MIDDELBIRGSCHE COURANT. N". 205, 140' Jaargang 1897. Woensdag 1 September. Over Literatuur. Deze oonraat verschijnt d a g e 1 ij k amet uitzondering van Zon- ea Feestdagen; Pr§B, per kwartaal, aoowel voor Middelburg als voor alle plaatsea ia Nederlaad franco S3| Afzonderlijke aommers Koeten 5 cent. Vhemoaetw. Middelburg 31 Aug. 8 u. ra. 60 gr.IS u 68 gr., av. 4 u. 65 gr. F. Verw.tam. kr. W. w. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten dea middags v66z ééa uur aam het bureau besorgd s|n. AdvertentfënSO ceat per regel. Geboorte- dood- ea alle andere familieberichten ea Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent Reclames 40 oeat per regil Groote letters aaar de plaats die ag innemen. Adverteatiln b(j abonnement op voordeelige voorwaarden. Pros pee tu wen daarvan sga gratis aan kot bureau te bekomen. Agenten. Te Vliesingen s P. G. de Vet Meatdags Zoo*, te Goes: A. G. Boluit, firma wed, A. G. db Jonge. Middelburg 31 Augustus. Verkeerds gevolgtrekkingen# De omstandigheid, dat bjj de verkiezingen in sommige districten de liberalen bun stem men hebben ui< gebracht op sooiaal-demoorate» en aan dezen daardoor de overwinning hibben beaorgd, geeft der anti-liberale pers aanleiding tot twee opmerkingen ten nadeele der libera len, die beide zeer voor de hand liggen, maar beide even nalach zgn. In de eerste plaats wordt het als een blgk tan het huichelachtig karakter tan het libera lisme beschouwd, dat het indertgd geen woor den genoeg had om de anti-revolutibnnairen te brandmerken, die hun stem aan Domela Nieu- wenbuis gaten, en dat het thans zelf zonder blikken ot blozen een gelgke gedragslijn tolgt. En in de tweede plaa's wordt het als een be wijs tan de onzerzijds altjjd bestreden, maar naar haar beweren bestaande innerlijke ver wantschap tussohen liberalisme en socialisme aangemerkt, dat de liberalen tegeiover anti- revolutionnairen en katholieken de sociaal democraten aan hun oterwinningen hebben geholpen. Het eene is al eten onjuist als het andere; zegt Het Vad. en wjj nemen diens verwtar met volle intlemming oter. Wat de handel wijze der tegenwoordige liberalen in verge lijking met de anti-revolutioniairen tan 1888 betreft, zjj in de eerste plaats opgemerkt dat de tegenwoordige parlementaire sooialisten toch nog wel eenigszins andere measohenzgn dan Domela Nieuwenhuis, die ai in 1888 anai- chistisohe neigingen had. Het hoofdveriohil is echter dit, dat de tegenwoordige liberalen, bjj de herstemming staande voor de keus tuBiohe» twee partgen, geen tan beide hun geestver wanten, natuurlijkerwijze de voorkeur gaten aan die, welke hun tan de twee het naast stond, of, loo men wil, van welke sg hel miaste dadeljjk gevaar verwaohtten, terwijl de aati-revolutioaairen indertgd den man kosen, die zo j ver mogeljjk van hen afstond, uitsluitend om den liberaal te weren. Iets dergelijks is thans gedaan door sommige liberalen in Winsohoten en in Leeuwarder, maar niet door de verant woordelijke leiders en vereenigingen onzer partjj. En zeker niet in Tie'jerksteradeel en Easohec waar openl jjk en onomwonden cp gemotiveerde besluiten voor den sociaal-demo craat is partjj gekozen, om hier den protec tionist en daar den katholiek te weren. Ge heel anders ging bet toe in 1888, toen de anti-revolutionnairen ia particuliere briefkens en ia bedekte termen de n heer Domela Nieuwen huis aanbevalen, zoozeer schaamde men «iob over dit bedrjjf. De onjuistheid der tweede opmerking i* mede ia het bovenstaande reeds ten deele aangetoond. Ncoit is bjj eerste stemming, maar telkens bjj herstemming de scoiaal- demccraat gesteund. De gevolgtrekking, dat er dus geestverwantschap moet bestaan, gaat niet op. Ook antirevolutionairen of katho lieken, bjj een herstemming gesteld voor de keus tustchen twee oandidaten, aan wier politiek zjj zich niet verwant voelen, kiezen wie kun het naast staat of van wien zjj het minste kwaad duchten. Ook aldus te hande len is der liberalen recht en plicht. Ea dan is het alleszias natuur!jjk, dat, waar het XV. fl. W. Cokneus. Handschrift en KarakterUtrecht, H. Honig 1897. Over tooaeelcongres sen en nog wat. In Heft VII van jaargang 1897der Bericht der Dbutschtn QrophoUgisihen Oesellschaft komt een zeer vleiende, waardeerende be spreking voor van het hierboven genoemd werk van den heer Cornells als ik mjj niet vergis een Zeeuw, indertgd te BreBkens geboren. Dit feit moge eenigszins nader motiveerei, waarom een niet speciaal literair werk in deze rubriek wordt besproken. De schrjjver begint met in de voorrede van zgn ljjvig boekdeel (161 pag. gr. post) voorop te ■tellen de beteekenia van rjja onderwerp, en te waarsohuwen voor de fout, die menigeen begaat door in de schriftlezing een soort spelletje te zien. Wie meenen mocht door de bespreking vnn eenige handschriften een ■ohriftlezer te vormen, zal zich deerljjk be drogen zien. 't Onderzoek van dit nieuwe ge bied is verre van gemakkelijk en biedt veler lei teleurstelling, De heer Gormelii in neer protectionisme dreigt, zjj in den sociaal democraat den sati-protectioaist kiezen, en dat tegenover een voorstander der olericale reaotie, zjj weder aan een sociaal-democraat de voorkeur geven. Als de Katholieken nu klagen, dat de liberalen bljjkbaar voor alles anti-Katholiek zgn, dan hebben zjj het zich zeiven te wjjten. Waar ook de onafhanke- gksten en zelfstandigsten onder hen het zich een eer rekenen mede te werken tot het bijeen houden van een party, die in de allereerste plaats is een kerkeljjke party van reaotie, en daarvoor hun eigen vrjjtianïger opvattingen tjjdeljjk verzwggen of op noiaotiviteit stellen, daar is het waar lijk niet te verwonderen, dat de liberalen 41e vertrouwen verliezen in katholieke can- didaten, hoe meegaande zjj zich ock voordoen. Al betuigde de Enschedé lohe oandidaat ook, dat hjj was tegenstander van invoerreohten en voorstander van persoonlijken dienstplicht, een recent voorbeeld had geleerd, wat men te denken heeft van de consequentie van dergeljjke katholieken, die zich niettemin laten slaan in 't gareel eener party, die haar wacht woord ontvangt van haar geesteijjke leiders en die beichermiag en plaatsvervanging als haar hoogste politieke beginselen op den voor grond stelt. En al staat dan ook de sociaal democraat niet op den bodem derzeltde oeco- Bomisohe beginselen nis de liberaal, men weet dan toch, dat bjj mede zal helpen de begin selen van vrjjheid en geljjkheid tegenover kerke!jjke aanvallen te verdedigen, in dat opzioht is er geestverwantschap, die nooit is ge loochend, maar daarom bestaat er geen geest- -erwantsohsp ten aanzien van oeconomiiohe idealen. Ten slotte is er, de quaestie van ruimt r standpunt bezien, zeker geen reden om het te betreuren, dat de verkiezingen aan een drie- al aooiaal-demooraten de overwinning hebben versohaft. Sedert de sooisal-democratie haar revolutionair karakter begint af te legger heett zjj alleszins aanspraak op vertegenwoor diging in 't Parlement, en veel beter is het als haar bezte vertegenwoordigers daar in de gelegenheid zjjn hun beginselen te verdedigen en in den strgd met anderen de waarde of onwaarde daarvan fcex toetae te brengen, dan als tg, buiten het Parlement gesloten, maar al te veel aanleiding hebben het evangelie der ontevredenheid te verbreiden en »f te geven op den werkeljjken of vermeenden onwil der machthebbende*, om van hun wensohen ken nis te nemem en aan hun eiBohem tegemoet te komen. Bechlsvcvliondlag wan den Hiaat!of zijne anblenaten. Ia de Maandag te Zwolle gehouden alge meene vergadering der Nederlandsche Juris tenvereniging kwam bovengenoemde verhou ding ter sprake. De vergadering werd geleid door den heer mr J. G. Patjjn, voorzitter van het bestuur, die haar opende met een rede, waarin hjj een inleiding, behindelde de wjj ze van toe- ating van jonge juristen tot het advocaten- ambt, o. e. de stage, die alleen niet bestaat in Nederland, Spatje en Tu.'kjje, welke echter dikwjjls ook slechtB in natm een voorbereiding voor de taak van een advocaat mag heeten. Hjj ging daarbg na de verplichtingen van den stagiaire in enkele landen, o. a. België. De meest praotiiohe regeling van de stage was, volgens htm, te vinden in Duitschland. Een andere vraag is, of er niet een andere zeker geen kwakzalver op dit terrein,die met groote woorden en allerlei spitsvondigheden voor den dag komt -— integendeel, 't heele werk wjjst er op, dat wjj hier met een ern stig man en navorsoher te doen hebben; hg is evenmin de eerste, die beweert uit band schriften karakters te kannen beoordeele*. »M cbon'a Mémoire d consulter auxmagiitrats etc" (Parjjs 1880) Langenbruohs opstellen in Die Handschrift (Hamburg 1895) zgn hiervoor bewgzee. Aan Lavater komt de eer tce met nadruk te hebben geweien op de be teekenia der schriftlezing en op de wgse om de studie daarvan aan te vatten. Onder de grootste beoefenaars van dese knnat moeten nog gerekend worden prof. dr. Prfyer, Haus H. Basse, Geoare Lombroso. De auteur ter meldt zeer bescheiden in de voorrede, dat er in zgn werken veel vertaalde gadeel ten zgn opgenomen; deze zgn mei sterretjes aangeduid, maar wg vinden toch telkens in dit merkwaardig boek de sporen van eigen stadie en onderzoek. Men eische van ons geen bepaald oordeel over dit ge- sohrift, dat in een dagblad van onte hand zeer [zeker niet op zgn plaat» zou zgn wg vol staan eenvoudig met het ter kennismaking aan te bevelen en ie wnariohuwen tegen ge wgze van opleiding voor een teekoxnstigen advocaat voor ons land noodig ia. Hg zag dese vraag gaarne eens ia deze vereemigiag behan deld en daarbg de stage vooral in het oog gehouden, en dan ook een regeling der stage daarbg ontworpen. Bg de behandeling van bovengenoemd vraagstuk werden besproken de navolgende vragenlo. welke is de rechtsverhouding van den Staat tot zgn ambtenaren2o. moet die verhouding hg de wet worden geregeld 3d. zoo ja, hoe in hoofdzaak Gelgk reeds is medegedeeld hebben de heeren mrs H. Krabbe en E. Fokker over deze vragen prae-advies uitgebracht. Beiden zga van oordeel dat de verhouding van den staal tot zgn ambtenaren niet in het privaatreoht wortelt, maar een publiekreohtelgke verhou ding is en dat het zeer wensohelgk is, dat ze wettelgk worde geregeld. Wat het derde punt betreft, achtereen volgens worden door beiden behandeld wat bg de wet dient geregeld te worden en hoe, ei zulks naar aanleiding van door het bestuur der Juristenvereeniging gestelde vragen. Op vele punten stemmen de prae-adviieurs over een, op eikele wgken hun meeningen van elkander af, maar in hoofdzaak zgn sg het er over eens, dat, wat de benoeming betreft, deae voor het leven geschiede, met de be- vovgdheid nochtans van den staat om in speoiale gevallen dea ambtenaar op noi aotiviteit te stellen. De jbevordering wettelgk te regelen aohten zg niet wensohelgk. Anoienniteit toch en hieraan zou allicht het bevorderingsreoht worden verbonden geeft miitchien wel er varing, maar niet per se geschiktheid voor hoogere ambten. Beperking van den ambte naar in zgn staatkundige rechten is naar het oordeel van mr Fokker in strgd met de G oadwet; mr Krabbe is daarentegen van meeaing, dat de regeering wel degelgk bt- voegd ie aan den ambteaar zekere voorwaai den te stellen, die onthouding van het uit oefenen van bepaalde politieke rechten in houden. Vaste grenzen, hoever in elk geval mag worden gegaan, zgn i. a priori niet geven, doch dit aluit niet uit, dat de wetgever aan d* regeering een richtsnoer be hoort te geven. Dat de staat geheel vrg moet blgven om al ot niet vnn de diensten van den ambtenaar te blgven gebruik maken, stnat bg beide piaeadviieu» vaat, dooh de wet be hoort den ambtenaar waarborgen te geven tegen onvrgwillig ontslag en ipeoiaal da gevel de verschillende vragenen wel over vraag 1. Is de verhouding van den staat (en zgae onderdeel®*) tot sgne ambtenaars van publiekreohtelgken aard Deae werd bevestigend beantwoord; tien leden hielden zioh baiten stemming. 2. Bahooren algemeene regels omtrent die verhouding bg de wet gesteld te worden? Werd met nlgemeene stemmen bevestigend beantwoord. 3. Moet aanstelling voor hst leven regel zgn Hierover staakten de stemmen33 ja, 33 neen. 4. Moet de bevordering wettelgk worden geregeld Dtze vraag werd bg aitten en rpstaan ontktnnend beantwoord. 5. Moet beperking van den ambtenaar in ■gne staatkundige en burgelgke rechten wor den toegelaten? Deze vraag is, met 50 ja 16 neen, beves tigend beantwoord. Moet het regeeriagigezag daarin geheel vrg «gn? of b. die beperking aan het regeeringsgpsag worden overgelaten binnen door de wet te stellen regels? of c. die beperking geheel worden geregeld in de wet? Op 6 a antwoordde de meerderheid, 62 tegen 4 voor, ontktnnendb werd daarop mat alge meene stemmen aangenomenwaardoor r. verviel. 7. Moet do toepassing van tuchtmiddelen, van ongevraagde verplaatsing en van ontslag alleen kunnen geschieden overeenkomstig den uitslag van een behoorlgkea reohtsgang Bg zitten ea opstaan werd die* vraag beves- t gend beantwoord. 7. Moet de ambtenaar jegens den staat vormogeaircohtelgk aansprakelgk zgn voor de gevolgen van zgn doen of laten ia strgd met de wet? D6ze vraag was, op voorstel van het be stuur, vervallen. Moet elke geldelgke aanspraak uit de verhouding van staat en ambtenaar onder worpen zgn aan rechtspraak Daarop werd met algemeene stemmen ja geantwoord. inf., in brons aan den korporaal-tamboer van het 3a regt. inf. J. P. A. Noytaa en aan den telegram-besteller M. Kok te Goes. Bg kon. besluit zga o. a. benoemd: tot ridder in de orde van de Nederlandschen Leeuw dr A. P. Fok ker, hoogleeraar aan de rgksuniversiteit te len te noemen, waarin dit kan gegeven worden. Groningen, L. E. Uyttenhove», dir. der dir. r..kk. ..Lii--ii_, Mr. Krabbe aoht, wanneer bet ontslag wordt gegeven als maatregel van tucht en zoo vaak de ambtenaar nog geen aampraak op pensioen heeft, een voorafgaand ondersoek aaar de juiste redenen van het ontslag hoogst noodtakelgk. Iets dergelgka wil bg irgevoerd hebben bg: de toepassing van andere tuohtmiddelen en bg ongevraagd verplaatsing. De nndere door het bestuur der juristen vereniging gestelde vragen weiden vooral door mr. Fokker zeer uitvoerig beantwoord. Aan de debntten werd, volgens de Zwolsche Crt, deelgenomen door de heeren mr J. A. Levy, prof. Mo'engrasff, jhr mr A. F. de Savornim Lobman, lid der Tweede kamer, mr Loder, advokaat te Rotterdam, mr Hartogh, mr Eyssell, raadsheer van den Hoogen raad, prof. Da Louter, mr E. Fokker, die zgn pread vies verdedigde tegenover de annvallen, waar aan het had blootgestaan, en prof. Krabbe. Daarna giag men over tot stemming over ringschatting en nl te spoedig gegichel over dese pbysiogaomisohe wetenschap. De Igd zal leeren in hoever de sohriftlesing werke lijke betrouwbaar en nuttig zal zgn. Wg meeaen met dit weinige te kunnrn volstaan, maar wentohen alleen nog te wgzen op de belangrjjka pioeven vnn schriftbeoordeeliBg van Sarah Bernhardt, Beethoven, Ntpoleon, dr Fridtjof Nansen, Rav&ohol, VcnSoanenthal, Richard Wcgaer, die ia dit werk een plaats viaden. Mogen sohrgver en uitgever mengde aan deze uitgave beleven, de eerste om den ernst en de nauwgezetheid waarvan bg het onderwerp behandelt, de laatste om zgn keu- rige uitgave die in hooge mate verdient geprezen te worden. 't Aanstaande winterseiscea belooft op tooneelgebied eenige interessante verrassin gen en voor enkele gezelsohappen een goede tor komst. Tot dusver is de Kon. vereeniging Het Nederlandsch toor.eel met zga stukken nog niet bgster gelukkig geweist, evenmin als de heer Ghrispga met zgn optreden als haar regisseur. De toekomst moge loeren in hoeverre deae daar op rga plaats is, ofschoon 't verwondering wekt dat SchillerMaagd van Orleans niet door hem en scène wordt bel. enz. te Rotterdam, mr G. A. van Hamel, hoogleeraar aan de gemeentelgke universiteit te Amsterdam, Taoo Mesdag, Nederl. regec- ringioommissarii voor de afdeeling ichoome kuisten van de internationale tentoonstelling te Brussel in 1897, de hoof dia genieor der marine G. Taik, J. G. Fibius, inspecteur van het lager onderwgs in de tweede inspectie tot cffioier in de orde van Oranje-Nassau de kapitein ter aee J. J. de Brugne en Louis Couperus, letterkundige; tot ridder in die orde, behalve de kapiteim A. Breeman, ocm- mandaat van het algemeen d©x Ot van disci pliae (in oil vorig nommer reeds medegedeeld), de luit. ter zee le kl. G. O. D. baron van Hardenbroek en M. C. van Rouveroy van Nieuwaal, kapt. der genie van het leger in N. I. Verder is de eere-medaille in de orde van Oranje-Nassau verleendia ail ver, aan den adj.-oadertff. A. Steketee van het 3a regt. gezet. Zgn vertrek van de Ned. Tooneel- vereeniging geeft tot geen buitengewone be sorgdheid aanleiding, waar zgn plaats wordt ingenomen door den heer Hen>y van Knyk, die op 't gebied der regie ook sga sporen reeds verdiend heeft. Bovendien staat deze vereenigiag than» zoo ztevig op haar beene», dat wg van haar 't beste kunnea verwachten. 'fc Nederlandioh taal- ea letterkundig ook- gres is weer voor de zocveelste maal gehouden en nu in 't oude eerwaatdige Dordt, waar de zeer bekwame dr Kiewit de Joag, als president der regelings-oommissie 't welkom zaa de leden heeft toegeroepen. En nu maar wfêt fliak aan 't werk voor 't volgend ooagres, ook al wordt er aooit iets bereikt en al ver- beffaa deze soort vergaderingetjes zioh nooit boven het peil van dames-theekransjes. »De Nederlandsche taal moedertaal Vlaam- sohe broeders leve Jan ten Brink J" enz. en*. De dagen zgn weer voorbggegaan met sohit- t eren sle redevoeringen, tal van afdeelingz- en algemeene bgeenkomztea, vooral dineetjes en de giè-gemeente is weer voor de sooveelste maal oveituigd, dat de >Oomea" hard hebben gewerkt en Holland en Vlaanderen al tg da og éei sga ei dn Laurillard mooie ver»j si JkV IHH. De laatst ontvangen mail uit N ederlandsoh- ïadie is gedagteekeid 27 Juii. Aan het verslag omtreat de voor*tamste gebeurtenissen ia het Gouvernement At jeh n onderhoorigheden, loopande van tot en met 16 Juli, is het volgende ontleend: Ia de sagi der XXVI Moekim» (Groot Aljeb) heerachte volkomes rust. De III Moekim» Daroe en de IX Moekims werden meermalen door kleine troepenafdee- lingea doorkruist; overal werd de bevolking rustig aan dea saw ah-ar beid gevonden. Van den Kedjoeroean van Lhoag werden enkele malen beriohtea ontvangen omtrent T. Oamar, die zioh npg te Sapik in het boven Kloeangeohe sou ophouden, dooh wiens voor naamste panglima's zioh in Lhong en vooral Kroeng Kala bevinden, om van è&éi uit invallen in het dal vai Lam Tih te doei. Ook in Lapong wetd dit bericht bevestigd en bg eene patioulle, op den 3en Juli naar Lam Txh ondernomen, werden onse troepen van de omringende heuvels vrg hevig bescho ten, waardoor een inlandsoh fuselier sneavelde, zes minderen werden gewoad en de kapitein E. M. Leendertc schampschoten bekwam. Eene op dea 10en Juii daarheen weder on dernomen patrouille trof geen vgand meer aan. Het hooge gebergte tussxeken Batoe Lintang en Mampreh werd eenige malen door mare- ohauisee's doorzocht, om vestigingen van den vgand op te sporen en te vernielen en dezen zoo moge gk mede onsohadelgk te makei. Den 9an Jali werd de nederzettirg te Ba' Rezon, nabg de vroegere sohuilplaata van T, Rajoet Daroe, verbrand en een achterland- en een voorlaadgeweer buitgemaakt. Den 13en Juli werden evezeens de vesti gingen te Roemah Toetoezg en Lok Gloeru- pasg, diep in het gebergte ten zuiden van Mampreh, bereikt. De bewoner», tgdig door hondengeblaf gewaarschuwd, wisten te ont komen, de huizen en de rgzt voorraad werden verbrand en een aobterlaad-, vier voorlzadgc- weren en een donderbus buitgemaakt. De dekking der wegwerkers bg Gleiëng werd dagelgks meer of minder beschotenop den 2 en Juli werd daardoor een Europeesch kanoaaier gewond. Aangezien ook van «le oversgde der Atjeh-rivier op de terugkeerende troepen werd gesohoten, trok den 3en Juli een peleton bg Ajer Alang de rivier over, kwam den vgand ongemerkt in den rug en sohcot er twee in een loopgraaf neer, hunne geweren en eenige blanke wapens buit makende. Den 6en Juli werd Gleiëng dcor onse troepen bezet met het oog op de besohetming van de werkers aan den weg naar Selimoen, welke thans aan den overkant der Kroeng Kir werk zaam sgn. Den 2en Juli trachtte een fanatiek Aljeher afkomstig van Garoe+, met een klewasg ge wapend, het voorwerk oiser versterking te Srgli (Noordkust) binnen te dringen. Bg ver wondde een Europeesch fuselier, die de poort traohtte te sluiten, en werd daarna afgemaakt. De versterking, die den 13en Juli dcor den gouverneur werd bescoht, werd herhaaldelgk ook met lilla's berchoten. Af en toe werden eenige der vgnndelgke beatings onder vuur genomen. Een oplossing der in Oleh Gadjah (Oost- maakt en Ten Brink een leuke baas ie. Bravo! Bravo 1 »En nu, mgne heeren, iluit ik dit congres met een woord van dank aan zgn voor zitter voor zgn uitstekende leiding, waardoor de talrgke werkzaamheden konden worden afgedaanveel is hier weer gedaas voor onse lohoene taal wg blgven nu wichten cp de vruchten van onzen arbeid. Es o, Vlaamiohe broeder», boadgenooten ia onsen stigd voor schoone, dank voor uwe tegenwoordigheid! (Men loort achter in de zaal luid snikke»). Ja, wg zgn san elkaar verbonden vaster en sterker dan ooit te voren Dat is nu weer duidelgk geblekes. Wg hopen dat de versohillende commissies, die benoemd zgp, evenveel sullen doen als vroeger; voor bereidend talrgke plannen, die wel eenmaal tot uitvoering zullen komtnl Wee over de jonge literatoren, die ona negeerea en onze oengressen en onzen wgn en onzen geest! Zg zullen verdoemd zgn ten eiuwigen dage Hiermee was de plechtigheid afgeloopen. A.# Aug. '97. db Jonge.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1897 | | pagina 1