MIDDELRIRGSCHE COURANT.
N°. 246.
140" Jaargang.
1897.
Dinsdag
19 October.
Middelburg 18 October.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 18 Oct. 8 u. vm. 54 gr. 12 it. 65 gr.,
av. 4 n. 65 gr. F. Verw. tam. kr. Z. W. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur.
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regeï.
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Terneuzen; M. de Jonge; te Rotterdam:
Nijgh van Ditmar.
Verkeerd begrepen?
liet was een zeer verstandig besluit, in
dertijd door de liberale kiesvereeniging te
Zierikzee genomen om kort vóór den ver
kiezingsstrijd, ia den afgeloopen zomer, de
kwestie, die er tusschen haar en het bestuur
der Liberale Onie was gerezen, te laten
rusten, en niet in openbare vergadering te
behandelen een voorstel tot afscheiding, maar
een beslissing daaromtrent te verdagen.
Met zulk een gewichtigen kamp voor oogen,
waarbij het noodig is alle krachten te con-
centreeren en geen onderlinge veeten aan
te roeren, is het zaak dergelijke geschillen
te laten rosten, althans voor zooveel dit
mogelijk is.
Bovendien: in zulke dagen zijn de ge
moederen niet altyd even kalm, is de blik
niet steeds onbevangen, en daardoor aller
minst de gelegenheid geschikt om elkaar
goed te verstaan.
Een enkel minder gelukkig woord, ge
sproken of geschreven, is als olie in het
vuur; een enkel verkeerd begrepen uiting
kan gevolgen hebben, die men later ten
zeerste betreurt.
Maar even goed gedacht was het, om in
deze dagen, nu de verkiezingsstrijd reeds ge-
ruimen tijd voorbij is, zooveel mogelijk open
baarheid te geven aan het voorgevallene.
Wy hebben daaraan gaarne willen mede
werken, spijt het gevoelen van Het Cen
trumdat wy „den liberalen van Zierikzee,
en in 'tbyzonder den voorzitter van hunne
kiesvereeniging" daarmee geen dienst zou
den bewezen hebben.
Waarom niet?
Z0 toch kunnen allerminst er bezwaar
tegen hebben, dat over hunne houding, over
hunne meeningen iu deze, over hunne mo
tieven het volle licht opgaat.
Hebben zij het recht aan hunne zijde
zij behoeven allerminst die openbaarheid te
vreezen 1
Hebben zij gedwaald, welnu, zij deden
dit te goeder trouw en de bekendmaking van
de beweegredenen, die zij hadden voor hunne
honding, kan het uitspreken van een billijk
en rechtvaardig oordeel over hen in de
hand werken.
Velen znllen dan ook, evenals wy, met
belangstelling kennis genomen hebben van
de tusschen het bestuur der Liberale Unie
en den voorzitter der kiesvereeniging te
Zierikzee gewisselde brieven en van hetgeen
op de Maandag 11 Oct. door die vereeniging
gehouden vergadering is besproken.
Uit een en ander blijkt, naar ons gevoe
len, voor de zooveelste maal opnieuw hoe
licht verbreekbaar de band is die liberale
vereenigingen aan elkaar bindt.
Gewenscht kwam het ons daarom voor
ons gevoelen over deze kwestie eens uiteen
te zetten en aan te toonen, dat beide par
tijen elkaar verkeerd hebben begrepen eB
er een onjuist begrip beerscbt ten opzichte
van doel en strekking der Liberale Unie.
Steeds hebben wy ons doen kennen als
groote voorstanders van die Uniewij heb
ben haar met warmte verdedigd, zonder
daarom hare gebreken over het hoofd te zien.
Maar die fouten waren haar niet te wijten
daaraan had de Unie op zich zelve geen
schuld; het waren misslagen, die hare leiders
of hare leden begingen.
Niet éen menschelijk werk is volmaakt.
Niet éen bond is bestaanbaar zonder
foutenjuist omdat hy altijd door menschen
wordt bestuurd, uit menschen bestaat.
Eu daarom vonden wij het zoo kleingeestig
van een man als mr A. J. F. Fokker om
wêer met de oude, versleten bewering voor
den dag te komen, dat bij de Liberale Unie
liever eene liberale desunie zou willen
noemen.
Van zijne zijde hadden wij beter argu
menten verwacht ter handhaving van zijn
standpunt, dat hy Bteeds tegenover de Unie
heeft aangenomen; vooral nu dit toch zeker
wel vaststaat, dat by de jongste verkiezingen
de Unie-liberalen op zoovele plaatsen hebben
getriomfeerd en het anti- Unie of oud-libe-
Talisme zulke gevoelige slagen heeft ont
vangen.
Zeker, de Unie is niet meer dan eene „ver
zameling" van gewone liberale kjesvereeni-
zooals er in tal van districten zijn,
en ook in het district Zierikzee. Maar wan
neer nu in de centrale vereeniging op
Schouwen eenige personen een autocratisch
standpunt innemen, zich meer gezag aan
matigen dan hnn toekomt, het een of ander
verrichten, dat in de oogen van eenige leden
niet te verdedigen valt, en daardoor
ernstig geschil ontstaat, is daardoor dan
zulk eene centrale vereeniging veroordeeld
Zat men dan niet verstan iiger doen met te
trachten den invloed van die minder ge
schikte elementen, die de harmonie verstoren,
te neutraliseeren of te verzwakken
In elk gevalaan de vereeniging zelve
ligt dan de fout niet; misschien aan de
organisatie, maar die zou kunnen verbeterd
worden.
Dit alles geldt ook van da Liberale Unie.
Zy bestaat uit verschillende vereenigingen,
door het gansche land verspreid. Die allen
hebben al wat de vereeniging zijn zal, de
beginselen die zij moet belijden, de grenzen
waar binnen zij zich bewegen moet, zeiven
vastgesteld, nadat zy vooraf zich allen vry-
willig hadden aangesloten. Ieder bleef vry
maar eenmaal de statuten, de programma's
vastgesteld, was het elks moreele plicht
zich daaraan te bonden.
Op de algemeene vergaderingen, die te
Amsterdam plaats hebben, zendt elke
vereeniging hare drie afgevaardigden, die de
zaken behandelen, een bestuur kiezen enz.
Aan dat bestuur was en is de uitvoerende
macht opgedragen.
Gaat het zijne bevoegdheid te huiten,
welnude algemeene vergaderingen zyn
daar om het rekenschap te vragen van zyn
daden.
Was het niet, of minder, goed opgetreden,
men kon het ter verantwoording roepen.
Maar by dit alles dient men nooit uit het
oog te verliezen, dat in verkiezingsdagen,
waarin vaak spoedig gehandeld moet worden,
het optreden lang niet gemakkelijk is en
bestuur den weg bezaaid vindt met
voetangels en klemmen.
Op dit punt is ook het critiseeren o 1 zoo
gemakkelijk, het handelend optreden zoo
zwaar vaak.
Waar wij dus nu staan voor eene heoor-
deeling van hetgeen dat bestunr in de jong
ste campagne in sommiger oogen misdeed,
daar roepen wij niet als rechters op hen,
die bevooroordeeld zyn tegen de Unie, die
van begin af haar afvallig waren, neen.
daar wenden wy ons liever tot hare onde
en huidige vrienden, tot mannen als de
voorzitter der kiesvereeniging, de heer J.
A. de Brnijne, die zoo waardig zijn stand
punt verdedigde; daar roepen wij als ge
tuigen tevens op personen als de heeren
mrVanGeunsen Van der Vegt, die naar ons
gevoelen een practisch standpunt innamen.
Wat den eerste betreft, wy betreuren
het zeer dat by zelf heeft medegewerkt
den band met de Unie te verbreken, dien
hij „zoolang mogelijk" wilde bewaren, om
dat, al kon hij gegronde redenen vinden
tot ergernis over een paar regels in het
eerste schry ven, dd. 13 Mei, van het bestuur
der Unie, hij toch ook niet de mogelijkheid
uit het oog mocht verliezen, dat de be
doeling lang niet zoo ernstig was als de
woorden deden schynen.
Had ook hij niet beter gedaan den brief
onbeantwoord te laten, tot tyd en wyle de
gelegenheid daar was om het beBtunr, liefst
mondeling, rekenschap te vragen van zijne
handeling in deze?
Wat in Amsterdam is geschied, waar een
werkmanscandidaat werd bestreden, kan
moeilijk dat bestuur tot verwijt worden ge
maakt; dat was de daad van eene afdeeling
der Unie. Het optreden van dat bestuur te
Dordrecht gaf zeker reden tot ernstige be
denking, maar nog eens, in zulke dagen is
het handelen niet gemakkelijk; en zou het
ons daarom beter toeschynen, dat in ver
kiezingstijd meer persoonlijk overleg werde
gepleegd dan per brief. In zulke da-
geu moesten een of meer bestuursleden
der Unie permanent gereed zijn om de af-
deelingen te bezoeken waar geschillen dreigen.
Wat het standpunt betreft, door de Unie
en hare afdeeling, tegenover den heer Van
Kerkwyk aangenomen, wy voor ons deelen
in deze niet bet gevoelen van den heer De
Bruyne. Wjj willen gaarne erkennen, by
hem achter te staan in kennis van lo
cale toestanden, maar toch meenen wy dat
in dezen tyd, waarin naar zuivere toe
standen wordt gestreefd, boven de kans
rekening moet staan de eer van eene
vereeniging, de handhaving van een beginsel.
Eu nn moge de heer Van Kerkwyk op
protectionistisch gebied niet zoo rood op den
graad zyn geweest; nu mogen allerlei be
rekeningen over de kans van slagen hebben
moeten wegen, de heer Van Kerkwyk bleef
toch op dit punt opportunist, voor wien men
op zijn hoede moest zijn. Dit blijft waar
als het protectionisme bij de stembus een6
had gezegevierd, dan zou de liberale kiesver
eeniging te Zierikzee, lid der Unie, door de
verkiezing van den heer Van Kerkwijk daar
toe hebben meegewerkt. Is dit au fond te
verdedigen
Wat belette daarom de vereeniging om, op
grond van de overweging dat zij tegen
protectie was, te verklaren dat zy hem niet
kon stellen, maar ook geen tegencandidaat
zou proclameereu, ea zich op de centrale
vergadering niet te doen vertegenwoordigen 't
De heer Van Kerkwyk zou toch gesteld
zyn en gekozen ook.
Aan den eerbied voor zyn trouwe en
langdurige behartiging der belangen van
het district ware daardoor niet te kort ge-
daan.
Dat de anti-revolntionnaire candidaat in
dat geval zou gezegevierd hebben, betwy-
felen wij sterk. Dinsdag 15 Juni verkreeg
de beer Heemskerk 1943 stemmen tegen
3414 van de 5357, op den heer Van Kerkwyk
uitgebracht. Het eenig mogelyke zou eene her
stemming geweest zijn, waaruit onzes inziens
stellig de oud-afgevaardigde glansrijk als
overwinnaar zou zijn getreden.
Maar wij willen ni«f te v^1 'ciugucucu
ui net verleden en zu'ke oude en afgedane
kwesties liever laten rusten.
Ons doel was alleen ons leedwezen uit
te spreken over bet door de kiesvereeniging
te Zierikzee onlangs genomen besluit tot
afscheiding en over het feit, dat men niet
den weg is ingeslagen, door de heeren Van
Gemis en Van der Vegt aangewezen, om
bij de Unie zelve in beroep te komen.
Dit had te eer kunnen geschieden, omdat
eene algemeene vergadering de volgende
maand is te wachten.
Wij willen hopen dat in die bijeenkomst,
Zaterdag 6 November te Amsterdam te
houden, de afgevaardigden toch rekenschap
zullen vragen aan het bestuur van zijn
houding, tegenover de kiesvereeniging te
Zierikzee en die te Dordt aangenomen.
Wellicht zullen de ophelderingen, door het
bestunr dan te geven, meewerken om de
lncht te doen opklaren en de betrokken
partijen te doen inzien, dat men elkaar ver
keerd heeft begrepen.
Wie weet of wij dan nog niet eenmaal
weêr de verloren dochteren, de vereenigingen
die zich van de Unie afscheidden, tot haar
zien weerkeeren
van die straf de eene of andere inwendige ziekte
beloopen, en werd toen door ons als voorbeeld
het geval aangehaald van een gevangene te
Breda, die als gevolg van „'t zitten" een
levensgevaarlijke operatie in het R.-K. Gast
huis te Breda moest ondergaan, van welke opera
tie hij opkwam, doch welke niet de oorzaak
zyner ziekte kon wegnemen, thans is by konink
lijk besluit aan dienzelfden gevangene kwijt
schelding verleend van de rest zijner celstraf
van drie jaren, waartoe hij den 2n September
1895 werd veroordeeld.
Ware het niet wenachelijk, dat van regeerings-
wege eindelijk eens een enquête werd geopend,
om na te gaan, of inderdaad langdurige een
zame opsluiting slecht werkt op den gezond
heidstoestand der gevangenen; allicht zou dan
die enquête ook oorzaak worden, dat er ver
andering kwam in ons strafstelsel, en dat men
b.v. door deportatie elders liet goedmaken wat
hier te lande werd misdreven, of wel dat men
hetzelfde in ons land beproefde, door gevangenen
als heideontginners te gebruiken.
BEirOEHDfGEN ENZ.
Bij kon. besluit:
zyn benoemd tot commandeur in de orde van
Oranje-Nassau mr. J. H. M. baron Mollerus van
Westkerke, commissaris der koningin in de
provincie Gelderlandtot ridder in de orde van
den Nederlandschen Leeuw H. O. van Osenjhr
C. M. Brantsen, leden van Gedeputeerde staten
van Gelderland, jhr G. A. van Nispen, lid der
Provinciale staten van Gelderland en wethou
der der gemeente Arnhem, en mr. P. Rink, lid
van de Tweede kamer der Staten-Generaaltot
officier in de orde van Oranje-Nassau jhr mr
F. X. G. M. van Nispen tot Sevenaer, lid dei-
Provinciale staten van Gelderland en M. A. van
Idsinga, hoofdingenieur van den provincialen
waterstaat in Gelderland, en is de eere-medaille
der orde van Oranje-Nassau in zilver toegekend
aan W. Vastenbolt, bode bij het provinciaal
bestuur van Gelderland
van mil. apotheker 2de
fel, C. Noë, van hef pers. van uoh 6mvTOuu
digen dienst der landmacht, op zijne aanvrage
van 15 October 1897, voor den tijd van één
jaar verlengd, zonder bezwaar der schatkist.
TWEKHE HAUIFB,
De heeren Kerdijk, Pijnappel, Hartogh en
Drucker, leden der kamer, bezochten Zaterdag
Jubbega en Schoterland, voor een onderzoek
naar de werkverschaffing door landontginning,
De heer L. de Ram, lid van de Tweede
kamer voor het kiesdistrict Bergen-op-Zoom,
zal den 15den Dec. voor eenige maanden naar
Suriname vertrekken.
Anti-revolutionaire Kamerclub.
Naar De Holl. meldt, is eene anti-revolution-
naire Kamerclub geconstitueerd voor den duur
van de op 15 en 25 Juni 1897 gekozen kamer.
Gekozen werden tot voorzitterdr A. Kuyper;
2en voorzitterJ. van Alphen; penningmeester
jhr mr L. H. J. M. v. Asoh v. Wijck; secre
taris Joh. Krap; 2en secretarismr H. A. v.
d. Velde.
EENE ONBILLIJKHEID
is door ons begaan, maar zonder het te weten,
ergo zonder eénigen opzet.
Toch haasten wij ons die te herstellen.
In ons nommer van Vrijdag 15 Oct. gaven
wij een overzicht van het opstel van prof. Van
Geer in de Vragen das Tijds over de flnan-
cieele verhouding tusschen rijk en gemeenten.
Wij namen dit over met de opmerkingen,
daaraan, naar wij meenden, door de Arnh. CH
UIT STAD EN PROVINCIE.
Heden avond wordt in de sociëteit
St.Joris alhier aan den heer mr. E. Fokker,
in verband met zijn vertrek nit Middelburg,
door het meerendeel der leden van de onder
scheidene besturen, waarvan de heer Fokker
deel uitmaakte, benevens door enkelen zijner
vri enden, een diner aangeboden. Daaraan nemen
32 heeren deel; 4, die ook hadden willen aan
zitten, waren daarin door ziekte verhinderd.
De heer mr G. N. de Stoppelaar, voorzitter
der Kamer van koophandel en fabrieken, zal
de tafel pregideeren.
Uit ons verstrekte inlichtingen blijkt nu
eobter dat genoemd blad dit geheele overzicht
met die opmerkingen aan een andere courant
had ontleend, zonder wat niet bijzonder
collegiaal was de bron te noemen.
Wij willen in deze nu niet langer dc eer
onthouden aan het blad, waaraan die eerlijk
toekomt, en deelen dus mee, dat het geheel
oorspronkelijk afkomstig was van de Prov.
Ooerijsselsche en Zwolsche Courant.
Ons Strafstelsel.
Werd er aldus schrijft men uit Breda
aan de Tijd werd er reeds meermalen door
ons op gewezen, hoe tot meer dan één jaar
celstraf veroordeelden gewoonlijk ten
De toestand van den binnenloods Wil-
lemse is thans naar men ons uit V l i s s i n-
g e n meldt zoo veel verbeterd, dat hij heden
morgen per brancard uit de wachtkamer der
loodsen, waarin hij sedert het ongeluk ver
pleegd werd, naar Zijne woning is kunnen ver
voerd worden.
Aan den heer Breukink, arts te Vlissingen,
die destijds de eerste en krachtdadige hulp
verleende, en aan wiens kundige en doelmatige
behandeling het voorzeker te danken is, dat
de loods Willemse niet dadelijk aan de
gevolgen van het ongeval bezweek,
namens den minister van marine, daarvoor
bijzondere dank betuigd.
Vrijdag heeft de adj .-onderofficier van het
algemeen depot van discipline te Vlissin
gen, do heer Alleda, den dienst met pensioen
verlaten. De heer Alleda, die den lande 33
jaar diende en zeer langen tijd bij bet depot
geplaatst was, ontving hij zijn heengaan van
de officieren en vele oud-onderofficieren een
fraai cadeau, bestaande in een fauteuil en zes
stoelen, met een gecalligrafeerde lijst, bevat
tende de namen der schenkers.
Te Borssele spoelde verleden week
miniatuur-driemaster aan. Het nette,
kleine ding was volledig opgetuigd en bleek
door een deskundige vervaardigd te zijn.
Vermoedelijk heeft het geen groote. reis al
leen gemaakt, het had althans weinig schade
geleden.
Misschien geeft deze mededeeling aanleiding
dat de eigenaar van het scheepje het weer in
zijn bezit krijgt.
In de maanden Juli, Augustus en Sep
tember werden in de onderstaande Nederland-
sche zeegaten de volgende diepte bij laagwater
gevonden zeegat van Brouwershaven Schaar
van Renesse 73 dm met een verval van 25 dm,
Droogte ben. Dykwater 75 en 26, Droogte van
Bruinisse 70 en 26Krammer Gat van Oude
Tonge 55 en 26, Overloop van den Steenberg-
schen Vliet naar het vaarwater langs den
GaZaUt^-polder 50 en 26Volkerak Overloop
van het vaarwater langs den Ga lath ^-polder
naar het Hellegat 22 en 22Westerschelde
Deurloo 59 en 33, Oostgat (buitendrempel) 72
en 30, Sardijngeul 50 en 37, Zuidergat (drem
pel) 75 en 41, Rug van Bath tusschen de spitse
tonn. no 27« en 28 (in de lichtenlijn) 64 en 44,
(beO. de lichteniyn) 70 en 44, van spitse ton
no 28 tot de grensscheiding (in de lichtenlijn)
62 en 44, Droogte bij Santvliet (bew. de lichten
iyn) 78 en 44.
Stukken gemeehteraad van Middelburg.
STRAATBELASTINC.
Omtrent de ontwerpen-verordening omtrent
de heffing en invordering van bovengenoemde
belasting, wordt door de commissie voor de
financiën het volgende opgemerkt
Artikel 1. De commissie vestigt de aan
dacht op het onbestemde in de beteekenis van
het woord belenden en acht het wénschelijk, dat
uit de verordening blijke, welke beteekenis aan
dit woord bij de toepassing zal worden gehecht.
Verschil van gevoelen toch openbaarde zich
in de vergadering der commissie omtrent de
oordimr oon eigendom in
Or wnyr
doch door een sloot of gracht van den open
baren. weg afgescheiden, te beschouwen was als
belendende.
A r t i k e 1 4. De commissie geeft in over
weging daarbij te voegen voor een perceel van
eene huurwaarde van f 50,f 99,f 0.50.
Artikel 5. De commissie stelt voor hierbij
te voegen
d. die gedurende het belastingjaar meer dan
6 maanden achtereen onbewoond of onge
bruikt zijn.
Artikel 6. Het komt der commissie niet
billijk voor, alle eigendommen buiten de kom
der gemeente op ééne lijn te plaatsen. Zij kun
nen toch door hunne ligging aan een al dan
niet verharden bij de gemeente al dan niet in
onderhoud verkeerenden weg, in zeer verschil
lende conditie verkeeren.
Door de plaatsing van éen lantaarn op
eenen anders buiten de belasting vallenden
weg, zal, krachtens dit artikel en art. 1, die
weg, anders vrij van belasting zijnde, belastbaar
kunnen worden.
De commissie zoude het, tot wegneming
dezer onbillijkheid, wensehelijk achten, indien
voor eigendommen, welke alléén van gemeente
verlichting genot hebben, een lager tarief
werde in bet leven geroepen.
Wat betreft de verordening op de heffing en
invordering der plaatselijke directe belasting
naar het inkomen enz. vestigt de commissie er
de aandacht op, dat de inhoud van de artikelen
5 en 6, der thans geldende verordening eene
afwijking vormt van de beginselen van art.
243 gemeentewet, zooals dit artikel gewijzigd,
is bij de wet van 24 Mei 1897 (Stbl. no. 156
Of die afwyking binnen de grenzen blijft, bij
voornoemd artikel gesteld, komt der commissie
twijfelachtig voor.
Een Roomboterfabriek te Aardenburg.
Als gevolg van eene nadere oproeping kwa-.
men Zaterdagavond in de herberg van A. Blon-
deel te Aardenburg een veertigtal belang
hebbenden en belangstellenden in de stichting
eener roomboterfabriek bijeen.
De voorloopigc commissie gaf, bij monde vart
den lieer mr P. C. J. Hennequin, een uitvoerig,
verslag van haar bezoek aan de boterfabrieken
te Sluis, te 's-Heer Arendskerke en te Axel,
welke inrichtingen zij had leeren kennen en
van welker deelnemers zij volledige inlichtin
gen omtrent de geldelijke en andere resultaten
dier ondernemingen mocht ontvangen. De.
commissie is daarbij tot de overtuiging geko
men, dat de oprichting eener roomboterfabriek
in Aardenburg, na alleswat zij gezien en
vernomen heeft, alle aanbeveling verdient; dat.
met dezen maatregel alléén mén niet zal kun
nen zeggen, dat de boerenstand gered, is, maar.
dat, zonder tegenspraak te vreezen, als gevolg
daarvan kan worden genoemd:
io. dat in het algemeen een hoogere prys
voor de boter zal worden gemaakt}
