. 4 o. 56 gr. F. Verw. tam. O. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór éón uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cont. Reclames 40 cent per regelj
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het burean te bekomen.
Agenten.
Te Vlissingen: C. N, J. de Vet Mestdagh; te
Goes: A. C. Bolldyt, firma Wed. de Jonge.
By deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 23 April.
Zeer goed mogelijk dat het eerste schot
reeds gelost is, wanneer dit nommer onder
de oogen van het meerendeel onzer lezers
komt. De oorlogstoestand is in elk geval
beschouwd als te zijn ingetreden.
En daardoor is het sein gegeven voor een
krijg, die wêer een zee van jammer en
ellende zal teweeg brengenen waarvan de
gevolgen en het einde niet zijn te overzien.
Eer het laatste schot valt, kan en zal er
zeker nog heel wat gebeuren, dat op dit
oogenblik niet is te berekenen.
Op een eerbiedigen afstand van Europa
zal de krijg worden gevoerd; want, op en
kele uitzonderingen na, verwacht men vrij al
gemeen, dat hij zich niet verder zal uitstrek
ken dan tot Spanje's overzeesche bezittingen.
Maar toch zal de nadeelige invloed zich
doen gevoelen op ons werelddeel en de
handel hier de naweeën ervan niet ontgaan.
Geen wonder dat aller belangstelling ge
vestigd is op dien oorloghij verdient dit
zeer zekerom het doel, waarom hij wordt
gevoerd; om de partijen, die in het strijd
perk zijn getreden; om de wijze waarop in
dezen zal worden gestredenen om enkele
feiten die den oorlog voorafgingen.
Een veroveringskrijg wil de groote repu
bliek niet voerenzij wil opkomen voor recht,
voor rechtvaardigheid en vrijheid; zij wil
Cuba onafhankelijk maken, Cuba dat dit
valt niet te ontkennen jaren lang door
Spanje is verwaarloosd.
Een grootsch doel voorzeker
Wij willen ten minste hopen datAmeriba
het oprecht meent in deze en dat zal toonen
Zoo heel zeker zijn wij echter niet dat bi)
■deze handeling geen handelsbelang, winst
bejag of minder edele drijfveeren in het
«pel zijn.
Maar de Spaansche regeering beweert dal
Cuba die onafhankelijkheid niet wenscht;
dat de Cubanen integendeel bevreesd zijn
voor den invloed der Amerikanen, wier be
doelingen niet zoo zuiver en belangeloos zijn.
Zij werpt de schuld van hetgeen nu zal
gebeuren op een gedeelte der bevolking vav
de Vereenigde Staten, die het vuur van dec
opstand op het ongelukkige eiland onder
hield, die de regeering van de Republiek
dreef in de noodlottige richting, en aanzette
tot daden, welke eene bedreiging werden
tegenover Spanje.
De eer van Spanje en by de Span
jaarden is de eer teer mocht dit niet
dulden en dwong het zoo fiere, maar toch
zoo ongelukkige volk zich te verzetten tegei
de eischen van Amerika.
Zoo werd de oorlog eene noodzakelijkheid
de krijg waarvan wij de aanleiding niet in
den breede behoeven te ontvouwen. Gelei
delijk, eiken dag deelden wij mee de ge
benrtenissen die hem noodzakelijk maken;
van stap tot stap hebben wy als 'c ware
zien naderen het onheil, dat thans is ge
komen.
Zal het den Cubanen tot zegen zijn?
Zal het niet het sein worden tot ernstiger
rampen, wanneer andere belangen daardoor
worden geschaad en derden zich daarin
moeten mengen?
Laat ons hopen het is het eenige wa'
wij doen kannen dat de toekomst op de
eerste een bevestigend, op de tweede een
ontkennend antwoord geven zal.
Zoo Btaat de groote republiek, toenemende
in macht en inwendige kracht, tegenover
het fiere Spanje, dat slechts teert op ouden
roem maar inwendig zwak is.
Wie overwinnaar zal worden, valt niet
gemakkelijk te zeggen, omdat bij dezen
oorlog de vloot een voorname rol speelt en
omtrent hetgeen deze aan beide zijden
ban en zal pre&teeren moeilijk iets is te
voorspellen. En wij wezen er reeds vroe
ger op: men weet niet hoe de moderne oor
logsschepen zich zullen houden tegenover
de even nieuwere middelen om ze te ver
nielen en om oorlog te voeren.
Wie zal, bij die onzekerheid en bij de
wisselvallige kansen, die elke oorlog steeds
aanbiedt, zich wagen aan eene voorspelling
Er is luidens de berichten alreeds een
schot gelost, maar dit was een sein aan
koopvaarder om bij te draaien. Het gold dus
niet een gevecht. Men zie het Alpemem Over
wicht.
Belangrijker is een blik achterwaarts.
Wanneer ooit het bewijs werd geleverd
hoe moeilijk het valt den stroom tegen te
houden, die naar een oorlog drijft, dan is
het wel in deze geleverd.
Een democratische republiek, wier hoofd
zoolang mogelijk zich heeft verzet om den
krijg te voorkomen, wordt, trots zijn ernstig
pogen, genoopt aan een aristocratisch konink
rijk den handschoen toe te werpen.
De regeeringen der groote Europeesche
staten bebben de oorlogsverklaring niet
kunnen voorkomen.
Eu de invloed van het hoofd der Roomsch
katholieke kerk, die met alle hem ten dienste
staande middelen; op te waardeeren wijze,
heeft gepoogd het gevaar te keeren, is niet
voldoende gebleken om tegen te gaan, wat
een geesel zal worden voor velen.
Zoo spot de praktijk met alle theorieën
over het onnoodige van den oorlog.
Reeds bij den krijg tusschen Griekenland
en Turkije heeft zich hetzelfde verschijnsel
voorgedaan.
Alle mogelijke middelen, door de diplo
matie aangewend, zij leden schipbreuk op
deu drang, die door de omstandigheden werd
uitgeoefend.
Er is overeenstemming bij die twee oorlogen
Het geldt bij beiden vrijmaking, bevrijding
van een knellend juk van een volk, dat vrij
wil ziju.
Toen gold het Kreta.
Thans is het Cuba, dat verlost moet worden-
Maar daartegenover staat de machtheb
bende onlangs Turkije, thans Spanje
die beweert dat vrymaking onnoodig is en
dat, zoo die moet geschieden, hij zelf die
zal schenken ter goeder tijd.
Zoo wordt reeds over het beginsel strijd
gevoerd.
Maar middelerwijl grijpt men toch naar de
wapens, om alvast te trachten tot stand te
brengen datgene,waarover men het niet eens is.
Met dit alles voor oogen daagt voor onzen
geest hetgeen op het jongste congres der
Sociaal Democratische Arbeiderspartij, met
Paschen te Amsterdam gehouden, werd ge
sproken over het miHtairisme.
Van Kol had het hard te verantwoorden
toen hij zoide: „Wij zijn den tijd der
grauwe theorie te boven, den tijd, dat wij
ons met groote woorden van alles bonden
afmaken. Wij hebben nu een taak te ver
vullen, waarbij rekening moet worden ge
houden, niet met de wenschen van ons
program, maar met de eischen van bet leven."
Wie zal als volksvriend den oorlog niet
verfoeiënniet wenschen dat het militairisme
tot het verleden behoorde? Maar weêr
zeggen wijde praktijk lacht met de theorieën,
Zelfs ter bereiking van dat doel moet
vaak worden gegrepen naar de wapenen.
Men kan apostelen tegen vaderlandsliefde
man ban, en terecht, algemeene menscben-
lietde veel hooger stellen; men moge het
beter vinden te leven dan te sterven voor
n vaderland; dat alles geraakt op den
achtergrond bij de dringende eischen van het
leven, de onverbiddelijke logica der feiten-
Al verkondigt gij thans nog zoo luide
uwe stellingen over het verderfelijke van
den oorlog, gij zult het zonder nut doen.
Want even vergeefsch zal uw pogen zijn
als het aarzelen, het streven van Mac Kinley
om deü oorlog te voorkomen.
Laat ons liever dankbaar erkennen dat
er lang geaarzeld is; dat er alle krachten
zijn ingespannen om den krijg tegen te
honden.
Laat ons hopen dat thans geen veroverings-
of wifl-zucht de grondslag ervan vormt, maar
dat het streven om den verdrukten hulp
te verleenen en te bevrijden een goed
doel, dat wij, Nederlanders, vóoral moeten
waardeeren de aanleiding is tot hetgeen'
wij in elk geval betreuren.
Wij scharen ons aan de zijde der mannen,
die, zooals Troelstra zeide, „zien worden de
toekomstmaatschappij, de wereldvrede"
maar zoolang die toekomst er nog niet is,
dienen wij er op bedacht te zijn, dat de
omstandigheden ons kunnen noodzaken te
ontwaken uit onze heerlijke droomen en
practisch te handelen, ware het alleen slechts
om gereed te zijn, teneinde ons zeiven te
vrijwaren dat wij worden meegesleept in
gevaarlijke avontureD, of ons te kunnen ver
zetten wanneer men onze vrijheid eens aan
banden wilde leggen.
Aan den anderen kant arbeiden wij voort
om die toekomst te verhaasten door, waar
mogelijk, den weg der internationale arbi
trage te doen bewandelen.
Dat dit echter niet steeds gelukt, bewijst
wel de oorlog daarginds, waarvan de loop
zeker met groote en gewettigde belang
stelling door velen met ons wordt gadegeslagen,
en waarvan het eerste schot aan tal van
illusiën de bodem inslaat en ons terugroept
tot de wereld der harde noodzakelijkheid.
op om van de winst eens iets te besteden ten
bate van het publiek, dat tóch 'dé eierenleg-
gende kip is.
- Op de te Amsterdam gehouden wordende
hondententoonstelling van Nimrod-Cgnophilia,
behaalde de Mastif van den heer dr Schouten
te IJ z e n d ij k e den eersten prijs open klasse
benevens drie eere-prijzen.
De heer J. Siegers te Vlissingen behaalde
met zijne Engelsche setters twee tweede prijzen
en een derden prijs.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Op de algemeene begraafplaats alhier
had heden middag de begrafenis plaats van
heer N. Epkema, in léven gepensionneerd
luitenant-kolonel der infanterie en militie-com
missaris in Zeeland.
De ter aardebestelling geschiedde op zeer
eenvoudige wijze en zonder militair eerbetoon
éen krans dekte de lijkkist.
Behalve de familie en eenige vrienden, die
den stoet volgden, bevonden zich op den
doodenakker leden van het bestuur der gods
huizen en ambtenaren van dat college, verte
genwoordigers van den militieraad en van het
bestuur van den Christelijken Volksbond. Ver
der eenige regenten van het huis van bewaring,
leden der commissie voor spijsuitdeeling aan
minvermogenden, uit het bestuur der afdeeling
Middelburg van het ltóode Kruis en eenige
vrienden van den overledene.
Ook was daar aanwezig het meerendeel der
officieren van het garnizoen.
Hoewel het eigenlijk overbodig is te
achten, omdat de Zondagavond-concerten in het
Schuttershof alhier reeds meer dan burger
recht hebben verkregen, willen wij toch met
ingenomenheid melding maken van het plan
der, thans uit de heeren J. Belderok, A. Buijs
en L. K. van der Harst J.Jz. bestaande, com
missie, om ook dit jaar een drie- of viertal
concerten op Zondagavonden te doen geven
door het muziekkorps der dd. schutterij alhier
onder leiding van den heer Jan Morka.
Het eerste concert is voorloopig vastgesteld
op 19 juni a. s'.
De prijs is, zooals men weet, voor een gezin-
kaart f 1 voor.de drie of vier concerten op
deze kaart hebben alle leden vaD het gezin,
waaronder ook inwonende dienstboden
gerekend worden toegang en voor persoon
lijke kaarten f 0.50. Wij vestigen tevens de
aandacht van de meergegoeden op de goed-
koope gelegenheid, die hun wordt geboden om
minder gegoeden gedurende een paar zomer
avonden een muzikaal genot te verschaffen,
door het schenken van een kaart op naam
van hen die deze krijgen.
Wij raden hen, die deze goede zaak willen
steunen, aan zich vóór 12 Juni te verklaren,
want na dien tijd is de inteekening gesloten.
Buiten deze is de entree voor ieder concert 25
cent per persoon.
De heer jhr mr E. A. O. de Casembroot
alhier heeft zich de benoeming van hoofd
commissaris van de begrafenismaats
Uit Voorzorg te dezer stede laten welgevallen.
aTot keurmeester der rij- en voertuigen^
sleden enz. alhier, is door burg. en weth.
benoemd P. H. J. Bognetteau in de plaats van
L. J. de Kok, op verzoek eervol ontslagen.
Voorts is door hetzelfde college definitief
benoemd tot assistent-keurmeester van het
levend slachtvee, vleesch en spek C. H. Gul
denberg, tot dusver tijdelijk.
Onder Souburg is Vrijdagmiddag de
van Vlissingen komende tram weder
derailleerd, waardoor de dienst gedurende een
korten tijd gestremd was.
Dit komt in de laatste dagen meer voor en
voor de passagiers, die dan een deel van
den weg te voet moeten afleggen, zeer onaan
géhaam.
Zeer wenscheliik ware het dat de tram
directie vooral nu zij het monopolie heeft
van het passagiersvervoer tusschen Middelburg
en Vlissingen - eens begon om zoodanige ver
beteringen aan den weg te brengen 'dat derge
lijke ongevallen zóóveel mogelijk werden voor
komen.
Waarlijk, dé 'tjain levert genoeg verdiensten,
De heer H. J. Koole te Terneuzen, die
Donderdag te Middelburg de akte als onder
wijzer behaalde, is benoemd tot onderwijzer
aan de christ. school te Sluiskil.
Dit jaar zal weder in Zeeuwse h-
Vlaanderen een Zendingsfeest worden ge
houden en wel op den 15 Juni, op de weide
van den landbouwer D. Scheele in den Nieuwe
Neuzetipólder nabij Terneuzen. Dit is
hetzelfde terrein waar verleden jaar het Heils
leger een kampdag hiéld.
De raad der gemeente O ostbnrg be
sloot Vrijdag om aan den heer P. M. Dikken-
berg, arts te Zuidzande, als belooning voor het
verrichten van vaccinatie en doodschouw eene
jaarwedde toe te kennen van f 300.
Verder werd besloten eene oproeping te doen
voor een geneesheer en tot aanschaffing van
een portret van H. M. Koningin Wilhelmina,
naar de schilderij vaD Th. Schwartze, om op
te hangen in de raadzaal.
Een dien dag ingekomen adres van eenige in
gezetenen aangaande eene mogelijke wering
van danstenten bij gelegenheid van kermis,
werd gerenvoyeeerd naar burgemeester en wet
houders.
Terwijl de berichten uit Havana hoog op
geven van de geestdrift eu van de gevoelens
der bevolking, wordt er opmerkelijk genoeg
gezwegen over de houding der opstandelingen
en de bespreking van de onderhandelaars, die
te Havana terugkeerden.
Volgens de Times hebben de onderhandelaars
ten antwoord gekregen, dat de opstandelingen
den wapenstilstand alleen aanvaarden, als
Spanje zich verbindt de Cubaansche republiek
over drie maanden te erkennen.
Het eskader van Key West is niet in
:ns vertrokken. De schepen gingen stuk voor
stuk. EerBt Vrijdagochtend te 5.45 was het
laatste in zee.
De Bernabe heeft de Amerikanen bang
gemaakt met een bombardement van New-York.
Als het waar is* dat de Europeesche Mogend
heden bijna alle hun sympathie met Spanje
betuigden, zal men, dunkt ons, wel oppassen,
dat gevoelen niet te verstoren door een zoo
groot wandalisme.
Te New Orleans zijn 1000 muilezels aan
houden, die voor Cuba waren bestemd. De
Spaansche consul protesteerde tegen déze aan
houding, daar zoolang de oorlog niet verklaard
is, van contrabande geen sprake kan zijn.
De Amerikaanache postmeester-generaal
Gray heeft wegens verschil met zijn collega's
over de te volgen politiek, zijn ontslag genomen.
De Nette freie Presse zegt dat de Spaansch-
Amerikaanscbe oorlog een beleediging is voor
de vredelievende gezindheid van Europa. De
gevolgen welke de strijd voor Spanje zal heb
ben, zullen Europa niet onverschillig laten.
(Voor het Algemeen Overzicht zie men het
bijvoegsel).
Beknopte Mededeelingen.
Het wetsontwerp betreffende de verkiezingen
voor de provinciale staten, is door den Belgi
schen Senaat aangenomen.
Waldeck-Itousseau heeft de aangekondigde
redevoering gehouden. Hij sprak niet recht
streeks over de revisie van de zaak-Dreyfuss.
Maar wijzende op het dry ven van het cesarisme,
dat het parlementaire stelsel doet ontaarden,
betoogde hij dat er een confusion des pouvoirs
plaats heeft, een verzwaring van de taak van
de wetgevende, de uitvoerende en de rechter
lijke macht opgedragen. Op de tribune in het
parlement worden vervolgingen gevraagd, ver
volgingen welke vooruit door de politieke
hartstochten onteerd worden rechters wor
den voor parlementaire commissies geroepen
het geheim van dossiers wordt geschonden, en
dat onder het voorgeven licht te ontsteken,
maar in werkelijkheid om te schandvlekken,
Het bericht, dat de kamercandidaat Henri
de France, wonende Rue de VUniversitéte Parijs,
prins Henri van Orleans is, schijnt waar.
Nu voor zijn handdruk aan Esterhazy
heeft de prins wel een kamerzetel verdiend.
De Oostenrijksche Rijksraijd heeft nu
zooveel redevoeringen over het in staat van
beschuldiging stellen der ministers gehoord, dat
zaal ten laatste leeg was. De debatten
worden Dinsdag voortgezet.
In de socialistische wereld te Boedapest
heerscht groote ontevredenheid over een aan
tal arrestaties, de laatste dagen gedaan.
Door den sultan is een commissie benoemd,
die onder zijn leiding maatregelen zal beramen
tot regeling van den financieelen toestand en
herstel van het financieel evenwicht.
- De Rèichsanzeiger zegt dat Engeland uit
eigen beweging aan de regeering te Berlijn
mededeelde, dat de bezetting van Wei-Ha-Wei
niet bewijst dat Engeland eenige plannen ten
opzichte- van het schiereiland Shantung heeft.
Het is allerminst Eugelands voornemen de
bezetting in de richting van het binnenland
uit te breiden.
Prins Heinrich is nog altijd te Shangaï
en zou heden of over een paar dagen vertrekken.
Generaal Woodford heeft op reis toch
nog last gehad van de volkswoede. Te Valla-
dolid wierp men de ruiten van zijn coupé stuk.
Bij zijn aankomst te Parijs (Vrijdagavond
uur) werd hij bestormd om inlichtingen, maar
hij gaf ten antwoord dat het laatste nieuws den
heeren eerder bekend zou zijn dan hem.
De Spaansche regeering besloot 30,000
man van d.e reserve van 1897 onder de wape
nen, ;tp roepen.
De reis van Don Carlos schijnt het ge
volg van een wensch der.Italiaansche regeering,
om den pretendent-liever niet in haar land te
zien. - - - -
Dreyfuss-Zola.
Zakrew8ki, de president van het hof van
cassatie te Petersburg en lid van den keizer
lijken Senaat, heeft een nieuw artikel over de
Dreyfuss-zaak geschreven. Hij-zegt daarin dat
der Fransche magistratuur door de
cassatie van 2 April is gered, en meent dat de
magistratuur meer dan Zola aanspraak had op
de telegraphische gelukwenschen, welke van
alle kanten der wereld naar Parijs stroomden.
De geleerde scbrij ver noemt verder het proces-
Dreyfuss een reeks onwaarschijnlijkheden en
onregelmatigheden, bekroond door de overleg
ging in raadkamer van een geheim stuk, waar
door de veroordeeling van nul en geene waarde
wordt.
Jammer dat de Fransche pers wel zal zorgen
dat dit artikel daar niet bekend wordt. Im
mers als het Fransche volk wist hoe de Russen
oordeelden, dan was er geen plaats voor het
praatje, dat het de vijanden Tan Frankrijk zijn,
die in de onsehuid van Dreyfuss gelooven.
De Siècle bevat een artikel, waarin een ant
woord wordt gegeven aan de bladen, die ten
einde raad erkennen moeten, dat Esterhazy in
verdachte relaties met Duitschland stond, en
het daarom voorstellen alsof de man een spion
van den Franschen staf waB. Het blad wijst
op de stellige verklaringen, voor eenige maan
den door generaal Boïsdeffre afgelegd, dat hij
nooit in eenige relatie met Esterhazy heeft
gestaan.
De beslissing van het Parijsche hof van
appèl inzake Zola was in de eerste plaats
daarop gegrond, dat Zola de experts had be-
leedigd, niet wegens hun voor den rechter
afgelegde verklaringen, maar wegens dé in de
instructie door hen overgelegde rapporten.
Een intime vriend van den procureur-
aal Manaii beeft aan iemand van de
Gaulois eenige mededeelingen gedaan. Daaruit
blijkt dat men Manau had aangeraden zich niet
wespennest te steken, en de zaak-Zoia
aan een advocaat-generaal over te laten; maar
dat had hij niet gewild. Manau is er bij ge
bleven dat het verkeerd is Zola, om wat hij
deed, als een medeplichtige van den verrader of
als een omgekochte te beschouwen.
Overigens bleef Manau er bij, dat de grond
van cassatie verkeerd was; de minister van
oorlog was z. i. wei degelijk bevoegd geweest,
de aanklacht in te dienen.
Manau deelde verder mede, dat de grond van
cassatie (nietigheid wegens aanklacht door een
onbevoegd») niet door dé advocaten van Zola
was gevonden. De raadsheer-rapporteur Chan-
bareaud had dezén grond ontdekt en daarvan
mededeeling gedaan aan Mornard.
Het stenographisch verslag van het proces-ZoIaf
met daarbij behoorende Stukken, is afzonder
lijk verschenen in twee déelen, samen 11Ö0
blz. Het boek kost slechts .7- francs.
Verkoopingeii eu Verpachtingen iq Zeeland.
Otttum» Plaat». Voorwerpen. Inforraatiën
25 April Middelburg. Manufacturen, De Vos,
Gr\jpe kerke, Inspan, Loeff.
Koudekerke, Inspan, Loeff.
Arnetnuiden, Inspan. fak.
Viissingen, Huis epz., Maret Tak.
Middelburg, Hnizèn. Verhuist.
Oudelande, Hofstede, P. Overman
O. W.Sonb^ Inspan, Tak
Mei Middelburg; Inboedel, Tak.
