BUITENLAND
LAATSTE BERICHTEN.
Marktprijzen w Tarn en Meel.
Te Margate is Donderdag de reddingsboot
omgeslagen bij een poging om de bemanning
van een gestrand schip af te halen. Tien man
van de reddingsboot stierven den heldendood.
Te Asborough strandde denzelfden dag de
schoener Ruby van Gole: van de opvarenden
werd er éen gered. Alle anderen, onder wie de
vrouw van den kapitein, kwamen om. Ge
lukkiger kwam de bemanning van een bij
Cherbourg gestrand Engelsch schip er af, want
allen werden gered. Nog gister (Donderdag)
avond werd geseind, dat de storm aanhield.
Eiland Sheppey.
De schade, welke de jongste storm in de
buurt van Queensboro en Sheerness heeft aan
gericht, gaat alle beschrijving te boven. Alles
staat onder water en hoogst belangrijke werken,
zooals het havenhoofd te Queensboro en de
daarheen leidende spoorweg, waren gedeeltelijk
weggeslagen. Het geheele eiland Sheppey was
overstroomd. Met alle macht is gearbeid aan
het herstel van de schade; soldaten, matrozen,
alles werkte mede.
De arbeid ondervond evenwel veel vertraging,
daar het water niet kon afloopen. Wel waren
vroeger jaren werken aangelegd, welke in een
geval als dit gebruikt moesten worden. Maar
daar men ze in bijna een halve eeuw niet noo-
dig had gehad, waren ze onvoldoende onder
houden, zoodat de sluisdeuren niet konden
worden geopend.
Alleen in de bnnrt van Queensboro zijn,
naar men ons meldt, 3000 schapen verdronken.
Sheppey is nog nooit bezocht geweest door
zulk een vloed. Het water steeg daar 3 voet
boven het hoogst bekende peil. De tijdelijke
verlegging van den dienst naar Dover veroor
zaakte onkel vertraging in den goederendienst,
maar de Woensdag vertrokken Ylissingsche
nachtboot kwam bijvoorbeeld Donderdag och
tend reeds te 5 u. 40 m. te Dover aan, ter
wijl de passagiers en mails reeds om 9 uur
Londen bereikten.
De Londensche correspondent van de N. R.
Ct. had een onderhoud met den heer William
Forbes, den directeur van het vasteland-ver
keer der London Chattam and Dover Riv Cy.
Deze zeide dat de door den storm te Sheerness
aangebrachte schade oneindig grooter is dan te
Queensboro, maar bij hoopt dat de Ylissing
sche maildienst over Queenboro Zaterdag
hervat zou kunnen worden. Intusschen moet hij
de wakkere directie van de stoomvaartmaat
schappij Zeeland gelukwenschen met de Wijze,
waarop zij den maildienst wist te handhaven,
ondanks de geweldige bezwaren, door de elemen
ten opgeleverd.
Het schijnt dat het plan bestaat den Vlissing-
schen nachtdienst naar Dover te verleggen,
hetgeen een nieuwe verkorting van de zee
reis tengevolge zal hebben. Dit plan ligt
echter nog in de toekomst, daar men on
dervindt het nu helaas de haven te Dover
op het oogenblik nog niet geschikt is voor de
ontvangst onzer booten. Maar de haven wordt
vergroot, en dan is een uitvoering van het
plan zeer waarschijnlijk.
*j Men zie het bericht uit V1 i s s i n g e n
onder Uit Stad en Provincie.
Verschillende Berichten.
De gemeenteraad van Rotterdam benoemde
Donderdag met 34 van de 37 uitgebrachte
stemmen den heer Hintzen tot wethouder. Er
waren 3 biljetten in blanco. De heer Hintzen
verklaarde de benoeming aan te nemen.
Onze koninginnen zijn Donderdag uit Het
Loo te 's-Gravenhage teruggekeerd.
Nu reeds werden, met het oog op de inhul
digingsfeesten te Scheveningen, villa's gehuurd,
o. a. twee door den prins Von Wied, terwijl
andere door verschillende landgenooten reeds
in huur zijn genomen.
Prof. mr J. de Louter zou, volgens het
U. D., vóór eenigen tijd aangezocht zijn lid
te worden van den Raad van State, welk aan
zoek echter, hoe eervol ook, door hem van de
hand gewezen is.
Het Wtrechtsch Dilettanten-Orkest noodigt,
bij gelegenheid van de kroningsfeesten te
Utrecht, al haar zusterverenigingen in den
lande, met name alle Nederlandsche harmonie-
en fanfare-gezelschappen,uit tot een tweedaagsch
national festival. Het zal plaats hebben op den
tweeden en derden dag dier feesten.
De bedoeling van den bnrgemeester van
Haarlem met betrekking tot de vergunning om
een deel van den nacht de cafe's open te
houden is om de vergunning tot 12 uur in
te trekken voor die caféhouders, bij wie de
politiemacht vaak handelend moet optreden.
De overigen hebben opnieuw vergunning aan
te vragen, en zullen die krijgen.
De heer G. Blom deelt ia het Utr. Dbld
mee, dat hij aan de hoogleeraren in de vader-
landsche geschiedenis Blok te Leiden, Kramer
te Utrecht, Bussemaker te Groningen en Rogge
te Amsterdam de vraag heeft gericht„Is de
vrede van Munster een zoo belangrijke gebeur
tenis in de geschiedenis van ons land, dat de
250e gedenkdag daarvan door het Nederlandsche
volk behoort te worden herdacht?" Alle vier
hoogleeraren beantwoordden die vraag beves
tigend. Na kennisneming van deze antwoorden
heeft de heer Blom een adres gericht aan den
minister van binnenlandsche zaken, om dezen
te verzoeken het daarheen te willen leiden,
dat de 250e gedenkdag der onderteekening
van den vrede,van Munster in Nederland het
volgende jaar worde herdacht door vlagver
toon op alle openbare gebouwen en door be
spreking der genoemde gebeurtenis op school,
alsook door alle andere middelen welke den
minister daartoe geschikt mochten voorkomeD.
Te Bergen-öp-Zoom is een 32-jarige werk
man in een suikerfabriek met zijn linkerarm
tus8chen de kamraderen geraakt, waardoor dat
lichaamsdeel geheel werd verbrijzeld, zoodat
tot amputatie moest worden overgegaan. De
man is vader van 12 kinderen. De werklieden
der fabriek zijn tegen ongelukken verzekerd.
Aldaar is Donderdag morgen een 19 jarige
werkman in eene zoutziederij in een pan met
kokend zout gevallen. De toestand van den
jongen man is hopeloos.
Tusschen Öudenbosch en Roosedzaal is een
12jarige jongen, die boodschappen v;-.L ?aan
verrichten en over een overweg gin
sneltrein Amsterdam—Parijs oven
knaap werd op vreeselijke wijze ver
De man te Oosterhout, die een
geleden gearresteerd werd onder v
schuldig te zijn of medeplichtig aa
handeling van een cadet, is, na conti,
met den verwonde, weder op vrije
gesteld.
De 19jarige remmer, die de vorige
op het stationsterrein te 's Bosch onder
trein geraakte, is Donderdag aan de bekome;
wonden overleden.
Te St. Oedenrode is een oppassend huis
vader, toen hij van een bezoek aan een sterf
huis met zijn 13-jarig dochtertje huiswaarts
keerde, tegen een waterput geloopen en voor
over daarin gevallen. Op het hulpgeschrei van
het meisje snelden de buren toe, maar het was
reeds te laat. De ongelukkige, iaat een jonge
vrouw met 4 kinderen achter.
Met een te Maassluis aangekomen bom
schuit is behouden aangebracht een der matro
zen van de bomschuit Vrouw Adriana, wier
bemanning vermoed werd omgekomen te zijn
bij den jongsten storm. Deze visscher had zich
zwemmende weten te redden.
Te Oud-Beijerland klom een löjarige
jongen stil achter op een der zandwagens van
de stoomtram. Onder het rijden viel hij eraf,
waardoor de achterste wagens over hem heen
gingen, die hem de beenen geheel van het
lichaam scheidden. Naar zijne woning gebracht,
stierf hij eenige oogenblikken later.
Door het inslaan van den bliksem in een
stal te Oostzaan, werden drie koeien gedood.
Brand werd gelukkig niet veroorzaakt.
In de buitenhaabsgronden zijn twee loods-
kotters met elkaar in aanvaring geweest,
waarop er een zonk. De opvarenden werden
gered.
Te Hunsingo wordt thans handel gedre
ven in vleugels en veeren van zeevogels, die
in groote menigte op de noordkust van ons
land gevonden worden. Een gevolg daarvan is,
dat de waarde der vleugels en veeren der
zeevogels plotseling rijst. De hoeden-industrie
vraagt ze om ze op de hoeden te plaatsen.
Terwijl men van tongblaar onder het
rundvee in Friesland niets meer bemerkt, komen
thans verscheidene gevallen van deze ziekte
bij menschen voor. In sommige gezinnen ligt
wel de helft der leden te bed. Sommigen kun
nen totaal niets nuttigen, zóó sterk zijn tong
cn gehemelte gezwollen. Daarbij komt koorts,
zoodat geneeskundige hulp moet worden inge
roepen. Zoowel volwassenen als kinderen wor
den aangetast.
Het optreden der Haagsche dames ten gunste
der afschaffing van den nachtarbeid bij de
bakkers aldaar heeft, naast waardeering, ook
natuurlijk bestrijding gevonden en hier en daar
aanleiding gegeven tot een jniste opmerking.
Zoo werd in 't Dagblad o. a. een versje ge
plaatst, waarin gewezen wordt op eenige
tekortkomingen harerzijds, die niet te rijmen
zijn met haar strijd voor 't bakkersgilde.
Daarin komen o. a. deze coupletten voor
Bezoekt gij bals of feesten,
Tot diep soms in den nacht,
Bedenktdat aan de huisdeur
U ginds een rijtuig wacht.
En als ge wilt gaan reizen
Naar steden als Berlijn,
Och, kiest dan nooit den nachttrein
Om 't spoedigst daar te zijn.
En als ge aan uw modiste
Een nieuw costuum bestelt,
Blijf dan geduldig wachten
Schoon 't ongeduld u kwelt.
Want als die arme naaister,
Die voor uw gramschap rilt,
Den ganschen nacht moet pieken,
Hebt gij het zoo gewild.
In de buurt van Atrecht is Woensdag een
ernstige schok van aardbeving waargenomen,
vermoedelijk het gevolg van werking in de
mijnen.
Er is oneenigheid ontstaan tusschen de
Hollandsche en Belgische werklieden van
Brugge-zeehaven. De gendarmerie is ter plaats.
De fabriek van ondergoederen van Wihl
en Simoni8s te Keulen is afgebrandeen groote
magazijn voorraad ging mede in de vlammen
op; de schade bedraagt 150.000 Mark.
Kolonel Bircher, de chef van den raedi-
schen dienst bij het 4e Zwitsersche legercorps,
is wegens mishandeling van dieren gestraft
met 4 dagen arrest. De kolonel had schiet
proeven doen nemen op een oud, maar toch
nog levend paard.
In het Dante museum te Florence is een
Divina Comedia van 1500, dus een exemplaar
van bijzondere groote waarde, gestolen.
Nieuw-Zeeland heeft voor het bezoek van
zijn eersten minister Seddon aan de
jubilenmsfeesten te Londen ruim 20.000 te
betalen.
Laat ze maar fluiten. Het
fluiten van deuntjes, dat altijd als wat onfat
soenlijk werd beschouwd en onzen jongens
wordt verboden, omdat zij „niet in een stal
zijn", komt, naar het schijnt, meer en meer
in eere.
Niet alleen traden in den laatsten tijd e.
fluitkunstenaars op in salons, maar mei;
het nu zelfs de kinderen op de scholen
ren, zoo goed als zingen.
Het fluiten wordtin eenige openbaresc
van Philadelphia onderwezen. De kina
fluiten daarYankee DoodleStar spang l>...
BannerHome sweet Homeenz. Zij hebben er
veel pleizier in, en de meisjes, leeren het, bij
eenige oefening, nog beter dan de jongens.
A. C. WERTHEIM. f
Heden (Vrijdag) middag had op de be
graafplaats „kraantje lek", bij Overveen, de
begrafenis plaats van den man, wiens naam
dezer dagen door geheel Nederland, in alle
bladen met grooten lol' en erkentelijkheid is
gei'oemd.
die begraafplaats, werwaarts een zeer
Mifal Am?' rdammers zich begeven
J :n extra-trein tusschen
i .v - had in het begin
•L Isr. gemeente
•r verdwenen
,.s ingericht,
die vroegere
iaën besteld,
an heden seint men
o-if; de voiï- ;jlieden
eu de rituëele plechtig-
h
in mi overal, waar de stoet
voorbij troK, u. „n menschen geschaard
op vele plaatsen, vooral in de Amsteletraat,
waar het kantoor gevestigd is.
Onmiddellijk achter den lijkwagen volgden
vier landauers, met bloemen, kransen en palm
takken vol geladen, en ongeveer veertig volg
koetsen, waarin de naastbestaanden en vrienden
gezeten waren.
In het reinigingshuisje op de begraafplaats
schetste de opperrabbijn, dr Dunner, den over
ledene als een man, groot van ziel en van
geest, als eenmaal Abner, van wien koning
David bij diens heengaan verklaarde dat een
vorst, een groot man in Israël was heengegaan.
Hij schetste daarna wat Wertheim voor Am
sterdam was en hoe zijn groote en goede daden
voortsproten uit edele beginselen, met edele
bedoelingen.
Een waar beeld van hem te geven vermocht
niemand.
De Eeuwige zegende hem en had hem, even
als aan Abraham, den vader der geloovigen,
een horoscoop in het hart gegeven, waardoor
hij alles juist zag en alles goed deed, en een
edelsteen in de ziel, waardoor alle kranken en
ongelukkigen en behoeftigen, die er op staar
den, werden genezen en geholpen.
En nu hoopte spreker dat die edelsteen met
Wertheim niet mocht verdwijnen, maar over
gaan op de zoons, opdat zij, 's vaders voet
stappen volgende, goed bleven doen aan allen,
die hulp en steun noodig hadden, vooral het.
Israëlitisch kerkgenootschap en het Seminarium.
Aan het graf werd de overledene nog ge
huldigd door den voorzitter van het Israëli
tisch kerkgenootschapdoor prof. Quack
namens een intiemen vriendenkring.
Verder voerden het woord namens corporatiën
van nijverheid, handel enz. en liefdadige in
stellingen, baron Tindaleen regent van de
Prins Hendriksstichtingde heer Van Ogtrop,
namens de Vereeniging voor den effectenhandel.
De oud-generaal Gerlach sprak nog namens
deNederlandsch-Indische Spoorweg-Maatschappij,
de heer Lagaai namens de loge La bien aimée
en eindelijk de heer Van dér Stempel namens
het kantoorpersoneel.
Ten slotte dankte de, oudste zoon, diep be
wogen, voor de laatste eer, zijn diepbetreurden
vader bewezen.
In het Hbld. van heden deelt de heer J.
Boissevain het volgende voorval mee uit het
leven van den heer Wertheim.
„Ik heb het voorrecht gehad 27 jaren met
hem samen te werken bij de oprichting en het
bestuur van de stoomvaartmaatschappij Neder
land, en zijn adjudant ,'te zijn in 1884, toen bij
met onmiskenbaar veldheerstalent de Indische
crisis hielp bezweren.
Twee grepen uit de vele herinneringen, om
te toonen hoe Wertheim werkte.
Het begin van de Nederland was niet voor
spoedig. net eerste schip verbrand, kleine ave
rijen bij de andere, dreigende processen, een
zeer hooge Tentestand, met zeer geringe kans
om nieuw kapitaal te plaatsen. Toch voelde het
bestuur, dat men vooruit moest, dat de vloot
moest worden versterkt, dat het werkprogram
ma moest worden uitgevoerd.
Verschillende leden van het bestuur vonden
het echter roekeloos dit met geleend geld te
doen, en onze eere-voorzitter, prins Hendrik,
die vooruit wilde, rekende vooral op den heer
Wertheim om die bezwaren te weerleggen.
Maar ziet, op den dag der vergadering is de
heer Wertheim ziek, en heeft huisarrest.
Geen nood. De Prins laat vragen of de
vergadering bij den heer Wertheim aan huis
kan worden gehouden; en daar heeft zij
plaats, niet nan de groene tafel, maar met
den eere-voorzitter in een monumentalen
fauteuil, den patiënt op de canapé en deleden
van het bestuur op salon-stoelen er om heen
gegroepeerd. En toen ging de patiënt aan be-
toogen, met volkomen erkenning en waardee-
ring van de bezwaren der oppositie, maar met
zóó heldere uiteenzetting van de wijze waarop
die bezwaren waren te overwinnen, dat zelfs de
tegenstanders moesten erkennen„Ja, zoo kan
het".
En zoo kon het ook. De uitslag leerde het".
Als een voorbeeld van de wijze, waarop d e
overledene weldeed, wordt aan hetzelfde blad
de volgende geschiedenis medegedeeld.
Een werkman in Friesland was gestorven,
eene behoeftige weduwe met zeven kinderen
nalatend Het huisgezin vestigde zich te
Grojv V ;der met wasschen wat
eiste zoon als klerkje
Jeu -.-.'in.
.cunnen helpen, ge-
;inige vrije uren met
i ij ven voor studenten,
o jonnen gaandeweg be
lt iioil in den energieken, oppassenden
zoon, en wilden hem steunen in zijne pogingen
om wat verder te koinen in de wereld. De
een gaf hem les in het Fransch, een ander in
Duitsch, een derde in boekhouden
MaaT niemand vergt ongestraft te veel van
zichzelven. De protégé der studenten begon er
slechter uit te zien. Een deel der nachtrust
werd, als de gelegenheid zich aanbood, opge
offerd om de moeder het zorgvolle bestaan te
verlichten, en de jonge man voedde zich on
voldoende, opdat ook zijne broertjes en zusjes
geen honger zouden lijden.
Het clubje studenten, dat zich hem nu een
maal aangetrokken had, wilde hem niet in den
steek laten en bracht, met medewerking der
hoogleeraren, eenige honderden guldens bijeen,
hoofdzakelijk met het doel om voor betere,
versterkende voeding te zorgen. En zij
namen de vrijheid, ook Wertheims hulp in te
roepen.
Deze won onverwijld de noodige inlichtingen
in, en zond daarna een bijdrage van driehon
derd gulden. Zoodra hij wist dat het geld
goed besteed zou zijn, was hij tot krachtige
medewerking bereid.
Menig ander zou gemeend hebben hiermede
ruimschoots den plicht der liefdadigheid te
hebben betracht. Maar Wertheim vatte dien
plicht anders op, hij liet het niet bij de
eerste hulp. Hij bleef helpen. Toen dejongen
sukkelend bleef en zich bij hem meer en meer
aanleg tot teringlijden openbaarde, werd hij
naar Davos gezonden en kon hij daar zoolang
blijven als noodig was.
Wie bekostigde dat Wertheim. Wie beloofde
en zorgde dat het huisgezin door de tijdelijke
afwezigheid van den voornaamsten kostwinner
geen schade lijden zon? Wertheim
Ziedaar een staaltje van zijn onbegrensde
menschenliefde, betoond aan iemand die hem
persoonlijk geheel onbekend was. Werd nooit
tevergeefs een beroep gedaan op zijne mede
werking voor een goed doel, men ziet uit
bovenstaand verhaal hoe hij dat beroep be
antwoordde.
Vlissingen. De dienst VlissingenQueen
boro is weder geheel geregeld.
Goes. De polder de Breeds Watering bewes
ten Ierseke heeft ook door den jongsten storm
aanmerkelijk nadeel geleden. De door den
opzichter opgemaakte schade bedraagt zes d
zeven duizend gulden.
De steenglooiing aan den dijk te Schore
moet veel geleden hebben.
Ierseke. Heden morgen overleed hier nog
plotseling, doch na een langdurig lijden, de
heer G. Schipper, in leven directeur en aandeel
houder en tot voor korten tijd de ziel der
firma De Groot en Bolier. Hij was vroeger
meer dan eens raadslid en wethouder dezer
gemeente en geheel een self-made man.
's Cravennage, Tweede kamer. Bij
de behandeling der onderdeelen van destaats-
begrooting is heden het amendement van den
heer Van der Zwaag om, vooral uit zuinig
heidsoogpunt, den post voor ridderorden tot
f 8000 te beperken, verworpen met 67
tegen 7 stemmen.
Aangenomen is met 64 tegen 14 stem
men het amendement der commissie van rap
porteurs, strekkende om te voorkomen dat,
gelijk onder den minister Van Houten gebeurd
is, de regeering uit den post „Onvoorziene
uitgaven" put voor uitgaven, die dat karakter
niet dragen.
Hoofdstuk Hooge colleges is vervolgens
aangenomen met 74 tegen 4 stemmen.
Bij de behandeling der begrooting voor bui-
tenlandsche zakon beval de heer Hesselink
internationale arbitrage aan als middel om de
hooge oorlogskosten te temperen.
De minister De Beaufort betuigde zijn
blijvende belangstelling voor het beginsel van
internationale arbitrage.
Hij kon over de wederopenstelling der
grenzen voor ons vee nog geen nadere mede-
deelingen doen.
Verder verklaarde de minister zich bereid
zooveel mogelijk de ongelukkig geworden emi
granten naar Chili te doen ondersteunen.
Hij kon echter niet voldoen aan den uitge
sproken wenseh tot oprichting van een infor
matiebureau.
De heer Kolkman constateerde dat alleen
de protectierraag Duitschland en België weer
houdt ons vee toe te laten. Daartegen kunnen
alleen represaille-maatregelen onzerzijds baten.
Na nog eene opmerking van den heer Bahl-
mann, waarbij hij zijne bekende protectionisti
sche gevoelens nog eens nitte, eindigde de
algemeene beraadslaging.
Dinsdag stemming.
Praag. In de proclamatie, waarbij de staat
van beleg wordt afgekondigd, wordt ieder ge
waarschuwd tegen het vernielen van eigen
dommen of het luisteren naar de opruiers, op
straffe van ter dood te worden gebracht.
In een der voorsteden zijn eenige personen,
die tegen den staat van beleg manifesteerden!
onmiddellijk voor den krijgsraad gebracht.
Londen. De Times verneemt uit Montevi
deo dat Salterin is benoemd tot minister van
buitenlandsche zaken inplaats van Ferreira. De
politieke horizon is donker.
Berlijn. De Rijksdag heeft bij eerste en
tweede lezing goedgekeurd de overeenkomst
met Nederland, tot regeling van eenige punten
van internationaal privaatrecht betrekkelijk
burgerlijke rechtsvordering.
Vrijdag 3 December.
Rotterdam. Telegram van den make
laar H. van Randwijk). De markt van heden
was wel iets levendiger.
Donderdag 2 December.
Antwerpen. Tarwe flauw. Amerikaansch
fr. 21%.
Par ij 8. Tarwe vast; loop. md. fr. 30.45.
Pesth. Tarwe prijshoudend. Donderdag
fl. 11.99. Woensdag fl. 12.01.
Berlijn. De vaste stemming van Woens
dag verdween heden geheel. De tarweprijzen
werden door het minste aanbod gedrukt, om
dat er zeer weinig koopers waren. Rogge
bood meer weerstand; intusschen moest toch
in eene kleine verlaging der vraagprijzen be
willigd worden.
N e w - Y o r k dis. 96%vorigen dag 96%.
Chicago 88*); 89%.
95 op new alyle-oontract.
Verkoopingen en Verpachtingen in Zeeland.
Datum..
Plaata.
Voorwerpen.
Information
9 Dec.
Middelburg,
Middeilurg,
Huizen,
Verbulat.
9
Hout,
Kouloo.
10
Middelburg,
Inboedel,
Tak.
15
Vee-e,
Hu ia enz.,
V erhul8t.
•6
Middelburg,
Land,
Tak.
21
ücmburg,
Hout,
Tak
*2
St Laurens,
Kaphout enz
lak.
Algemeen Overzicht.
Het is in vele landen gewoonte, dat de
regeering tegen het einde van een parlementair
tijdvak met een lange reeks belangrijke wetten
komt aandragen. Soms omdat de voorbereiding
niet toelaat eerder gereed te wezen, elders om
den kiezers in te lichten over de richting
waarin de regeering zich wil bewegen.
Op zich zelf is het dus een niet ongewoon
iets, dat de Duitsche Rijksdag bij den aanvang
van zijn laatste zittingjaar (dat geen zes maan
den kan duren) twee zoo belangrijke wets
ontwerpen als het nieuwe vlootprogramma en
dat tot regeling van de militaire rechtspleging
gereed vindt.
Maar de motieven, welke de regeering leidden,
zijn geheel andere dan de bovengenoemde.
Dat men de vlootplanuen nu wil afhandelen,
schijnt ten deele het gevolg van de vrees, dat
men, met deze plannen voor de borst, bij de
kiezers wel eens een minder aangenaam ont
haal zon vinden. Het tweede ontwerp daar
entegen strekt, zoowel om een belofte te ver
vullen, waaraan de rijkskanselier gebonden is,
als om de oppositie tevreden te stellen en
daardoor een grooter of kleiner aantal stem
men voor de vlootplannen te winnen.
Dat de [oppositie daartegen groot zal zijn,
ligt niet alleen in de hooge kosten. Moer nog
zijn de bezwaren gericht tegen het feit, dat
de regeering in eens een plan voor zeven
jaren voorstelt, en den Rijksdag dus vraagt
niet alleen zijn opvolger, maar ook de verte
genwoordiging, welke daarna komt, te binden.
Dat daaraan een voordeel verbonden is zal
niemand allerminst een Nederlander ont
kennen. Hoe dikwerf toch is ookjhier te lande
gevraagd naar een vast werkplan en waar
dit wordt verlangd, is het duidelijk dat alle
voordeelen aaD zulk een werkwijze verbonden
illusoir worden, als de wisselende inzichten
van de opvolgende ministers, en de even ver
anderlijke stemming in de verschillende parle
mentaire tijdvakken aan zulk een plan alle
vastheid ontnemen.
En al bestaat nu in Duitschland niet zooveel
vrees voor wisselende inzichten van ministers
als in andere, meer parlementair geregeerde
staten, (in Duitschland zou men niet vragen
naar het plan van den minister, maar naar een
minister voor liet plan) toch is voor. het ver
langen der regeering zooveel te zeggen, dat
men het niet alleen heeft te beschouwen als
een poging om zich los te maken van den
Rijksdag en dit lichaam van een deel van zijn
invloed te berooven.
Op het gebied van het leger is niet anders
gehandeld. Wel heeft ook, toen het Septen-
naat voor de eerste maal werd voorgesteld,
het constitutioneel bezwaar, ontleend aan het
budgetrecht van den Rijksdag, zwaar gewogen-
Maar men heeft geleerd zich in dien toestand
te schikken. En zeker zouden velen van hen,
die het denkbeeld de eerste maal fel bestreden,
thans hun hand niet tot afschaffing willen
leenen.
Toch zal dit deel van de marineplannen op
ernstigen tegenstand stuiten, en dat niet alleen
om de zuiver constitutioneele kwestie. Maar
al te veel is in Duitschland het aannemen van
door de regeering sterk begeerde wetten een
zaak van koop en verkoop geweest, waarbij
de partijen het centrum niet te vergeten
toonden hun steun niet voor niets te willen geven.
De aanneming van een over zooveel jaren
verdeeld vlootplan vermindert dus niet alleen
den invèMd van de volksvertegenwoordiging
op maiflBgebied, de partijen, die min of meer
tot de oppositie behoorengeven door die aan
neming een deel van hun invloed op de regee
ring prijs. Een paar oorlogsschepen zullen niet
langer het middel kunnen zijn, om een begeerde
wet te verkrijgen of een niet-begeerde achter
wege te doen blijven.
Een andere vraag, en deze zal door de re
geering worden vooropgesteld is of een
zoo groote uitbreiding der vloot noodig is, en
geëvenredigd aan de uitbreiding der Duitsche
belangen.
Van dit deel van het ontwerp is een bijzonder
werk gemaakt. Een uitvoerig overzicht toont
aan hoe sterk de Duitsche belangen, welke
de tu8schenkomst der vloot noodig kunnen
maken, in de laatste jaren zijn toegenomen, en
in dit overzicht, voor een groot deel statistisch,
wordt een werkelijk belangrijk deel van. het
economisch leven van het DuitBche rijk be
schreven.
Daarnaast staan wat wonder na de be
kende, in tabellen neergelegde studies des
keizers gegevens over wat andere maritieme
mogendheden yoor haar vloot deden in eeil
