MIDDELRURGSCHE COURANT. N*. 202, 140' Jaargang 1897. Zaterdag 28 Augustus. De naaste toekomst van Transvaal. FEUILLETON. DE KRANKZINNIGE FLIUi. Deze courant verschjjat d a g e 1 k s met uitzondering vaa Zon- ea Feestdagen! FrQa, per kwartaal, aoowel voor Middelbnrg als voor alle plaatsen ia Nederlaad fraaeo p»m Afzonderlijke anmmers nesten 5 cent. Middelburg 27 Ang. 8 a. tb. 61 gr. m. 12 u 72 gr., av. 4 u. 63 gr. F. Verw. zw. Z. W. ir. oaw. Adverteatiëa voor het eerstvolgend lammer moetea dei middags vóór éém nor aaa het bureau beiorgd sgn. AdverteaüSa20 oeat per regel. Geboorte- dood- ea alle andere familieberichten ea Daakbetsigiagea vaa 17 regels 1.50; elke regel meer 20 ceat. Reclames 40 ceat per regel Groote letters naar de plaats die zg innemen. Advertentië» by aboaaemeat op voordeelige I voorwaarde». Prospectussen daarvan »yn gratia I aaa het bureau te bekomen. Agaataa. Te YlisoingenP. G. de Yet Mestdagh Zoo»,| te Goes: A. G. Boldit, firma wed. A. C. de Jonge. Middelburg 27 Augustus. Zooali wg ia 'tkort meedeelde*, verscheen deser dagea eea geschrift, nitgegevea door de Maat schappij tot nut van 't Algemeen, oader dea titel Engeland en Transvaal, vaa de baad vaa dr C. B. Sproyt, dea grooten Boe- reavriead. Dat ia een aardig werkje, waaria mea ee* goed overzioht krggt vaa de verhouding ea de vgandsohap tussohen Eageland ea de Boerea. Na eea ialeidi*g beapreekt dr Spruyt de boerea ala slachtoffer» vaa Britiohenegerliefde, ea daarbg de oorzaken vaa dea Groote* Trek ea de pogiagea om de uitgeweken Boerea tot dea terugkeer te brengen. Vervolgens behandelt de ichrgver de Boeren als slaohtcffers vaa Britsohe zuinigheid en vaa Britiohe hebzuoht, waarbg bij eea over zicht geeft vaa de periode vaa 1871 tot 1881 ea die vaa 1881 tot den tegenwoordigen tjjd. Tot besluit zegt dr Spruyt zgn gevoelen over de naaste toekomst vaa Zaid.Afrika ea over dea einduitslag vaa dea au bgkans tach tigjarigen oorlog tussohea de Boeren en Ea gelaad. Voorspellingen daaromtrent aoht hg tamelgk gewaagd. Wat bg dus daarover lohrgft, weasoht hg besohouwd te zien als eene beknopte optelling vaa zekere factoren, vaa wier gezameiljjke werking zal afhaagea, wat de toekomst brea- gen za*. De ia val van Jamesoa en de zaohtmoedige beoordeeling, of zelfs toejuiching, die deze verfoeilijke reohtioheaais ea trouwbreuk ia Es geland gevonden heeft, hebben zoo schrjjft hg op aieuw helder ia het licht gesteld, dat de Britiohe politiek voor geen middelen terugdeiait, als het de zoogeaaamde grootheid van Engeland geldt. De onbe schaamde dreigemeatea vaa dea minister Chamberlain tegen president Kruger en zjjn regeering, de zending van duizenden man- sohappen en een reuiaobtige krijgsvoorraad naar Zuid-Afrika voorspellen weinig goeds. De meening van velen is dan ook, dat Enge land reeds lavgs den oorlog zou verklaard hebben, als men het jubileum der .Koningin in Juni 1897 niet in vrede had willen vieren, ea dat, nu het jubileum vootbjj is, de op veriohillende punten opgestelde trof pen weldra de grenzen der Transvaal zullen oversohrgder. Alles te zamen genomen, sobjjnt mg die meening verre van onwaanchjjnljjk. Maar aan den anderen kant moet men be denken, dat de inval van Jameson en sjjn ge volgen de positie der Zuid-Afrikaanaohe repu bliek aaimerkeljjk verbeterd hebben. Gronden van billjjkheid en edelmoedigheid plegen wel niet veel mee te tellen bg de overwegingen Uit het Duitsch. van CHARLOTTE NIESE. Zw$gend gis gen wjj naast elksar voort Het was mjj alsof ik in een vreemd land, onder vreemde meneohen wss en toen ik de nederige pastorie betrad, waar in het voorhuii een haardvuur brandde, werd het mg nog zonderlinger te moede. Een oude Friezin was nan den haard besig en disohte ons twee tin nen borden met gortepap op, waarbjj hard zwart brood gegeten werd. De oude nam ook aaa tafel plMts en at mee, nadat Ludolf een kort gebed gedaan had. Het kwam zeker door den wind, maar dat eenvoudige eten smaakte heel goed en in die lage donkere keuken kwam er een gevoel ▼an welbehagen over mjj. Missohien was het ook omdat ik sedert jaren weer eens met Ludolf was. Hjj was eigenljjk niets veranderd, had nog hetzelfde, fijabesneden baardelooze gelaat van vroeger, en kon ook nog lachen als vroeger en dan zag hg er zeer beminaelgk uit. Toen wjj gedaan hadden met ontbjjten braoht fay mg in zgn studeerkamer; daar stonden een paar boekenkasten, een geiohil- derde tafel en een paar itoelen dat was alles. Ik was toen nog niet zoo verwend als de hedendaageohe mensohen, maar die eenvoud wm my toeh wel wat heel kras. >Hebt gy een gelofte van eenvoud ge- van staatslieden; maar tooh heeft de houding van Kruger in 1897 zooveel bewondering ge wekt, ook zelfs in Eageland, dat een oorlog tegen Transvaal daar althans by een groot deel der bevolking strenge afkeuring zou vinden. Van meer gewicht ia het volgende. De politiek van Rhodes had in de laatste jaren een groote spanning doen ontstaan tussohen de boeren in Transvaal en de andere Afrika ners vooral die in de Kaapkolonie. In het najaar van 1895 had zelfs zooals in dezen zomer bekend is geworden het Kaapsohe ministerie, waarin toch twee Hollandsohe Afri kaners zaten, zioh verbonden, met Engeland oorlog te voeren tegen Transvaal, als Kruger niet toegaf ten aanzien der destgda hangende kwestie vaa de driften" over de Vaalrivier. De inval van Jameson heeft de Afrikaners opnieuw tot eemig volk gemnakt en doen zien dat »bloed dikker is dan water", gelgk het Afrikaansohe spreekwoord zegt. Een oorlog van Ezgelznd tegen Transvaal zou thans den Oranje-Vrijstaat dadelgk aanleiding geven tot een oorlogsverklaring aan Engeland, en in de Kaapkolonie een burgeroorlog doen ontstaan waarbg de Esgelsohe of verengelsohte bevol king der steden aan het kortste eind zou trekken, tegenover de stoere Nederlandsche bevolking der landelgke distrioten. Er is gezorgd, dat de autoriteiten te Londen op de hoogte tg a van deze zaken, en men weet daar dus, hoeveel Eageland op het spel sou zotten als het in de eerstvolgende maanden een oorlog tegen de Zuid-Afrikaansohe Ra- publiek begon. Het gevaar ligt m. i. voor- aamelgk in de mcgelgkheid, dat iavloedrgke personen, die deelgenomen hebben aan het hooge spel, dat Rhodes speelde, eea ooriog noodig hebben om onthullingen te voorkomen, die voor hen noodlottig zouden sgn, en dat diezelfde personen misdadig genoeg zgn, hun aderland in het verderf te storten ter wille van hun persoonlgk belang. Is dus de naaste toekomst van Transvaal tamelgk onzeker, dit geldt natuurlgk in nog hoogere mate van de meer verwgderde. Han delen de Transvalers altgd met zooveel wgs- heid en beleid, als hunne daden bg, en oi- middeliyk na, den inval van Jameson be stuurden, dan is er veel kans, dat hun recht vaardige zaak op den duur zal zegevieren. Maar sullen tg altgd een Kiuger hebben, die invloed genoeg heeft, om hen op den rechten weg te houden Zal burgertwist, thans door het gemeensohappelgk gevaar ten onder ge- braoht, niet weder het hoofd opsteken, alB dit gevaar minder dreigend sobgnt En zal het jongere geslsoht bestand zgn tegen de moeilgke omstandigheden, wanronder het op groeit Door de ontdekking der goudvelden en de instrooming van duisenden vreemdelingen uit landen met veel oudere beschaving, is het Transvaalaohe volk voor de onvermgdelgke noodzakelijkheid gebracht, binnen weinige jaren in geheel nieuwe toestanden te groeien. De opvoeding der jeugd moest in dien sin gewgzigd worden, dat de Zuid-Afrikaansohe republiek hopen kan, mettertgd en na niet daan vroeg ik. »Gg hebt niet eens ee» sofa. Waar moet Matsen zyn middagdutje doen »Op mjjn bed," zei Ludolf lachend. »Dat vindt hjj naar en daarom inspecteert hg niet graag bg mg. Maar ik heb nog geen geld om een sofa te koopen." Ik «obudde bet hoofd en dacht aan Flins- hausen met al sgn huisraad, waarvan zeker wel iets voor den derden zoon kon afgestaan worden, als hy er slechts om vroeg. Ludolf raadde mgne gedachten en sei>Bruno kan mjj niet helpen, die wordt al genoeg door de anderen uitgezogen. Detler het ft een onbe suisd huwelgk gesloten, dat den oudsten veel geld kost, en de twee jongst en hebben meer schulden dan haren op het hoofd. Daaren boven moet hg voor de zusters zorgen." >Waarsobgilgk staat gg hun allen nog iets sf van uw trrctemeat?" Hg streek door zgn dik, kort geknipt haar en mompeldeAls ik dat maar kon i Maar ik heb een emeritus, wien ik een vierde van mgn traotemest moet afstaan, en daar ik zeer weinig in geld ont vang, maar bet meeste in koren, hangt mgn inkomen van de graanprgzea af en die zgn thans heel laag. Gg weet dat mgn familie zioh van mg afgekeerd heeft, omdat ik gees telijke geworden ben. Zg willen niets meer van mjj weten, vooral Kart en Kunt, de twee kleinen. Eens toen ik voor zaken in Sleeswgk was, kwam ik hen in uniform tegen en zg groetten mg niet." >Die schurkenriep ik toornig uit. Ludolf lachte en Mi: »Ik had ee» oude al te laagen tgd sjjno hoofdambtenaren te vinden onder de »zonen des lands". Thans zgn bgv. de leden van het hooggerechtshof allen vreemdelingen, eene omstandigheid, die er niet weinig toe heeft bg gedragen, om het bedenkelgk oo» fiiofc iussehen de rechters en den Volksraad te verscherpen. Zal het jongere geslacht de opvoeding kannen verdragen, die noodig is om aan zulk een onnatuurlijke* toeBtamd eea einde te maken? Is het niet te vreesen, dat de joageren door zulk een op voeding veel »geleerder" geworden zgn dan het ouder geslacht, en daarbg, overmoedig door den voorspoed, dien zg aan de voortref- feljjke hoedanighedea der ouderen danken, tot dwaasheid en onverstand vervallen Het ont breekt helaas niet geheel Mn teekenen, die op het werkelijk bestaan Tan dit gevaar wgsea. Ea nemen overmoed en onverstand de plaats in van Krugertegengestelde eigensohsppen, dan wordt de strgd voor de Transvalers al te ongelgk en zullen zg moeten eindigen met het hoofd te buigen voor Esgeland's overmacht. De kans op dat droevig einde is natuurlgk te grooter, omdat op huipuit Europa voor hen aiet te rekenen valt. Zoolang Engeland oppermaohtig is ter zee, kan de warmste ympathie der bevolking van aid ere landen den Transvaler niet batea. Wat ons, Nederlanders, betreft, zoo kunnen wy individueel aan de Transvalers niet onbelang- rgke diensten bewgeen, gelgk, om geen andere noemen, de direotie der Nederlandsoh Zuid-Afrikaansohe spoor we gmaatiohappg en vele harer ambtenaren bewezen hebben. Msar als volk kunnen wg niets anders doen du aan onze kranige stamverwanten het bette toewensohen. In politieken zin telt Nederland sinds lang in Europa niet meer mede; een hoog woord te voeren sou voor ons eenvoudig be- laohelgk zgn. Eerst als wg het voorbeeld der Boeren gevolgd en het gans oho volk weer baar gemaakt hebbes, kunnen wg hopen, eenigen invloed te zullen oefenen by de bui- tenlandsohe aangelegenheden, die ons belang stelling inboezemen en van wi8r verloop onze eigen welvaart afhangt. Wat eea klein volk vermag, dat vastbesloten is sgn reohten te handhaven en welks burgers bg die verdediging dea dood voor niets achten, hebben de Transvaler» nogmaals door een lichtend vooibeeld bewezen. Moge dit voor beeld ons tot navolging prikkelen! Daardoor zou de Transvaal ons een grooter dienst hebben bewezen, dan wg met inspanning van alle krachten kunnen vergelden. eervol uit den militairen dienst ontslagen, met toekenning van pensioen. De gewone audiënties van de ministers van biamealandsohe zaken en van koloniën zullen deze week, die van den minister van water- stMt zal Dinsdag 31 dezer niet plaats hebben. BJjjkea# madedeeling van den consul- generaal te Kaapstad, zullen apothekers, die aan de in Nederland gestelde wettèlgke ver- eischten voldaan hebben, zonder verdere exa mens, tot het uitoefenen van hun beroep in de Kaapkolonie worden toegelaten. Bg kon. besluit: is aan mr N. G. Fxerson, te 'i Gravenbage, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend als lid en voorzitter der oommiesie voor de statis tiek van den in-, uit- en doorvoer, en is in zgne plaats tot voorzitter benoemd het lid dier commissie mr H. van der Hoeven, te Leiden is de met verlof in Europa aanwezige 1ste- luitenant-kwartier mees! er van het leger in N.-I., F. A. von Balluseok, ter sake van liohMms- gebreken, in en door den dienst bekomen, jas aan en later heeft het hun gespeten. Zg schreven en vroegen mg geld te leen. Hu* wrok was dus niet zeer groot." Ik stond op, het was zeven uur geworden en om aoht uur begon de kerk. >Gg wilt tooh zeker nog met uwe gedaohten alleen *y*," zei ik, op den grooten bgbel wyzende, die open op tafel lag. »Ik weet wat ik zeggen wil," antwoordde hy >mgm preek was gisteren avond reeds gereed. Zy zal Matsen zeker niet aanstaan en u missohien ook niet." >Gg moet tooh zorgen goed aangeschreven te staan bg de synode." »Ik ben nooit voor water en melk ge weest," antwoordde Ludolf langzaam, tegen woordig giet gy al te maal water ia de melk des gelocfi." Dit antwoord verdroot mg eenigszins. Men is niet voor niet kerkvoogd en gaat iederen Zoadag een andere preek hooren ea Ludolf was tooh in zekeren zin mgn ondergeschikte. Daarom sei ik tamelgk beslist>Beste vriend, gg moogt in uw afgelfgen hoekje niet eigen gerechtigd worden. Uw boeren mogen u voor hun paus houden, maar wg, die het kerkbe stuur vormen, weten veel beter wat voor het volk past dan gg, dis nooit uw dorp verlaat. Gg moet vriendelgk en saoht sgn ea niet te veel nadenken over hetgeen in den bgbel staat. Maak de mensohea tevreden, dan be talen zg belasting en sgn gemakkeiyk te regeeren." Wat ik zei klonk heel mooi inmyne ooren en dus ergerde het my dat Ludolf mg half minachtend aanzag. Ik ging voort; »Ook □IT STAD EN PROVINCIE- Bg kon. besluit is, zooals nog in ee* deel der oplaag van ons vorig nommer is medegedeeld, ingetrokken het koainkiyk be sluit, houdende benoeming van mr E. Prak tot griifiar bg het kantongereoht te Oost burg, en >yn, met ingang van 1 September 1897, benoemd tot griffier bg het kantonge reoht te Oostburg mr M. J. F. P. H. Eren», thans griifier bjj het kantongereoht te Veghel en tot griifier by het kantongereoht te Veghel, mr E. Prak, advooaat en procureur te Gro ningen. Sommige kiezers alhier gaven heden blgk van te waardeeren belangstelling in de publieke zaak en van goed begrip van party belang. Een vervroegde zgn thuiskomst van de reis om te kunnen stemmen en eenige anderen maakten een expresse reis van de plaats, waar zy zioh tgdelgk bevonden, om acte de présenee te kannen geven. Dat is het waregeen woorden maar daden. De gemeenteraad van Vlissingen vergadert Maandag a., des namiddags te twee uren. In die zitting zal worden overgelegd de gemeente-begrooting voor 1898 en zullen be handeld worden voorstellen tot voorloopige vaststelling der gemeente-rekening van 1 en tot voorloopige goedkeuring der begrooting van de dd. sohutterg voor 1898. Dinsdag zullen aldaar, ter gelegenheid van den jaardag onzer koningin, de sohutterg en het deel van het 3e reg. inf., thais aldaar gedetaoheerd, eeae parade houden, die gecom mandeerd tal worden door den kapitein by die sohutterg, den heer H. L. Hermans. De officieren dier sohutterg bieden dien dag hun majoor-commandant, den heer Jos. van Raalte, een diner aan. y de verloting der prysen van het fes tival gehouden op de Dordtsohe tentoonstelling, verwierf Euphonia van Goes den dertigsten prgs: een instrument. Te Klein Sinay, in de nabgheid van Koewaoht, zgn Donderdagmiddag drie koeien in beslag genomen door de douanen aldaar. Erger is dat zekere A. B. van Ste- kene bg die smokkelparty door een sohot vaa een der douanen in den rugjis getroffen, zoo- dat men voor ay» leven vreest. zon ik u raden uw Wiebke niet al te kras san te pakkenals gg hMr wezenlgk trouwe* wilt, hebt gy een zonderlinge manier om haar het hof te maken." - >zy wordt zeker en stellig mgn vrouw," antwoordde bg beslist, texwgl het bloed hem naar het hoofd steeg. »Neem u in aoht, die Friezin is niets voor u. Laat hMr met haren strandroover gelukkig worden. (Ik zal hen in het oog houden) en zoek een deugdzame adellgke dame. In de freulesgestiohten hebt gg keus genoeg en die passen beter voor u dan dit meisje. Gg »yt nu eenmaal als baron ter wereld gekomen, en zult wel eindeiyk merken, dat gg niet bg de boeren hoort." Ik praatte nog een poos door maar hg luisterde niet. Hg hield nog altyd de hand op zyn bgbel en keek door de kleine ruitjes naar het kerkhof. »Ik zal tooh haar ziel van de zondige lusten afkoeren en voor den hemel redden," zei hg. Daar begon de klok te luiden. Over een kwartier moest ik in de kerk zitten. Toen de dienst aanving, zat Matsen met een ngdig gezicht naast my. Hy had sleoht geslapen, de koffie was slecht en het brood nog sleohter. Hg geeuwde terwgl de kerk zioh langzaam «ulde en zag eruit, alsof hg hier zgn schade Mn slaap wilde inhalen. Ik nam de toe hoorders op, die de kerk binnentraden. Het waren alle forseho gestalten, met strakke gezichten, laige baren en liohte oogende vrouwen in het Friesohe oostuum, de mannen met luft jassen. Op het koor stpnd een - Te Hontenisie blgft diphtheriti», besmetteiyke keelziekte, voortdurend heertcben en slaohtoffsrs eisohen, trots allerlei maatre gelen en het tydelgk sluiten der scholen. Ook personen van 18 a 20 jaar wordea aangetast. In de Donderdag gehouden vergadering vm den gemeenteraad vau Teraeuzen werd de geueenterekeaiag over 1896 vastge steld. Zg bedroeg in ontvangst f 69.375 51, in uitgMf f 65.373 57 ea leverde alzoo een goed slot op van f 4001.94. Aangeboden werd de gemeente-begrooting voor 1898 in ontvang en uitgaaf op f 53.395.13. Mededeeling werd gedaan dat voor de aan staande kermis eea plaats voor een stoom* oarioussel is verpacht voor f 42.85 en voor een gewone carroussel voor f 40. Naar aanleiding hiervan werd eene disouasie gevoerd, waarbg verschillende leden de han- delwgze van het dag. bestuur afkeurden, dat een stoommolen afwees, waarvoor mea f 46 staangeld betalen wilde. Burg. en weth. grondden die afwgzing hierop, dat het bod niet opwoog tegen de ruimte, die de molen zou innemen, en eribovendien voor kleinere tenten geen plaats zou overblgvea. Afgekeurd werd dat de marktmeester alle correspondentie voert ter zake der kermis en bg alleen beslist over het al of niet toelaten van kermisreizigers. Een voorstel om den marktmeester dit werk te laten verrichten onder toezicht van twee raadsleden had geen sucoes, daar geen tweede lid zioh wilde beschikbaar stellen en het eenige lid,dat dit wel wilde,niet alleen wenBohte te staan. Aan A. G. Mulié te Harderwgk werd een voorloopige conoessie verleend voor den tgd van twee jaren, teneinde de noodige plannen enz. te ontwerpen, voor het aanleggen eener waterleiding; doet binnen twee jaar adressant geen voor dea raad aannemelgke concessie aanvraag, dan vervalt de voorloopige conoessie. De beslissing over de aangevraagde conoessie voor de gasveriiohting werd aangehouden, in verband met eene toegezegde definitieve aan- vraag voor oonoeiBie tot het aanleggen van electrisohe verlichting. Aan het einde der zitting wgdde de voor zitter eenige woorden van hooge waardeering aan den heer Dieleman, secretaris der ge meente, die dezer dagen zgn 40jarige ambts vervulling herdaoht. Het dag. bestuur heeft hem met dien dag geluk gewensoht en tevens zyn deelneming betuigd, dat hg dien dag niet oader gunstiger omstMdigheden mooht her denken. Als blgk van bgzondere waardeering voor zgne langdurige en gewichtige diensten werd hem, op voorstel van het dag. bestuur, eea gratifioatie toegekend van f 200. In dezelfde gemeente is Woensdagavond een wielrgderiolub opgerioht, waartoe eea 15-tal leden direct toetraden, en die reeds plan maakt om op Koninginne-j aardag een geïllu mineerde» optocht te houden. magere koster en hief een lied aan, allen vielen in, maar iedereen song wat anders. Het was niet om aan te hooren. Ik zocht waar het orgel was maar dat ont brak. Niemand scheen dit gebrul leeiyk te vinden. Ook Ludolf niet, die nu voor het altaar ging staan en het Evangelie voorlas. Toen hg daar Btond, zag ik dat de oogen zgner gemeenteleden met een zeker welbehagen op hem rustten. Dit verwonderde my, maar ik was nog meer verbaasd, toen hg den preek stoel beklom; want hg sprak streng en zei dis gen dien geen aangename gevoelens by zgne toehoorders moesten opwekken. Matsen schrikte een paar maal uit den slaap op en sohraapte zgn keel. Maar de boeren schenen zeer voldaan over hun domiié; zg luisterden aandachtig en knikten af en toe, als stemden By met hem in. Toen Ludolf amen gezegd had en Matsen den preekstoel beklom, verliet ik stilletje» de kerk, want ik wist zoo preoies wat hg zeggen zou, dat ik zelf die prrék wel had kunnen houden. Ik wilde dus liever naar buiten in de frissohe luoht gaan en er kwamen een beele boel mensohen aohter mg aan, die in groepjes met elkaar bleven praten. Ik sprak een ouden boer aan en vroeg: »Waarom blgft gg niet in de kerk Gg hoort dezen heer tooh niet iederen dag." De oude man zag mg bedaard aan. «Waarom big ft gg dan niet, heer ambtman Ea toen ik sei dat ik Matsen al vaak geboord bad, zei bgalk heb hem ook eens gehoord, en toen had ik er genoeg van." - >Hoort gg uwen domiié liever?" Bg streek met de hand orex zga verweerd

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1897 | | pagina 1