MIDDELRGRGSCHE COURANT.
N°. 21.
141e Jaargang.
1898
Woensdag
26 Januari.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondoring van Zon- en Feestdagen.
Prjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., ƒ2.-
Afzonderljjke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 25 Jau. 8 u. vm, 46 gr. 12 u. 45 gr.,
av. 4 n. 40 gr. F. Yerw. Z. W. wind.
Middelburg 23 Januari.'
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Adverteptiên20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel,
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan bet burean te bekomen.
Het veel ophef
is gemeld dat in de jongste algemeene ver
gadering van den Bond van Nederlandsche
Onderwijzers den leden aangeraden werd bij de
aanstaande inhuldigingsfeesten „geen uittartende
houding" aan te nemen, terwijl tevens verklaard
werd dat, zoo gemeentebesturen meenden
onderwijzers tot deelneming of medewerking
te mogen dwingen, de Bond alsdan zou toonen,
dat nog altijd de kracht der vereeniging bestaat.
Die redeneering heeft echter af veel van
eene uittarting.
Als er iets is dat ons vaak hindert in den
Bond, waarvan wij het goed recht erkennen
in deze dagen, waarin tal van vereenigingen
getuigen van de samenwerking van gelijk
gezinden of gelljkgeplaatsten in de maatschappij,
om hunne belangen te behartigen, dan is het
de hooge toon, de arrogantie, die spreekt nit
menig woord; uit het optreden van dien Bond
by sommige gelegenheden.
De billijkheid van tal van eischen, die de
leden doen hooren, zullen wij niet loochenen,
maar ons dunkt dat hun prestige en dat van
den Bond zeiven er door zou winnen ala in
de manier van optreden wat meer uitblonk
eene beschaving, een kalmte en een bezadigd
heid, die vooral bij opvoeders der jeugd zoo
zeer passen.
En dat zelfs in den boezem van den Bond
eeno aanmaning tot bezadigdheid noodig is,
zooals hierboven is meegedeeld, pleit niet voor
den geest der leden, hetzij dan van velen of
van weinigen.
Wy vinden ën die vermaning èn die bedrei
ging vreeselijk klein, en verbazend aanstellerig.
Wy gelooven niet dat iemand, wien ook,
welke maatschappelijke betrekking hij ook
bekleedt, gedwongen zal worden in Augustus
of September mee feeBt te vieren, als hij daar
toe geen roeping gevoelt of geen lust heeft.
leder zijn vrijheid.
Dezulken mogen gerust in huis blijvenuit
het laud gaan, ja zelfs, om in eigen omge
ving den schijn van zelfstandigheid te behou
den op den dag der feesten in eigen woon
plaats zich begeven naar eene andere gemeente
in het land, waar men op een anderen dag feest
viert.
Dit alles afgescheiden van de kwestie of men
gegronde reden heeft het in ons land met zijne
monarchie zoo ellendig te vinden. Daarover
kan verschil van meening bestaan; maar men
moet toch al eene eigenaardige opvatting heb
ben om, trots het onvolmaakte dat er in ons
land bestaat, met een blik op de Fransche of
de Amerikaansche republiek en de toestanden
daar, onze monarchale instelling, die een repu-
blikeinsch karakter draagt, te willen ruilen
voor eene republiek, waarin het toch ook alles
behalve couleur de rose kan zijn.
Het ergste wat nu een republikefnsch-gezin-
den onderwijzer kan overkomen, aal wel zijn
dat hij moet meehelpen den kindenen feest te
laten vieren.
Zou dit nu zoo vreeselijk zijn
By de keuze van een hunner die den kleinen
de beteekenis van het feest zal moeten ont
vouwen, zal een hoofd der school wel zoo
pr&ctisch -wezen om dit óf zelf te doen, als by
dit con am ore kan verrichten, óf iemand kiezen
die in de goede stemming verkeert en de ge
paste gevoelen# huldigt om die taak t& ver
vullen.
En de overigen?
Och, in elke betrekking komen wel eent<
werkzaamheden voor die men tegen zijn zin
verricht. Niet altijd is men geroepen juiBt te
doen datgene wat men het liefst wil, niet altijd
kraait eigen haan koning.
Plichtsbesef dwingt echter tot inschikkelijk
heid.
Als ieder, die in zijne betrekking iets
dergelijks, minder aangenaams ondervindt, op
zyn achterste beenen ging staan, evenals de
heeren van den Bond, of met een air van
gewicht verkondigde dat hij geen- uittartende
houding zou aannemen, dan werd iin onze maat
schappij de toestand ten Blotte onhoudbaar.
Laat hen, die bezwaren hebNen tegen de
feestviering, vragen of zij verschoond mogen
Agenten.
Te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tkolen:~W. A,
van NiEÜWÏNHUIJZEN.
rechtsgevoel, en misschien draagt onze heilige
overtuiging, dat bij ons door onze onpartijdige,
eerlijke, rechterlijke macht op behoorlijke wijze
een einde aan de zaak H. gemaakt zal worden,
er wel toe bij onze sympathie voor den ongéluk-
kigen vreemdeling te vergrooten."
Cemeentelijke-ondernemingen tegenover
de Cemeente-begrooting.
Na het vele, dat over de inmenging van den
minister van binnenlandsche zaken in de
kwestie van de gemeente-begrooting te Zutphen
geschreven is, herinnert de N. R. Crt. aan
hetgeen deze minister in de Memorie van Ant
woord op het Yoorloopig verslag der Eerste
kamer over zijne begrooting mededeelt.
Daaruit blijkt, dat al het geschrijf, dat deze
zaak heeft uitgelokt, berust op eene verkeerde
voorstelling, die men zich van het door den
minister van binnenlandsche zaken ingenomen
standpunt gemaakt heeft. Het blijkt nu, dat
er van een wensch tot specificatie van de uit
gaven en inkomsten der gemeentelijke onder
nemingen op de gemeente-begrooting geen
sprake is geweest, maar dat de minister zich
uitsluitend er tegen verzet heeft, dat feitelijk
de exploitatie-uitkomsten dier ondernemingen
van het overig geldelijk beheer der gemeente
waren afgescheiden, en dientengevolge elke
samenhang met het algemeen financieel beleid
werd gemist."
Het blad meent, dat dit standpunt van den
minister, met het oog op artt. 204 en 205 der
gemeentewet, tegen welker algebeele terzijde
stelling hij heeft bezwaar gemaakt, volkomen
rationeel is.
blijven van medewerking aan een feest voor
de kleinen. Kan dit, dan weten wij wel niet
of zij als paedagogen wel goed doen aldus
tegenover de kinderen te doen blijken dat zij
zich voor hen zelfs niet eenige opoffering wil
len getroosten, een blijk van zelfverloochening
gevenmaar dat is hun zaak.
Kan het niet, dat zij dan doen, wat hun
plicht als menach is: meewerken; en zich
troosten met de gedachte dat zij het recht
hebben dit eenvoudig te beschouwen als een
formaliteit, waaraan zy geen waarde hechten
en die hunne meening op het gebied der
staatsinrichting onverkort laat.
Een soortgelijken raad gaf dezer dagen De
Sociaal-Democraat aan de leden der Kamer
van zijne partij, die in September den eed of de be
lofte van trouw aan de Koningin zullen moeten
Diens meening was: „Laat hen, zoo
zij er niet omheen hunnendeze en alle moge
lijke formaliteiten vervullen, die van hen
worden gevergd. Aan die formaliteiten moet
geen de minste waarde gehecht worden."
Welnu, van dat standpunt kunnen deonder-
wyzers de kwestie, die wij bespraken, ook
izien.
En als dan het feest der kinderen is afge-
loopen, laat hen dan spoedig huiswaarts gaan en
zich opsluiten in een kamer, waar zij van de
verdere feestelijkheid niets meer behoeven te
zien en te hooren.
Het feest zal geen oogenblik door hunne af
wezigheid gestoord worden; zij, die het vieren,
zullen er niet eens op letten of mijnheer die of
die, onderwijzer, er al of niet aan meedoet; de
wereld zal er toch wel om draaien.
Het eenige, dat wellicht een gevoeligen knak
zal ontvangen, is misschien de ijdelheid van
eenigen dier heeren, die meenen dat hun be
ginsel-vastheid de spil is waarom alles draaien
moet.
Niet te vergelijken.
Domela Nieuwenhuis roept in de Am wc den
steun van Zola in voor de gebroeders Hoger
huis, volgens hem op even willekeurige wijze
veroordeeld als Dreyfuss.
Met een zeldzaam gebrek aan onderscheidings
vermogen stelt de schrijver de openbare ver
oordeeling door beroepsrechters van de ge
broeders H. wegens een zaak, welke geen
enkelen nationalen of anderen hartstocht raakte,
gelijk met de geheime veroordeeling door zeven
leeken van een Joodsch officier wegens een
misdrijf, dat, als het gepleegd is, de levendigste
verontwaardiging wekt, een veroordeeling uit
gesproken op een acte van beschuldiging zoo
dwaas als ooit bet licht zag.
Het is ons aangenaam hierbij te kunnen
voegen, dat de Parijsche correspondent van
het Handelsblad nog denzelfden avond in de
Temps op ongeveer dezelfde wijze heeft aange
toond, dat niet de minste overeenkomst tusschen
beide zaken bestaat, terwijl hij tevens mede
deelt, welke stappen door onze justitie werden
en nog worden gedaan, om het volle licht over
de zaak-Hogerhuis te verspreiden.
Toevallig geelt een inzender in bet Hlld
bijna hetzelfde antwoord op de vraag waarom
het publiek zich wel voor Dreyfuss
maakt maar niet voor de Hogerhuizen.
„Het verschil tusschen beide zaken is hierin
gelegen dat.'
lo. dilar politiek eü eigenbelang een recht
vaardige behandeling tegenhouden hier niet
2o. daar godsdiensthaat verblindt, hier
niet;
3o. daar opgesloten wordt wie licht durft
te ontsteken hier niet;
4o. daar de regeering alles doet om de
hartstochten gaande te houden, zonder tot een
einde te kunnen komen, terwijl hier de regee
ring medewerkt;
öo. daar wantrouwen beerscht bier niet
6o. daar wil men niet het gevaar loopente
moeten erkennen dat een onschuldige drie jaar
lang reeds gemarteld wordt hier deinst men
niet terug voor de gevolgen;
7o. daar wijst alles op (ook ingeval van
schuld) een behandeling der zaak beneden
critiek, hier is alles behandeld in het open
baar met inachtneming van alle vormen, en zal
dit eventueel opnieuw gebeuren.
Daarom behoeven wij ons voor de zaak H,
niet warm te maken; dat wy het in de. andere e. van Someren Brand, die reedB van vele man-
zaak wèl doen, spruit voort uit beleedigd I nen van wetenschap en kunst hulp hebben ge
noten, welke hun ook voor liet vervolg is toe
gezegd.
RAMP OP AMBOINA.
Blijkens tijding, aangebracht door het fregat
Emma, dat van Ainboina te Batavia terug
keerde, zijn de eilanden Banda en Saparoea
ongedeerd gebleven.
BENOEMDTGEW ENZ.
By kon. besluit:
zijn benoemd tot leden der staatscommissie,
ingesteld bij kon. besluit van 21 April 1892
no. 4, ten einde de regeering van advies te
dienen omtrent de wettelijke regeling, die ten
aanzien van het waterstaatsbestuur bebooren
te worden gesteld, mr E. Fokker, lid van de
Tweede Kamer, te 's Gravenhage, en mr. B. H.
Pekelharing, hoogleeraar aan de Polytechnische
school te Delft
is, met ingang van 1 Feb. a. s., P. C. Goed
hart, te Arkel, benoemd tot machinist bij de
stoomgemalen te en nabij Schellingwoude
n benoemd tot vertegenwoordigers der
regeering op het in de maand April dezes jaars
te Madrid te houden negende Internationale
Congres van hygiëne en demographiemr W.
A. baron van Verschuur, te 'e Gravenhage,
voorzitter van de centrale commissie voor de
statistiekdr G. van Overbeek de Meijer, te
Utrecht, hoogleeraar in de gezondheidsleer aan
de rijks-universiteit aldaar; J. F. W. Conrad,
to 's Gravenhage, voorzitter van het Koninklijk
Instituut van ingenieurs; en drW. P. Ruysch,
te 's Gravenhage, adviseur voor de medische
en veterinaire politie bij bet departement van
binnenlandsche zaken.
Ook de minister van financiën verleent deze
week geen audiëntie.
Tentoonstelling van volkseigen klee
derdrachten bij gelegenheid van
de inhuldigingsfeesten.
Om H. M. de koningin, bij gelegenheid van
e inhnldiging8feesten, een beeld voor oogen
te stellen van het volk, waarover zij dan zoo
juist de regeering zal hebben aanvaard, wordt
te Amsterdam een groote tentoonstelling voor
bereid, waarop men van plan is op levensgroote
beelden de volkseigen kleederdrachten, die
thans nog worden gedragen, aan H M. de konin
gin in de eerste plaats en vervolgens aan land
genoot en vreemdeling te aanschouwen te geven.
Het comité, dat deze taak op zich heeft ge
nomen, is reeds vele bezwaren te boven ge
komen, maar zal zyn taak nooit tot een goed
einde kunnen brengen, zonder de gewaardeerde
medewerking nit al die plaatsen en plaatsjes
van ons land, waar het volkseigen karakter der
hedendaagsche Nederlanders zich ook nog af
spiegelt in uiterlgke dracht en tooi. Zulk eene
tentoonstelling zal zeker bij welslagen de
grootste belangstelling wekken, zoowel bij de
eigen landgenooten als by de talrijke vreemde
lingen, die bij de Inhuldigingsfeesten Amster
dam zullen bezoeken. Ook voor de wetenschap
zal deze tentoonstelling niet van belang ont
bloot zijn, en ook de kunst zal er zeker haar
voordeel mêe doen.
't Is te hopen, dat het bestuur van de ten
toonstelling die algemeene medewerking zal
ondervinden, welke het mogelyk zal maken
dit plan op de beste wijze te volvoeren.
De tentoonstelling zal waarschijnlijk in het
nieuwe Stedelijke Museum te Amsterdam wor
den gehouden. Op het oogenblik bestaat het
voorloopig comité uit de heerenP. van Eegben,
J. H. van Eeghen, mr J. M. Jolles en mr J.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Bij kon. besluit is, met ingang van 1
Mei 1898, aan J. C. Dirks en A. Hollestelle
te T h o 1 e n, op hun verzoek, eervol ontslag
verleend als opzichter lste klasse van den
rijkswaterstaat.
Omtrent het verhandelde op de Vrijdag
avond te Middelburg door voorstanders
'van de homeopathische geneeswijze gehouden
huishoudelijke samenkomst kunnen wij thans
niet meer uitvoerige mededeeiingen opnemen.
Vóór dien tijd hebben wij gevraagd óf de
vergadering voor de pers toégankelyk was,
maar daarop is geantwoord, dat men liever de
besprekingen, die een voorloopig karakter
zouden dragen, in besloten kring hield. Wel
wilde men ons, zoo daartoe aanleiding bestond,
een bericht zenden van hetgeen men meldens
waardig achtte.
Nu echter reeds in andere bladen eene tijding
daaromtrent Voorkwam, waaruit dus bleek, dat
men de ons gestelde voorwaarde tegenover
anderen niet handhaafde, bestaat er voor ons
allerminst aanleiding, om in onze kolommen
een groote ruimte af te staan voor mededee
iingen te dezer zake.
Alleen deelen wij mee, dat de byeenkomst
vry goed bezocht was; dat besloten werd tot
oprichting van eene zelfstandige vereeniging
voor Middelburg en Vlissingen, ter
wijl een commissie is benoemd tot het ont
werpen van een reglement, dat op eene vol
gende samenkomst zal worden behandeld.
In de bijeenkomst van het Natuurkundig
Gezelschap te Middelburg trad Maandag
avond als spreker op de heer dr C. Hoitsema,
leeraar aan de Militaire academie.
Hét onderwerp luidde „diffusie". Spreker
wees er op, boe de trek tot reizen, die velen
menscben eigen is. wordt teruggevonden bij de
moleculen, waaruit de lichamen bestaan. Die
moleculen bezitten de neiging om zich te ver
plaatsen wanneer men dus moleculen van ver
schillende soort naast elkander brengt, zullen
die zich dooreenmengen „diffundeeren".
Dat verschijnsel wordt aangetroffen in elk
der drie aggregatietoestanden, maar in zeer
uiteenloopénde mate. Terwijl de gassen snel,
waterstofgas zelfs zeer snel, diffundeeren, gaat
het bij vloeistoffen veel langzamer en bij vaste
lichamen uiterst langzaam.
Door proeven werden deze mededeeiingen
toegelicht.
Interessant zijn vooral de experimenten van
den Luikschen hoogleeraar Spring, die de
snelheid van diffnsie bij metalen bepaald heeft.
De heer Hoitsema was in de gelegenheid zyn
hoorders het resultaat dier proeven' te laten
zien. Het bleek nameiyk, dat van twee cylin-
dertjes, koperen aluminium bv., die zeer nauw
keurig tegen elkander konden gepast worden,
van het eerste metaal in het tweede en van
het tweede in het eerste overging.
Met er op te wijzen, hoe de grenslijnen die
a&nvankeiyk door natuurkundigen tusschen
verschillende verschynselen getrokken worden',
meer en meer wegvallenhoe meer en meer
blijkt, dat tusschen schijnbaar zeer verschillende
toestanden, steeds overgangsvormen kunnen
worden aangèwezen, eindigde dr Hoitsema
zijne beschouwingen.
In de Maandag te Gr o ede gehouden
raadsvergadering waren drie leden absent
wegens ziekte. Mededeeling werd gedaan van
een koninklijk besluit van 13 Januari jij,
waarbij de tractementen van den burgemeestér
en den secretaris werden gebracht op f 730
dus verhoogd ieder met f 180. Bij de
daarop gevolgde wyziging der gemeentebegroö-
ting werd de hoofdelijke omslag verhoogd met
f 300 en gebracht op f 5000. Dit besluit
werd genomen met 3 stemmen tegen 1, die
van den heer J. A. Risseeuw, die den post van
straten met f 300 wilde verminderen. Op voor
stel van den heer Lombaard werd, wegens de
absentie van drie leden, de behandeling der
politieverordening verdaagd; voor het voor
stel stemden de leden Lombaard, Hammachèr
en A Salomé; tegen de heer J. A. Risseeuw.
RECHTSZAKEN.
ArrOndissements-Rechtbank te Middelburg.
Meineed.
Heden werd voor bovengenoemde rechtbank
behandeld de zaak tegen J. O., oud 29 jaren,
werkman, geboren te Zaamslag, wonende te
Ter neu zen, beklaagd dat by, op 29 Nov,
1897 ter openbare terechtzitting dezer recht
bank als getuige onder eede gehoord in de
strafzaak tegen P. C. van K., J. B. O. en P.
H., allen te Terneuzen, beklaagd van bescha
diging, opzettelijk en in strijd met de waar
heid ten voordeele dier beklaagden eene ver
klaring heeft afgelegd door te zeggen „inden
nacht van 9 op 10 Oct. jl. p. m. 1 uur ben ik
met de drie beklaagden en den 3en getuige ge
weest in de nabijheid van dè woning van" R
de Vries te Terneuzen. Ik ben met den 3de
getuige weggeloopen en heb niet gezien dat
de beklaagden iets aan het hek bij die woning
deden. Ik heb ook niet gehoord dat er iets
gekraakt werd. Dat hek kan niet krakenhet
is veel te oud en vermolmd. Ik heb ook niet
hooren zeggen „Hannes daar is het hek" of zoo
iets. Ik was voor Van Dyke. Ik heb niet ver
klaard aan den inspecteur van politie te Ter-
peuzon dat ik, alvorens weg te gaan, gekraak
heb gehoord. Ik heb ook niet de verklaring
van Van Dyke, die my trouwens niet doordien
inspecteur is voorgelezen of medegedeeld, te
.diens bureele bevestigd".
In deze zaak waren van wege bet openbaar
ministerie vijf getuigen gedagvaard.
Na voorlezing van het bevel tot verwijzing
en van een afschrift van het audientieblad van
de zitting der rechtbank van 29 Nov. jl., werd
overgegaan tot het hooren der getuigen.
De eerste C. Klaassen, inspecteur van politie
te Terneuzen, gaf allereerst eenige inlichtingen
omtrent den localen toestand en deelde verder
mede dat hij in de zaak tegen van K., O. en
P. H. proces-verbaal heeft opgemaakt. Den
dag na bet gebeurde heeft getuige den bekl.
gehoord. Deze wilde aanvankeiyk niets zeggen,
doch verklaarde later bij stukjes en beetjes
wat er in den nacht was voorgevallen. Hem
is de verklaring van Van Dyke voorgelezen en
hij heeft bevestigd dat die waar was. Hij
heeft ook verklaard gekraak gehoord te hebben.
De beklaagde ontkende pertinent dat hem
de verklaring van Van Dijke zou zijn voorge
lezen, dat dit noch in haar geheel noch in ge
deelten is geschied. De inspecteur heeft zelfs
met geen enkel woord over de verklaring van
Van Dijke gesproken. Ook ontkende de bekl.
aan den inspecteur verklaard te hebben, dat
hy het hek heeft hooren kraken.
De getuige Klaasse hield vol, en hy ver
klaarde zich niet te hebben kunnen vergissen,
dat de beklaagde heeft medegedeeld wat door
hem zooeven is gezegd en ook dat de verkla
ring van Van Dyke hem is voorgelezen. By
mededeeiingen van bekL was niemand aan
wezig.
De tweede getuige, de agent van politie G.G.
Andriessen te Terneuzen was er by tegenwoor
dig dat O. op het politiebureau door KlaasBen
ondervraagd werd. O. ontkende iets te
weten. Hij verklaarde verder dat de verkla
ring van Van Dijke aan den beklaagde is
voorgelezen; de inspecteur las die van een
stuk papier.
De beklaagde bleef bij zijne ontkentenis
dat die voorlezing zou geschied zijn.
De volgende getuige G. Bareman, eveneens
agent van politie te Terneuzen, verklaard© ook
dat de voorlezing van de verklaring van Van
Dyke aan den bekl. is geschied en wel zin
voor zin. De inspecteur had die verklaring op
schrift voor zich.
Ook deze getuigenis werd door den bekl.
onwaar verklaard.
De politieagent hield echter vol de waar
heid te spreken.
De volgende getuige J. van Dyke, varens
gezel te Terneuzen, verklaarde bjj de behan
deling der zaak in Nov., toen hy als getuige
optrad, de waarheid gesproken te hebben. Hy
was met O. op eenigen afstand van de woning
van De Vries toen de beschadiging plaatshad
hij raadde O. aan weg te gaan, wat zy beiden
deden. In het weggaan boorde-hij gekraak
van het hek.
De beklaagde zeide nietsVan dat kraken
gehoord te hebben hy was iets vóór dezen
getuige.
Van Dyke verklaarde verder dat hij) toen hy
't kraken hoorde, tegen O. zeide fldaar heb je
't al", waarop deze niets antwoordde.
Getuige heeft later met O. nooit meer over
dat kraken gesproken.
De laatste getuige M. van Kerk Voort, sluis-
knecht te Terneuzen, heeft twee personen zien
staan tegen de bakkerij van Maandag, tydenS
de beschadiging van het hek van De Vries j
hij stond óp een veertig meter afstand ervan en
hoorde duidelijk het hek vallen,
De beklaagde ontkende tegen den bewitsteti
muur gestaan te hebben en eveneens iets van
het vallen van het hek te hebben gehoord.
De beklaagde, alsnu nogmaals gehoord, ver
klaarde zelfs zyn dagvaarding niet gelezen te
hebben; dat was niet noodig volgens'hem,
„want als je voor de rechtbank komt wordt
je wel onderiebt."
Hem werd nu zijn indertyd afgelegde ge
tuigenverklaring voorgelezen, die hy toegaf
