IDDELRllRGSCHE COURANT. N°. 305. 1897. Dinsdag 28 December. 140° Jaargang. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., ƒ2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 27 Dec. 8 u. vm. 29 gr. 12 u. 3G gr., av. 4 u. 38 gr. F. Verw. tam. kr. Z. W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groofce letters naar de plaats die zjj innemen. Advertentiën bij abonnement op roordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te Vli8singenC. N. J. de Vet Mestdaoh te GoesA. C. Bollüyt, firma Wed. de Jonge. Middelburg 27 December. AMBACHTSSCHOLEN. Velen in Zeeland zullen zeker wel belang stellen in de houding, die de huidige minister van binnenlandsche zaken tegenover deze nut tige inrichtingen wenscht aan te nemen. Het is daarom dat wij hier nu nog eens aanhalen wat de minister daaromtrent heeft gezegd in zijn memorie van antwoord op het voorloopig verslag der Tweede kamer over zijne, door haar onlangs vastgestelde, begrooting voor 1898. „De ondergeteekende zoo schreef de mi nister deelt in het gevoelen van die leden, welke de voorkeur geven aan het thans ge volgde stelsel van subsidieeren van door par ticulieren in het leven geroepen ambachts scholen boven het stichten en onderhouden van zoodanige inrichtingen door het rijk. De meening, dat de subsidiën voor ambachts scholen uitsluitend ten goede komen aan in richtingen, in groote. steden gevestigd, is niet juist, daar bijv. ook rijksbijdragen worden verleend ten behoeve van de ambachtsscholen, gevestigd binnen de gemeenten Z i e r i k z e e, Goes, Gorinchem en Middelburg. Na de samenstelling der begrooting zijn als nog verzoeken ingekomen om verhoogde rijks- subsidiën ten behoeve van de onder hun toe zicht staande inrichtingen van onderwijs van het bestuur der vereeniging „de ambachtsschool voor Alkmaar en omstreken," van het bestuur der vereeniging tot oprichting en instandhou ding der ambachtschool te Zierikzee en van het bestuur der vereeniging „de ambachtsschool" te Middelburg, benevens eene aanvrage om in het genot te worden gesteld van een rijkssub sidie ten behoeve van eene door hem op te richten ambachtsschool van het bestuur van het departement Tiel der Maatschappij tot Nut van het Algemeen. Wat de school te Alkmaar aangaat, reeds in het voorloopig verslag is er op gewezen, dat het aantal leerlingen op deze inrichting steeds toeneemt. Tot bestrijding van de meerdere uit gaven, die van deze toeneming het gevolg zijn, verzoekt het bestuur der school het door hem tot dusverre genoten subsidie van f 8000 met f 1000 te verhoogen, terwijl het tevens mede deelt, dat het zich ook heeft gewend tot het provinciaal bestuur, met het verzoek hetjaar- lijksch subsidie van de provincie eveneens met f 1000 te vermeerderen. Ook ten behoeve van de ambachtsscholen te Zierikzee en te Middelburg worden boogere rijksbijdragen gevraagd op grond van het steeds toenemend aantal leerlingen en de daar mede verband houdende meerdere uitgaven voor personeel en materiè'el. Ten behoeve van de school te Zierikzee wordt eene vermeerdering van het rijkssubsidie met f 300 verzocht, ter wijl voor de ambachtsschool te Middelburg eene verhoogde rijksbijdrage van f 750 billijk schijnt. In verband met het een en ander worden ten behoeve van de ambachtsscholen te Alk maar, Zierikzee en Middelburg eene verhooging van liet door haar genoten rijkssubsidie met resp. f 1000, f 300 en 750 voorgesteld, waarvan de toekenning evenwel, voor zooveel aangaat de ambachtsschool te Alkmaar, afhan kelijk zal zijn van de toekenning der gevraagde verhooging van het provinciaal subsidie, cd voor zooveel die te Middelburg betreft, vau eenige. verhooging van inkomsten, hetzij door bijdragen van particulieren of vanwege de ge meente of de provincie. OVERLADING. In het natuurkundig genootschap te Groningen behandelde dezer dagen prof. C. Winkler van Amsterdam bovengenoemd onderwerp. De nervositeit in onze generatie is in de laatste 25 jaren zeer belangrijk toegenomen. Dat blijkt o. a. uit de statistieken van de hoe veelheden zenuw-kalmeerende en zenuw-opwek kende middelen, welke uit medisch oogpunt voor hospitalen worden voorgeschreven. Het blijkt ook uit bet feit, dat bet aantal zelfmoor denaars is toegenomen. Spreker noemt enkele oorzaken van het verschijnsel, dat zijns inziens vaststaat, al ligt er ook iets waars in de be wering van hen, die meenen, dat de toename van nervositeit slechts schijnbaar is, wijl men beter heeft leeren verstaan wat nervositeit is. Daar is de tegenwoordige wijze van oorlog voeren, en bovenal de verderfelijke invloed, dien de hygiëne en de geneeskunde op de komende geslachten uitoefenen. De beschaving heeft in zich zelve elementen, die streven naar verzwakking van het geslacht. Door de hygiëne en de verbeterde geneeskunde toch, blijvende zwakkeren langer in leven en vinden zij ge legenheid, zich voort te planten. Een andere oorzaak moet gezocht worden in het zich uit breidende iatellectueliame. Onze zenuwen wor sen veel sterker overladen dan vroeger. Spreker gat een korte verklaring van ons zenuwstelsel en stond vervolgens uitvoerig stil bij het waarnemingsvermogen, het geheu gen en het associatievermogenhoe men daar van de scherpte en vermoeienis bepalen kan, vooral in betrekking tot jonge schoolkinderen. Een enquête van dr Ebbinghaus in Breslau wees uit, dat een schooltijd van vijf uur voor jonge kinderen té lang isna vier uren les bleek hun associatievermogen aanzienlijk ver zwakt. Aan het slot van zijn rede drong prof. Winkler er op aan, dat ook hier te lande een dergelijk onderzoek worde ingesteld. (P. O. Ct.) BMOEMIKGEN ENZ. Bij kon. besluit: is aan mr. Th. L. M. H, Borret, op zijn ver zoek, eervol ontslag verleend als notaris te 's-Gravenhage zijn bij het dep. van oorlog benoemdtot commies de adj.-comm. J. H. Scheltema en A. F. van Tienhoven, en tot adj.-commies de eèr8te-klerk P. Boekhout, allen van voornoemd departement zijn bevorderd tot commies der posterijen 3de kl. jhr E. von Billow en J. Lazonder, thans comm. 4de kl. Deze week verleenen de ministers van justitie en van binnenlandsche zaken geene audiëntie. De minister van oorlog, minister van marine a. i., verwittigt belanghebbenden, dat door hem in den regel eiken Vrijdag, te beginnen met Vrijdag den 7den Januari 1898, des voormid dag te 11 uren, aan het dep. van marine zullen worden ontvangen dege nen, die hem over zaken, gezegd dep. betreffende, wenschen te spreken. A T J E H. De laatst aangekomen mail, gedateerd 30 Nov., bracht het verslag omtrent de voor naamste gebeurtenissen in het gouvernement Atjefa en onderhoorigheden, loopende van 6 tot en met 19 November. Wij ontleenen daaraan bet volgende In Lepong, Groot-Atjeh, bleef het rustig T. Oemar houdt zich steeds in Daja op, waar hij zijn geheelo strijdmacht bijeen heeft. In het heuvelterrein der XIII Moekims Toengkoeb werd ten oosten van Neuheun eene bende onder Planglima Hasan, behoorende tot de volgelingen van T. Tjoet Toengkoeb, opge merkt. Zoo spoedig mogelijk in die streek ge maakte patrouilles troffen geen vijand meer aan. In Daja en Lam BeB, op de Westkust, is de invloed van T. Oemar Bteeds stijgendehoofden en bevolking kunnen zich niet tegen hem ver zetten, hoewel velen hunner zijn vertrek gaarne zouden zien wegens den overlast, dien zij voort durend van hem en zijne benden ondervinden. Te Merbau, dat door de goedgezinde bevol king verlaten is, heeft zich thans SaidPanoed gevestigd, waardoor de gemeenschap met de bovenstreken verbroken is. Meerdere malen werd de pasar te Melaboeh van Merbau uit beschotendaarom werden in deze plaats op den 5en Nov. eenige granaten geworpen. Omtrent de weersgesteldheid meldt menken- terenden wind met af en toe regen. Wat den gezondheidstoestand aangaat, wordt bericht dat in het militair hospitaal weder drie gevallen van cholera voorkwamen. De veeziekte deed zich voor in de quaran taine Btallen te Kotta-Radja en Oleh-leh. Ook in de III Moekims Oleh-Karang werd een geval geconstateerd. UIT STAD EN PROVINCIE. Naar wij vernemen, zal de nieuwe stoom boot voor den dienst op de Wester-Schelde iets langer en breeder worden dan de bestaande nieuwe booten, terwijl zij van een ander systeem machine en ketel voorzien zal worden. Door de commissie van toezicht op dien dienst zijn, wat van zelf sprak, na het door de Staten genomen besluit, eenige firma's nït- genoodigd plannen en beschrijving voor de levering daarvan in te dienen. Wij vernamen echter dat de maatschappij de Schelde té Ylissingen voor de levering niet zal mededingen. Zaterdag ochtend omstreeks 12 uur werd uit het kanaal door Walcheren, onder de gemeen te Koudekerk e, opgehaald het lijk van den lantaarnopsteker en stoelenmatter D., wonende te Middelburg. De twee en zestig jarige, gehuwde man schijnt, door de duisternis misleid en misschien eenigszins beneveld, in den nacht van Vrijdag op Zaterdag te water geraakt te zijn. De liefhebbers van het. schaatsenrijden hebben tijdens de Kerstdagen alhier hun hart kunnen ophalen. Zaterdag werd algemeen op de weidjes gereden en waagde zich slechts een enkele op de vesten, doch Zondag scheen ©en ook die tó vertrouwen, want toen bewogen zich velen daarop, echter tot schade van dezen en genen waaghals, die er natuurlijk doorzakte. Zoo o. a. bij het Bastion, waar een jong man met veel moeite gered werd door een paar personen, die met een ladder en touwen hem te hulp snelden. Zij durfden zich zeiven niet op het ijs te wagen en terecht, want het ijs brokkelde telkens af. Ook op de weidjes haalden sommigen natte onderdanen. Een aantal wandelaars bewoog zich Zondag op die weidjes, langs de singels en de bol werken om van het mooie winterweer en het levendig tafereel, dat de schaatsenrijdsters en rijders opleverden, te genieten. Hoewel het heden morgen dooide, scherpte het tegen den middag weèr op. In de Woensdag middag te twee uren te houden zitting van den gemeenteraad van Viissingon zullen mededeelingen gedaan en eervol ontslag verleend worden aanmej. M. C. Balk als kweekelinge by het onderwijs in de nuttige handwerken aan school Dden heer P. J. Siegers als regent over het burger weeshuis, en den heer G. Halbertsma als ge meente-bouwmeester. Verder zal geschieden de benoeming van twee regenten over het burgerweeshuis, een regent over het gasthuis, een lid van het al gemeen armbestuur, een lid der commissie Zeemans- en Visschersbeurs, twee leden der gezondheidscommissie, drie leden der com missie van toezicht op het lager onderwijs. Eindelijk moeten behandeld worden de vol gende voorstellen van burg. en weth.tot on- derhandschen verkoop van gemeentegrond aan M. J. Ketting qq.tot onderhandsche gunning van het straatwerk aan P. Taveniertot ver leenen van vergunning uithangen reclamebord aan wed. J. de VroomReijne; inzake een adres van W. Stroo Dzn. om ontslag van de hnur van eene woning met tuintot machtiging der commissie voor den MiddelburgVlissing- schen rijweg tot het doen rooien en verkoopen van boomen, en betreffend/» «en adres van. C. J. Geysen c. s. over de restitutie van betaalde belasting op het gemaal. De Ostender, vischsloep 97, die onlangs onder Vrouwepolder strandde, is Zater dag door hulp van de Belgische sleepboot Infaticable vlot gekomeD, en in bet kanaal binnengesleept. Te Goes hield heden de schutterij, onder commando van den 2en luitenant J. Th. Pilaar, eene parade, waarhij werden geïnstalleerd de tot len luitenant benoemde 2e luit. C. E. van Koetsveld en de tot 2en luit. bevorderde ser geant S. Drijfhout. De troep trad aan op de Vlasmarkt en mar cheerde naar de Groote Markt, waar het kon. besluit voor bet front werd medegedeeld. De burgemeester en de gep. kap. van bet O.-I leger Van der Hoek waren bij deze plechtig heid tegenwoordig. Daarna marcheerde de troep nog eenige straten door. Te Kape ll.e worden pogingen aange wend, uitgaande van de beeren H. K. Persant Snoep en A. v. d. Bruggen, om eene vereeni ging op te richten tot het verschaffen van voedzame spijzen aan zieken. Met ingang van 30 dezer is de heer J. J. M. Schmitt, klerk-telegrafist aan het station te K r a b.b e n d ij k e, als zoodanig overge plaatst naar Boxtel. Door den gemeenteraad van St. Anna- land is met algemeene stemmen benoemd tot telephoonhouder bij de nieuw op te richten telephoon P. J. Koene en tot plaatsvervanger J. Heijboer. Voor het huldigingsfeest, in 1898 te Hulst te vieren, is eene commissie gevormd bestaande uit de heeren F. Hombach, J. Adri- aanse, H. Maertens, A. Tukker, G. Boel, K. de Lozanne en B. Reuling. De burgemeester, de heer F. van Waesberghe, op wiens initiatief die commissie in het leven is geroepen, werd tot eerevoorzitter benoemd. In de Vrijdag door den raad van Scboondijke gehouden vergadering is, op voorstel van Ged. Staten, de jaarwedde van den burgemeester en secretaris uitgetrokken tot een bedrag van f 575, terwijl de raad die had bepaald op f 565. Dit besluit werd met algemeene stemmen genomen. Eveneens werd eene belooning toegekend aan den onderwijzer J. A. Bosdijk voor het geven van les bij het herhalingsonderwijsdit jaar nemen daaraan zooveel leerlingen deel, dat óen onderwijzer niet voldoende is, wil het onderwijs eenig nut stichten. Op verzoek van Ged. Staten werd de ver ordening, regelende het lager onderwijs, opnieuw vastgesteld, omdat in art. 8 is bepaald dat leerlingen boven de 13 jaren gedurende de maanden November tot en met Maart van de scholen kunnen verwijderd worden, wanneer die leerlingen «eer dan tien schooltijden in een dezer maanden verzuimen. Dit werd meer imperatief bepaald door het woordje „kunnen" te vervangen door „worden". Vrijdag heeft J. N., arbeider te Bier vliet, het voorbeeld van zijn broeder W. N. gevolgd, door de wijk naar Amerika te nemen. Ook J. N. laat vrouw en kinderen achter. Beide broeders hadden, gelijk reeds meerma len gemeld is, een vonnis van twee maanden wegens mishandeling ten bunnen laste, waarvan zij cassatie hadden aangeteekend. Vrijdag ia J. H., een bewoner van Nom- mer Een, gemeente Hoofdplaat, door de politie van zijn legerstede gehaald en gevan kelijk weggevoerd. Hij was op heeterdaad betrapt bij een poging tot inbraak in een landbouwschuur van P. B. onder Schoondijke. De veiligheid in die omgeving liet reeds jaren te wenschen over. Kunst onder het volk. Het is zeker weinig bekend dat aan de grens van ons land, in eene nederige woning, door eene vrouw uit het volk kunstproducten wor den vervaardigd, die door vorstelijke personen bij festijnen of feestelijke gelegenheden worden gedragen. Dat geval doet zich te Sluis voor en ik had gisteren gelegenheid met die vrouw en hare voortbrengselen kennis te makèn. Vrouw De Pauw, zoo is haar naam, is iemand van middelbaren leeftijd en bewoont met haar gezin een kamer in een klein huis. Zij behoort tot de arbeidende klasse en gaat, zooals men dat noemt, uit werken. Is het werk in.de vaste huizen afgeloopen en is er in de behoefte van het gezin voorzien, dan worden de over schietende uren besteed om kantte vervaardigen. Op de verschillende vragen omtrent de kunst, die zij beoefende, gaf zij -heldere antwoorden, die getuigden van een schranderen geest en een gezonde opvatting van bet kunstvak, dat haar lief was, terwijl uit alles een groote tevredenheid sprak, die bewees welk een wel- dadigen invloed de kunst hier in die schamele woning uitoefende. De pot met geschilde aardappelen, die op de tafel stond, werd op zij gezet en het kussen vertoond, waarop de talrijke klosjes, omwonden met ragfijn garen, waarmede de kunstwerken worden vervaardigd; en de vlugge vingers gaven dadelijk eenige proeven van haar-talent. Zij had nu onderhanden eenige meters kant voor de prinses Von Wied, terwijl dezen zomer een zakdoek was gemaakt voor prinses Al- bert zooals zij zeide. Op dé vraag, waaraan zij de ontwerpen voor die zaken ontleende, gaf zij ten antwoord, dat dit alles eigen vinding was en vertoonde zij de blauwe papieren patronen, waarop in potlood de fijne bloemen, bladen, takken en ranken dooreengeslingerd waren. Alles was ontleend aan oude kantmotieven en getuigde van veel smaak. Hoeveel berekent gij nu dergelijk werk? was mijne vraag. Wel mijnheer, ik reken per uur. Aan dien zakdoek heb ik 20 dagen van 15 uur 't waren zomersche dagen, weet u gewerkt en bedong daarvoor f 20 en die kant wordt mij tegen 6.50 de el betaald, dat is nog f 0.50 meer dan ik vroeg. Twintig dagen van 15 uren en dan. nog de zorg op zich te hebben voor een gezin, is waarlijk geen kleinigheid en toch straalde uit alles zooveel tevredenheid, opgeruimdheid en liefde door dat het bewondering afdwingt voor deze eenvoudige vrouw, die hare kunst hoog houdt, zonder de belangen van haar gezin uit het oog te verliezen. En hebt go altijd volop werk Neen, mijn heer, dat ia jammer genoeger wordt tegen woordig weinig echte kant gedragen, de men- schen zien tegen het geld op. O, als ik eens zóo gelukkig was dat ik altijd door kon werken, al kon ik maar vijf franken in de week ver dienen, dat was genoeg. Voor zoover ik bij het vluchtig bezoek kon beoordeelen, waren de teekeningen voor de kantwerken goed van ontwerp, geheel in den geest van de beroemde oude kanten, en het uitgevoerde werk zag er zóo strak en fraai uit, dat het gerust kan wedijveren met derge- lijken arbeid, die door de werkplaatsen van Brugge en Mechelen wordt geleverd en terecht in den vreemde wordt gewaardeerd. Wij hebben hier zeker met een merkwaardig en weinig voor tomend verschijnsel te doen; die handen, welke 's morgens bezem en borstel hanteeren, vervaardigen 's middags kunstvoor werpen, welke tot versiering van vorstelijke toi letten worden gebezigd. Het eene uur wordt een grauw linnenzak genaaid en het volgende een ornament vervaardigd, zóo fijn en elegant dat men het kan wegblazen. In den loop van het volgende jaar wordt een nationale tentoonstelling voor vrouwen' arbeid enz. gehouden, die breed ie opgezet en waarvoor ook in Zeeland een comité en corres pondentschappen werkzaam zijn. Het werk van de Sluische kantwerkster mag daar zeker niet aan ontbreken, doch de vraag zal zijnhoe zal het er komen Vrouw De Pauw kan alleen op bestelling werken; de middelen ont breken om voor eigen rekening iets gereed te maken, vooral bij de onzekerheid of het ver kocht zal worden. Ligt het nu soms op den weg van het Zeeuwsche oomité, om de noodige gelden daar voor beschikbaar te stellen of zijn er belang stellende dames in onze omgeving te vinden, welke die merkwaardige vrouw willen steunen om dezen eertijds bloeienden tak der kunst nijverheid op de tentoonstelling voor onze provincie vertegenwoordigd te zien Gaarne ben ik bereid nadere inlichtingen te geven en, daar ik voor de restauratie van het raadhuis dikwijls te Sluis moet zijn, ook desge- wenscht eventueel voor de uitvoering en do keus der motieven zorg te dragen. J. A. FREDERIKS. Middelburg, 24 Dec. 1897. ONDERWIJS. Zooals in ons vorig, nommer reeds is gemeld, wil men oprichten eene algemeene vereeniging van hoofden van scholen. Daartoe zal Donderdag 3.0 Dec. te Utrecht eene vergadering worden gehouden. Onder hen, van wie, als voorloopig comité, de oproeping daartoe uitgaat, komen voor de heeren P. Landsman te V1 i s s x n g e n en A. van Schelven te ..Go es. Te Groningen is liet practisch apothekers examen met goed gevolg afgelegd door den heer P. C. Gilde Pzn, geb. te Middelburg. Voor het examen wiskunde L. 0. is te 's Gravenhage o. a. geslaagd de heer L. W. de Graaf van Zierikzee. In-de St. Ct. no 303 zijn opgenomen de statuten, van de Vereeniging tot bevordering van christelijk schoolonderwijs te Goes. Het doel der vereeniging is, om het Jager onderwijs in de door haar gestichte school of te stichten scholen aan christelijke opvoeding dienstbaar te maken. De vreeze des Heeren, be ginsel-van alle wijsheid,, zal daarom aan eene grondige wetenschappelijke vorming, overeen komstig den aard van het lager onderwijs, ten grondslag worden gelegd. De vaderlandsche ge schiedenis zal onverminkt worden-medegedeeld, en de Bijbel zal oordeelkundig worden gebruikt. Elke schooltijd zal met gebed worden geopend en gesloten, ten einde „onder Hoogeren zegen de kinderen te leiden tot de kennis van den eeni- gen waren God, zooals Hp., zich tot behoudenis en zaliging van verloren zondaren in Zijn Woord heeft geopenbaard als Vader, Zoon en Heiligen Geest, nader uitgedrukt in de belijdenisschrif ten der Nederlandsche Gereformeerde Kerk van 1618 en 1619. LANDBOUW. Een goede oude bekende, het jaarboekje van de Maatschappij tot bevordering van land' bouw en veeteelt in Zeeland, is weer verschenen. Van het practisch ingericht boekje zelve is niet veel te zeggen 't is een almanak met de opgaven die in dergelijke periodiekèn behooren, benevens tal van mededeelingen, voor den landbouwer in 't algemeen en voör den Zeeuw* schen in 't bijzonder van belang. In een voorwoord geeft het bestuur del' Maatschappij een overzicht van de voornaamste gebeurtenissen, die in de Maatschappij tijdens 1897 voorvielen en waarvan het meest merk waardige onzen lezers bekend is. Het boekje, dat bij de firma J. C. W. Altorffer alhier is gedrukt, ziet er, als altijd, goed uit. Bij de toezending Tan dezen almanak ver zocht het hoefdbestunr ons en wij voldoen gaarne daaraan om de landbouwers in onze provincie nog eens op te wekken de pogingen van het "hoofdbestuur te steunen door toetre ding tot de Maatschappij, en door het ledental te vergrooten, de financieele kracht ervan en zoodoende ook haar invloed te doen toenemen. De contributie, slechts f 2 's jaars, kan moeielijk als een hinderpaal voor die toetreding aangemerkt worden, te minder daar ieder lid in het bezit van den Almanak gesteld wordt en gratis toegang heeft tot de tentoonstellingen der maatschappij. Uit Aardenburg wordt aan het JVeclcbt, voor Z. VI. West. deel het volgende geschreven. Men weet dat in 1898 in België 1 frank rechten betaald -zal moeten worden van elke 1000 kilogram beten, die in België 'worden in gevoerd. 't .Schijnt officieel.. te_ zijn, dat die rechten niet. zullen gevorderd worden van de beten geteeld opde gronden van Belgische eigenaars. Beten, die door Belgie naar. ,Sas van Gent vervoerd'worden, zullen, mits het bij tijds wordt aangevraagd, in transito verzonden kunnen worden en dus vrjj zijn van rechte©

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1897 | | pagina 1