MIDDELRURGSUHE COURANT.
N°. 233,
140" Jaargang.
1897.
Maandag
4 October.
EENE REDE,
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van-Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., ƒ2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 2 Oct. 8 u. vm. 62 gr. 12 u. 70 gr.,
av. 4 u. 68 gr. F. Verw. tam. kr. W. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per rej
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement óp voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 2 October.
die bij de algemeens beraadslaging om
het ontwerp-straatbelasting in den
Middelburgschen raad zou kun
nen worden uitgesproken-
I.
Mijnheer de voorzitter!
Eindelijk komt dan aan de orde dat
famense voorstel van burgemeester en wet
houders, dat de pennen in onze gemeente
op ongewone w§ze in beweging bracht, dat
zelfs een tweetal openbare vergaderingen
uitlokte, welker besprekingen leidden tot
resultaten, die in den vorm van eene motie
en van een adres vóór ons liggen.
Laat me, vóór ik verder ga, naar aan
leiding van een en ander eene enkele op
merking maken. Ik sta verbaasd over de....
ik wil niet zeggen luchthartigheid, maar
laat ik het maar noemen gemakkelijkheid,
waarmede sommigen de openbare administra
tie beoordeelen, zonder dat zij voldoende op de
hoogte zijn van datgene, waarover zij een
oordeel uitspreken met een aplomb en een
beslistheid, als hadden zij de wijsheid van
Salomo zaliger in pacht. Ik heb, M. d. V.,
al vrij wat gemeentebegrootingen en ge
meente-belastingplannen onder de oogen
gehad. Maar werkelijk, het is niet zoo
gemakkelijk om die goed op te maken en
de gemeente-huislionding behoorlijk gaande
te houden, vooral niet, als de gemeente wat
krap in haar waach zit. Ik geloof heusch,
dat het nog moeilijker is, dan hier of daar
achter een toonbank of in een winkel den
gaanden en komenden man te bedienen.
Hensch, ik geloof het zeker!
Een eerste, sterk sprekend staaltje van die
laat ik maar blyven zeggen: gemak-
kelijkheid, levert de rede van den voor
zitter der tweede meeting, welke naar aan
leiding van dit voorstel werd belegd, en
waarin boudweg beweerd werd, dat burg. en
weth. dit voorstel hebben gedaan, omdat...
de uitgaven zoo belangrijk gestegen zijn en
thans het evenwicht tusschen inkomsten en
uitgaven moet worden bewaard.
Ik dacht, M. d. V., dat de feiten, welke
geleid hebben tot het voorstellen dezer be
lasting, voldoende bekend waren. Het schijnt
echter van niet, en daarom zou ik, al ben
ik er van overtuigd, dat mijne medeleden
die feiten wel kennen en zeer goed weten,
waaraan we dit nieuwe produet in onze
gemeentelijke fiscale wetgeving te dankeD
hebben, toch nog wel even, ten gerieve van
hen, die dit niet schijnen te weten, de
toedracht der zaak uiteen wenschen te zetten.
Op de begrooting onzer gemeente voor
1897 is o. m. uitgetrokken f 85.000 voor
hoofdelijken omslag en ongeveer f 46.000
voor de opbrengst van 70 opcenten op de
personeele belasting. Dat was ook voor
1896 zoo. In 1895 hebben we ongeveer
f 100.000 hoofdelijken omslag geheventoen
waren de opcenten lager. Maar als in vele
zaken, openbaarde zich ook in dezen een
eigenaardige karaktertrek van ons volk; het
mopperen zit ons in merg en bloed. Welnu,
men heeft gemopperd en gezegd, dat men
liever wat meer opcenten en wat minder
hoofdelijken omslag wilde betalen. Ik mag
dus aannemen, dat een hoofdelijke omslag
van 85.000 met en benevens 70 opcenten
op de personeele belasting het bedrag aan
directe belasting vertegenwoordigde, dat we
- ja, nu wel niet met het grootste genoegen
van de wereld betaalden, maar waarmede
we dan toch vrede konden hebben. Het
karretje der gemeentehuishouding liep dus
op een zandweg.
Daar komt echter de ryksregeering roet
in het eten werpen. De personeele belasting
was slecht geregeld wie onzer heeft niet
honderdmaal gemopperd over deuren-
venstergeld, die onrechtvaardige belasting
op lucht en licht? en daaraan zou mi-
Om de duidelijkheid en de juistheid van
dit betoog, zoo geheel passend in het kader
van onze beschouwing, verleenen wij dit een
plaats aan het hoofd van ons blad. Red.
uister Sprenger van Eljk een eind maken.
De nieuwe regeling is tot stand gekomeD
bij de wet van 16 April 1896, en werkelijk
tot veler genoegen. De nieuwe personeele
belasting bracht voor verreweg de meesten
verlichting. En, ziet uwe betalen alle
maal graag, o, zoo graagonze belasting
maar als er wat af kan, dan nog liever!
Maar, zooals het altijd gaat in dit onder-
maansche, was het ook hieronverdeelde
vreugde kan hier, helaasniet genoten
worden. Dezelfde maatregel, die honderden
onzer medeburgers een genoegelijken dag
verschafte toen ze hun belastingbiljet thuis
kregen, baarde zorg, veel zorg aan ons ge
meentebestuur. Waut terwijl de hoofdsom der
personeele belasting naar de vroegere rege
ling ruim f 65.000 bedroeg, geeft de be
lasting volgens de nieuwe wet in hoofdsom
nog niet ten volle f 46.0001 Zeventig op
centen daarvan zouden ongeveer 32.000
bedragen, d. i. dus ruim f 14.000 minder
dan voor 1897 geraamd was.
Dat zou meu althans meeneu. Maar al
weer is het de minister Sprenger van Eijk,
die, ditmaal in vereeniging met zijn collega
Van Houten, roet in den gemeentelijken
soepketel werpt. In de op hun voorstel
tot stand gekomen wet van 24 Mei 1897 is
bepaald, dat in de gemeente Middelburg in
geen geval meer dan 50 opcenten mogen
worden geheven van de personeele belasting
voor die perceelen, welke eene huurwaarde
hebben van 150 of minderdat het volle
getal opcenten, hetwelk men wenscht in te
voeren, eerst mag worden geheven by eene
huurwaarde van 375, en dat daartusschen
eene geleidelyke opklimming moet plaats
hebben.
Een zeer pryzenswaardig voorschrift inder
daad, daar het belet de minder met aardsche
goederen gezegenden al te hoog aan te tasten
Maar een erg bitter hors-d'oeuvre voor B. en
W. bij de samenstelling van het gemeente
lijk menu. Want nu blijkt, dat de 50 tot
70 opcenten niet meer znllen opbrengen dan
ongeveer 28.000, d. i. ongeveer 18.000
minder dan de raming voor 1897 bedraagt!
Zoo, M. d. V.is de loop der zaken ge
weest; hierin alleen ligt de reden voor de
ons aangeboden voordracht.
Wat nu In dit tekort moet voorzien
worden; de heiligen moeten hun waslicht
hebben, en de gemeentelijke administratie
hare dubbeltjes.
Weest dan zuinig, roept men ons toe.
Matigt u in uwe uitgaven
Mooi gezegd, heer en 1 Maar wijst mij de
uitgaven aan, die voor bezuiniging vatbaar
zijn. Ik bedoel niet eene bezuiniging van
f 100 of desnoods f 1000, want ge zult me
m, dat dit op een budget van onge
veer vier ton niet veel geeft.
(Ik zeg, M. d. V., ongeveer vier ton en
niet 5,3 ton, zooals de begrooting voor 1897
aanwijst en de voorzitter der bekende meeting
beweerde. Onder die 5,3 ton toch zit onge
veer f 120.000 buitengewoon, welk cijfer in
ontvang en uitgaaf tegen elkander overstaat.
Dit heeft men uit het oog verloren I En
dan nog iets. Als men vergelijkingen maakt
m de begrootingen van 1869 en van
thans, zy men er op bedacht, dat de tegen
woordige onevenredig hoog zijn als gevolg
van de gemeente-exploitatie van gasfabriek
en waterleiding, welke men in 1869 niet
kende, maar die thans heel wat voor
deel aan de gemeente geeft. Evenwel, dat
zijn kleinigheden, die men het niet der
moeite waard acht op te merken. O, die
gemakkelijkheid
Men wyst ons dan op de bestrating van
onze Markt. Daarin, M. d. V. I openbaart zich
weer die eigenaardige karaktertrek van ons
volk. Toen de markt niet verlegd was,
werd er moord en brand geschreeuwd over
de slechte bestrating; ondoenlijk werd bet
baast geacht, om zonder levensgevaar de
markt schuin over te steken. En nu
daarin verandering gebracht is, moppert men
dat dit geld gekost heeft. Zou men dan
meenen, dat aan een onhoudbaren toestand
een einde kan gemaakt worden zonder op
offeringen? Trouwens, de heeren weten,
dat de aflossing der voor de Markt gesloten
leening zal plaats hebben door besparing
op de jaarlijks voor bestrating uit te geven
[som, zoodat de opoffering zoo groot niet is.
Men wijst op onze plantsoenen, Maar;
M. d. V., mag dan eene gemeente als Mid
delburg niet enkele bonderden guldens (meer
is het niet) uitgeven voor behoud van hare
schoone, door geheel het land, ja daarbui
ten, bekende wandelingen? Ik zou het een
schande voor onze stad vinden, als de bol
werken aan hun lot overgelaten werden,
en ik acht het een groot geluk, dat daar
aan behoorlijk de hand gehouden wordt.
Men noemt de reorganisatie der politie.
En alweer wijs ik op den moppergeest onzer
natie. Ik zou al de mopperaars willen toe
roepen: „steekt de hand in eigen boezem.
Vraagt u af: heb ik niet zelf honderdmaal
schande geschreeuwd over het ontbreken
van politie daar, waar ie noodig was Heb
ik zelf niet geklaagd over den overlast,
dien op sommige avonden den rustigen voor
bijganger werd aangedaan?" Ik twyfel er
geen oogenblik aan, of ieder zal voor zich
deze vragen toestemmend beantwoorden.
Maar alweder vraag ik: zou men denken
dat zulke toestanden verbeterd kunnen wor
den zonder geld?
Het onderwys. Brr, 'tis om te rillen en
te beven zooveel geld als dat kost. Toe
gegeven. Maar heeft men de uitgaven daar
voor wel eens ontleed A, B, C, H, I, zie
daar vyf scholen voor on- en minvermogen
den, die met bet leeuwendeel gaan strijken.
D, E en G, de scholen voor gegoeden. Door
combinatie zou wellicht in dezen bezuini
ging aan te brengen zijn aan B. en W.
zij aanbevolen, daarop het oog gericht te
houden. Maar overigens: de gemeenschap
heeft evenzeer verplichtingen tegenover de
gegoeden als tegenover de onvermogenden.
Neemt de uitgaven voor scholen D, E enG
weg, maar neemt dan ook weg wat zij, wier
kinderen van die scholen gebruik maken,
in den vorm van schoolgeld, opcenten rijks
belastingen, hoofdeiyken omslag enz. in de
gemeentekas storten. Wat dnnkt n, zouden
de overblijvende on- en minvermogenden in
staat zijn, kunne scholen te onderhouden
met hunne bijdragen?
Tronwens, laat ons op het punt van scho
len van geluk spreken. We hebben het
groote voorrecht, dat het Rijk eene hoogere
burgerschool en eene leerschool onderhoudt.
Voor eene gemeente als de onze is eene
H. B. S. onmisbaaren de leerschool spaart
ons eene school uit, waarop het schoolgeld
varieert tusschen 3 (scholen A en C)en 20 of
ƒ30 (scholen D of E). Laat ons dus over
dit onderwerp maar doodstil zijn en ons ver
heugen, dat we niet in erger conditie ver-
keeren.
t Is wel jammer, M. d. V.! dat deze
voordracht niet een paar jaar vroeger aan
de orde gekomen is. Dan had men ook
nog kunnen wijzen op de waterleiding.
Deze bedruipt zich echter (ik spreek in
figuurlijken zin)jammer genoeg voor de
tegenstandersze hebben nu een wapen
minder.
Edoch, M. d V.twee voorname facto
ren worden by al dat geschreeuw over be
zuiniging uit het oog verloren. Vooreerst,
dat gedane zaken geeu keer nemen. Al
zouden we nu met alle 18000 inwoners van
de gemeente, vrouwen en zuigelingen incluis,
de bestrating van de Markt en den bouw
van schoollokalen ongedaan willen maken,
we krijgen daarmede evenmin de daarvoor
uitgegeven dubbeltjes terug, als die voorde
boterhammen, die we verleden jaar genut
tigd hebben. Daarop bestaat evenveel kans
als op het krijgen van melktandjes door uw
grootvaderHet helpt dus niet, of we
elkander daarover al verwijten zonden
maken
Maar er is meer. Er is nog iets, dat
sterker weegt. Men vergeet, bij al dat ge
schreeuw over bezuiniging, dat het gebied,
waarover de werkzaamheid der overheid
zich uitstrekt, toeneemt, en dat als noodzake-
ïyk gevolg daarvan de begrooting zich uit
zet. De_nitgaven, die wy hier moeten vo
teeren, zyn een gevolg van organisation,
die geworden zijn, en die niet met
pennestreek kunnen worden te niet gedaan.
De gemeenschap ontwikkelde zich en ontwik
kelt zich nog dagelijks. In dien ontwikke
lingsgang kan niet ruw worden ingegrepen
zonder dat het eene of andere gedeelte der
gemeenschap geweld wordt aangedaan.
Wilt ge de politie weder inkrimpen, uw
eigendom en nw persoon znllen lichter bloot
Agenten.
Te Terneuzen; M. de Jonge; te Rotterdam
Nijgh van Ditmar.
staan aan aanvallen van minder goed gezinden.
Heft ge school G op, dan staat ge voor
de kans, dat mijnheer A of B, die hier het
noodige zal missen voor de opvoeding zijner
kinderen, een goed heenkomen zoekt, maar
dan ookzyne bijdragen in opcenten en
hoofdelijkeD omslag meeneemt. En boven
dien ontneemt ge ook den minder gefortu-
neerden burgeide gelegenheid om zyne
dochter goed onderwys te laten genieten.
Wilt ge het getal scholen voor on- en
minvermogenden inkrimpen, moeten dan die
honderden kinderen uit de minder bedeelde
klassen des volks maar ongeleerd en onge
ietterd de wyde wereld ingestuurd worden
die wereld, waarin de ongevormde onge
twijfeld te gronde gaat?
Meent ge dat de bestrating te veel geld
kost, mag ik u dan even wyzen op den
erbarmeiyken toestand, waarin o. m. de
Bogardstraat, de Korte Heerengracht en de
Seis8traat verkeeren?
Neen, M. H., er is in die toestanden,
waarin we gegroeid zyn, geen noemenswaarde
verandering te brengen zonder ruw geweld,
zonder een revolutie, waardoor een toestand
zou ontstaan, die aan de hoofdplaats eener
provincie op het einde der negentiende eeuw
niet past, en die noch u, noch my, noch
een onzer medeburgers op den duur bevre
diging zou kunnen schenken.
We moeten dus den toestand onder de
oogen durven zien. Geld moet er zyn
Maar hoe komen we daaraan? Dat is de
hoofdvraag, de cardo quaestionis, zooals myn
neefje van de Latijnsche school zegt.
En hier staan we voor een zeer netelig
geval, waarin zieh al weer de moppergeest
onzer natie treffend openbaart. Wij, Neder
landers, weten, dat er geld noodig is om
de huishouding van staat, provincie en ge
meente te drijven; wy weten, dat dat geld
uit belastingen moet gevonden wordenwij
zyn allen bereid, o, zoo gaarne bereid om
ons aandeel daarin te betalen.
Maar, ziet u, die belasting, die nn juist
op een gegeven oogenblik wordt voorgesteld
dat is nu toevallig altyd juist de slecht
ste belasting, die zich deuken laat. Daarbij
wordt mijn buurman te hoog en ik zelf te
laag aangeslagen pardon, ik bedoel
het omgekeerde. Komt het volgende jaar
eene juist tegenovergestelde belasting aan
de orde, dau zyn, hé hoe toevallig, de
bordjes net verhangen, en weer zon ik, arme
de lijdende party zijn. Neen maar, dan was
die belasting, die verleden jaar voorgesteld
was, toch eigeniyk beter. Ziet n, ik erken,
ik zet het zelfs in de krant (W. iu de
Middelburgsche Courant van 25 September),
dat het bijna onmogelijk is nieuwe belas
tingen te ontwerpen, die algemeen billyk
werken", maar bij het „hangende ontwerp"
is toch wel een beetje al te erg de billijkheid
uit het oog verloren eu wordt „de een boven
den ander bevoorrecht".
En zoo blijven we dan in een vicieuse»
cirkel ronddraaien en komt de administratie
niet aan haar contanten!
M. d. V.Ik zou vreezen, te veel van
het geduld van n en van myne medeleden
te vergen, wanneer ik nu uog verder ging,
en ik verzoek u daarom beleefd, een kwar
tiertje te mogen pauseereu.
H. J. G. H.
Het oalligraphisch gedeelte van het werk
werd zeer net verricht door den heer R. J.
Hoogervorst alhier, terwijl het bindwerk ver
vaardigd werd door den heer C. W. Dhuij alhier,
die de vellen vereenigde in een keurigen,
antieken lederen band, met gouden stempels
en het opschrift Aan dr J. P. Berdenis van
Berlekom 185721 September 1897.
Ondanks het jubiléfeest in Engeland en
ondanks de tentoonstellingen in Brussel en
Dordrecht, mocht zich de badplaats Ylissin-
gen ook dit jaar in bloei verheugen. Zoo was
het Groote badhotel met zijn 80 kamers steeds
vol, en de villa's waren gedurende het seizoen
goed verhuurd.
Gedurende het thans geëindigde seizoen,
werden 5162 zeebaden gemomen.
Mejuffrouw J. van Weele te Hein-
kenszand is door den gemeenteraad van
Ossendreeht, met 6 van de 7 stemmen, tot
verloskundige benoemd. Er waren een vijftal
sollicitanten.
In verband met de meermalen genoemde
circulaire van Ged. Staten besloot de gemeen
teraad van Baarland dit college te advisee-
ren, de jaarwedden van den burgemeester en
den secretaris te brengen van f 250 op f 300.
De raad van B r u i n i s s e besliste aan Ged.
Staten te kennen te geven dat verhooging niet
noodzakelijk is.
De kommiezen 2e klasse bij 's rijks directe
belastingen J. J. Brauers te Terneuzen en
P. de Vos te Hontenisse, zijn tegen 10
Oct. verplaatst naar Rotterdam.
Verder is tot kommies 4e klasse benoemd
de heer J. Aarnoudse Jz. te Anna Jacoba-
polder. Als standplaats is hem aangewezen
Echterbosch (Limb.)
Te Oud-Vosmeer is tot onderwyzer
met hoofdakte benoemd de heer M. E. Pruissen,
te Sprang.
In dezelfde vergadering besloot de raad de
jaarwedde van den burgemeester en secretaris,
in overeenstemming met de bekende missive,
te verhoogen.
Te Schoondljke werd heden morgen
door eigen onvoorzichtigheid, een ongeveer
negenjarige jongen door een wagen, geladen
met suikerbieten, overreden. Hij was nl. ach-1
terop den wagen geklommen en viel tusschen
de achterwielen.
Te Biervliet heeft zich gedurende da
maand September geen enkel sterfgeval voor
gedaan; iets wat in geen jaren is geschied.
Donderdag jl. is de tolwoning De Buitenkist
in andere handen overgegaan, waardoor hoogst
waarschijnlijk het bouwen van een tolhuis door
de gemeente onnoodig zal worden.
INGEZONDEN STUKKEN.
Ingezonden stukken worden in geen geval teruggezonden.
Yereeniging„Uit hot volk-Voor hot vo Ik''
AfdeelingVolkszangschool.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Bij koninklijk besluit van 1^ October 1897
is jhr mr A. A. van Doorn van Koudekerke,
met ingang van 15 October 1897, benoemd tot
burgemeester der gemeente V1 i s s i n g e n,
met toekenning van eervol ontslag als burge
meester der gemeenten Veere en Vrouwe
polder.
Dit bericht is Vrijdagavond nog aan een deel
onzer lezers, in de stad, te Vlissingen en te Veere
bekend gemaakt.
Heden ochtend is aan de Loskaai alhier
gemeerd het Fransche stoomjacht Frasquita,
toebehoorende aan den heer Louis Tordo te
Parijs en bestemd voor Ostende.
Heden werd aan den heer dr J. P. Ber
denis van Berlekom, door de zich daartoe ge
vormd hebbende commissie, overhandigd een
album, bevattende eene opdracht en de namen
der deelnemers aan de geschenken, die door een
honderd veertig patiënten den docter werden
aangeboden ter gelegenheid der veertigjarige
uitoefening zijner genees-, heel- en verloskun
dige praktijk te Middelburg.
Mijnheer de Redacteur.
De zeer gunstige beoordeeling over de open-,
bare les, 17 Sept. jl. gegeven door de leerlin
gen van bovengenoemde school onder leiding
van hunnen verdiensteiyken onderwijzer, dhr
W. K. Kuiler, doet de commissie dier school
vol vertrouwen een plaatsje vragen in uw blad.
En wanneer Zij dat doet. dan is het alleen om
een beroep te doen op allenj die belang stellen
in den zang in het algemeen en den volks
zang in het bijzonder (en gelukkig zyn dat
er zéér veleneen beroep om ons geldeiyk
te willen steunen.
Het contributiejaar vangt 1 Oct. aan en het
is ontmoedigend te ontwaren, hoe telken jare
door vertrek of overlijden het ontvangstcijfer
minder en minder wordt. Slechts f 271 kon
ten vorige jaren worden geïnd en weer heb
ben wy een paar gewichtige verliezen te con*
stateeren ware het dan ook niet dat vele
ouders der leerlingen vrijwillig eene bijdrage
gaven (1 Mei 1892—1 Mei 1898 f 62.55), dan*
zoude de commissie langzamerhand tot meer
dere bezuiniging moeten overgaan.
Nu reeds moet zij van de 140 inschrij
vingen een honderdtal laten varen, wel jam
mer waar de lust zoo duidelijk spreekt, doch
noodzakelijk doordien meerdere lesuren met
de gevolgen van traktementsverhooging, meer
der locaalhuur, hooger uitgaven voor boekeu
enz. tot de „vrome wenschen" blyven behooren.
Daarom zal de commissie de vrijheid nemen
in de eerstvolgende dagen aan hare medeinge
zetenen eene lijst aan te bieden in de hoop
dat velen als lid (f 1 'sjaars) of begunstiger
(meer dan f 1) zullen willen troetreden.
Moge ons pogen niet beschaamd worden
Namens v/d. commissie.
L. K. VAN DER HARST J.J2,
Middelburg, Sept. 1897,
