MIDDELBURGSCHE COURANT.
u
O
N°. 200,
140' Jaargang
1897.
Donderdag
26 Augustus.
I te
Deze conrsat verschijnt d a g e 1 ij k amet uitzondering van Zon- en Feeatdageal
Pr§«, per kwartaal, coowel voor Middelburg sis voorallepl&atseaia Nederlaad francop.m JtAÊf
Afzonderlijke nummers sostea 5 cent.
Middelburg 25 Aug. 8 u. vm. 60 gr. m. 18 u
§5 gr., av. 4 u. 63 gr. F. Verw. tam. kr.Z.W. w.onw,
Adverteatiën voor het eerstvolginl
au m ra er moe tea des middags róói éém
uur aaa het bureau bezorgd s|a.
Advertentiëa90 oeat per regel. Geboorte- dood- ea alle andere familieberichten ea
Dankbetuigingen vaa 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regelj
Groote letters naar de plaats die zij inaemea.
Advertentiëa bg aboaaemeat op voordeelige
Voorwaarden. Prospectussen daarvan ag a grar
aaa hot bureau te bekomen.
SI
Ageatea.
Te VUasingenP. G. ds Yet Msstdagh ft Zoo*,
Goes: A. C. Boxurr, firma wed, A. O. M Jouor.
Na al wat wij geschreven hebben over
onzen candidaat voor lid der Staten van
Zeeland, meenen wij over hem niet meer te
moeten uitweiden.
Zija kennis, zijne gevoelens op verschillend
gebied, zijne bezadigdheid, zijne groote mate
van zelfstandigheid, en zijn streven om
rechtvaardig en billijk tegenover anders
denkenden te zijndit alles is voldoende
bekend; niet het minst in den kring waarin
de heer Van Doorn zich dagelijks beweegt.
Daarom doen wij vooral een beroep op
de ingezetenen der gemeenten, waarvan
burgemeester is, om zich, meer dan op 17
Aug., in te spannen hem een zetel te ver
schaffen in de Provinciale Staten.
In Veer© ©n Vronwepolder bleven dien
Dinsdag 68 kiezers thuis.
Onder hen zijn er stellig nog die voor
jhr mr A. A. van Doorn zijn te winnen of
die hem reeds gezind zijn. Dat men hen
aanspore hun plicht te doen!
Van éen stem kan het afhangen.
Scherp en fel zal de strijd zijn!
Men verlieze dit niet uit het oog; vooral
niet zij die hun stembiljet aldns willen in
vullen
at
•5
H
n-SS
S M
NAMEN.
VOOB-
XJSTTEB3.
yan Doorn.
A. A.
Middelburg 25 Augustus.
Hoe jammer dat die leiders er z\jnl
Aldus roept de redactie va* Eet Centrum
aam oma adres uit, madat zjj haar lezers heeft
meegedeeld wat wjj ia oma aommer van Zater
dag aohrevea o»er De katholU ken en de pers.
Wg vimden dat volstrekt niet jammer, vooral
wanneer het leiders zgn met zooveel tempe
rament, met zooveel talent, zooveel lust tot
atrgdem als b. dr Sohaepman.
Die leiders houden de belangstelling gaande;
■g prikkelen de tegenstanders en sorgon er
voor dat deze niet indommelen.
En dan men kan altgd van hen leeren,
zoolang ook op staatkusdig gebied niemand
nog de wgsheid in pacht heeft.
Dat wat wg beweerden tg, die ge
leid moeten worden, niet altgd even volg
zaam sgv, ligt niet steeds aan die leiders;
en Bet Centrum is oas daarom zeker dank
baar voor onze opmerkisg; want zgne redac
tie vindt daarin aanleiding om de katholieken
tot nadenken aan te sporen en deze ernstige
vraag ter overwegizg te gevenof er in hui
organisatie, in hun partgleven, in bun ataat-
kasdfgea handel en wandel ook iets te ver
anderen en te verbeteren valt?
Dezelfde vraag zouden tal van liberalen ook
eens kunnen overwegen.
Zoo aiet men dat men altgd, dank zg den
leiders, van elkander kan leeren
De kroon en liaan raadslieden.
Naar aaaleidisg van het opstel der Arnh
Crt over dit onderwerp, door ons o verges ome*
in ons nommer van Dinsdag, maakt de Pers-
ove-zichtschrgver der Opr. Baarl. Crt de
volgende opmerking:
»Als wg obb wel herinneren, da* heeft de
Arnh. Crt. in 1891, aaar aanleiding vau de
toenmalige ministerieele crisis, ook orer dit
onderwerp geschrevei. Toen eohter was zg
van oordeel, dat er geen behoefte bestond aan
een met da minieters op- en aftredend raads
man, omdat ia die behoefte de ministers zeiven
ten volle voorzagen. Zg verlangde toen juist
een van de ministers van het cojenblik geheel
onafhankelgken directeur van het kabinet der
koaiags, een officieel raadsman van de kroon
buiten de ministers om.
>Eet Vaderland daarentegen pleitte toen
voor een verandering, geljjk de Arnh. Ct.
die nu verlangt. De direoteur van het Kabi
net des Konings of, aooali men nu ten
onzent eigenljjk zeggen moet, het Kabinet
der Koningin moeit, naar Eet Vad. be
toogde, een veraatwoordelgk minister zgn,
met den titel van minister van het Huis des
Konings" of van ssecretaris vnn Staat", maar
die in elk geval aan de volksvertegenwoordi
ging verantwoording van zgn daden schuldig
was.
»Of Eet Vad. hem ook gelgk de Arnh
Crtthans tot het denkbeeld van Eet Vad.
bekeerd, verlangt tegelgk met de ministers
wilde laten op- en aftreden, durven wg niet
met zekerheid zeggen. Men zou eohter zeg
gen, dat, zoo hg tegelgk met het ministerie
op- en aftreedt, de Kroon aaa zgn advies in
een geval van ministerieele crisis, gelgk in
1891, niets meer hebben sou dan aam dat vu
de demissionaire ministers zelvea."
'Die opmerking is zeer juist; evenals die
omtrent de veraatwoordeljjkheid van zulk
«ea kabinets-direoteur. Zalk eei veraat
woordelgk direoteur is een tegenspraak ia
zich zalf. Hem mag men zgne onschendbaar-
niet ontnemen; want zoo merkt de
Amst. Crt. zeer terecht op gaat men hem
zg* onschendbaarheid ontnemen, hem ialgven
bg de wisselende en verantwoordelijke raads
lieden, dan zal men, als door den drang der
omstandigheden, hoe dan ook zg* plaats zie»
innemen, zg* werk zien doen door een ander,
dia geheel worden zal wat de vroegere, nu
verantwoordelgk-gestelde, was. Heel zgn
ambt, als geheimsohrgver der kroon, sou om-
mogeljjk worden.
Hat zou daarom o. i. misschien beter zgn dat,
ter wering yam allerlei invloeden of om
al te groot misbruik te keeren van de macht
der hovelingen, het hoofd van den staat, in
desa onze aanstaande koningin, zooveel mo-
gelgk een ministerraad bg woonde, zooals
Willem II dit meermalen deed.
Ia Oostenrgk it bet de gewoonte, dat de
keizer den ministerraad presideert, in Eage-
land deed de koningin dit in zeer buitenge
wone gevallen.
In Duitachland, waar de keizer een rgks-
kanselier naast zich heeft, met wie* hg alle
zaken bespreekt, en waar het hoofd van den
staat meer eigenmachtig handelt dan in andere
landen, schgnt een dergelgk overleg met de
ministers oolieotief overbodig.
Maar ois dunkt, dat het ook een leerrgke
sobool voor onze jeugdige koningin zgn zou,
waaneer zg meermalen de samenkomsten der
ministers bgwoonde.
Hoe meer H. M. met hsar grondwettige
raadslieden ia aanraking komt en met hen
de zaken overlegt, des te geringer is de kans
dat de invloed van >het hof" overwegend
wordt. Dat die ook tem onzent zoo heel ge
ring is, zonden wg niet durven beweren.
Wg achten zulkeei toestand zeer ongewensoht
en dit te meer wanneer alleen hoogadelgke
personen of militaire groot waardigheidsbe
kleders dien in/loed uitoefenen. Of hebben
dezulken alleen genoeg verstand of vader
landsliefde om der koningin van raad te dienen?
Wat kennis van volkstoestanden betreft,
daarin sullen zg stellig toch niet uitmunten.
Herstemmingen Tweede kamer.
Ia district VI te Amsterdam is gekozen
de heer J. IV. Geertiema (L) met 1226
van de 2451 geldige stemmen.
Op den heer mr Th. Heemskerk (A. en K.)
waren er 1225 uitgebracht.
Bg eerste stemming waren 2864 geldige
stembriefjes ingeleverd en verkregen de hee-
ren Heemskerk 844, Geertsema 774, C. V,
Gerritsen (R.) 679, A. L. va* Hasselt (Chr.-
Hist.) 51 en mr S. van Houten 16 stemmer.
I* het politieke leven van den heer Heems
kerk spoelt ten slotte het cgfer 1 een groote rol.
In Sneek en in Amsterdam VI bleef bg
éea stem in de minderheid.
Dat dit in de hoofdstad kon plaats hebben,
waar de liberalen steeds met groote meerder
heid overwonien, verbaast ons.
Of waren er wtêr velen buiten de stad.
die niet de moeite wilden doen van even te
stemmen
In het distriot Enschedé werd de heer
H. H. v®m Hol (8oc.-demgekoxen met
4383 van de 8209 geldige stemmen.
De heer H. ter Veer (K.J verkreeg er 3
Dinsdag 17 Augustus waren uitgebracht
7935 geldige stemmen en wel op de heeren
Vu Kol 2589, Ter Veer 3238, mr G. Jan-
ai ak (V. L.) 1653, P. van Vliet Jn. (A.) 256
en J. D. Six (Chr. Hiit.) 199 stemmen. 1
De nieuwe Tweede kamer ie hu eiidelgk
voltallig.
Zjj bestaat thans uit 45 liberalen, 5 radi
oalen 3 sociaal demoeraten, 5 ohristelgk
historische», 22 katholieken en 20 anti-revo-
lutionnairen.
Hst Indisch leger.
Osgeveer een jaar geleden deden in de In
dische bladen allerlei geruchten de ronde,
waarin werd medegedeeld, dat 'het Indische
leger aoo uitgeput sou zgn, dat het niet in
staat was den in Atjeh ingeslagen weg te
blgven volgen. En ia Januari ji. werd ineen
ingezonden stuk in het Ebld., beweerd, dat
er periculum in mora, dat «totale weerloos
heid van het ladisoh leger" aanstaande was.'
»Wg verkesren in gevaar", aoo heette het.
Da minister van kolonjëa weerlegde de pes
simistisch e beschouwingen reeds eenigszins in
zgn antwoord op het verslag der Earste kamer
over de ia Atjeh aan te leggen trambtne».
Maar eene afdoende wederlegging kómt voor
in de thans verschenen vellen van het nieuwe
koloniaal verslag.
Het Hbld. herinnert, dat ToBkoe O omar ia
het laatst van Maart 1896 afvallig werd en
dat alzoo alle aadeelige gevolgen van de
operatiëa in Atjsh voor de kracht oiser leger-
maoht in den loop van 1896 het meest ge
voeld zgn.
Welnu, ziehier eeaige ogfers, die aantoonen
dat het Indisch leger ten slotte, gedurende
het jzar 1896, niet oabolaagrgk is vooruit'ge
gaan.
De sterk'e bsdroeg op 81 Deo 1895 38,593,
op uit0. 189640.195 man. Maar onder dit
laatste getal sullen veel ziekten, geë/n-
oueerden ens. zgn Neen, er waren 500 re-
oruten meer, doordien in den loop van 1896
veel Amboneezen waren aangeworvenhet
ogfer der zieken en geë raoueerden wu op
het einde van '96 tog iets lager dan op alt".
595.
De veldbataljons telden aan voor werkil^
km dienst geschikte «-is beschikbare onder
officieren en manschappen
op uit® 1895: 4848, op nlto 18964974 Eiropetnen
1669 1751 Ambouiezen
5102 6014 inl ndars.
Bg de iefsnterie in hsar geheel steeg het
totaal ogfer der hierbedoelde categorie van
24 408 tot 25,296 man.
In alle opzichten dus vooruitgang. Hat is
dus duidelgk dat de minister Bergsma gelgk
had, toen hg omstreeks een jsar geleden ver
klaarde, dat het leger den strgd geruims»
tgd zonder buitengewone aanvuUiig zou kun
nen volhouden.
BeHMaligM ras.
Bg kon. besluit;
is, voor het tgdvak van 1 S-ptember tcten
31 Augustus 1898, benoemd tot leeraar aan
de R. H. B S. te Utreoht, K. Later, doctorandus
in de Nederlandsche letteren te Deventer;
is benoemd tot ontv. der reg. voor de g. a.
en der domeinen te 's Graveabage B. G. van
Berkel, thans bewaarder va» de hypotheken,
het kadaster ea de sobeepsbewgsen en ontvan
ger reg. en dom. te Deventer;
is benoemd tot oatvaager der reg. en dom.
te Grave J. C. Doedens, thans surnumerair en
commies ter direotie der reg. en dom. voor de
proviac Gelderland en O/erg«tal
is den reserva-tfficier va» gesoadh. 2 i kl.
B. C. Ksappert eer rol ontslag verleead uit
zgne betrekking tot de landmacht;
is benoemd tot directeur van het post
kantoor to Venlo J. P. Halberstadt, thans
te Meppe], en te Meppel J. de Smidt, thans
i Steenwgk;
is aan den, met toekenning van den tit. rang
van referendaris, op zg» verzoek, eervol uit
's lands dienst ontslagen hoofdcommies bg
het dep. vu koloniëa, mr J. W. L. M. van
Oordt, toegelegd een jaarlgksoh pensioen ten
laste van den Staat van f 788.
Bsoedeisehap va® ootvs®«ers der
directe belastlagen.
Blgkens het verslag, aitgebraoht op de te
Amsterdam door die Vereeaiging gehouden
algemeene vergadering, is haar fUanoieele
toestand gunstig.
Met betrekking tot de borgtoohtquaestie
meende men gunstige resultaten te nusnen
verwschtea van de op touw gezette beweging.
Nu de minister Spren ger van Eyk eohter af
trad, zal het de vraag zgn, of de bestaande
ontwerpen door den tegenwoordige* minister
goedgekeurd zullen worden. Ia vereeaigiag
met de comptabele ambtenaren van andere
dienstvakken zal men de pogingen, om tot
het gewensohte doel te geraken, voortzetten.
Bg eene breedvoerige bespreking van de
belooningskwestie werd de tegenwoordige
toestand van peroentsgewgze belooning sfge-
kenrd. Bg» algemeen wensobte mei daarvoor
vast traktement, verband houdende met de
ontvangsten en de te verriohten werkzaam
heden. U.t aangehaalde voorbeelden bleek,
dat de peroentsgewgze toekenning va*
bureaukosten voor vele kantoren in het nadeel
van de titularissen wak.
Aan het verzoek vaa het bestuur der Ver-
aeaigiag van ambtenaren der registratie ea
lomeinen, om mede te werken tot het vormen
«ener vaste commissie, om een wettelgke
régeling van den rechtstoestand der burger-
!gke ambténaren te bevorderen, werd voldaan,
De heeren J. Kuyper en J. Troelstra werden
(fóktzon om 1st deoommisaie sittiag te nemen.
Da vergadering, die door 42 van de 290
leden werd bggewooad, besloot, bg meerder
heid van stemme», haar médewerking te ont
houden aan het voorstel vu de ambtenaren
der registratie ea dort e:aea, om bg algemeene*
maatregel van iaWeidig bestuur bepaald te
tien, dat de ambtenaren op 70jarigenleeftgd
dea diénst moeten verlaten.
De volgende vergadering, de 25 a, sal fees-
telgk gevierd worden.
ÜIT STAD EK PROVINCIE
Vrgdagavoad tal de bexorgiag vu ons
blad in Middelburg later geschiede* du
gewooalgk en wel zoodra de uitslag der her
stemming voor een lid der Provinciale Staten
in het district Middelburg door ons is opge
maakt.
Aan onse geabonneerde* te Vlissingen en
buiten Walcheren sullen wg den uitslag per
bulletin bekend maken.
De late beiorgiig ran de courant Dinsdag
avond was een gevolg vu ons pogen, om oasen
geabonneerde» op Walcheren nog denuitslag
der herstemmingen ia Amsterdam Vl en te
Essohedé te melden. De opgaven kwamen
eohter ook daarvoor nog te laat in.
Ter openbare zitting der ariondissements-
rechtbank alhier is heden de heer D. Wis
boom Verstegen, benoemd notaris ter stand
plaats M i d d e 1 b u r g, als soodanig beëidigd.
lis aansluiting met het in ons rorig
aommer medegedeelde omtrent de te Goes
gehoud..n vergadering van afgevaardigden va*
bestnren van weegbruggen in Zuid-Beveisad
kunnen wg melden, dat de oommissie er reeds
in geslaagd is een gesobikt deskundige te
vinden.
De heer W. J. v. d. Weert, smid te
Goes, heeft op neer billgke voorwaarden aan
genomen alle weegbruggen in zgne omgeving
na te zien en een onderzoek naar de bruik
baarheid ia te stellen.
In de Maandagavond te's G r av en-
polder gehouden raadsvergadering werd,
ingevolge de wet, regelende de finaaoieele ver
houding tussohen het Rgk ea de Gemeente, en
in verband met de in die bgeenkomst over
gelegde begroeting voor 1898, behoudens na
dere goedkeuring, besloten vgftig opcenten op
de personeele belasting te beffm in plaats
vau veertig. De raad besloot, mede ia verband
met bovengenoemde wet, aan Gedeputeerde
staten te vertoeken de traktementen van bur
gemeester en seoretaris van f 250 op f325 te
brengen ea ten slotte ward au den otder-
wgser, belast met het onderwgs in de gy n
nastiek, eene personeele toelagi gegeven vu
f 25.
la de laatste weken vond men onder die
gemeente weder vele isoleerpotjes van de te
legraaf- en telefoonpalen verbrgteld. De poli
tie loerde reeds lang op de daders, die
Dinsdag gesnapt zg*. De personen, belast
met het vervoer vu grind van Hoedekens-
kerke naar 's Gravenpolder, vermaakten xioh
met het stuk werpen der porseleinen voor
werpen. Tegen een hunner is verbaal opge
maakt alleen op een klein gedeelte van den
weg zgn 14 stuks vernield.
Men zal sioh heriaaeren dat de minister
vaa waterstaat aan zgn collega van justitie
versoobt heeft het voortdurend vernielen der
potjes tegen te doen gaan.
Ia de St. Ct. van heden «jja opgenomen
de statutea va» de vereeniging tot oprich
ting en exploitatie van weegbruggen in de
gemeente Zaamtlag, onder de smspreuk
Helpt elkander, gevestigd te Z a a m s 1 a g, en
ten doel hebbende de opriohting en rxploita
tie van een of meer weegbruggen in de ge
meente Zaamtlag, om door onderlinge samen
werking hare veldvruohten, voornamelijk sui
kerbieten, goed en goedkoop te wegen en
voor derden te doen wegen.
De vereeniging wordt opgericht voor den
tgd va* 25 jaar.
O lid der vereeaiging te worden, moet
men meerderjarig tjjn, in de gemeente Zaam-
slsg wonen, het landbouwbedrijf uitoefenen
en vjjf en twintig gulden storten ia de kas
der vereeniging all eene bjjdrage in de on
kosten der opriohting.
Peeët-sgeaten of suikerbiet contraotanten
kunnen geen lid dezer vereeningig.
LANDBOUW-
Bjj de St. Crt. van heden is gevoegd
een staat van de gevallen van besmettelijke
veeziekten, in N iderlzad voorgekomen gedu
rende de maud Juli 1897.
Vaa mond- en klauwieer dedea zióh voor
208349 gevallen bjj 10917 eigenaars, Vaa
cwade droos 1 geval; Van schurft 5736 gé
vallen bg 127 eigenaars, van vlekziekte bg
-arkens 311 gevallen bjj 207 eigenaars ea vaa
oiilt» uur 17 gevallen bg 14 eigenaars.
In de provincie Zeeland kwamen voor
3080 gevallen van mond- en klauwseer
bjj 216 eigenaars en wel in de gemeenten
Baarland 47 (bg 6 eigenaars) ea verder respect.
Borsselen 155 (1). Ciage 259 (3), Goes 276
's Heer Abtskerke 690 (70), 's-Seer Areada-
kerke 397 (24), 's Hoereahoek 7 (1), Heiakeas-
zaad 180 (4). Heagjtdjjk 27 (3), K»pelle 49 (4),
Kattendjjke 31 (1),~ Kloetmge 182 (22). Krab-
bendjjke 12 (l). Kruiai»gea 53 (4), Nisse 5
(1), Oost- en Weit-8onburg 40 (4), Oiseaisse
47 (8), Oadelande 5 (1), Ritthem 4'(1), Scher-
peaisae 16 (2), Schore 141 (1), Bt. Jansteen
176 (7), St. Manrteasdjjk 60 (4), Staveiine
81 (9) Stoppeldjjlr 9 (2), Tholea 75 (3), Vlis-
•iagea 53 (5) ea Wolphaartsdjjk 3 (l)
Het aantal gevallen vaa vlekziekte
bjj varkens was 39 bjj 33 eigeaaars ea
wel een geval bjj een eigenaar te Brouwers-
have», Burgh, Haamstede, Kruiningen en
Stavenisse; 2 gévallen bjj 2 eigenaars te
Hontenisse, Middelburg, Oo«terland ea Ierseke,
gevallen bjj 3 eigenaars te Zierikzee, 6 ge
vallen bjj 5 eigeaaars te Oud-Vosmeer, 6 ge
vallen bjj 3 eigenaars te St. Maarte»sdjjk en
11 gevallen bjj 9 eigenaars te Westkapelle.
Men schrjjft ons uit Goes:
Uit de volgeladen boomgaarden, waarin
lommige boomea haast onder den last be-
swjjken, worden de vruohten met wagenla
dingen weggehaald.
Wjjl de uitvoer naar België teer belemme
rend is door de hooge invoerrechten op peren,
6 oent per kilo, zg* de prjjten daarvan lager
dan anders. Jatteperea bedingen thani 12.50
per H. L., doch men vreest dat die nog cal
dalen. M.ndere soorten peren worden voor
f 2, f 1.50 en de mimt3 voor f 1.25 pir H. L.
van de hand gedaan.
De vertending naar Holland vu vroege
aardappelen, kosters, is ook «ugevangen;
men besteedt f 1.40 den H. L.
RECHTSZAKEN.
Kantongerecht te Middelburg.
De verzetten, aangeteekent door H. J.,
Viissiagen, tegen de vonnissen van den 23 m
ea 30itea Juni jl., waarbjj bjj is veroordeeld
wegens dronkenschap, zjjn heden vervallen
verklaard.
De kosten te dragen door den staat.
Dinsdag werd door de rechtbank te Breda
de mk behandeld van den ontslagen direo
teur der bank vu leening te Bergen op Zoom
F. J. G.
Bjj de inventarisatie, die gevolgd is op de
vluoht van beklasgde, bleek een tekort van
f 7715. Controle op zjjn beheer Werd niet
uitgeoefend, in strgd met het bestaande regle
ment op het beheer der instelliag dat eene
jaarljjkiohe verificatie voorschreef. Deze om-
staadigheid gat den president van de recht
bank aanleiding om vooral den voorzitter der
commissie vu toezicht op het beheer der baik
vu leening zeer streng te berispen over de
verregaande nalatigheid in het volbrengen
sjjaer offioieele verplichtingen.
Het O. M. eiichte een gevugeaiistraf voof
den tjjd van twee jtiea.
Letteren en Knnst
E sa nieuw gesohntt is van wege de
Maatschappy tot Nut van 't Algemeen ver*
schenen, ea wel Engeland en Transvaal door
dr G. B. Spruy-. (Met een kaart vaa Zuid*
Afr.ka.)
- De Augustus-sflevering van het bakende
ea nuttige ijjdiohriftDe Natuur bevat: Micro
organismen en het onderzoek der luoht, door
C. J. Koning. S*me»g< p9tBte «uuratot voor
verlichting en projeotie, door dr A. J. C.
Sajjders. Zetmeel, door P. H. de Wit.
De populier als bliksem» flaider. Eaaspoor-
wegreisje door do Preasgor. Ea* optjsoh
bedrog. Sterreakuadige opgaven ea mede-
deelingen, door A. Pauekoek. Correspon
dentie.
Het volgende jaar zullen er, zegt men,
gee»e vooritellinga» te Bsy.euth plaats
hebben. Eörst ia 1899 souden er weder op
voeringen van Parsifal en van den King der
Niebelungen worden gegeven.