MIDDELBURGSCHE COURANT. N°. 17. 141" Jaargang. 1898. Yrijdag 21 Januari. AMBOINA. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Pry's, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.— Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 20 Jau. 8 u. vm. 42 gr. 12 u. 48 gr., av. 4 u. 46 gr. F. Verw. Z. W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór éón uur aan het bureau bezorgd zijn. AdverteutiSn20 cent por regel. Geboorte- dood- en alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regeli Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordoelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan bet bureau te bekomen. Agenten. Te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. VAN NlEUWBXHUïJZEN. Middelburg 20 Januari. MATHEMATISCHE ONZIN. Wij hebben, zoo schrijft de Zutph. Crt., al wel vroeger opgemerkt dat, hoeveel philosopbie, jurisprudentie en theologie Dr. Kuyper moge gestudeerd hebben, mathesis daarentegen niet de sterkste zijde van zijn bestaan is en dat hij, als bij naar wiskundige beelden grijpt, meestal mistast. In De Standaard van Woensdag vindt men wëer een vermakelijk staaltje van mathema- tischen onzin. Dr. Kuyper gaat verhandelen over „sym- pathiën." Nu, dat kan goed worden en wij zijn er recht nieuwsgierig naar! Doch nu vinden wij in den aanvang reeds deze fraaie tirade, die voor ons niets dan de zuiverste type van dwaze phraseologie is: „Wat men dan ook in '78'91 de Rechter zijde heeft genoemd, was volstrekt niet meer de oude Conservatieve Coalitie, maar een com binatie van twee principieele partijen, beide met een eigen geestelijk uitgangspuntde Anti- revolutionnaire, en de Roomsch-Katholieke. Van den Liberalen kant ging de ontbinding trager. De sehoolguaestie, die ons sterktehad hm verzwakt. En toen de sociale quaestie aan de orde kwam, brak schier Tiaar de wet van Newton's binomium (11) hun ééne groep in drie stukken uitemeen tamelijk groot ordinair mid denstuk met een achterlijk zijstuk rechts en een buitengemeen krachtig opbuigend zijstuk links. Ordinaris-liberalen in het midden. Conservatief- liberalen rechts op en aan den linkerkant al wat vooruitstreeft, voor-uitgaat of reeds vooruitte." Alles goed en wel, Doctor, maar wat heeft dit in 's Hemels naam met „de wet" van New- tons's binomium" te maken Immers, niets, totaal niets! In het belang van winkeljuffrouwen. Reeds herhaaldelijk is gewezen op het weinig benijdenswaardig lot van genoemde meisjes, die in een winkel dikwijls uren achtereen, zonder gelegenheid te hebben om te rusten, haar werk moeten verrichten en het publiek te woord staan en bedienen. Geen wonder dat haar gezondheidstoestand daaronder lijdt. Het is daarom dat de Veremiging ter behar tiging van de belangen der vrouw ons een uit voerige circulaire ter opname zendt, waarin zij de aandacht vestigt op een proef, genomen door eene firma te Rotterdam. In haar zaak wordt in het middaguur een groot aantal juffrouwen geeischt; 's morgens en 's avonds, wanneer het minder druk is, kan met minder personeel volstaan worden. In verband met deze omstandigheid endaar het ook zijn ondervinding was, dat de slechte gezondheidstoestand van vele winkeljuffrouwen het gevolg is van te langen afmattenden arbeid, ia het den eigenaar dezer zaak na lang zoeken gelukt een arbeidsregeling te vinden, waarbij zijn zaak niet lijdt en de winkeljuffrouwen in hooge mate gebaat zijn, terwijl de maatregel slechts geringe financieele offers vraagt. Hij heeft namelijk zijn personeel, behalve eenige regelingen van ondergeschikten aard, in twee ploegen verdeeld. De ééne ploeg heeft vroegeü dienst, komt om half negen bij het openen van het magazijn en vertrekt om vijf uur. De andere ploeg heeft laten dienst, komt 's middags om half twee en blijft tot het maga zijn 's avonds tien uur gesloten wordt. Deze ploegen wisselen elkander geregeld af, zoodat de juffrouwen 14 dagen achtereenvol- Éène herinnering van een Oud- zeeofficier. De geweldige ramp, die dat schoone eiland heeft getroffen, deed bij schrijver dezer regelen de herinnering verlevendigen aan een bezoek, eenige jaren geleden daar gebracht. Een merkwaardig eiland, een voorwerp van strijd tusschen Portugeezen, Engelschen en Hollanders in vroegere tijden, een kleine plek gronds, waar fortuinen gemaakt werden. Zacht aardiger dan de Javanen, zijn de Amboneezen, die twee eeuwen geleden hard werken moesten voor de blanke heeren, en toch geduldig bleven als hun tninen van nagelen en kruidnoten werden verwoest door de Compagnie, omdat de productie te groot en de prijs dus te laag zou worden. Later leerzame volgelingen van de zendelingen, die het grootste gedeelte van -de bevolking tot christenen maakten, doopten met Hollandsche namen en de kleurige kleedlj deden verwisselen voor stemmig zwart. Dit losse schetsje danken wQ aan de vriendelijke toezending van een onier lazers. Red. gens de morgenuren, dan weer 14 dagen de avonduren vrij hebben. En toch wordt in weerwil daarvan het magazijn in de drukke middaguren bediend door een volledig personeel en wel van veerkrachtige, niet over-vermoeide winkelj uffrouwen Toen deze proef een paar maanden geduurd had, bleek zij zoo gunstig te werken, dat de maatregel thans definitief is ingevoerd. De beteekenis, die dit principe op industrieel gebied in de toekomst nog hebben kan, is niet licht te overschatten. Genoemde vereeniging wendde zich tot alle magazijnhouders en winkeliers met een dringend verzoek dezen maatregel, zoo mogelijk, ook in hunne magazijnen toe te passen, er althans een proef mee te nemen. Het spreekt van zelf dat de uren, waarop het volle personeel aanwezig moet zijn, zich moeten regelen naar de behoef ten der zaak. Zij vraagt dit in het belang van de vele personen, wie* gezondheid, juist als gevolg der onvermijdelijke vermoeienissen, aan de betrekking verbonden, zooveel te wenschen laat, een feit dat door alle medici geconstateerd is en dat door verkorten arbeidstijd, meer rust en goedgekozen ontspanning zou ophouden te bestaan. Zij vraagt dit met vrijmoedigheid, daar ze overtuigd is, dat de meerdere arbeidskracht, de grootere opgewektheid van het personeel ook den patroons ten goede zal komen. Tevens verzoekt zij die firma's, welke ge neigd mochten zijn met dergelijken maatregel een proef te nemen, en degenen, die den arbeidstijd voor hun personeel reeds op 8 uur ongeveer vastgesteld hebben, haar daarvan kennis te geven, met het oog op een even tueel op te richten ontspanningslokaal. Verder publiceert het bestuur der vereeniging een deel van een brief, dien het, als antwoord op een verzoek om inlichtingen, ontving. Daarin wordt de volgende toelichting gegeven over een door den schrijver ingevoerde arbeids regeling „Gedurende de vele jaren, dat ik mijne zaak ijf, heb ik de ondervinding opgedaan, dat naarmate mijne zaak zich uitbreidde en er dus meer van de winkeljuffrouwen gevergd werd, hare gezondheid achteruit ging. Menigmaal was meer dan de helft onder geneeskundige behandeling. Zeer dikwijls kwam het voor, dat de juffrouwen, welke nog niet in betrek king geweest waren, flink en gezond haren nieuwen werkkring aanvingen, zich na eenige maanden moe en zwak voelden en de mij zoo bekende vraag deden „Mag ik morgenochtend iets later komen om naar den dokter te gaan Heeren medici zullen beter dan ik kunnen verklaren, waaruit die ongunstige verandering voortkwam. Ik voor mezelve schrijf die hoofd zakelijk aan tweeërlei oorzaken toe lo. aan de weinige gelegenheid tot zitten. In eenigszins drukke zaken is dat niet te verhelpen, meermalen animeer ik^dejuffrouwen zelf er toe, doch die gelegenheden zijn zóó kort, meestal slechts enkele minuten, dat dit niet in rekening gebracht mag worden 2o. aan de lange werktijden. Dit laatste euvel te verhelpen was sinds lang mijn streven. Vervroegde sluiting in een stad als Rotterdam en in eene zaak als de mijne was niet wel mogelijk. Ik heb het indertijd beproefd, doch zonder voldoend resultaat. Enkele juffrou wen, wier gestel het minste weerstandsvermo gen bleek te hebben, had ik reeds gedurende een paar uur per dag vrij gegevendoch hoe wel dit dan tijdelijk niet slecht werkte, was het evenmin afdoende en strookt dit ook niet met de zoo hoog noodige orde en regelmaat. Ik heb nu sedert eenigen tijd den normalen werkdag van 8 uur ingevoerd en vermeen zoo Trouwe soldaten in het leger, waar de zacht aardige Ambonees dikwijls de eerste was bij het veroveren van vijandelijke sterkten, in het leger waar hij dezelfde rechten heeft als de Europeaan, maar soms meer deugden bezit dan blanke wapenbroeder. Niet in eigen oogen. Hollandsche zeden en gewoonten vindt hij beter dan de zijne en tracht ze na te volgen. Ook gul en gastvrij schrijver dezes was gast van een regent van de kampong Haloong met een gezelschap, waaronder de resident van Amboneen twaalftal personen. Reeds de tocht naar dat avondfeest was iets bijzonders in het maanlicht gleden twee sloepen, door het stille kristalheldere water, een driekwart uur ver naar Haloong, dat diep in de baai ligt, om de gasten over te voeren. Deregent, in rok en witte das, een Ambonees van deftige familie die zuiver Hollandsch sprak, ontving zijn gasten aan den waterkant en bracht hen naar de voorgalerij van zijn ruime woning. Beschenen door fakkellicht namen de festivi teiten op het plein vóór het huis een aanvang op een afgebakend gedeelte, waar een eerepoort met „Welkom te Haloong" prijkte. Eerst zingen van kinderen, zachte wijsjes op Maleische woorden, daarna zwaardvechten en krijgs- de quaestie eeuen goeden stap nader ter op lossing gebracht te hebben." KLERKEN REC. EN DOMEINEN. Door den Bond van Klerken, werkzaam bij de Registratie en Domeinen in Nederland, is een circulaire tot leden en donateurs gericht van den volgenden inhond: „Enkele inspecteurs hebben aan hun klerken medegedeeld, dat zij naar een andere betrek king moeten omzien, wijl ze uiterlijk tegen het einde van het jaar zullen worden ontslagen. Bij ministerieele aanschrijving dd. 11 Jan. is dien betrokken inspecteurs medegedeeld, dat eerlang de surnumerairs van hun inspectiën geheel zullen worden losgemaakt en zullen dus de inspecteurs, die vroeger een surnumerair aan hun kantoor hadden, voortaan met hun klerk alleen het werk der vermogensbelasting moeten afdoen. De klerken nu, die aanzegging tot ontslag ontvingen zijn, naar het oordeel der resp. in specteurs, niet bekwaam om voortaan, wanneer de surnumerairs er niet meer zijn, hen naar hun wensch te dienen. De inspecteurs i. e. gronden hun besluit tot ontslag op ge noemde ministerieele aanschrijving, hoewel be doelde klerken tot heden steeds naar behooren hun plicht deden es de hun opgelegde taak met ijver vervullen. Naar aanleiding dier treurige tijdingen ver gaderde het bondsbestuur en besloot aan alle leden-inspectenrsklerken te vragen of er meer zijn (wat niet te hopen is), die ook in 't boven vermelde lot zullen moeten deelen, hun ver zoekende, hetgeen wij doen bij deze, om voor 23 dezer daarvan kennis te geven aan onzen secretaris, of wel tegenwoordig te willen zijn op de buitengewone algemeene vergadering, te houden te Amsterdam op Zondag 23 Jan. in De Karseboom aldaar, tot bijwoning waarvan wij alle leden en donateurs uitnoodigen." BEAOEMIXGEN ENZ. Bij kon. besluit: is by de Algemeene rekenkamer benoemd tot adjunct-commies de eerste klerk J. G. F. Gij zen is toegekend de eere-medaille van de orde van Oranje-Nassau, in zilver, aan W. van Keulen, bootsman op West-Terschelling, in dienst der Noord- en Zuid-Hollandsche Redding maatschappij. In de St-Ct is opgenomen de wet van den 3l8ten December 1897 tot herhaalde verlenging van den duur der werking van de wet van 4 April 1892 (Stbl no 56,), houdende voorziening ter tijdelijke versterking van de nationale militie. LOMBOK. Uit Ampenan schrijft men aan het Soer. Hbld. dat eindelijk de zoo lang gewenschte toestand van rust is ingetredenook het laatste schaapje is over den dam. Retmadje heeft zich onder worpen en bevindt zich met andere hoofden te Praja. UIT STAD EN PROVINCIE. In de St.-Ct van heden is opgenomen de wet van den 31sten December 1897, tot be krachtiging van provinciale belastingen in Zeeland. De heffing zal bedragen a. acht en twintig opcenten op de hoofdsom van de grondbelasting op de gebouwde eigendommen en van twee en dertig opcenten op de hoofdsom van de grond belasting op de ongebouwde eigendommen over 1898, en b. achttien opcenten op de hoofdsom In de pauzen werd overvloedig gepresenteerd en na de voorstelling buiten, waar honderden zich als toeschouwers verdrongen, begon het bal. Een schare jonge meisjes van goeden Amboneeschen huize werd ten dans opgeleid door de jongelui onder de gasten, en spoedig bewezen de rondzwevende paren elkaar beter te verstaan in een wals dan in een gesprek, waar de kennis van de bloemrijke Maleische taal voor de heeren soms niet voldoende was om hun danseuses complimentjes te maken. Met een Landers, die de regent in het Fransch commandeerde, kwamen de oudere heeren zich ook op den dansvloer wagenen waren de sloepen niet op het vastgesteld uur gekomen om het gezelschap af te halen, het feest ware misschien op echt Indische wijze eerst geëindigd met het morgenschot. Op de terugreis weer het schoone tafereel van een Indischen nacht met maanlicht, weer de sterke zoele geuren van bloeiende melatti- boomen maar sommige der reisgenooten in diepen slaap, droomend van zwartgelokte Amboineesche schoonen, en van het te spoedig afscheid. Op den reiziger, die uit het drukke Soera van de belasting op het personeel over li In de commissiën voor de herziening van do belastbare opbrengst der gebouwde eigen dommen zijn door Gedeputeerde Staten van Zeeland benoemd: In de hoofdcommissie tot lid de heer M. de Jonge Jz., lid der Staten van Zeeland, te Goes, en tot diens plaatsvervanger de heer I. H. C. Heijse, lid der Staten van Zeeland, te Mid delburg. In de districts-commissiënMiddelburg als lid de heer L. Bosselaar, burgemeester van Grijpskerke, en als zijn plaatsvervanger de heer II. Schoonis te Ylissingen; Goes als lid de heer P. F. Frnijtier, lid der Staten van Zeeland te Hontenisse, en als zijn plaats vervanger de heer C. van Esbroeck, te Hengst dijk; Zierikzee als lid de beer M. G. van Stapele, burgemeester van Tholen, en als zijn plaatsvervanger de heer Jac. Markusse Mz., te Wissekerke. Woensdagavond werd, onder voorzitter schap van den heer Herin. Snijders, op de bovenzaal der sociëteit De Vergmocging alhier eene algemeene vergadering gehouden van de provinciale afdeeling „Zeeland" van den Anti- Dienstvervangingbond. De opkomst was bemoedigend. Uit de mededeelingen van den voorzitter bleek, dat de resultaten van de pogingen van het bestuur om het ledental van den Bond in Zeeland te doen toenemen vrij bevredigend zijn. Een aanzienlijk aantal personen is toegetreden, waaronder van alle maatschappelijke betrek king en rang en van onderscheidene politieke richting. De voorzitter zette verder uiteen de wensche- lijkheid en de noodzakelijkheid voor de voor standers van afechaffing der plaatsvervanging om zich te organiseeren en voor dit denkbeeld propaganda te maken. Verder werd mededeeling gedaan van de ledenlijst; daaruit bleek dat het aantal leden 103 bedraagt en dat der begunstigers 3. Vervolgens werd overgaan tot de vaststel ling van het huishoudelijk reglement voor de afdeeling. Daarin wordt o. a. bepaald dat de provin ciale afdeeling is gevestigd te Middelburg en zij de oprichting bevordert van onderaf.leelin- gen in de verschillende gemeenten der provin cie Zeeland. Verder dat het bestuur bestaat uit 5 te Middelburg woonachtige ledendie uit hun midden een voorzitter, een secretaris en een penningmeester kiezen. Jaarlijks treedt een lid volgens rooster af, doch is dadelijk her kiesbaar. De afdeelingsvergaderingen zullen te Middel burg gehouden worden, onder leiding van het bestuur, en bestaan uit de vertegenwoordi gers der onderafdeelingen en wel voor elke onderafdeeling een. Op die afdeelings-vergaderingen hebben alleen de vertegenwoordigers der onderafdeelingen recht van stemmen. Zij brengen voor hunne onderafdeeling een getal stemmen uit, evenredig aan het getal der door hen vertegenwoordigde leden. en getal van 15 leden geeft recht op éene stemvan 16 tot 40 inclusief op twee stem men van 41 tot 100 inclusief op drie stern en en boven 160 op vier stemmen. Hierna werd overgegaan tot de definitieve samenstelling van het bestuur. De uitslag der stemming was dat het voor- loopig bestuur werd herkozen en wel de hee- Herm. SnQders met 22, dr Van de Stadt en Jacq. Frank met 21, M. Fokker met 18 en Maandagavond werden te Zierikzee gevankelijk uit Esschen binnengebracht de twee personen, die verdaeht worden van diefstal van paard en een kar, gepleegd ten nadeele van een landbouwer te Oud-Vosmeer. - Naar men ons uit Scherpenisse meldt, is nader gebleken dat het verhaal van meisje, hetwelk in Den Haag diende en, wegens dreigbrieven, die zij van een onbekend man zou ontvangen hebben, die stad verliet, een verzinsel moet zijn. Welke reden het meisje had bewogen zulk een verhaal te doen, is nog niet recht duidelijk. Wij hebben, toen wij dit- bericht ontvingen, een sterk vermoeden gehad dat het wel óf overdreven óf onwaar zou zijn en legden het daarom ter zij. Het kwam ons vrij onwaar schijnlijk voor dat bedreigen met den dood, zooals het daarin werd voorgesteld. Nu het bericht echter in de pers de ronde deed, meenen wij van de tegenspraak melding te moeten maken. baija voor het eerst te Ambon komt (Ambon is de inlandsche naam en beteekent vocht, nevel), maakt dit den indruk van rustige rust. Zelfs als er avondconcert is op de esplanada met de muziek boven op de breede poort van het fort Victoria, is het in de pauzen drukkend stil, zonder gerammel van de twee huurrijtuigen van het eiland op den zandigen weg. Zelfs in dé sociëteit, als hetkegelavond is voorde dames. Wel hoort men dan reeds van verre het vroolijk gelach en het geluid van de ballen, die zelden het eind van de baan bereiken maar verder niets dan het hoog gesjirp van duizenden krekels in het enorme grasveld van de „esplanade". En in de. voorgalerij van de sociëteit boort men evenmin iets. Alleen de kapitein van de infanterie slaakt de verzuchting, dat het bin nenkort „maildag" is, een schrik voor hem, als een vierweeksche courantenstapel verschijnt, het laatste nieuws, en dan nog meest Indische bladen Hij vertelde mij, dat de aanwezigheid van een oorlogsschip een uitkomst was voor den officier, die het dag- en nachtschot moest regelen. Eens, toen er in langen tyd geen ge weest was en het eerste avondschot viel van A. J. M. Goote met 17 stemmen van de 23 die waren uitgebracht. Eindelijk deed het bestuur mededeeliog van hetgeen door hem verricht is om onderafdee lingen in het leven te roepen. Het wendde zich tot invloedrijke personen te Goes, Zierikzee, Brouwershaven, Terneuzen en Tholen, terwjjl in Vlissingen eene onderafdeeling bleek te be staan. Een kapitein van de dd. schutterij te V1 i 8 s i n g e n heeft het plan gevormd om den leden dier schutterij, hun echtgenooten en beminden, ter gelegenheid van de inhuldi ging der Koningin, een avondfeest aan te bie den. Hij heeft daartoe eene oproeping gericht tot zijne mede officieren en de commandant schonk reeds een milde bijdrage. Van verdere plannen tot feestviering aldaar verneemt men overigens nog niets. Woensdagnacht is het van Antwerpen en naar zee in ballast bestemde Eng. stoom schip Lady Gray van Hartepool te Bath op het strand gestoomd, maar met het voormiddag- 'j zonder assistentie weder afgekomen, waarna het de reis heeft vervolgd. De bevolking van Hoek, die op 31 Dec. 1896 bestond uit 1073 mann. en 1091 vr. of 2164 personen, vermeerderde in 1897 door ge boorte met 29 j. en 54 m. en door vestiging met 30 m. en 30 vr. Daarentegen verminderde zij door overlijden met 24 m. en 28 vr. en door vertrek met 39 m. en 28 vr. Zij bedroeg alzoo op 31 Dec. 1897 1069 m. en 1119 vr. of 2188 personen. Er werden 12 huwelijken gesloten en een echtscheiding ingeschreven. EEN VERWEER. Van den heer D. A. Zwigtman van Noppen ontvingen wij uit Chicago een Bcbrijven dt. 8 Jan., waarin hij ons verzoekt vooral omdat Zeeland zijn bakermat is in de oogen van onze lezers hem te rechtvaardigen tegenover de verschillende praatjes, die over hem ia de pers de ronde doen, voornamelijk op gezag van het Maandblad tegen de kwakzalverij. Dit blad wordt, volgens hem, geïnspireerd door zekeren dr Birkhoff te Chicago, wien het een doorn in het oog is, dat de heer Van Nop pen zulk een uitgebreide praktijk heeft. Bij den Geneeskundigen raad ia geen enkele andere klacht over hem ingekomen dan *an genoemden dr Birkhoff. De heer Van Noppen constateert in rijn schrijven dat hg geslaagd is voor zijn arts-examen het oorlogsschip, heerschte er groote schrik in het fort, waar men veertig minuten aehtèr was. In alle baast werd bet kanon geladen en -viel het schot uog binnen de tien minuten na het andere, dat op een chronometer geregeld was. Welk een gelukkig landzonder trein of tram, zonder Greenwichtijd en slechte aanslui tingen; een land waar een klok overbodig is, want de zon regelt het geheele leven Bij het naar huis wandelen trof mij een bij zonder schouwspel. Eenige heesters bij den weg waren bedekt met honderden vuurvliegen en in den donkeren nacht was het of men Kerstboomen zag, door ijverige aardmannetjes met tal van kleine lichtjes versierd. En den volgenden dag de overschoone baai met zijn groene omlijsting, zijn doorschijnend water de zon die het oude fort een kasteel uit een sprookje deed gelijken; het was een schouwspel om nooit te vergeten. Die kalme rust, de maildag eens in de vier weken, de goedige, vriendelijke menscben, de kinderen die goeden avond riepen in het Hollandsch; en nn dat land, die bevolking zoo vreeselijk geteisterd, zoo gruwelijk verstoord door de aardbeving!

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1898 | | pagina 1