MIDDËLRURGSCHE COURANT.
N°. 244.
140e Jaargang.
1897.
Zaterdag
Middelburg IS October.
Met verbazing
16 October.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in JTederland franco p.p.,/2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 15 Oct. 8 u. ra. 57 gr. 12 m. 65 gr.,
av. 4 u. 64 gr. F. Verw. aanw. Z. W. wind, reg.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
en leedwezen hebben wij kennis genomen
van de houding, Woensdag door de meerder
heid van den Middelburgschen gemeenteraad
aangenomen tegenover de Commissie van toe
zicht op het lager onderwijs.
Het gold hierbij de benoeming van een lid
in die commissie, ter voorziening in de vaca
ture, ontstaan door het vertrek van den heer
Leopold.
Door de commissie was destijds eene aanbe
voling by den Raad ingediend, bestaande uit
de heeren mr M. Jacq. de Witt Hamer en
F. M. Wibaut, maar de gemeenteraad benoemde
in zijne zitting van 14 Juni, buiten de aanbe
veling om, met 9 stemmen, den heer A. A.
Bekaar, die echter zoo verstandig was voor
zulk eene benoeming te bedanken.
In die vergadering werden uitgebracht op
den heer De Witt Hamer 3 en op den heer
Wibaut 2 stemmen.
Van een en ander werd aan de commissie
kennis gegeven, met verzoek of vingerwijzing
dit is ons niet bekend om eene nieuwe
aanbeveling. De commissie deelde echter mee,
dat zij voor de bestaande vacature reeds eene
aanbeveling had ingezonden en dus aan hare
verplichting had voldaan. Ergo kwam by den
Raad wederom de benoeming aan de orde vol
gens de aanbeveling van hetzelfde tweetal,
hierboven genoemd. En uit de houding der
commissie bleek nu nog duidelijker dan te
voren, dat zy gaarue een der twee heeren in
haar midden zag zitting nemen.
De meerderheid van den Raad dacht er ecbtc-.
anders overzij acht raadsleden sterk
wees den heer C. Verhage als lid aan.
De heer mr M. J. de Witt Hamer verkreeg
nu 4 stemmen, de heer F. M. Wibaut en jbr
mr E. P. Schorer elk 1 stem.
De heer C. Verhage nam de benoeming aan
met de verzekering, daardoor vereerd zich
te gevoelen.
Hieruit zou, dunkt ons, kunnen worden
afgeleid, dat dit jongste raadslid de eigenlijke
strekking van zijne benoeming niet schijnt te
begrypen. Zij toch was dit staat voor de
ingewijden als een paal boven water
eenvoudig eene demonstratie tegen de aan
bevolen personen en tegen de commissie van
toezicht op het lager onderwijs; een beweging
waarby hy als stormram is gebruikt. Zoo
heeft zeker ook de heer Bekaar de zaak be
schouwd en daarom bedankte hij voor de eer.
De verklaring van den heer Verhage aanvaar
den wij dus liever als een zeer ongelukkig gekozen
phrase, en dit te meer omdat zijn lidmaatschap van
den Raad, waarop hy zinspeelde, met de be
noeming in geen onkel verband staat. Als hij
nog iets gezegd had over de verrassing, die
hem bereid was, ware hij juister geweest in
zijne uitdrukking dan nn. Maar aan eene der
gelijke verzekering op zulk een oogenblik
willen wij niet al te veel waarde hechten.
Wy houden ons dan ook overtuigd, dat de
heer Verhage, na kalm nadenken, zelf wel zal
inzien, hoe weinig vereerends er in die benoe
ming is gelegen.
Een groot beginsel lag daarin niet opge
sloten, al zal de meerderheid uit den Raad het
als zoodanig wel willen doen voorkomen.
Gold het toch het principe, om ook in die
commissie van toezicht den minderheden een
plaats te verschaffen, opdat ook zij daarin ver
tegenwoordigd zyn wij zonden zulk eene
benoeming ten zeerste toejuichen. En als zoo
danig zouden wij, bij eene volgende gelegen
heid, de keuze van den heer C. Verhage of een
ander anti-revolutionnair met vreugde begroeten.
Aan hen zeiven zij dan overgelaten de beslis
sing, in boever zij het met hunne beginselen
kunnen overeenbrengen, om zitting te nemen
in een commissie die toch, volgens de wet,
voor de belangen van het openbaar onder
wij» moet waken.
Van het huldigen van ztrjk een groot beginsel
kon echter bij deze beD.oeming bij den rasnd
geen kwestie zijn. Er w.as daaraan al zooveel
voorafgegaan; de toes'tand was reeda zoo
onzuiver geworden, dpt hieraan niet] meer
gedacht koü wordeft.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 oent per regeh
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën by abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Terneuzen; M. de Jonge; te Rotterdam:
Nijgh VAN Ditmar.
Want ware dit het ernstig, het waarachtig
streven geweest van de meerderheid in den
raad, dan had zij reeds veel vroeger, al jaren
geleden, en in elk geval den 14en Juni zich
moeten houden aan de aanbeveling en een der
twee heeren: De Witt Hamer of Wibaut moeten
kiezen; want ook zy vertegenwoordigen een
minderheid in onze gemeente, eene party, die
waarlijk in kracht en in macht toeneemt.
En dan had zij voor een volgende maal, op
dien weg voortgaande, aan de andere partijen
of richtingen, aan de anti-revolutionnairen en
katholieken, dezelfde eer kunnen bewijzen
en ook hun een stem in het kapittel kunnen
geven.
De eer van te getuigen voor een groot be
ginsel mogen wij dus aan die meerderheid niet
toekennen.
Zij hoeft in deze, meenen wij, alleen volhard
in hare kleingeestige houding tegenover twee
mannen, met wie men in gevoelen mag ver
schillen, maar wier bekwaamheden, toewijding
aan de volksbelangen en liefde voor het onder
ijs algemeen dienen erkend te worden.
Waarom handelde die meerderheid dan alzoo
Wij willen niet denken aan eene kinderachtige
woeligheid over hetgeen indertijd, toen er
sprake was van schoolhoofden en klassehoofden,
een der voorgedragenen zich verstoutte tegen
over den raad. Dit zou, wij merkten dit reeds
vroeger op, die meerderheid alleen moeten
geleid hebben tot de keuze van den tweeden
aanbevolene.
De eenige verklaring, die wij van hare
houding kunnen geven, is deze dat die meer
derheid uit officieele lichamen die ideeën wil
weren, welke die beide manneu huldigendat
zij bevreesd is voor hun invloed; voor de
macht van hun woord.
Waar de commissie van toesioht echter
toonde die niet te vreezeu, intiigendefil gesteld
te zyn op de medewerking van een der twee
meergeneemde personen, daar behoeft waarlijk
de raad zich niet zoo bekommerd te toonen.
Meent nn wezenlijk de meerderheid van dat
college dat zij op die wijze den voortgang van
gedachten kan tegenhouden
Heeft zij dan nooit gehoord van eene struis
vogelpolitiek, die zoo nadeelig werkt en niet
het gevaar als hierbij ten minste van gevaar
sprake kan zijn, keert
die meerderheid niet, dat al wat wordt
onderdrukt vaak, tegen de verdrukking in,
bloeit en welig tiert?
Het zou belachelijk van haar wezen, wan
neer zij meent, dat zij die ideeën en haar in
vloed kan keeren. Die zullen wel meer en
meer worden gehuldigd, trots die meerderheid.
Het eenige wat, als gevolg van hare hou
ding, zou kunnen ondergaan is zy zelve.
Waarom liever niet de vrijheid gehuldigd
om ook in commissiën als die van toezicht op
het lager onderwijs aller gevoelens te laten mee
spreken. In haar midden zyn nog genoeg leden
zoo noodig, voor buitensporigheden te
wakenen mocht de invloed van zulk een per
soon, dien men nu heeft geweerd, zoo Bterk zijn
dat zijne ideeën de overheerschende werden
in de coramissio dan is immers nog altyd
die meerderheid in den raad daar om te waken
En de voorbeelden, dat zij juist anders beslist
dan de commissie adviseerde, zijn in de annalen
van den raad talrijk genoeg!
Of begint zij zelve zich zoo zwak te gevoelen,
dat zij dien stryd niet langer aandurft?
Nog eenswij betreuren hare houding ten
zeerste, vooral omdat de liberale meerderheid
in den raad in deze haar karakter heeft ver
loochend.
Wat de commissie van toezicht doen zal,
weten wij niet. Haar taak is weinig benijdens
waard, of liever zeer moeilijk, vooral met een
gemeenteraad, waar zulke zonderlinge begrippen
heerscben omtrent de belangen van het onder
wijs als in het huidige college. Wij twij
felen echter niet of die commissie zal, bij het
nemen van een besluit in deze, zich alleen
laten leiden door het belang van het onderwijs,
dat aan hare morgen is toevertrouwden waar
voor zy meer hart toont te gevoelen dan de
meerderheid van den raad.
Anders zou 'deze toch stellig vermeden heb
ben eene ho tilling aan te nemen, die de bron
kan worden v$ n velerlei moeilijkheden.
Do Rijksmiddelen
hebben het in September niet te best gemaakt,
en zonder een meevallertje van 123.000 by
de successie zou het er met alle hoofdgroepen
slecht uitzien.
De directe belastingen verloren 360.000 en
wel 60.000 op de grondbelasting en 400.000
op het personeel (dat nu 22 ton achter is),
waartegenover een vooruitgang van 82.000
bij de bedrijfsbelasting en een van 22.000 bij
de vermogensbelasting staat.
De invoerrechten vertoonen een stijging van
17.000, maar de accijnzen maakten het weer
slecht. De suiker verloor 427.000, de wyn
33.000, het bier 7000. Daarentegen ging
het gedistilleerd weer iets vooruit en wel
40.000, evenals het zout dat 13.000 en het
geslacht dat 26.000 vooruitging. Maar de
geheele groep daalde 390.000.
De indirecte belastingen toonen, behalve de
reeds vermelde stijging bij de successie, geen
verandering van beteekenis. Wél do domeinen
die 31.000 daalden. Post. en telegrafie hielden
zich goed, de eerste steeg 39.000, de laatste
12.000, terwijl een stijging van 16.000 by
loodsgelden mede getuigt van een verleven
diging in zaken.
Het totaal van de maand is door dit alles
562.000 lager dan in September 1896.
De drie kwartalen vertoonen nn een mindere
opbrengst van ƒ3.718.000, waarvan 2.260.000
ten laste van het personeel en 1.700.000 ten
laste van de suiker komen.
Verder gaf de successie ruim 2 ton minder,
terwyi de andere middelen slechts zeer geringe
afwijkingen bij de cijfers van verleden jaar
aangeven.
Jhr mr A. P. C. van Karnebeek.
In de verkiezingsdagen van Juni is er nog
al verschil van meening geweest over de vraag,
tot welke partij de oud-commissaris der Koningin
in Zeeland en oud-minister Van Karnebeek
behoorde.
Wij hebben altiid. zooals onze lezers zich
zullen herinneren, ontkend uac hem onder
de liberalen mocht rekenenen zelfs beweerd
dat men hem zeiven onrecht deed door dit te
doen. De heer Van Karnebeek toch stelde zelf prijs
op zijne aristocratisch-conservatieve ideeën.
In die Juni-dagen werd hij daarenboven te
Utrecht candidaat gesteld door de Christelijk-
Historische partijen stond hij dus nog verder
van de liberale partij.
En thans blijkt uit de statuten der „naam-
looze vennootschap tot exploitatie van een
Christelijk-Historisch dagblad" te Amsterdam,
voorkomende in de Staatscourant, dat hy tot
de oprichters van bedoeld orgaan behoorde.
Het standpunt, door ons tegenover hem aan
genomen, blijkt dus meer en meer bet juiste
te zijn geweest. Trouwens, in ons distriet
schaarde de ovèrgroote meerderheid zich ten
deze aan onze zijde.
Tot de oprichters van diezelfde vennootschap
behooren nog de beer W. H. de Bruyn van
Melis- en Mariekerken, burgemeester van Kou-
dekerke, en vrouwe P. P. C. Boddaert, wed.
van den heer J. C. de Bruyn te Middelburg.
DE SNEEK8CHE VERKIEZING.
„Aan den tot deelneming aan
bevoegden kiezer, die zijn kaart heeft verloren
of wien geen kaart is toegezondon, wordt op
zijn aanvraag door of vanwege den burgemees
ter een kaart uitgereikt, mits hy voldoende
van zyn identiteit doe blyken."
Aldus art. 55, al. 4, der kieBwet.
De kiezer Wiebe Cnossen, die zich 25 Juni
tusschen half 4 en 4 uur vervoegde voor het
stembureau te Ijlst om te stemmen, kon tot
die handeling niet worden toegelaten, omdat
hij geen stemkaart overreikte.
Had hy haar verloren? Het blijkt niet.
Was er hem geen toegezonden? Het
blijkt niet.
Vroeg hy een nieuwe kaart aan Neen. Ze
hadden hom alleen maar verteld, naar hy zeido,
,dat hy wel klaar kon komen".
Deed hij voldoende van zijn identiteit bly
ken Neen. En de voorzitter kende hem niet.
Toch beweert de commissie, in wier handen
de stukken zijn gesteld betreffende de Sneek-
sche verkiezing, dat dezen persoon ten onrechte
een kieskaart is geweigerd en dat, waar hij
verhinderd was aan de stemming deel te nemen,
de heer Van Gilse niet als lid der Tweede
kamer kan worden toegelaten.
De conclusie der commissie komt ons onjuist
voor. De bepalingen der wet dienen streng
formeel te worden opgevat. Zoo handelt de
commissie immers ook, als zij biljetten van
onwaarde verklaart, ook al wijzen zij een per
soon duidelijk aan, zoodra zij maar iets meer
bevatten dan de wet toelaat. Zoo behoort zij
ook te handelen bij toepassing van art. 55.
Wie zonder stemkaart verschijnt, kan niet
stemmen. Maar hij kan een nieuwe stemkaart
bekomen, als aan de verschillende voorwaarden
van art. 55, al. 4, voldaan is.
Was daaraan niet voldaan, dan mocht hem
ook geen nieuwe stemkaart worden uitgereikt.
Wordt een laksere practyk gevolgd, de burge
meesters zouden wel voortdurend lastig kunnen
worden gevallen door personen, die zonder
stemkaart verschynen en die beweren kiezer
te zijn. Vad
BENOEMINGEN ENZ.
Bij kon. besluit:
is in zijnen rang overgeplaatst by het wapen
der infanterie van het leger in N.-I., de tweede-
luit. G. L. N. Britt, van het korps genietroepen
met bepaling, dat de anciënniteit van dien offi
cier, als tweede-luit. der inf. bij genoemd leger,
zal rekenen van de dagteekening van genoemd
besluit
zijn de nagenoemde magazijnmeesters der
artillerie in rang en betrekking verplaatst, als
naar Willemstad, de kapitein-magazijnmeester
W. J. G. van der Veur, thans te Geortruiden-
berg; naar de stapelmagazijnen, do eerste-
luitenant-magazijnmeester H. W. van Bijleveldt,
thans te Willemstad; naar Amsterdam de
tweede-luitenant-magazynmeester F. D. de Witte,
thans te Terneuzen.
uitgebrachte stemmen benoemd de heer J. A-
Bourdrez.
Op den heer J. H. Ie Clercq waren 150 en
op den heer D. W. Louis 16 stemmen uitge
bracht; 19 briefjes waren van onwaarde.
Hedennacht, te ruim twaalf uur, heeft
men te Vlisingen, door verbreking van
een ijzeren deurpaneel en eenige ruiten, getracht
zich toegang te verschaffen tot het café Admi
raal de Suijter, van den- heer Kotte aldaar.
De bewoners waren reeds te ruste.
De dader, een matroos van het aldaar gesta
tioneerd kostschip Bulgia, werd echter in zijn
werk gestoord door de komst van twee agenten
van politie, die item op heeterdaad betrapten.
Met ingang van 1 November a.s. zijn
bevorderdK. A. Schuit, kommies-verificateur
1ste categorie, tot verificateur 3de cat.; C. den
Braber en S. Hazenberg, komm.-verificateur 3de
cat., tot komm.-verif. 2de cat.
Voorts zijn met denzelfden datum verplaatst
van Hansweert naar Harlingen de verif.
K. A. Schuit, van V1 i s s i n g e n naar 's-Gra-
venhage de verif. C. P. A. Heijmans, van
Arnhem naar Vlissingen de verif. W.
Kuijpers, van Hansweert naar Maassluis
de komm.-verif. 3de cat. J. F. Tiemeljer, van
gen op Zoom naar Hansweert de komm.
verif. 3de cat. J. Zuidema, en van Middel
burg naar Groesbeek de komm.-verif. 2de
cat. J. H. L. Versteeg.
Ontgroenen en paedagogie.
Eet Nieuws v. d. Dag heeft in een atkeuring
van het z. g. „groenloopen" o. a. gezegd dat
wat doorgaat onder den schoonen naam
van „ontbolstering" menigmalen eene bejege
ning bevat, die geen enkel burger in dit land,
van welken leeftijd en onder welke omstandig
heden ook, zich behoeft te laten welgevallen,
gevaarlijk voor de gezondheid van lichaam en
ziel,beide zouteloos en ergerlijk".
Het Hbld. is het hiermede volmaakt eens.
Het wordt aldus schrijft dat blad hoog
tijd, dat aan de pseudo-paedagogie van het
intellect in wording, door een krachtige be
weging een eind komt. Een zokere ontbolste
ring kan voor sommigen nuttig zijn, al mag
het zeker de vraag heeten of, in 't alge
meen, de voordeelen wel tegen de nadeelen
opwegen. Maar in allen geval zou het toch
niet meer dan gezond-verstandig zijn, als men
in de keuze van den ontbolstorenden opvoeder
de ouders en den patiënt zelf een woordje liet
meespreken, in plaats van hem over te leveren
aan den eersten den besten jongen man die, al
of niet verstandig, al of niet geestig en al of
niet nuchter, zich tusschen twee „kroegjolen"
even aan een moeilijk stuk practische opvoed
kunde zal wijden.
Deze zonderlinge paedagogie, door de be
drijvers (en de patiënten als zo later op anderen
weerwraak kunnen nomen) Voor opvoedkunde
versleten, is zoowel om den averechtschen vorm
als om de onbevoegdheid der bedrijvende auto
riteiten, een caricatuur van paedagogie. Alle
ernstige personen, paedagogen in de eerste
plaats, behooren mede te werken tot een poging
om dit monstrum van dilettantisme te doen
verdwijnen;
UIT STAD EN PROVINCIE,
Schitterend verlicht eit allerkeurigst ge-
etaleerd als het was, trok het Donderdagavond
geopende magazijn van de firma H. van Weer en,
voorheen Oostmeijer,in de Langedelft alhier
dien avond veler aandacht. Die firma is geen
onbekende voor de Middelburgers, want sedert
jaren was haar confectie- en modemagazijn op
de Groote Markt gevestigd, totdat behoefte aan
meerdere ruimte tot verplaatsing der zaak
dwong en in onze hoofdstraat daarvoor de ge
legenheid werd gevonden. Op eene daartoe
tot ons gerichte uitnoodiging, namen wij er
Donderdagavond even een kijkje.
Het nienwe magazijn, dat van buiten een
zeer Bmaakvol aanzien heeft, voldoet ook van
binnen aan de eischen des tijds en kan gerust
de vergelijking met dergelijke magazijnen in
grootere steden doorstaan.
Aan de uitstalling was buitengewoon veel
zorg besteed, waardoor de verschillende zaken,
waarvoor de firma de aandacht vraagt-, uitste
kend tot haar recht kwamen.
Dit magazyn is, evenals dat van de firma
Kreymborg en Co., die aan de andere zijde
van de Langedelft dezer dagen een gelijke,
evenzeer op grootschen voet ingerichte zaak
opende, een sieraad te meer yan onze voor
naamste winkelstraat.
Met genoegen melden wij, dat aan den
wensch, door ons uitgedrukt aan het slot van
Eet Tooneel in ons vorig nommcr, waarschijn
lijk zal worden voldaan.
Den 4den Nov. bestaat er kans dat het ge
zelschap Le Gras en Haspels in den schouw
burg te Middelburg zal opvoeren De
Zwerver van Riehepin met dezelfde rol verdee
ling als nu te Rotterdam. Men weet dat wij
die voorstelling te danken zullen hebben aan
de Verconiging t. i. v. g. v. o. h. a 1 h i e r.
Tot directeur der begrafenis-maatschappy
l Vit Voorzorg alhier is met 459 van de 644
In de Donderdagavond te lerseke
gehouden raadsvergadering werd tot secretaris
penningmeester van het burgerlijk armbestuur
benoemd de heer C. de Jonge Cz., ter vervan
ging van diens vader C. de Jónge Mz.
Bij de behandeling der gemeente-begrooting
kwam nogmaals de verhooging der jaarwedden
van den burgemeester en den secretaris ter
sprake. Volgens de begrooting zou die ver
hooging 125 bedragen, maar dit plan
werd verworpen. Een voorstel van een dei-
leden tot verhooging met 100, werd even
eens verworpen.
Daarentegen werd het salaris van den haven-
fi 2il enja^derjrido gemeente-
Een voorstel van den voorzitter (den burge
meester) om den nachtwacht wegens zijne uit
stekende plichtsbetrachting tot gemeente-veld
wachter te bevorderen, kon ook geen genade
vinden by den raad.
De postuitkeering voor de personeele be
lasting werd op 7703,85 geraamd. Voor de vie
ring van het huldigingsfeest van de koningin
werd op voorstel van den voorzitter, ƒ100
bestemd.
De heele begrooting werd goedgekeurd met
een eindcijfer van ƒ28.560.44*.
Tot onderwijzer met hoofdacts aan dë
o. 1. school te Poortvliet is benoemd de
heer G. A. Kleinstra te Wageningen.
Te Stavenisse is het mond- en
klauwzeer onder het rundvee, dat van de laatste
helft van Mei af aldaar woedde, geweken. Slechts
een paar stallen en weiden zijn vrij gebleven.
Directe sterfgevallen dientengevolge zijn ge
lukkig niet voorgekomen. Wel Zijn de gevol
gen bij het kalven bij sommige koeien niet
uitgebleven.
In de Donderdag te Terneuzen ge
houden vergadering van de Kamer van koop
handel en fabrieken, die door alle leden werd
bijgewoond, werd het nieuwbenoemde lid, de
heer E. J. N. Nolson, toegelaten en geïnstalleerd.
Besloten werd een brief van rappel te zenden
aan Ged. Staten betreffende het schrijden der
Kamer, over het plaatsen van een uurwerk in
het gebouwtje bij de aanlegplaats der Prov.
stoombooten.
Nog zal aan Ged. Staten een schrijven wor
den gericht, waarin de Kamer hoewel over
tuigd dat daarvan op het oogenblik geen werk
kan gemaakt worden de hoop uitspreekt)
dat na het voltooien van de aanlegponton voor
do booten, daar ter plaatse een grooter gebouw
met wachtlokaal zal worden gesticht.
Met het oog op Vele verbeteringen, die aldaar
in het belang van het zeevaartver keer noodig
geacht worden en op verschillende waarvan
reeds vroeger bij de regeering is gewezen, zal
aan haar een adres, met memorie van toelich
ting, worden gezonden. Men achtte het echter
beter daarmede te wachten tot dc plannen voor
verbetering van het kanaal Gent—Terneuzërt)
die thans zijn ontworpen) vaststaan. Daarom
is eene commissie benoemd, om permanent
werkzaam te zijn en zich steeds op de hoogte
te honden van verkeerde toestanden, teneinde,
zoodra de tijd daar is, een op feiten berustend
adres met memorie te kunnen opmaken. Ge
noemde commissie bestaat uit de heeren H. C.
E. van IJsselsteijn, J. A. van Rompu en P.
van de Velde.
Tengevolge der benoeming van het lid
van het bestuur der waterkeering van de eal*;
miteuze Margaretha-, Kleine Hu team- en JBttf*
i
