ffiieilirp* taant
Kunst voor het volk.
BIJVOEGSEL
VAN DE
VAN
Maandag 21 Februari 1898, no. 43.
Middelburg 19 Februari.
Onderzoekingen over de filtreerende
werking, die weekdieren op het
water uitoefenen, en toepas
sing daarvan op de Oester
cultuur en op de Oce-
anographie.
In zijn opstel, voorkomende in ons blad van
den 29 Dec. jl., en in zijne repliek, opgenomen
in ons nommer van 6 Januari '98, werd door
den heer A. de Vnlder van Noorden gewezen
op de onderzoekingen van H. Viallanes omtrent
het maken van slib door mosselen in verband
met de filtreerende werking, welke die week
dieren op het water uitoefenen.
Dr P. P. C. Hoek, de wetenschappelijke ad
viseur in visscherijzaken, geeft nu in de Mede-
deelingen over VissoMry van Januari eene
vertaling uit het Fransch van hetgeen dien
aangaande door den in 1893 overleden Vialla
nes, toenmaals werkzaam aan het Zoölogisch
station te Arcachon, is gepubliceerd in de
Comptes Eendus de 1'Academie des sciences de
Paris van 7 Juni 1892.
„Voor verschillende bij ons hangende vraag
stukken, in verband met oester- en mossel
teelt" zegt de heer Hoek „kan het niet
anders als nuttig zijn te weten wat V. go-
schreven heeft en hoe hij zijn proef heeft in
gericht. Wellicht is het daarbij niet overbodig
er op te wijzen, dat de proef van V., een
laboratorium-proef, in een betrekkelijk ondiepen
bak genomen is, en dat ze vooral in deze op
zichten verschilt van de werkelijkheidde
waterlaag, die door de op den bodem liggende
weekdieren wordt gefiltreerd, is bij de proef
neming veel geringer, het water circuleert nu
door den bak, terwijl het daar, waar oester- en
mosselteelt plaats vindt, door de getijden en
door den wind op geheel andere wijze bewogen
wordt".
Het rapport van Viallanes nu luidt als volgt:
„Het zeewater, waarin altijd vaste deeltjes
zweven, wordt met een verbazende snelheid
helder, wanneer men in den bak, die het bevat,
een oester of een mossel neerlegt. Deze dieren
toch veroorzakën, zoodra zij in hunne natuur
lijke omgeving geplaatst zijn, een snelle
waterstrooming tusschen hunne geopende schel
pen van de deeltjes, die deze stroom mede-
voert, worden sommige tot omvangrijke klon
ters vereenigd tengevolge van een slijmafschei-
ding van den mantel en dadelijk weer uit
geworpen de andere gaan door het darmkanaal,
om vervolgens in den vorm van vaste uit
werpselen uitgestooten te worden. Het gevolg
hiervan is dat het weekdier, dikwerf reeds na
zeer korten tijd, het hem omringende water
heeft gefiltreerd. Toen ik mij voorgesteld had
vergelijkenderwijs de hoeveelheid water te
bepalen, die de Fransche oester, de Portugeesche
oester en de mossel in denzelfden tijd en onder
dezelfde voorwaarden kon filtreeren, heb ik
mijn toevlucht genomen tot de volgende inrich
ting: Op den bodem van een bak, waardoor
een stroom water loopt, zijn een bepaald aantal
kristalliseerschalen geplaatst; eenige bevatten
de dieren waarmede een proef genomen wordt,
de andere dienen daarbij eenvoudig als getui
gen en stellen mij in staat de hoeveelheid van
het bezinksel waar te nemen, die alleen van de
zwaartekracht het gevolg is. Na verloop van
eenige dagen wordt de neerslag, die zich in
iedere kristalliseerschaal verzameld heeft, bijeen"
gegaard, gedroogd en daarna gewogen.
De verkregen cijfers, verbeterd door ze te
verminderen met het gewicht van de stoffen,
die langs mechanischen weg bezonken zijn, zijn
evenredig aan de hoeveelheid water, die door
ieder dier gefiltreerd is. Deze proef, die ik
Geachte Redacteur
Met veel sympathie las ik onlangs in de
Middelburgsche courant hoezeer u ingenomen is
met de richting, waarin vele muziekvereeni-
gingen tegenwoordig werken om kunstgenot
aan het volk te geven. Mag ik er in uw blad
eens op wijzen, hoe men in de meest verschil
lende plaatsen van Europa door eenzelfde
spontaan gevoelen opgewekt is tot het geven
van dergelijke uitvoeringen?
Wat ons land betreft was Amsterdam
in het vorige jaar begonnen. In het gebouw
der Maatschappij Arena werden Zondagsmid
dags om de 14 dagen door de Amsterdamsche
Orkestvereeniging volksconcerten gegeven, waar
de werkman voor een entrée van 10 cents
goede werken als symphonieën van Beethoven,
Haydn, Schubert etc. kon hooren. EeD pro
gramma a 1 cent verkrijgbaar, dat in bevatte
lijke, korte woorden eene bespreking bevatte
van de uit te voeren werken en hunne com
ponisten, werd voor deze concerten vervaar
digd. Ook dit jaar vinden in Amsterdam zulke
volksconcerten plaats. Dat bij die concerten
wordt genoten, blijkt uit de verslagen in de
Daar de Amsterdamsche Orkestvereeniging deze
concerten niet meer kon geven, omdat zij eiken Zon
dagmiddag in Artis optreedt, worden deze nn doorliet
Haarlemsch muziekkorps, onder leiding van den luite
nant-directeur Kriens, gegeven.
onder verschillende voorwaarden herhaald heb,
zoowel met het betrekkelijk heldere water uit
geulen van het bassin te Arcachon, als met het
meer troebele, dat men aan den kant aantreft,
heeft mij altijd vergelijkbare uitkomsten gele-i
verd, die aldus geformuleerd kunnen worden
in denzelfden tijd dat een Fransche oester,
achttien maanden oud, 1 liter filtreert, zuivert
een Portugeesche van denzelfden leeftijd er
5.5 en een mossel van middelmatige grootte
3 liter. Laat ik er bijvoegen, dat dit verschil
in werkvermogen tusschen Fransche en Por
tugeesche vermeerdert in het voordeel van de
laatste, en wel in zeer aanzienlijke mate, wan
neer men de proef herhaalt met andere dieren.
Met het oog op de oesterteelt zijn deze
resultaten van groot gewicht; zij verklarende
oorzaken van den achteruitgang der oesters,
waarover de kweekers zich sedert eenige jaren
beklagen, en zij wijzen het geneesmiddel daar
voor aan. Het is ongeveer tieD jaren geleden
dat men te Arcachon begonnen is de dijken
der oesterputten te versterken met kribwerk
van takkebossenna korten tijd was die be-
kribbing geheel bezet met mosselen, wier aan
tal in dit bassin geklommen is tot meer dan
drie milliard.
Deze dieren, wier handelswaarde nul is, be
rokkenen, wat niemand vermoedde, veel schade
aan de oesters, daar zij alleen alle voedzame
deelen in beslag nemen uit een hoeveelheid
water, die daarvan genoeg bevatte, om er
negen milliard Fransche oesters mede te voe
den. Als men deze laatste weer tot hun vorigen
toestand van ontwikkeling wil zien terugkeeren,
moet men vóór alles, en dat kan zonder groote
kosten geschieden, de mosselen, die onnutte
eters zijn, uitroeien. Het schijnt mij niet
minder noodzakelijk er de aandacht der oester
kweekers op te vestigen, dat de Portugeesche
oesters f) minstens vijf en een halfmaal meer
voedsel gebruiken dan Fransche van denzelfden
leeftijd. Zou het, nu men dit weet, geen wer
kelijk voordeel zijn de Portugeesche oesters te
verbannen uit die putten, waar Fransche zich
kunuen ontwikkelen?
De oesters, de mosselen, alle dieren die de
zelfde levenswijze hebben, inzonderheid ook
de Ascideën, (in het Hollandsch zakpijpen)
bepalen, op de boven aangewezen manier, de
boeveelheid van den neerslag en bewerken het
vastleggen van alle organische of minerale
deeltjes, die in het water zweven. Zij dragen
er dus door hunne werkzaamheid toe bij, dat
er bezinkingen ontstaan op den bodem der zee.
Ik heb mijzelf overtuigd van de groote schaal,
waarop dit verschijnsel plaats vindt, door deze
dieren te laten leven in water, vermengd met
0.0546 gram droge slibverkeert het water
in dezen toestand, zooals in de natuur dikwijls
voorkomt, zoo veroorzaakt een mossel in viel
en twintig uur een neerslag van 1.768 gram
slib, eene Portugeesche oester van achttien
maanden een neerslag van 1.075 gram, eene
Fransche oester van denzelfden leeftijd een van
0.199 gram.
Door deze cijfers wordt men in staat gesteld
het gewicht te begrijpen van de rol, die de
oesters en (vooral) de mosselen gespeeld hebben
en nog altijd spelen bij de begrenzing van de
zeeën en bij den opbouw der vaste landen. Deze
Mollusken, die, beter dan andere, wijzigingen
in bet zoutgehalte verdragen kunnen, vormen
dikwijls onmetelijke kolonies, die zich als
dammen uitstrekken op de grens van zee- eD
zoetwater. Het zijn machtige filters, die belast
zijn met het inzamelen en vastleggen van de
vaste stoffen, die het rivierwater in de oceaan
brengt.
Ik wil hierbij voegen, dat mijn onderzoe
kingen de verklaring geven van eenige wijzi
gingen, die bet relief van den bodem der zee
in zeer korten tijd ondergaan heefteindelijk
toonen ze aan hoe onvoorzichtig het zou zijn
om de respectieve dikte van twee lagen, zelfs
al grenzen ze aan elkaar, te beschouwen als
een maatstaf voor den tijd dien ze noodig ge
had hebben om zich te vormen."
Viallanes of dr Hoek dit blijkt niet dui
delijk teekent hierbij nog aan dat men niet
uit het oog mag verliezen, dat, wanneer zich
In Arcachon wel te verstaan.
Dezelfde als odzb Zeeuw sche oesters, nl. de
ostrea edults.
f) De gryphea angulala.
Amsterdamsche bladen, die alle hierin over
eenstemmen, dat onder de uitvoering volkomen
stilte heersebt in de geheel gevulde zaal, waar
voor 3800 personen plaats is, terwijl na elk
nommer een geestdriftig applaus weerklinkt.
Zwolle volgde het voorbeeld van Amster
dam. Zondagavond 31 October vond daar in
de Buitensocieteit het eerste volksconcert plaats,
gegeven door het Zwolsche Piano-Quartet met
medewerking van solisten voor zang, piano en
violoncel. Een verslaggever hiervan schrijft
„Het eerste volksconcert, in Zwolle gegeven,
was een volkomen succes. Het aantal bezoekers,
waarvan de meeste behooren tot hen, die anders
langs de des Zondags niet verlichte straten
flaneeren, bedroeg circa 1300. De ruime zaal
was zoo boven als beneden bezet met een aan
dachtig luisterend publiek. Na het verkregen
succes zal een tweede concert spoedig volgen."
Twee dergelijke volksconcerten, waarbij o. a.
de beroemde zangeres mej. Anna Blaauw uit
'sGravenbage belangloos medewerkte, volgden
dan ook in die plaats, met evenveel succes
als het eerste.
Andere steden volgden.
In Heerenveen werd door de zangvereeni-
ging eene volksuitvoering gegeven, met een
programma geheel samengesteld uit Nederland
sehen tekst.
In ZutphenDeventer, Hengelo or
ganiseerde men met veel succes volksconcerten'
waarbij een strijkorkest en musici en dilettan
ten medewerkten.
meer slibachtige stoffen in het water bevinden,
de filtreerende kracht van de mosselen, evenals
van Portugeesche oesters, aanzienlijk grooter
wordt; men moet zich hierover niet te zeer
verbazen, want het is bekend dat deze dieren
zich het gunstigst ontwikkelen in slibrijk water.
De hulpmiddelen, waarover hij bij zijne onder
zoekingen beschikte, waren te beperkt dan dat
hij de hoeveelheden van organische stof, die
door de weekdieren worden afgescheiden en
die dienen om de bezonken minerale deeltjes
saam te kleven, zou hebben kunnen bepalen
het schijnt echter, dat het gewicht hiervan
aanzienlijk is en ongeveer gelijk staat met
4/100 van dat der slib.
BENOEMINGEN ENZ.
Bij kon. besluit is de off. van gezondh. lste
kl. bij de zeemacht F. Schreuder op pensioen
gesteld ad f 1425 'sjaars en bij de zeemacht
bevorderd tot off. van gezondh. lste kl. de
officier van gezondh. 2de kl. W. A. Stark.
LETTEREN "EN KUNST.
Wij ontvingen het tekstboekje van de
opera Faust, bestemd voor de uitvoeringen,
welke heden en Maandagavond te Groningen
plaats hebben onder leiding van den heer M.
H. van 't Kruijs.
Dit boekje ziet er allerkeurigst uit en is
voorzien van de afbeeldingen der hoofdper
sonen.
In een voorwoord brengt het dagelijksch be
stuur der commissie van uitvoering waarvan
mevrouw Van 't Kruijs lid van verdienste is,
omdat zij op bijna alle repetities door hare
pianobegeleiding een geheel orkest wist te ver
vangen warme hulde aan de groote talenten
en de werkkracht van den heer Van 't Kruijs.
GEZUSTERS HEYMANN.
Zooals wij meldden, wacht ons op het a.
concert van de Vereeniging voor instrumentale
muziek te Middelburg, Dinsdag 8 Maart,
het optreden vau de gezusters Sophie en Jo
hanna Heymann, zang en piano.
Donderdag 11. traden zij in het concertgebouw
te Amsterdam als solisten op, bij gelegenheid
van het buitengewoon abonnementsconcert.
Dan. de Lange schrijft, in verband daarmee,
in bet jongste nommer van het N. v. d. D.
„Eerst kort geleden sprak ik uitvoerig over
dit zusterenpaar en vond toen gelegenheid de
schoone hoedanigheden van haar talenten te
roemen. Inderdaad bezitten de beide jonge
dames, ieder op haar gebied, zeer te waardeeren
eigenschappen.
Zal men nu verwachten opnieuw te verne
men, dat de pianiste een schoonen aanslag, een
zeer ontwikkelde techniek, enz., enz., dat de
zangeres een fijne, helderkliukende sopraanstem
bezit? Ik acht dit werkelijk overbodig. Laat
mij daarom constateer en, dat de beide jonge
kunstenaressen een groot en verdiend succes
behaalden.
De pianiste droeg voor het eerste Concert
van Chopin. De uitvoering zoowel van dit
Concert als van Rubinstein's Sarabande en Liszt's
Hongaarsche Bhapsodie was zeer schoon en
degelijk.
De zangeres zong de bekende aria, met fluit-
solo uit Handel's VAllegro ed il Pensieroso.
Met den Heer Demont, die op artistieke wijze
de fluit-solo voordroeg, wedijverde de zangeres,
't Was een welgeslaagd ensemble, dat aanlei
ding gaf voor een warme ovatie aan beide
solisten. Buitendien hoorden wij van mej.
Sophie de liederenIn der Fremde, van Tau-
bert, Chanson de Vdbeille, van Massé, Zwischen
uns ist nichts geschehen, van Zazycki en Echo
lied, van Eckert. Deze liederen toonen de
schoonste zijde van het talent der zangeres,
die daarin al haar kunst en kunstjes kan doen
schitteren."
Y. M. (de heer Van Milligen) zegt in het
Hbld van Sophie Heymann: „De zangeres bezit
een lichte, in de hoogere tonen schoon klin
kende en gemakkelijk aansprekende stem, die
in de groote zaal echter niet altijd genoeg
toonvolume kon ontwikkelen. In de liederen
kwamen mej. Sophie Heymann's eigenschappen
als zangeres in een voordeeliger licht dan bij
de aria, die eenigszins den indruk maakte boven
hare krachten te gaan.
Bij de liederen werd zij warm toegejuicht,
zoodat nog een toegiftje moest worden ge-
In Amersfoort werd Maandagavond 7
Februari door 130 leerlingen van de Vereeni
ging Volkszangonderwijs van de afdeeling der
Maatschappij tot bevordering van Toonkunst
en door de Zangvereeniging dierzelfde afdee
ling, onder leiding van den heer M. W.Petri,
het eerste volksconcert gegeven, dat druk be
zocht was. Het programma was ook hier sa
mengesteld uit Nederlandschen tekst.
Zelfs in Rotterdam, de stad die zich ge
woonlijk niet zeer opofferend toont, waar het
de belangen der kunst geldt, is men in bet
geven van volksconcerten geslaagd. Als in
Amsterdam worden daar door de orkestver
eeniging, onder leiding van den heer A. B. A.
Verhey, in de groote Doelenzaal volksuitvoe
ringen gegeven. Gedurende de uitvoering was
het in de propvolle zaal doodstil, zoo leest
men over dit concert, en aan het slot daverde
de zaal van de toejuichingen. Op het eerste
concert, op Zondagavond 30 Januari, hoorde
men o. a. de Egmont-Ouverture van Beethoven,
de Bes-dur Symphonie van Haydn, de Oberon
Ouverture van Weber, het vioolconcert in e mi
neur van Mendelssohn, voorgedragen door den
heer Messias, enz.
In Utrecht zijn volksconcerten georgani
seerd in de groote zaal van het park Tivoli,
te geven door het stedelijk orkest. Het eerste
concert had daar plaats Maandag 14 Februari.
Uitgevoerd werden werken van meesters als
Gounod, Liszt, Wagner, Mendelssohn, Tschai-
kowsky enz. Het deed weldadig aan, zoo schreef
zongen, waarvoor gekozen werd een liedje van
Taubert.
De pianiste toonde in het moeilijke Concert
van Chopin haar zeer afgeronde techniek en
schoone toonontwikkeling.
Dat zij mij in de stukken na de pauze nog
meer voldeed, ligt waarschijnlijk hieraan dat
mej. Heymann in die werken zich nog meer
in haar genre bewoog, doch overal kon men
het spel van deze begaafde pianiste waardeeren.
Ook zij gaf een toegiftje, nl. Passepied van
Delibes, dat zij met veel smaak voordroeg."
Men ziet dusden 8sten Maart wacht ons
een groot genot!
ONDERWIJS.
De uitslag van de Donderdag gehouden
herstemming voor een lid van het hoofdbestuur
van het Ned. Onderwijzers-Genootschap is als
volgtVan de 221 afdeelingen namen er 189
aan de stemming deel, zoodat niet minder dan
32 afd. zich van stemming onthielden. Er
werden uitgebracht 1942 stemmen, waarvan 3
van onwaarde en 253 in blancode meerder
heid was 972. De heer C. F. A. Zernike ver
kreeg 1218 stemmen en de heer L. Nooter 724
stemmen, zoodat eerstgenoemde verkozen is.
Beide heeren zijn hoofden van scholen te Am
sterdam de verkozene kwam niet voor op de
door het hoofdbestuur opgemaakte aanbeveling.
De heeren Th. M. Ketelaar eu H. Tege
laar wenschen te Amsterdam op te richten
een bureau tot bet verstrekken van inlichtingen
omtrent het verblijf en verkeer van studeerende
jongelieden in binnen- en buitenland.
De werkzaamheden van dit bureau zullen
hoofdzakelijk bestaan in het verstrekken van
inlichtingen over families in 't binnen- of buiten
land, die genegen zijn éen of meer personen,
mannelijke of vrouwelijke, in den huiselijken
kring op te nemen door ruiling vau diensten
of tegen betaling van een bepaalden pension-
prijs.
Verschillende autoriteiten op schoolgebied
hebben instemming met het hoofddoel van dit
plan betuigd.
KERKNIEUWS.
De Synodale commissie der Nederlandsehe
hervormde kerk heeft het initiatief genomen
om den 31en Augustus a. s. den dag zelf,
waarop krachtens de bepalingen der grondwet
H. M. de Koningin de regeering feitelijk aan
vaardt deze gewichtige gebeurtenis door
gebed en dankzegging te wijden in eene daar
toe in den voormiddag te houden godsdienst
oefening.
De koninginnen zullen dien dag ook een
kerkdienst bijwonen.
Genoemde commissie zal zich wenden tot de
besturen van alle gezindten om in deze saam
te werken.
Dit is de goede weg: ook indertijd door ons
aangegeven.
RECHTSZAKEN.
Voor het gerechtshof te 's Gravenhage is
in hooger beroep behandeld de zaak van den
kleermaker te Leiden, en de vrouw aldaar, ter
zake van den bekenden moord op het kind
waarvan de dochter der tweede bekl. was be
vallen. Het 0. M. vorderde; voor den kleermaker
10 jaar en voor de vrouw 5 jaar gevangenis
straf. De eerste bekl. en adv. mr J. Last
trachtten thans de 2e bekl. als de meest schul
dige voor te stellen, waartegen de president
en mr H. E. E. Röell opkwamen.
LANDBOUW.
Een bijvoegsel tot de St. Ct. van heden
bevat een staat van de gevallen van besmet
telijke veeziekten in Nederland, voorgekomen
gedurende de maand Januari. Daaraan ontleenen
wij de volgende opgave (de cijfers tusschen
de haakjes duiden het aantal eigenaren aan,
onder wier vee de ziekte voorkwam)mond en
klauwzeer 755 (42), kwade droes en huidworm
bij de eenhoevige dieren 1 (1), schurft bij de
eenhoevige dieren en de schapen 196(30), rot-
kreupel bij schapen 8 (3), vlekziekte bij de
varkens 16 (13), miltvuur bij alle vee 24 (23).
In de provincie Zeeland kwamen voor
13 gevallen van mond- en klauwzeer bij 1
eigenaar te Noordgouween 5 gevallen
van vlekziekte bij varkens bij 4 eigenaren, en
„een erkentelijke toehoorster" in het Vtrechtsch
Dbld, „te mogen bemerken hoe met groote be
langstelling en klimmende aandacht geluisterd
werd naar de uitvoering der orkeststukken en
hoe elk nommer werd toegejuicht met een
erkentelijkheid, zóo spontaan, en zóo welge
meend, dat men geen oogenblik in het onze
kere blijft over de vraag of het wel een nuttig
en goed werk is om de kunst in haar hooge
openbaringen te brengen onder dat deel van
de bevolking, dat maar weinig offeren kan om
geest en gemoed te verkwikken na dagen van
arbeid en inspranning
In Breda gaven 30 Januari eenige dames
en heeren een volksconcert, en in Steen wijk
gaf de vereeniging Polyhymnia een volks
concert, waarop in de pauze het entree van
10 cents, in den vorm van een glas bier of
een kop chocolade, terug werd gegeven.
De toegangsprijs voor deze concerten in deze
plaatsen bedroeg een dubbeltje. Verklarende
programma's waren a 1 cent verkrijgbaar.
Ook artisten vereenigden zich tot het geven
van volksconcerten.
Zoo vormden bijv. vier leden van het Am
sterdamsche concertgebouw-orkest het zooge
naamde Spoor-Kwartet, tot het geven van
kamermuziek. Zij willen voornamelijk volks
concerten geven en voor dit doel in verschil
lende plaatsen van ons land optreden. Zij
speelden in Utrecht met groote waardeering
van het talrijke publiek het bekende Es-dur
kwartet van Mozart en een kwartet van Haydn.
wel te Burgh, Graauw c. a., Oosterland
en Tholen.
Verschillende Berichten.
Onder voorzitterschap van den heer mr
Smeenge werd Donderdag te Oude Tonge de
35e algemeene vergadering van de schippers-
vereeniging Schuttevaer gehouden. Onder meer
werd besloten aan de regeering te verzoeken
over te gaan tot verbetering van het vaarwa
ter het Hellegat.
Verder zal het hoofdbestuur er naar trachten
de nadeelen op te heffen, die de schippers on
dervinden door de invoering der wet op be
drijfsbelasting en met aandrang pogingen aan
wenden om verbetering te verkrijgen in het
openen en sluiten van spoorwegbruggen, spe
ciaal van die te Dordrecht.
Ook zullen nogmaals pogingen aangewend
worden om eene betere regeling der scheeps-
meting te verkrijgen. Een uniforme regeling
met België en andere landen schijnt in over
weging te zijn. Eindelijk zal men opnieuw aan
dringen op wijziging der wet op los- en laad-
dagen voor binnenschepen, uit het buitenland
komende of daarvoor ladende, en tevens dat
het overliggeld ook bij de wet worde bepaald.
Omtrent de vraag, wat de vereeniging kan
doen om den schippers middelen aan de hand
te geven ten einde de toenemende .concurrentie
van spoor- en tramwegen het hoofd te bieden,
zal het hoofdbestuur gegeveus verzamelen, en
waar onbillijke of oneerlijke concurrentie be
staat, maatregelen beramen om deze tegen te
gaan.
De volkspartij te Deventer besloot bij de
herstemming voor de Tweede kamer zich als
vereeniging van aanbeveling van een candidaat
te onthouden, doch de leden persoonlijk vrij
te laten,
Prinses Elisabeth van Waldeck is Vrij
dag naar hare woonplaats teruggekeerd. Onze
koninginnen deden haar uitgeleide.
De ongesteldheid van den heer Jan C. de
Vos heeft een gunstig verloop. Hij gaat goed
vooruit.
Toen prof. mr. G. A. van Hamel Vrijdag,
van zijne langdurige en hevige ziekte her
steld, zijn colleges aan de Amsterdamsche
universiteit hervatte, vond hij de collegekamer
door de studenten met groen en bloemen
getooid.
Namens zijne collega's en studenten werd
hij hartelijk geluk gewenscht met zijn herstel.
De Duitsche keizer moet, naar men ver
neemt, alles wat hij bezit aan stukken, betrek
king hebbende op het huis van Oranje-Nassau,
ter beschikking hebben gesteld van de com
missie der te Amsterdam te houden Oranje-
Nassau tentoonstelling.
Het Nederl. stoomschip Veen dam, groot
4036 register ton, in 1871 te Belfast van ijzer
gebouwd door de heeren Harland Wolff, dat
gezonken is door op een wrak te stooten, werd
getaxeerd op 22.500 p. st. Het werd verzekerd
bij Maatschappijen te Londen en bij Engelsche
agentschappen te Rotterdam.
Achter den circus-Pflaging aan den
Stationsweg te Rotterdam staat een kermis
wagen, dienende tot stalling van een olifant,
pony, hond en aap, die inden circus kunststuk
ken verrichten. Donderdag avond hebben bal
dadige jongens in een onder den wagen han
genden houten bak brandbare stoffen geworpen
en deze aangestoken, waardoor groot gevaar
ontstond. Gelukkig kon het personeel met em
mers water den brand nog blusschen.
Donderdag avond is te Rotterdam een
24-jarige schippersknecht door een onbekend
gebleven persoon bij een twist in de Wijnstraat
met een mes over zijn linkerwang gesneden.
De hevig bloedende en vrij ernstig verwonde
man werd in het ziekenhuis verbonden.
Met een klein fortuinjte zoo vertelt
het TJ. D. had men te 's Gravenhage weder
een duel gehad. In den scheersalon van de
„chic" zette de bekende athleet Kluyt bij on
geluk een verkeerden hoed op. Zijn vergissing
bemerkende, keerde hij terug en bood, beleefd
als hij is, zijn excuses aan. De eigenaar van
den hoed, ritmeester in politiek, antwoordde
met een grofheid, hetgeen tengevolge had, dat
het worstelaarshandje op zijn gladgeschoren
gelaat meerkwam niet erg zacht. Toen
werd over vechten gesproken. Kluyt was bereid
Gaan wij na wat er in het buitenland op
het gebied van volksconcerten gedaan wordt,
dan staat Engeland zeker hierin bovenaan. In
Royal Albert Rail en in Queens Hall te Lon
don vinden Zondags middags Zondagsen
dat in London!) uitvoeringen van klassieke
muziek plaats voor een entrée van drie stuivers.
In People's Palace, in het armste gedeelte
van London, worden muziekuitvoeringen voor
den prijs van éen stuiver gegeven.
In Oxford geven de studenten voor een
zeer geringen toegangsprijs met de beste krach
ten, die zij hebben, concerten, toegankelijk
voor een publiek van kleine burgers eu werk
lieden met hunne vrouwen en meisjes.
In Birmingham doet men op dit ge
bied wel het meest. lederen Zaterdagmiddag
hebben daar kosteloos orgelconcerten plaats
voor een publiek van 800 a 1600 personen,
waar werken van Bach, Mozart, Beethoven,
Wagner, Liszt etc. worden uitgevoerd. De stad
betaalt daarvoor den organist. En iederen
Zaterdagavond, van October tot April, wordt
daar in de groote Totmhall een volksconcert
gegeven, waarop een der groote Oratoria's van
Handel, Haydn, Mendelssohn of een cantate en
orkestwerken worden uitgevoerd. De prijzen
der plaatsen daarvoor zijn3 stuivers, 6 stui
vers en 60 cents. Vier of vijf verschillende
vereenigingen geven deze concerten. Zij zijn
altijd zeker van een groot publiek. De stad
betaalt hieraan nietsalleen verhuurt zij de
zaal aan de vereenigingen voor een lageren
