MIDDELRIRGSCHE COURANT. N". 282. 1897. Dinsdag 30 November. I40a Jaargang. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,/2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 29 Nov. 8 u. vm. 42 gr. 12 u. 40 gr., av. 4 u. 45 gr. F. Verw. N.w. storm en buiig wed. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën by abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te 's GravenhageDe Gebe. Belinfante te Amsterdam A. de La Mae Azn. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel. Middelburg 29 November. GEKIBBEL. Het Nederlandsch Dagblad, het orgaan der Christelijk Historische partij, en De Nederlander het blad van jhr mr A. F. de Savornin Lohman, kibbelen over de kwestie of de partijgenooten van laatstgenoemden, de z. g. „vrij-antirevo- lutionnairen" recht hebben zich te noemen BChristelijk-Histori8chen". De Nederlander beweert van wel. Die naam was, zegt het blad, lang vóór in '96 de Christelijk Historische bond werd op gericht, in zwang gekomen bij de elementen, die onder de werking van kerkelijk en sociaal exclusivisme enz. successievelijk van deKuyper- fractie afbrokkelden. Reeds voordat in '94 de vlam uitsloeg, waren in Friesland, daarna te Hil versum en elders christ.-hist'-kiesvereenigingen, waarvan vele leden van de groote a. r. partij uitgeweken waren. Die dissentieerenden namen den naam Christelijk-Historisch aan, als onder scheiding en ook als protest tegen dr. Kuy- per's „averechtsch. democratisch streven". De N-ed. keurde dat toen af, omdat men er de aan spraak om als voortzetting der oude partij te worden aangemerkt, mee scheen prijs te geven, keurde dén naam echter goed als juist het ver- Bchil teekenende. En nu protesteerde De Ned. niet, toen de Christelijk-Wstorische bond dien naam aannam, omdat de zaak haar te subtiel scheen. Maar zij voorzag de verwarring, die kwam, toen het publiek alle christ.-bist.-kiesvereenigtngen voor afdeelingen van den Bond dankbaar aanvaardde, en die een groot deel van zijn succès werd. Maar dat de hoofdmannen van den Bond in goeden ernst zouden gaan meenen, dat al wat in den lande Christelijk Historisch beet bij hen behoort, dat had De Ned. niet verwacht. „Wij hebben nooit onzen Christelijk-Histori- schen naam weggeworpen, wij hebben hem sinds 1894 vaak gebezigd, wij zullen hem voor ons en onze geestverwanten handhaven, tegen alle verdachtmaking in, en wij zullen ons verheu gen, wanneer ook andere corporaties hem als vlag aannemen, in de hoop dat de bezieling, die van iedere vlag uitgaat, nog op hun daden en beginselen moge inwerken". Is er wel een partij waar zulk een schrome lijke verwarring, zooveel gekibbel, zooveel onchristelijk geharrewar heerscht als onder de Christelijk-Historische of Antirevolutionnaire En toch Och laten de volgelingen van jhr De Savor nin Lohman zich eenvoudig Vrije antt-revolu- tionnairen noemendan zijn beide partijen geholpen. Wie weet, hoe kort het duurt of er komt weör een andere partij van nog vrijer anti- revolutionnairen En hoe zal men die dan betitelen Maar wat komt de naam er eigenlijk op aan Het is toch alles precies hetzelfdebij verkie zingen blijkt genoeg hoe men op een en het zelfde standpunt staat, wanneer het te doen is al wat vrijzinnig denkt op politiek of kerkelijk gebied te onderdrukken. Do zaak is ook zoo doodeenvoudig. Groen van Prinsterer was de BtichteT der anti-revolutionnaire partijen zijn mantel daalde neer op dr Kuyper. Toen diens macht te veel toenam, en hij te grooten invloed op de „kleine luyden" verkreeg, verzetten de adellijke heeren, „de mannen met twee namen," zich daartegen. En toen door hem de zaken in de Nederd. Hervormde kerk in wanorde werden gestuurd, kwam daartegen een gansch heirleger van andere personen op, die voor zijn macht en het verlies van hun invloed begonnen te vreezen. Laat men toch eerlijk bekennen het is voor een groot deel louter een kwestie van macbt- hebberij, waarover voortdurend geharrewar ontstaat. De vertegenwoordigers van het kerkelijk gezag zijn naijverig op elkaar's invloed, en, onder den schijn van te strijden voor het ge loof, vechten zij met elkaar op de meest lief- delooze wijze. En de adel Zoolang het in zijn belang is, schaart hij zich aan de zijde der dienaren van de kerk, maar dezen moeten niet democratisch worden, zooals dr Kuyper. Dan scheiden de adellijke heeren zich ook van hen af en treden zelf standig op, zoolang totdat het noodig wordt samen te werken tot éen doel. Van ons standpunt bezien, zouden wij vragen wat raakt het vrijzinnig Nederland met welke namen al die heeren zich tooien Het weet toch dat het eenvoudig te doen is om Neder land te brengen onder het juk van de kerk. Het gekibbel over den naam der partij laat ons, vrijzinnigen, dan ook koud. Onze taak en onze plicht is het voor al die verschillende deelen van die éene anti-revolutionnaire partij op onze hoede te zijn in het belang van Nederland. Want het is ons ook bekend uit ervaring in onze naaste omgeving bij verkiezingen werken Kuyperianen, Lohmanianen en Brons- veldianen alle weêr samen om de kerk te doen triomfeeren, bij wier belangen die van het land ten achter staan. En de vrijheid is bij al die vrije anti-revo- lutionnairen, christelijk-historischen of hoe zij zich ook noemen, meestal al zeer slecht behuisd en alles behalve vrjj. KONINKLIJKE COMMISSARISSEN. Met het oog op den grooten achterstand in onze wetgeving, vooral ook in verband met do vele onderwerpen, waarvan de minister van justitie de regeling urgent acht, maar die hij wegens tijdsgebrek zegt te moeten verdagen, beveelt mr E. Fokker in Vooruitgang aan het gebruik maken van de door de grondwet uit drukkelijk geopende gelegenheid, om wetsont werpen door konintnjKe commiöö;uiooo« to aucu verdedigen. Ofschoon de regeering zegt, dat daar geen bezwaren tegen zijn, bespeurt de heer Fokker in deze opmerking weinig inge nomenheid met het denkbeeld en vreest hij, dat de toepassing zich zal laten wachten. Hij hoopt echter, dat de minister van justitie het goede voorbeeld zal geven en dat de ministers van oorlog en waterstaat voor 't 'militaire strafrecht en verschillende regelingen van waterstaatsrecht dat voorbeeld zullen volgen. Men weet dat bij de kwestie van het kamer lidmaatschap van een minister Het Vad. het zelfde idee verdedigde. 2de serie f 90.000. Directeur is H. van Wee- ren en commissarissen zijn L. Droogloever Fortuyn te Rotterdam, F. J. A. Bruinier te Wageningen en C. L. Wijn te Leiden. Do minister van binnenlandsche zaken heeft uitvoerig geantwoord op het voorloopig verslag der Tweede kamer over zijne be grooting. Enkele belangrijke punten uit dat antwoord ;elen wij bier mee. Landbouw af deeling. De regeering is, zegt de minister, niet geschokt in hare over tuiging, dat voor het oogenblik de oprichting van eene afzonderlijke afdeeling verre de voor keur verdient boven een afzonderlijk departe ment van landbouw. Ook kan de regeering volstrekt niet toegeven, dat alle domeinen moeten blijven bij het departement van finan ciën. Uitvoerig tracht de minister aan te toonen, dat, hoezeer bij de splitsing tusschen hetgeen overgaat en blijft persoonlijke opvattingen en appréciatiën wel degelijk hebben gegolden, de splitsing, wanneer zij tot stand komt, nochtans zal geschieden naar vaste beginselen. De regeering acht het niet raadzaam parti culieren door het uitloven van premiën aan te sporen tot het in cultuur brengen van woeste gronden, waarvan de ontginning als niet loonend zal worden nagelaten. Voor een proefzuivelboerderij zal zoo noodig bij suppletoire begrooting een crediet worden aangevraagd. Van eene toezegging, dat een Voorstel zal worden gedaan tot oprichting van Kamers n landbouw, wenscht de regeering zich vooralsnog to onthouden. De instandhouding van een R ij k s 1 a n d- bouwschool wordt door den minister ver dedigd. Landbo uw wintercursussen wenscht de regeering krachtig te blijven steu nen. Omtrent de vestiging dor nieuwe R ij k s- dienen tot voorkoming van vervalsching van obligatiën ten laste van gemeente en waterschappen bestaat niet. Steun aan particuliere vereenigingen tot bestrijding van drankmisbruik ligt in de bedoeling der regeering. Voor de oprichting van een rijkslaboratorium ter bereiding alleen van anti-diphthe- riseh aerum acht de minister geen termen aanwezig. Toekenning van rijkssubsidie acht de regeering voldoende. Vooralsnog bestaat niet het voornemen voor stellen te doen tot ingrijpende wijziging der wet tot regeling van het middelbaar o n d e r w ij s. Herstel der rijkssubsidiën aan middelbare meisj esscholen wordt door den minister overwogen. Bij het verleenen van nieuwe rijkssubsidiën zal toelating van meisjes op gemeentelijke H. B. S. als voorwaarde worden teld. Hetzelfde zal gelden ten aanzien van toelating van onvermogenden. Uniformiteit der leerplannen der H, B. S. zal worden be vorderd. Een betere en stelselmatige regeling dor jaarwedden van de leeraars bij 's rijks H. B. S. maakt een punt van overweging uit. Aanstelling van een inspecteur van het ambachtsonderwij8 stelt de minister' zich voor te bevorderen. Rechtstreeks invloed oefenen op de inrichting der ambachtsscholen wenscht de regeering niet. In beginsel is de minister voor het subsidieeren der kook- en huishoudscholen. Zaak-Heijkens. In de mededeelingen, door den minister van justitie gedaan omtrent het ongegronde der bekende klachten van H. Heijkens te Groningen over de behandeling, waaraan hij zou hebben blootgestaan na te zijn gearresteerd als verdacht van het plegen van een misdrijf tegen de zeden, vindt de redactie van het Weekblad van het recht aanleiding tot het maken van de volgende twee opmerkingen Vooreerst schijnt het wel moeilijk de zoo stellige verklaring, dat H. „onmiddellijk nadat het feit was gepleegd, ala dader aangewezen op de meest afdoend gronden (werd) aangehouden", overeen te brengen met de niet minder stellige mededeel ling, voorkomende in den in W. 7038 onder de rubriek Correspondentie opgenomen brief van den officier te Groningen, dat de verdachte reeds drie dagen later, voordat tegen hem rechtsingang was verleend of zelf gevraagd, werd ontslagen op grond, dat, volgens het een stemmig oordeel van het 0. M. en den rechter commissaris, de gevolgtrekking was gewettigd, dat hij het misdrijf, ter zake waarvan hij was aangebonden, zelfs „niet heeft kunnen plegen." Ten andere. Over éen zeer belangrijk punt bewaren de verstrekte inlichtingen het stilzwijgen, nl. dat H, niet alleen in verzekerde bewaring zoude zijn gesteld, maar zelfs een vollen nacht in verzekerde bewaring zoude zijn gebleven, voordat hij door den hulpofficier van justitie bekend was gemaakt met het feit, waarvan hij werd aangeklaagd. BENOEMINGEN ENZ. Bij kon. besluit: is pensioen verleend ten laste van den staat aan L. E. Maritz, ten be drage van 1022 's jaars is benoemd tot president der rechtbank te Zutphen jhr. mr. D. O. Engelen, thans rechter in gemeld college. De gewone audiëntie van den minister van oorlog zal op Donderdag 2 December a. niet plaats hebben. De Stierf no. 279 bevat de statuten van de naamlooze vennootschap Confectiemaat schappij voorheen M. Qostmeijer te Rotterdam. Zij is aangegaan voor 30 jaren en het kapitaal bedraagt f 250.000, in twee seriën van aandeelen van f 10001ste serie f 160.000, beslissing genomen. .Voor vermeerdering der RijkslandbouwwinterBcholen bestaat thans geen aanleiding. Voor de paar denfokkerij vindt de minister geen vrijheid een hooger som uit te trekken. Met betrekking tot het mond- en klauw zeer zegt de minister, dat, mocht <een onscha delijk voorbehoedmiddel daartegen worden uit gevonden, de regeering zulks alleszins zou toe juichen en dat zij bereid zou zijn de toepassing daarvan krachtig te bevorderen. De tijd schijnt aangebroken, dat maatregelen tot bestrijding van tuberculose onder het vee in overweging moeten worden genomen. Wat de kieswet betreft, zegt, de minis ter, dat, wanneer deze uit een technisch oog punt aan de orde zal zijn gesteld omtrent de vraag welke bepalingen verandering behoeven en welke de beste oplossing van de in de prak tijk ondervonden moeilijkheden zoude zijn, na der overleg kan worden gepleegd. Aanvulling van het Kon. Besl. in dier voege, dat ook het beroep van den kiezer op de kiezerslijst worde vermeld, komt den minister niet wenschelijk voor. Naar de minister meent, kan het geen denking ontmoeten zoo huurder en verhuurder ter opheffing van twijfel omtrent de juistheid der aangifte voor de kiezerslijst vrijwillig hunne medewerking verleenen door overlegging van eene schriftelijke verklaring. Het gewicht van eene doeltreffende verdeeling der kiesdistricten in stemdistricten wordt door den minister ten volle erkend. Uitgestrekte stemdistricten moeten ook, naar het oordeel van den minister, zooveel doenlijk worden vermeden. Invoering van leerplicht behoeft, naar minister oordeel, niet tot heropening van den schoolstrijd te leiden. Ofschoon de minister in beginsel voor eene wijziging der B e g r a f e n i s w e t is, die lijk verbranding hier te lande zou toelaten, kan hij geene toezegging doen, dat in deze zitting een voorstel in dien geest is te wachten. Het verslag der commissie in zake het toe zicht op de levensverzekering-maat- achappijen is bij het Dep. v. Binn. Zaken in onderzoek. De indiening van een wetsontwerp tot rege ling van de banken van leening hoopt de regeering te bevorderen. De regeling van een wettel ij ken tijd is in overweging. De door eenige leden gewraakte toepassing van het stuitingsrecht van collecten acht de minister geheel in overeenstemming met de geschiedenis en de algemeene bewoordingen van art. 13 der armenwet en ook met den geest dier wet. In het algemeen vereenigt de minister zich, wat het rondventen van gedrukte stukkon aangaat, met hen die bij de be sproken verordeningen de vrijheid van druk pers buiten het geding achten. Een voornemen om een wetsontwerp in te UIT STAD EN PROVINCIE. Het in ons vorig nommer meegedeelde voorstel van burg. en weth. van Middelburg, om de kermis in het vervolg een week later te stellen, gaf ons aanleiding nog eens te lezen, wat wij in Juli en Augustus van dit jaar over Zoo geheel zonder vrucht schijnt dit niet ge weest te zijn. Het door ons in ons nommer van 23 Augus tus aangegeven idee om de drie kermissen, die te Ylissingen, te Middelburg en te Goes ach ter elkaar te doen volgen, wat misschien voor ondernemers van goede spellen een prikkel kon wezen, om alle drie te bezoeken, schijnt, wat de beide eerste gemeenten betreft, in goede aarde te zijn gevallen. Het voorstel van burg. en weth. van Middel burg, dat Woensdag in den raad behandeld zal worden, getuigt daarvan. In deze blijkt overleg gepleegd te zijn met het gemeentebestuur van Vlissingen, dat, in verband daarmee, ook een voorstel aan den raad zal doen om de kermis aldaar te verzetten. Op de nu voorgestelde wijze kan, dunkt ons, in onze stad, wanneer het ten minste nog niet te laat is, nog iets ten goede van de jaarlijksche gast gedaan worden. Bijzondere sympathie is echter niet de grond toon van het voorstel. Het is eenvoudig de kwestie om, nu de kans daartoe eenigszins gunstig is, van een veratootelinge, waar naar men jaren lang met zekere minachting omzag, nog een voordeeltje te halen voor de gemeentekas, en haar nu zooveel mogelijk te exploiteeren. Een adres van de weduwe Martinns Visser gaf den stoot aan het voorstel en bood eene wel kome gelegenheid om iets te doen, dat men reeds jaren te voren had kunnen en moeten verrichten. Als de dubbeltjes maar in 'tspel zijn Tegelijkertijd toch stellen burg. en weth., op grond der ervaring, dit jaar opgedaan bij de verpachting der staanplaatsen op de jaarmarkt, een wijziging van de desbetreffende verordening voor, opdat er kans besta dat meerdere be langstelling en lust om herwaarts te komen de eigenaars van caroussels, kramen, tenten of andere inrichtingen bewegen een hooger bod te doen dan bij de jongste kermis en ook voor komen worde dat de lnidjes onderling eene overeenkomst treffen om het staangeld te drukkenwat met een geijkten term„con clave maken" genoemd wordt. Welke de drijfveer echter ook zij, wij willen hopen dat do meerderheid in den raad het voorstel van burg. en weth. zal steunen. uitloven van bons en prijzen en door meer andere trucs, die aan de realiteit van den handel schaden en den degelijken winkelier benadeelen. Het gevolg dezer eerste bijeenkomst was dat bereids een tien d twaalftal winkeliers zich bereid verklaarden zoodanige vereeniging te steunen en dat in die vergadering de grond slagen voor eene vereeniging werden gelegd. Langzamerhand had onderlinge bespreking van winkeliers het gevolg, dat thans reeds zich een 24-tal hebben aangesloten en, onder den naam De reè'ele handel, eene vereeniging is ge sticht en een voorloopig bestuur benoemd werd. Daarin trad als voorzitter op de heer P. Boon, als secretaris de heer G. J. van der Weel en als penningmeester de heer A. van der Weele. Heden avond komen de leden bijeen, om de statuten van de vereeniging te bespreken en zoo mogelijk vast te stellen. Vrijdag 17 December zal, blijkens aan kondiging in de St. Ct., aan het gebouw van het provinciaal bestuur alhier worden aan besteed het maken van eene schipbrug over het Marinedok te Vlissingen, met landhoofden en verdere bijbehoorende werken. De raming van en ander is f 96.000. Zondag 11. was de Middelburgsche voet bal vereeniging Olympia gelukkiger dan de vorige maal. Was zij toen de verliezende partij, nu won ze te Breda de match tegen N. O. A.D. aldaar met 41 goals. De bankwerker E. te Vlissingen, een der beide personen die bij de bekende ontploffing in een der ketels van den kruiser Zeeland, op de werf de Schelde, aan het hoofd werd gewond, is, volgens de VI. Crt-, in zoo verre van de bekomen brandwonden hersteld, dat hij jl. Donderdag het gasthuis kon verla ten, terwijl hetzelfde van den tweeden gewonde B- spoedig kan worden verwacht. Blijkens mededeeling van den minister van binnenlandsche zaken zal het rijksproef station te Goes blijven bestaan. Te Borssele werden Zaterdag de laatste suikerbieten naar de haven gebracht. In 't geheel zijn dit najaar scheep gevoerd 4.148.900 Kg. tégenover 7.G97.000 Kg. in 1896, 4.549.000 Kg. in 1895 en 3.111.865 Kg. in 1894. - Vrijdagavond schrok tusschen Wissekerke 'sHeer Arendskerke een paard, ge spannen voor een geladen vrachtkar, van de bewegingen, die wilddrijvers bij het opjagen naar hazen maakten. Het paard ging op bol en de geleider geraakte onder den voet, waarbij hij aan 't hoofd werd gewond en in een natte sloot terecht kwam. Gelukkig bleef de kar onder het hollen overeind, zoodat de vracht goederen onbeschadigd bleven. Bij het oude tolhuis werd het paard staande gehouden. Do vrachtrijder is de zoon van den onlangs ver ongelukten vrachtrijder A. K. van Borssele. Tot onderwijzer aan de O. L, school te Colijnsplaat is benoemd de heer C. A. Kok te Colre (Winterswijk). Tot postbode in de route Wissekerke- Cortgene is benoemd de brievenbesteller Enters te Wissekerke. De inlaagdijk in den Thoorn-polder(N.B.) nadert zijn voltooiing. De locomotief, die het kolossale dijklichaam bij vrachten van 20 tot 30 kub. meter grond uit de kuip naar boven sleepte, is vóór een paar dagen weer ingescheept. De laatste ploegen van niet-Noord-Bevelanders zijn Vrijdag j.l. vertrokken en een 70 arbei ders van Wissekerke en Colijnsplaat zullen nu nog de laatste hand aan 'twerk leggen. Groote ongelukken of tegenspoeden zijn tijdens de werkzaamheden niet voorgekomen. In het begin van November had in het Schuttershof alhier eene bijeenkomst plaats van eenige winkeliers in onderscheidene vak ken, teneinde te beproeven om te Middelburg op-te richten eene vereeniging van winkeliers, wier streven het is: te strijden tegen de kunst grepen van enkele handelaars, die hunne waren aan den man trachten te brengen door het De burgemeester van Scherpenisse ontving Zaterdag jl. van de koningin-regentes eene gift van 30 ten behoeve van een bijna blinden jongen, voor den aankoop van eene nieuwe handkar om daarmee melk te venten. Bij koninklijk besluit zijn benoemd: tot dijkgraaf voorden polder Ser Lippens F. Dekker tot dijkgraaf voor den polder Willem jhr. P. H. A. Martini Buys. LETTEREN EN KUNST. De Wereldkroniek bevat in zijn nommer van deze week een portret van dr L. J. van der Harst, den Maandagavond te Utrecht over leden oud-leeraar aan 's Rijks-veeartsenijschool, met een zeer waardeerend bijschrift van N. H. W., die er o. a. aan herinnert hoezeer de over ledene bij zijn oud-leerlingen was gerespecteerd, wat o. a. bleek uit de uit alle oorden des lands, zoowel als uit de Indien toegestroomde bijdragen, toen het initiatief werd. genomen om den gescheiden leermeester een aandenken te bieden bij het verlaten van een ambt, dat hij bijna 25 jaren, met al de toewijding, die in hem was, heeft waargenomen. Pc leden der Veterinaire sociëteit Abspius

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1897 | | pagina 1