MIDBELBURGSCHE COURANT. 19 April. N°. 91. 1418 Jaargang. 1898. Dinsdag Verschillende Berichten. p Doze courant verschijnt dage lij tg, met uitzondering ran Zon- en Feestdagen. Pr^js, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 18 April 8 u. vm. 45 gr. 12 u t av. 4 u.51 gr. F. Verw. tam. kr. N. wind. gr-, Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór éón uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel} Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te VlissingenC. N. J. uk Vet Mestoaoh; te Goes: A. C. Bolluyt, firma Wed. de Jongk. Middelburg 18 April. ONZE ZEEMACHT IN WEST-INDIË. Met het oog op de dreigende verwikkelingen tuaschen de Yereenigde Staten en Spanje wordt ons van geachte zijde de vraag gedaan, of ons land, wat zijne zeemacht betreft, in de omstre ken van Cuba, meer speciaal bij Curasao, vol doende vertegenwoordigd is om op alle even tualiteiten te zijn voorbereid. "Wij kunnen daarop antwoorden, dat op dit oogeablik daar alleen is Hr. Ms. korvet Alkmaar. In hoever deze macht voldoende is om ons prestige te bewaren en onze neutraliteit, zoo noodig, te handhaven, kunnen wij niet beoordeelen. Evenmin is het ons bekend of het ook in het plan der regeering ligt, nog andere oor logsbodems derwaarts te zenden. Van het standpunt van een leek, zou men zeg gen, dat een enkel vaartuig van de capaciteit van de Alkmaar al een zeer geringe machts ontwikkeling is. Droogmaking Zuiderzee. Een allerbelangrijkst werk zag over dit ge wichtig vraagstuk het licht, en welDe econo mische beteekenis van de afsluiting en droog legging der Zuiderzee. (Met drie kaarten en verdere Bijlagen.) Geschreven in opdracht van het bestuur der Zuiderzee-vereeniging door haren secretaris H. C. van der Houoen van Oor dl. Met medewerking van mr G. Vissering. Als motto prijkt op het titelblad het woord van Beets Ontwikkelingwelvaart, overvloed Nieuwe onderneminggrootsche werken Ziedaar, waar God de hand wil sterken, Ziedaarwat Vrede en Vrijheid doet. Het werk beslaat 220 bladzijden en bevat tal van bijlagen. En toch heeft de schrijver zich nog zeer veel beperkt in zijn stof, omdat zijn arbeid duidelijk, zakelijk en kort moest zijn. Gemakkelijker ware het anders geweest een geschrift van den drievoudigen omvang samen te stellen. Na eene inleiding behandelt de heer Van Oordt: Het werk zelf. De voordeelen van den afsluitdijk, afzonderlijk beschouwd. De wijze van uitvoering van het werk, beschouwd van economisch standpunt. Gevolgen van het werk. De wenschelijkheid en de urgentie van het werk voor het Nederlandsche volk. Zal nu de Zuiderzee in de naaste toekomst worden afgesloten en drooggemaakt Overzicht van hetgeen de Buiten- en Binnenlandsche pers (voor zooveel den schrijvers bekend werd) van het „Nationale vraagstuk" gezegd heeft. Het i3 natuurlijk niet mogelijk van dat om vangrijke werk een overzicht te geven. Daarvoor is het niet geschikt. Een paar uitspraken laten wij hier echter volgen: le Het plan der Zuiderzee Vereeniging, vrucht Van veel studie, verschilt daarin juist van alle vroegere ontwerpen, dat het is een afgerond stelsel; dat het, afgescheiden van landaanwin ning en buiten alle andere daarmede verbonden voordeelen, een groot gedeelte van Nederland belangrijk ten goede komt, en vele reeds lang bestaande dringende vraagstukken bevredigend oplost. 2e. Op zichzelf is de afsluiting als een werk van openbaar nut even goed, ja oneindig beter te verdedigen, dan vele andere publieke werken, waarvoor achtereenvolgens millioenen en mil- lioenen uit 's lands schatkist zijn ten offer ge bracht, terwijl het nauwkeurig onderzoek der Staatscommissie waarborgt, dat hier voor geen teleurstellingen bij de ramingen van tijd of kosten te vreezen is. 3e. Met de vier bedijkingen verbonden, zoo dat de vaderlandsche bodem met 194.410 HA. wordt verrijkt, mag het, al de andere daarmee gepaarde voordeelen op den waren prijs schat tende, een onderneming worden genoemd, die het geheele land zal ten zegen zijn en waar voor dus groote offers kunnen worden gebillijkt. Van dit boek met de kaarten is een volks uitgave ter perse, die binnen weinige dagen voor zeer geringen prijs verkrijgbaar zal worden gesteld. Of daarvoor veel koopers en vooral veel lezers gevonden zullen worden? Wij willen het hopen, maar bij het algemeen vinden zulke geschriften niet altijd de waar deering, welke zij verdienen. Te zijner tijd zullen wij echter gaarne mee werken om daarop nog de aandacht te vestigen en zoodoende tot voortdurende of meerdere iel»ngrtelltog dwrroor op te wekken. Het op die wijze in beknopten vorm, door korte mededeelingen, levendig houden van de meening dat het grootsche werk is een nuttige, een nationale arbeid wat dit naar ons gevoelen stellig is kan niet anders dan het tot standkomen er van bevorderlijk zijn. PERSOONLIJKE DIENSTPLICHT. Het antwoord der regeering is verschenen op het wetsontwerp betrekkelijk den persoon lijken dienstplicht. Een debat over de opportuniteit van de in diening dezer wetsvoordracht acht de regeering weinig vruchtbaar. De opmerking, dat tegen de afschaffing der plaatsvervanging en num merverwisseling ééne der staatkundige richtin gen aanmerkelijk bezwaar heeft, betreft niet de opportuniteit der indiening, maar de indiening zelve. Maar bovendien moet nog blijken, of werkelijk ééne staatkundige richting als zooda nig tegen het ontwerp onoverkomelijke bezwa ren heeft. Dat de datum van in werking treden der nieuwe regeling niet goed gekozen zou zijn, kan de regeering evenmin inzien. Het in werking treden der wet op 1 September a.s. zal geen dissonant zijn in de nationale feest viering. Te minder nu in het verslag wordt verklaard, dat, dank zijde vrijstellingen, de R. Katholieken zich eventueel bij de aanneming zullen neerleggen. Uitstel acht zij niet gerechtvaardigd. De regeering stelt er prijs op nog eens uit een te zetten, waarom zij, ofschoon zelve niet alleen van de wenschelijkheid, maar ook van de noodzakelijkheid van eene volledige reorga nisatie onzer levende strijdkrachten ten volle overtuigd, zich bij dit wetsontwerp bepaald heeft tot afschaffing van plaatsvervanging en nummerverwisseling. De ingeslagen weg schijnt haar zoo niet de eenig mogelijke, dan toch de meest zekere om tot zoo dringend noodzake lijke verbetering te komen. Slechts dan zou de regeering, ondanks alle bezwaren, niet teruggedeinsd zijn in éen wet alles wat verbetering behoeft saam te vatten, indien öf de invoering van persoonlijken dienst plicht op zichzelf een nadeel of althans geen verbetering zou zijn, öf bij het doen van nadere voorstellen van legerhervorming op dit begin sel allicht zou moeten worden teruggekomen. Maar noch het een noch het ander is't geval. Geenszins wordt toegegeven dat persoonlijke dienstplicht niet zou passen bij een stelsel van dienstplicht met ongelijke oefening, evenmin als dat de regeering kan inzien, dat over de afschaffing van plaatsvervanging en nummer verwisseling geen beslissing zou kunnen wor den genomen, geheel afgescheiden van latere plannen van legerorganisatie en legervorming. Omtrent deze latere plannen blijft de kamer volkomen vrij. Gaarne wil de regeering de verklaring afleg gen, dat na het tot stand komen van deze wet, met de nadere voorstellen betreffende de levende strijdkrachten bekwame spoed zal worden ge maakt. Voor zoover het belang der defensie dit maar eenigszins toelaat, zal naar besparing van kosten gestreefd worden. Hierna beantwoordt de regeering de ver schillende bedenkingenwaarbij zij o. a. be treffende de ontheffingen van den werkelijken dienst van geestelijke personen enz, zegt, dat zij niet voorstelt die ontheffingen in te voeren maar slechts om in de bestaande ontheffingen enkele wijzigingen te brengen en er eenige uitbreiding aan te geven, waar zij dit nood zakelijk acht, juist wegens de invoering van den persoonlijken dienstplicht. Inzake de opmerking over de vrijstelling van orde-broeders, zegt de regeering dat de grond voor deze ontheffing niet gelegen is in bestemming tot ziekenverplegers dezer broeders, maar omdat de hier bedoelde personen, hoewel in den kaunonnieken zin geen geestelijken clericimaar regulares, echter gehouden zijn tot een geestelijk leven, met welks eigenaar digheden en eischen de krijgsdienst niet is overeen te brengen en dat de tijd, waarin zij tot dienst zouden worden verplicht, juist valt de jaren, waarin zij in den regel hunne eigenaardige geestelijke vorming beginnen. De regeering is voornemens te bevorderen dat de voor de theologische vorming bestemde leerlingen van de 5e en 6e klassen van de gymnasia als studenten in de godgeleerdheid zullen worden beschouwd. Van de zijde der Doopsgezinden is geen bezwaar gemaakt tegen Dat schadeloosstelling aan het gezin, waarvan de kostwinner in dienst wordt gesteld, beter in het kader van het w. o. zou passen dan tijdelijke ontheffing van den werkelijken dienst van den kostwinner, wordt door de regeering ontkend. Die schadeloosstelling kan feitelijk neerkomen op 't geven van onderstand door den staat en past niet in het stelsel van dit ontwerp. BEKOEM1XOM ENZ. Bij kon. besluit: is benoemd tot rechter in de arr.-rechtbank te Amsterdam, mr F. A. liggers, thans recb- ter-plvv. in gemelde rechtbank, advocaat en procureur te Amsterdam is aan J. A. Bossers, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als notaris te Loon op Zand is pensioen toegekend ad f 1350'sj aars aan R. of R. E. de Haan, directeur van en leeraar aan de R. H. B. S. te Winterswijk. A T J E H. De correspondent te Batavia van de N. R. Ct. seinde onder dagteekening van 16 dezer: De gouverneur verkent de waterscheiding van Atjeh en de Pedirvallei met eene troepen macht uit Kotaradja. De schoonvader van Toekoe Oemar, Toekoe Abas Satik, het hoofd der XXVI moekims, heeft zich met zijn zoon radja Mahomed on derworpen. Men zegt, dat de expeditie naar Pedir weer vervroegd zal worden. Het met de jongste mail aangebracht verslag omtrent de voornaamste gebeurtenissen in het gouvernement Atjeh en Onderhoorigheden loopt van 20 Febr. tot en met 2 Maart. In het verslagtijdperk viel weinig bijzonders voor. In verband met de in het vorige verslag vermelde plannen van Toekoe Oemar tegen onze vestiging te Kroeng Raja werd de bezet ting met éen officier en vijftig onderofficieren en minderen versterkt, terwijl ook voorlopig een oorlogsschip in de baai werd gestation- neerd. Tot uitvoering zijner plannen kwam het nog niet, maar wel ontving het bestuur be richt, dat benden onder Tengkoe Lampoe-Oe verblijf houden in het Lam Tebasche. In het gebergte beoosten de V moekims Montasik werden eenige malen lieden van Kroeng Raja uitgeplunderd door eene bende, waartoe ook verscheidene gedroste dwangar beiders behooren. Eene bende, staande onder de bevelen van Si Goet, genoemd in het vorige verslag, maakte het heuvelgebied benoorden Indrapoeri onvei lig, beroofde reizigers en alleenstaande woningen Mèsaleb, doch trok zich terug bij de nade ring van den Ketjik van Mèsaleh met gewapend kampongvolk. Enkele kleine benden van T. Oemar bega ven zich van de VII moekims Pedir door de bovenstreken der XXII moekims naar Daja, om zijne achtergelaten echtgenoote Tjoet Maligoi af te halen en naar het Pedirsche te brengen. De Ketjik van de tot Pantja behoorende kampong Lok Nga, die het bestuur herhaalde lijk goede diensten bewezen had, werd op last van Panglima Polim in zijn huis vermoord. Den 28sten Februari werd uitgerukt naar Maroeë, op de Westkust, alwaar Tjoet Maligoi, echtgenoote van T. Oemar, zich zou bevinden. Nabij Pantei Tjermin werd de troep onver wachts beschoten door lieden van T. Oemar onder Panglima Karim en T. Aroen, die in opdracht zouden hebben zijne achtergelaten vrouw en zijne goederen naar de VII moekims Pedir over te brengen. Door deze beschieting werden licht gewond de officier van gezondheid lste klasse Salm, die echter dienst bleef doen, en zwaar gewond twee Amboneescbe fuseliers, terwijl de vijand, die spoedig verdreven kon worden, een gesneuvelde op het terrein liet. Te Sabit werd overnacht; en daar vernomen werd dat Tjoet Maligoi zich niet meer te Maroeë be vond, keerden de troepen terug zij werden nabij Sango weder beschoten. Door ons vuur bekwam de vijand toen een doode en een gewonde. Omtrent de weersgesteldheid meldt men: krachtige noordoosten wind, zeer weinig regen. Koortsgevallen kwamen veel voor. In den omtrek van Melaboeh vertoonden zich pokkeD, enkele gevallen hadden een doodelijken afloop. De geheele voorraad slachtvee te Kotaradja, waaronder runderpest heerschte, is uitgestorven. Men is thans bezig met het uitgraven van de vloeren der stallen en het zoo krachtig moge lijk ontsmetten der houtwerken. UIT STAD EN PROVINCIE. Men schrijft ons Het gemeentebestuur van Hontenisse, hoofdplaats van het rijks kiesdistrict Hontenisse heeft de besturen der gemeenten, behoorende tot genoemd district, uitgenoodigd de kosten te vergoeden van de in 1897, overeenkomstig art. 70 der kieswet, toegezonden stembiljetten voor de verkiezing en herstemming van een lid der Tweede kamer. Volgens administra tieve weekbladen zijn de kosten van stembil jetten geheel voor rekening van de hoofd plaats van het kiesdistrict, terwijl het gemeente bestuur van Hontenisse een ander gevoelen is In de St. Ct. zijn opgenomen de statuten der Werkmansvereeniging te Middelburg, waarvan het doel isom aan den werkman, in zijn vrije uren, gelegenheid te geven tot nut tige oefening en ontspanningbevordering zijner stoffelijke en zedelijke welvaart en om bij ziekte of overigden elkander hulp en bij stand te verlecnen. Om dit doel te bereiken zal men als lid eene wekelijksche contributie betalen of als begun stiger eene jaarlijksche bijdrage. Daarvoor zal gelegenheid gegeven worden in het vereenigingsgebouw, dat tot opschrift zal hebben Werkmansvereenigingsamen te komen, waarin zullen zijnzangvereenigiug, rederijkerskamer, eene bibliotheek, geschikte nieuwsbladen, gepaste spelen en, met uitzonde ring van sterken drank, zulke ververschiDgen, die het meest met het gebruik van den werk man overeenkomen en bijna tegen inkoopsprijs zullen verkrijgbaar worden gesteld. Tot de werkzaamheden der vereeniging zul len behooren voorlezingen op wetenschappelijk gebied en die welke nuttig, onderhoudend en bevorderlijk zijn aan de stoffelijke en zedelijke welvaart der leden en niet strijden met maat schappelijke en zedelijke wetten. Vacant is de betrekking van directeur van het post- en telegraafkantoor te IJ zen- dij k e. Jaarwedde f 1600 en vrije woning. Pensioengrondslag f 1800. Borgtocht f 5300. Ofschoon aan de ambtenaren van de beide dienstvakken vrijheid wordt gelaten om zich aan te melden, hebben toch, ingevolge de be palingen van het kon. besluit van 21 Maart 1894, de telegraafambtenaren voor deze directie den voorrang. Sollicitaties in te zenden vóór 2 Mei. Wij zijn nieuwsgierig naar de besluiten, die de besturen der onderkiesdistricten zullen nemen. Genoemde vereeniging behaalde 73 per 100 punten; terwijl de derde prijs aan een Gent- sche vereeniging werd toegekend met 74 per 100 punten. - Te Zuiddorpe is door de rijkspolitie hand gelegd op twee baldadige jongens, die een ploeg van een landbouwer uit elkaar had den genomen en er eenige onderdeden vaa hadden zoekgemaakt. ONDERWIJS. Akte-examens in Zeeland. Zaterdag zijn, zooals nog in een doel der oplaag van ons vorig nommer werd mede gedeeld, geëxamineerd voor de akte van be kwaamheid als onderwijzeres 6 vrouwelijke candidaten. Geslaagd zijn er 2, nl. de damesJ. C. A. Dhont en M. Willemsen, beiden te Mid delburg. Voor de vrije- en ordeoefeningen der gymnastiek werden geëxamineerd 5 vrou welijke candidaten. Geslaagd zijn er 4, de dames; D. C. Ocht- man en J. Seyl, beiden te Zierikzee, M. W. Vonk te Goes en C. Willemsen te Oostburg. Voor de nuttige handwerken werden 6 vrouwelijke candidaten geëxamineerd, waarvan er 4 slaagden, nl. de damesD. C. Ochtman, J. Seyl, M. W. Vonk en C. Willemsen voor noemd. Op het klokkenspel van den Abdijtoren alhier zijn de volgende muzieknummers ge plaatst: heel uur Koor en Finale uit de opéra Freiscliutz, C. M. v. Weberhalf uur Aria uit de opéra Le Postillon de LonjumeauA. Adam, kwartier voor Kroningslied, A. J. Scholte kwartier over Air de VElisire d'Am ore, G. Donizetti. Het hoofdbestuur der Vereeniging tot be- ordering van Fdbrieks- en handwerksnyverheid n Nederland heeft het gewenscht geacht in eenige gemeenten van verschillenden omvang, ook in de onze, een onderzoek in te stellen naar den omvang van den nachtarbeid in het bakkersbedrijf en naar het oordeel van belang hebbenden omtrent de gevolgen, die eenige wettelijke voorschriften van verschillende strek king voor hun bedrijf zouden hebben. Door het afdeelingsbestuur alhier is aan de verschillende bakkerspatroons een vragen lijst gezonden met verzoek die binnen eenige dagen ingevuld terug te zenden. Een wielrijder alhier, die Zondag voor middag van Vlissingen naar Middelburg terug- de en haastig gebakerd was, kwam op den weg op het onbegrijpelijke, vreemde idee, om het voorbijkomen van de tram een der raampjes vast te grijpen teneinde zoodoende, naar hij meende, spoediger thuis te zijn. Natuurlijk kon hij dit niet volhouden en moest hij weldra loslateneen gevolg daarvan was dat hij viel en in onzachte aanraking kwam met den straatweg. Een geluk bij een ongeluk mag het wel hee- ten, dat onze man slechts eenige lichte kwetsuren opliep en, met wat schade aan kleederen en wiel, later dan anders het geval zou geweest zijn, thuis kwam. De Commissaris der Koningin in deze provincie bezocht heden de gemeenten Arne- muiden, Nieuw- en St. Joosland, Oost en West-Souburg en Ritthem. Hij bracht daar de gebruikelijke bezoeken aan scholen, kerken enz. Van vele woningeD woei de vlag, en bij zijne intrede te Nieuw- en St. Joosland werd de klok geluid. Te Vlissingen is heden middag in een der zalen van het raadhuis, in tegenwoor digheid van een vrij talrijk publiek, geopend een bazaar, ten einde geld bijeen te krijgen voor een nieuw zeemanshuis aldaar. Toespraken werden gewisseld door den bur gemeester jhr mr A. A. van Doorn en den heer A. W. Frater, predikant bij de Engelsche gemeente, van wien het plan uitgaat. De commies der posterijen le kl. A. G. J. Geysen is verplaatst van Vlissingen naar Haarlem. Bg kon. besluit is aan T. Mouthaan onderwijzer aan eene openbare lagere school te Colijnsplaat een pensioen toegekend van f 400. Na gehouden examen is aan den leerling der rgkslandbouwwinterschool te Dordrecht J. L. Groene wege van St. M a a r t e n s d ijk het einddiploma uitgereikt.. KERKNIEUWS. Wekeltjksche opgaaf betreffende de Ned. Herv. kerk. Beroepen naarDirksland dr H. Visscher te DelftRozenburg E. H. Jonkers te Zuid Beier land; Harderwijk B. van Meer te Utrecht; en naar Hasselt P. Kuijlman te Oud-Alblas. Aangenomen naarIndië M. J. Bronders te Sluipwijk; Scheveningen G. Mansvelt te Amers foort en naar Zuidwolde P. A. C. Douwes Jz. te Almeloo. Bedankt voorTer Heide door IJ. Bootsma te Zoetermeer en ZegwaardNoordlaren door L. H. K. BI eker te NederhemertHeeze door H. Bax te Doornspijk; Oud-Beierland door D. E. J. Hupkes te Sprangen voor Berkel en Roderijs door J. H. Wensinck te Nijkerk. Gereform. kerken. Beroepen naar Sneek C. W. E. Ploos van Amstel Jr. te Zwolle. Aangenomen naar Apeldoorn door A. Boe- kenoogen, cand. Bedankt voor Rotterdam door W. H. Gis pen W.Hz. te Breukelen. Aan den internationalen toonecl wedstrijd te Sint-Gilles-Waas, uitgeschreven ter gelegen heid van het 25-jarig bestaan van de tooneel- afdeeling der maatschappij De Vreugd aid aai', werd deelgenomen door de tooneolvereeniging Vooruitgang is ons streven van Terneazen, welke vereeniging opvoerde het tooneelspel Arthur of zestien jaren later. Aan haar werd daarvoor toegekend eene eervolle vermelding. Te Mariendal overleed, na eeue korte, maar zeer ernstige ongesteldheid longont steking jhr mr B. Ph. de Beaufort, burge meester der residentie, vroeger van Baarn. Slechts zeven maanden stond hij aan het hoofd der gemeente 'a Gravenhage. Hij was even 45 jaar oud. De begrafenis zal Donderdag plaats hebben in het familiegraf te Heusden. Naar men meldt, heeft de bekende zange res der Ned. Opera mevrouw Engelen-Sewing een contract voor den tijd van vijf jaren aan gegaan met het koninklijk hoftheater te Han nover. Het bestuur van den Nederland'schen Voetbalbond heeft, met betrekking tot het te Middelburg met Paschen gebeurde, besloten, dat de zaak onderzocht zal worden en dat van den uitslag zal afhangen, welke maatregelen het bestuur zal nemen. Terwijl Zaterdagavond tuaschen eenige personen in de Kettingstraat te 's Gravenbage een woordenwisseling was ontstaan, reed een melkboer met een wagentje met leege kannen voorbij. Willende weten wat er gaande was, voegde hij zich bij de twistenden, maar ont ving onverwachts een steek in den rug, waar door een diepe wond werd veroorzaakt. De dader bleef aanvankelijk onbekend, maar werd later aangehouden. Hij is een timmerman, en in verzekerde bewaring gesteld. De melkboer is naar zijn huis overgebracht. Te Zaandam is brand ontstaan in een magazijn van rijwielen en wetenschappelijke instrumenten. Het huis verbrandde geheel, even als een er naast gelegen pand, terwijl een aan den anderen kant staande woning veel water schade beliep. Door het omvallen van oen petroleum- toestel zijn te Weere (N.-H.) een koffiehuis en twee arbeiderswoningen tot den grond toe afgebrand. Te Deventer is, door een onbekende oorgaak, brand ontstaan op de bovenverdieping

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1898 | | pagina 1