MIDDELBURGSCHE COURANT.
Woensdag
27 October.
FEUILLETON
N°. 253.
140" Jaargang.
1897.
ZIJN RIJKE VROUW.
Deze courant verschijnt dageljjks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg aïs voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 26 Oct. 8 u. vm. 45 gr. 12 u. 57: gr.,
av. 4 u. 64 gr. F. Yerw. tam. kr. Z. 0. wind.
Middelburg 26 October.
Scholen en gevangenissen.
Advertentiën voor bet eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiên20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel,
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiên bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Dezer dagen herinnerde Het Ned. Dagblad
ook weêr aan de bewering, eens geuit door
prof. Opzoomer, dat vermeerdering van
aantal scholen vermindering van het aantal
gevangenissen ten gevolge zou hebben.
Dit gaf De Vaderlander aanleiding tot dé
opmerking, dat Opzoomer zelf reeds zes jaar
later zijne overmoedige dwaling heeft herroe
pen en het dus niet nobel en rechtvaardig
was iemand eene herroepen dwaling na dertig
jaar als zijn lijfspreuk voor te houden.
Dit stemde het eerstgenoemde blad gere
delijk toe; maar het had alleen willen aan-
toonen, dat de zedelijke en de verstandelijke
opvoeding elk haar eigen terrein hebben, dat
iemand niet zedelijk beter wordt, wanneer men
hem alleen verstandelijk ontwikkelt.
Onze lezers herinneren zich wellicht, dat wij
over deze kwestie onlangs ook een woordje
hebben gewisseld met De Maasbode en daarbij
met cijfers aantoonden hoe juist daar, waar de
geestelijke overheersching het sterkst is, de
gevangenissen het meest bevolkt zijn.
Nu zal Het Ned. Dagblad wel opmerken dat
dit katholieke streken geldt, en beweren dat
de opleiding van die zijde niet zoo goed is
als van Protestanten. Wij willen in deze kweatie
ons niet verdiepen.
Alleen dit, wij betwijfelen of het stijle
orthodoxisme, of wat men verder onder kerk
leer en godsdienst den menschen verkondigt,
wei geschikt Ia om nen op ie iienen, i« vciHoat.,,
te sterken en te adelen.
Meestal wordt bun een berustingsleer ver
kondigd, die hnn kracht verlamt, hun eigen
waarde miskent, het begrip omtrent hun roeping
in eene verkeerde richting stuurt en hun blik
afleidt van hetgeen zij op de wereld moeten
zijn: zelfstandige, flinke menschen, die voor
hunne medemenschen en hunne omgeving, tot
heil van het algemeen, moeten arbeiden en
tevens doordrongen zijn van de waarheid, dat
zij hun eigen pad maken en dat zij de last
moeten dragen van eigen fouten en tekortko
mingen.
Bij de meeste dier geloofsrichtingen wordt
de waarde van den mensch miskenden, loffe
lijke uitzonderingen daargelaten, de algemeene
menschenliefde verdrongen door zeer be
krompen begrippen, waarvan sympathie voor
eigen geloofsgenooten en eigen kerk schering
en inslag is.
Of dat de menschen zedelijk beter maakt?
De ervaring leert veelal het tegendeel. Als
vruchten van dergelijke geloofsprftdiking zien
wij nog al eens het akeligst eigenbelang, de
meest hekrompen meeningen en huichelarij.
Verstandsontwikkeling kan in elk geval
meewerken op al die punten den hilik te ver
ruimen en, al vermag zij niet alles en al is
het ook zaak het hart te doen spreken,
veel is er aan gelegen dat men de menschen
leert denken en begrijpen, want dat kan
leiden tot waardeeren en beter en warmer
gevoelen.
Dat verstandelijk ontwikkelden ook buiten
sporigheden begaan, slechte daden verrichten
en daarbij juist door hunne ontwikkeling ge
leid worden om middelen te bezigen, die
anderen niet kennen, is een niet te loochenen
feit, maar zulke uitzonderingen doen aan de
waarde van den regel niets afevenmin als de
feiten, die wij op geloofs gebied aanhaalden,
pleiten tegen een goed, liefdevol geloof.
Nn wij deze kweBtie ongezocht nog eens
moesten aanroeren, meenen wij tegelijkertijd
tot De Maasbode de vraag te moeten richten,
waarom zijne redactie, na de door ons, in ons
nommer van 13 September, gegeven statistiek
om aan te toonen, dat juist uit streken, waar
de katholieke geestelijkheid de grootste macht
heeft, een groot contingent voor die gevange
nissen wordt geleverd, het stilzwijgen bewaarde
en niet voldeed aan ons verzoek om die onder
de oogen harer lezers te brengen.
Toen wij in de zomer vacantia om eene zeer
afdoende reden, afwezigheid, niet dadelijk
antwoordden op een repliek van hare zijde,
wist zij daarover heel wat onaangenaams aan
ons adres te zeggen.
Nu zijn er reeds zes weken verloopen en zij
ieft nog geen woord gezegd in verband met
onze mededeeling tot staving van ons bewe
ren, waartoe zij ons uitnoodigde.
Was ons antwoord zoo afdoende en voor
haar verpletterend, dat zij daartegen niets kon
aftBvnurAn
UIT STAD EN PROVINCIE.
Door eene commissie te Vlissingen
wordt aldaar een beroep gedaan op den liefdar
digheidszin der ingezetenen, ten voordeele van
de nagelaten betrekkingen van de hij de ramp
op 3 October zoo noodlottig om het leven ge
komen drie roeiers van het Nederlandsche
loodswezen.
Ook hier ter stede zijn in de verschillende
hotels en cafés lijsten nedergolegd, waarop zij
kunnen teekenen, die deernis hebben met dé
drie weduwen en 17 kinderen, welke hun man e*
vader en kostwinner moesten verliezen, en dié
iets in hun belang willen bijdragen.
Wij vestigen hierop, op verzoek der com
missie, gaarne de aandacht onzer lezers
- Bij kon. besluit is eervol ontslag verleenp
aan mr. J. de Witt Hamer als 2de luit. hij
het 3e bataljon rustende schutterij in Zeé-
a n d.
Zondag ochtend werd door de Wielrijders-
rereeniging Tavenu alhier een clubtocht ge
maakt van Middelburg naar Goes. Daaraan
werd deelgenomen door den wereldbekenden
recerdrijder M. Cordang, die aan eene door het
bestuur der genoemde vereeniging daartoe tot
hem gerichte uitnoodiging welwillend gevolg
DE ALCEMEENE BESCHOUWINGEN,
door de Tweede kamer in de afdeelingen
geleverd bij het onderzoek der staatsbegroo-
ting, zijn in hoofdzaak weergegeven in het
telegraphisch overzicht, ons Maandag uit
's-Gravenhage gezonden en in ons vorig nom
mer opgenomen.
"ene meer uitvoerige mededeeling achten
wij overbodig. Alles draait vrij wel om alge
meen bekende ideeën en beginselen.
En te minder behoeven wij onze lezers las
tig te vallen met eene uitgebreide opsomming
van wat „vele", „enkele" of „meerdere" leden
zeggen, verlangen, denken of hopen, nu we er
vast op kunnen rekenen, dat bij de'algemeene
beraadslagingen in de Tweedé kamer wij alles
nog eens zullen te hooren krijgen.
2. Uit het Engelsch,
VA*
Mrs ALEXANDER.
BENOEMINGEN ENZ.
Bij kon. besluit is benoemd tot leeraar aan
E. H. B. S. te AlkmaarjN. Kranenborg Jesse,
thans leeraar aan de R. H. B. S. te Warffum,
met toekenning van eervol ontslag uit laatst
genoemde betrekking.
Blijkens een telegram van den gouverneur-
generaal van Ned.-Indië, van 24 dezer, wordt
de gouvernements-koffie-oogst op Java voor
dit jaar thans geraamd op 471,000 pikols.
HOOFDSTUK I£XIV.
- „Vindt gij het niet o~ heerlijk", zoo vroeg
Celia, „dat ik eenige h'eéken gestólen heb?
Die kon ik niet achterlaten en het wil er nog
niet bij mij in, dat nie ts van hetgeen ik ge-
keèht heb, mijn eigendom meer is".
„Geen wonderMaar neem nu plaats
en eet watGij moei uwe krachten schragen,
dan blijft de ziel ook gezond."
- „Ik beken dat ik mij flauw gevoelmaar
ik geloof dat uw vr ouw nog meer versterking
noodig heeft dan i'k,"
Na het eten lie/t zij zich overreden om op
de canapé te ga1 an liggen en daar al de aan
doeningen haar toch meer hadden aangegre
pen dsn zij zie A zelf wilde bekennen, viel zij
weldra gerust i n slaap.
Intusschen riat haar vriendin bij het vuur
to peinzen, wrat er voor haar te doen zou zijn.
„Zij kon bijj ons en bij de Damera logéeren,
zoolang zij wümaar zij zal niet afhankelijk
willen zijn, en. hoe kan zjj In haaf eigen on
derhoud vow-ate»?''
Weldra werd zij gestoord door de komst
van Damer.
„Wat een treurige zaak!" begon hg.
,Heeft Celia mijn telegram gekregèn? Is zij
hier
„Ja zij rust, maar ik zal haar zeggen dat
gij er zijt."
„Doe dat nietIk heb geen haast Is zij
erg getroffen
„Nëen, zij is verwonderlijk kalm. Maar
zij beseft natuurlijk den toeBtand nog niet
Agenten.
Te Ter neuzen; M. de Jonge te Rotterdam:
Nijgh VAN Ditmar.
zal zeker de raad nog wel eens ernstig onder
zoeken; als hij dan tevens de groote voordeelen
van zulk een telephoondienst maar laat wegen.
In dio gemeente waren in een landbonw-
schuur eenige kinderen aan het spelen, toen
hun oog op een peemolen viel. Bij het spelen
daarmede geraakte een jongetje van zeven jaren
met zijn hand zoo dicht er by, dat hem de
toppen van drie zijner vingers gedeeltelijk
werden afgesneden.
Zaterdag namiddag is in het noordergat
van het Krammer, tegenover Bruinisse,
een yzeren scheepje gezonken in de haven van
Battenoord, geladen met suikerbieten. De op
varenden zijn gered. Verder zijn te Bruinisse
een luik en merkel aangedreven. Nadere bij
zonderheden ontbreken nog.
De heer Cordang, die vergezeld was van zijn
trainer, den heer Okhuysen uit Haarlem, toonde
onder den weg herhaaldeiyk zijn meesterschap
op het rijwiel en verbaasde de Middelburgsche
rijders door zijn koloasalen gang wanneer hij
spurte.
Naar men ons uit Vlissingen meldt,
zullen de daar gevestigde afdeelingen van de
werklieden vereeniging Patrimonium en den
Jtoomsch katholieke Volksbond de adresbeweging,
uitgaande van den Bestuurdersbondtot in vrij
heidstelling van de gebroeders Hoogerhuis niet
8tennën, zoolang haar niet op vertrouwbare
gronden duideiyk gebleken ig, dat de rechter
sprak. Zij willen het vonnis, dat door de recht
bank gewezen en door bet Hof bevestigd werd,
niet wantrouwen en ontraden mitsdien hare le
den op een adres te teekenen, daf de invrij
heidstelling dier broeders eischt.
Woensdag 3 November zullen te Amster
dam verkocht worden de stoom barges, thans
varende tusschen Middelburg en Vlis
singen, de kolenbergplaats aan het kanaal te
Middelburg en de aanlegsteigers te Middelburg,
Abeele, Souburg, en Vlissingen, benevens het
huisje, staande aan de Keersluis.
ONDERWIJS.
Te Rotterdam zijn voor het examen vrije-
en ordeoefeningen der gymnastiek geslaagd de
heeren L. Eckhardt van 'sGravenpolder
on P. Valkier van Wolfaartsdijk.
De minister van binnen!, zaken brengt
in de St. Ct. ter kennis van belanghebbenden,
dat met 1 December é.k. te vervullen is de
betrekking van assistent aan het rijkslandbouw
proefstation te Goea. Jaarwedde f 1000. Zij, die
in aanmerking wenschen te komen, gelieven
zich vóór 4 November e.k. aan te melden bij
den directeur van genoemd rijkslandbouw
proefstation.
Door den raad van Colijnsplaat is
besloten in het volgende dienstjaar de 40 óp-
centen op 't personeel niet te heffen en eene
nieuwe oproeping te doen voor onderwijzer,,
'Niettegenstaande de meerderheid van den
gemeenteraad van Cats reeds herhaalde ma
len zich afkeerig heeft betoond van het op
richten van een telefoondienst, hebben thans
een dertigtal belastingschuldigen een verzoek
tot den raad gericht, om zulk een dienst in
te voeren.
Vooral het gemis van een dokter, tegemoet
koming aan handel en scheepvaart en andere
motieven hebben adressanten er toe geleid om
hun dringend verzoek te doen.
In hoever zulk eene inrichting ai dan niet
draagkracht van de gemeente te bovengaat,
RECHTSZAKEN.
Arremdissemerits-Rechtbank te Middelburg.
Heden, Dinsdag, zijn veroordeeld wegens
diefstalE. S. M. v. M 14 j., dienstbode,
Retranchement, tot 1 m. gev. straf;
mishandeling S. d. R., 17 j., Schippersknecht,
Terneuzen, tot 4 m. gev. straf en J. A. K., 11
j., arbeider, Aardenburg, tot 5 b. s. 5 d. h.
tcederspannigheid en beleediging van een
Middelburg, tot 3 m. gév. Stra'l"ëff 1
overtreding prov. reglement op de steigers
C. L. W., 36 j., schipper, Antwerpen, tot 2 X
0.50 b. s. 2 X 1 d. fa.
VrijgesprokenL. D., 39 j landbouwer,
P. W., 54 j., hvr. I. G., zonder beroep, I. G.,
j., landbouwer, en C. G., 18 j, kleermaker,
allen Meliskerke, beklaagd van mishandeling,
E. v. K., 60 j., ondernemer van een wagen-
dienst, Hulst, beklaagd van het toebrengen van
letsel door 'schuld, met afwijzing eener tegen
hem ter voormelder zake ingestelde civiele
vordering.
Men zal zich zeker nog de brutale wijze
herinneren, waarop eene weduwe te 'sGraven-
hage in de maand Juli bestolen werd, na vooraf
door een verdoovingsmiddel bedwelmd te zijn.
Twee Duitschera, van dien diefstal verdacht,
hadden zich uit de voeten gemaakt, doch wér
den te Antwerpen gearresteerd. Een hunnèr,
P. H. F., was door de Belgische regeering uit
geleverd en had zich Maandag voor de Haag-
sche rechtbank te verantwoorden.
Door den ambtenaar van het O. M. werd het
beklaagdo te laste gelegde wettig en overtui
gend bewezen geacht en tegen hem wegens
diefBtal, samen en in vereeniging bedreven, met
geweldpleging 9 jaren gevangenisstraf gevorderd.
De verdediger betwistte dat het bewijs voor
de schuld geleverd was èn vroeg vrijspraak.
„Het is een schandaal dat zij het slacht
offer moet zijn, ofschoon het in beginsel billijk
is, dat bankiers, die failliet gaan, een zware
boete betalen. Wij zijn zoo benieuwd wat Derk
zal doen. Van den zaakwaarnemer onzer
familie vernamen wij dat hij, toen hij zijn
vrouw verliet, 'duizend pond had opgenomen,
doch sedert die som met interest en al betaald
heeft en sedert nooit een cent van zijn jaar-
lijksch inkomen heeft gebruikt, zoodat er een
mooi kapitaaltje op zijn naam staat, dat hij
haar zeker zal teruggeven. Hy wilde het al
eerder doen, maar zij heeft het geweigerd. Ik
ben huiverig om er over te schrijven en zag
liever dat hij het uit eigen beweging deed."
„Gij moet niet vergeten dat, indien hij
haar het kapitaal schonk, er onmiddellijk be
slag op gelegd zou worden door de schuld-
eischerö."
„Ja, dat begrijp ik, en zij heeft een
goeden raadsman in den heer Ridley."
„Voórloopig kan zij hier blijven, maar zij
zal niet lang uit logeeren willen zijn." Hèbt
gij nog iets naders van het bankroet vernomen
„Heel weinig. Men vreest dat Roberts'
de directeur, in zeer leelijke zaken betrokken ip."
Geertruida, die eens naar Gel ia was gaan
zien kwam terüg met de boodschap dat zij
nog sliep.
„Kunt gij niet blijven eten?" vroeg
Het is zoo jammer om baar wakker tc maken."
Damer stemde hierin toe en ging uit om
eenige boodschappen te doen. Celia ontwaakte
heel opgefrischt en moest lachen toen Franks
bezig was het mooiste, wat zij by. zich had,
klaar te leggen.
„O! Franks! wilt gij mij, ondanks mijn
armoede, tocii mooi maken
„Ja mevrouw, de heer Damer eet hier
van daag."
„Daar ben ik blij om
Zoodra zij beneden kwam, zei Damer„Mijn
vrouw heeft mij opgedragen u mede te
gen. Gij moet bij ons blijven totdat de
storm voorbjj is."
„Gy zijt wel good; maar Voorloopig wil
ik liever in de stad blijven, daar ik d
Ridley nog wel eens zal moeten spreken. Hoe
gahwer ik iets vind hoe beter".
- „Dat heeft toch zoo'n baast niet".
Zij antwoordde dóór haar portemonnaie uit te
I balen eb te laten zien dat zi) geen honderd
Door de rechtbank te Roermond is thans
uitspraak gedaan in dë zaak van den staat dei-
Nederlanden, eischer, tegen de gemeente Roef-
mond als gedaagde.
De rechtbank heeft op verschillende gronden
bevolen dat, alvorens verder recht te doen, door
deskundigen zal worden uitgebracht een rap
port omtrent het doel, den aard en de bestem
ming der archiefstukken, in de dagvaarding
vermeld, en ook omtrent den aard, bestemming
en het doel der overige niet door den eischer
opgevorderde, doch zich eveneens in de kisten be
vindende archiefstukken.
Tot deskundigen werden benoemd de heeren
A. J. Flament, rijks-archivaris te Maastricht,
M. Willem8en, pastoor te St. Odiliënberg, en
Hansen, kapelaan te Herkenbosch, tenzij par
tijen omtrent de keuze van andere deskundigen
met elkaar mochten overeenkomen.
De rechtbank te Assen deed Maandag
uitspraak in de zaak van twee personen, woon
achtig te Beilen, tegen wien door hét O. M.
de vorige week eene gevangenisstraf van 4
maanden was gevorderd, ter zake dat zij in den
namiddag van 8 Aug. 11. in vereeniging met
een groot aantal andere personen geweld had
den gepleegd tegen het huis van den bakker
Werdly te Wijster, gem. Beilen, door met stee-
nen tegen of op die woning te wei-pen. De
rechtbank heeft hen schuldig verklaard aan
openiyk met vereende krachten geweld plegen
tegen een anders goed en ieder veroordeeld tot
eene gevangenisstraf van 2 maanden.
LETTEREN EN KUNST.
In het oordeel over het Udel-kwartret
komt ook al eene kentering. Te Utrecht, waar
dit voor de tweede maal optrad, was het
publiek niet zoo talrijk als den eersten keer.
En de heer Hugo Noltlienius verklaart dat
het genre hem nu meer hinderde dan do vorige
maal. Hij schrijft o. a.„Laat mij dit nog
opmerken, dat ik het heele optreden van deze
vrooliike heeren wel wat pretentieus vind. Zoo
kennis maken en er een hartelijkeu lach aan
te wijden, wie zou er op tegen hebben, maar
zie, dat geven van heele concerten in ditzelfde
naar den grond trekkende genre, dit lijkt mij
Wel wat kras."
De markies van Lorne, de schoonzoon
van koningin Victoria, heeft een opera Diamid
gecompagneerd, welke Vrijdag voor het eerst
ia opgevoerd onder leiding van den componist
en wel in Covent Garden-théater. Het succes
was vrij groot. De muziek is in Wagner's stijl
geschreven, maar bevat ook als origineel ge-
Possart: en Richard Strauss gaan samen
op reis met Tennyson's Enoch Ardende een
declameerend, de ander daarbij met zijn muziek
aan het klavier begeleidend.
Verschillende Berichten.
Op de te Utrecht, onder presidium van
dr H. de Vries, gehouden algemeene vergade
ring van de Vereeniging De Dageraad, bleek
uit het jaarverslag van den secretaris, den heer
J. Cuypers, dat er nu zijn II afdeelingen met
1054 leden, waaronder 344 algemeene leden.
Het vorig jaar bedroeg het ledental 1023»
Nieuwe afdeelingen worden gesticht te Helder»
Nijmegen en Leeuwarden.
Behalve de bespreking van eenige huishou*
gulden meer bezat.
„Gy ziet dus dat ik op dit kapitaal niet
lang kan teëren".
„Maar gij zijt toch niet geheel onbe
middeld
„Hoe eerder ik wat verdien hoe beter".
Onder de thee ging zij naar de piano en be
gon heel zacht een Schotsch lied te spelen,
daarop ging zij over tot Duitsche melodiën en
Hongaarsche dansen.
„Gij doet de piano spraken", zei Maclean.
„Vindt ge dat waarlijk? Zonden er niet
eenige ouders en voogden te vinden zijn, die
zich laten overhalen om hunne kinderen en
papillen door my te doen onderwijzen."
„Zeker. O, gij zoudt leerlingen genoog kunnen
krijgen, doch eerst mettertijd natuurlijk en gij
zondt heel wat lessen moeten geven om er
van te leven."
„Hoeveel zou ik noodig hebben om mij
te voeden, te kleeden en huur te betalen?'
vroeg Celia en nu ontspon zich een druk ge
sprek over de goedkoopste manier van leven,
waarover menige ervaren huismoeder zou ge
lachen hebben.
's Avonds ontving zij nog verscheidene brie
ven o. a. pok van Riversdale en van Preston,
„Wat ben ik blij dat ik hen beiden heb afge
wezen. Mijn geld heeft mij al veel huwelijks-
bezwaren bezorgdmaar bet zou nog erger
zijn om met mijn armoede een man tot last
U zjjn."
HOOFDSTUK XXV.
Preston schreef
„Ik voelde mij meer teleurgesteld doof
uw brief dan ik bet recht had te zynwant
gij hadt mij nooit hoop gegeven. Maar gij
znlt er nooit meer een woord van hooren.
Geef mij nü echter verlof n te bezoeken en
te helpen Zooveel Ik kan, en mocht eenmaal
de dag aanbreken dat gij mij wilt béschouweli
als uw levensgezel, dan zal ik niet alleert
gelukkig, maar ook trotsch zijn. Ik vraag
u echter nu niet om aan die mogelijkheid tö
denken. Vergeet niet dat ik altijd ben uw trouwe
friend Preston."
Celia was tot tranen toe bewogen en schreide
over dien brief meer dan by het vernemen van
haar verlies. Wat een edelman was die Preston 1
Maar nu was het onmogelijker dan ooit onï
met hem te trouwen. Zij kon niemand tot last
zijn. „Goddank heb ik een goede gezondheid
en als ik maar hulp had voör mijn arme stak
kers van bedeelden, zou ik nergens tegen opzien.
Ik moet zien dat ik hen ergens onder breng.
Wat zal ik beginnen als dit beetje geld op is ?f'
Daar zij in de eerste dagen toch niets voof
zichzelf kon doen, zoo lang het faillissement
niet geregeld was, hield Celia zich onledig met
voor hare armen te zorgen en sprak af en tod
over haar plan om piano-lessen te Zoeken,
„Gij moet wachten tot October", zei
Geertruida, «laat dan circulaires drukken eü
