MIDDËLRIIRGSCHE COURANT.
N°. 191.
140' Jaargang
1897.
Maandag
16 Augustus.
Verschillende Berichten,
Deze courant verschat d a g e 1 y k amet uitzondering m Zom- et Feestdagen
Pr5«, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsea ia Neder laad firaaoo p.pn £aSj
Afzonderlijke anmmers zoeten 6 cent
Vhameaeteh
Middelbare 14 Aug. 8 a. tb. 70 gr. m. IS a
78 gr., av. 4 u. 72 gr. F. Verw. tam.kr.Z W. w.
AdvertentiS® voor het eeratvêlgiü
Bummer moeten dea middags vóór éém
aar ua het boreaa bezorgd zfm.
Advertentiën: SO eeat per regel. Geboorte- dood- ea alle andere familieberichten ea
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 ceat. Reclames 40 eeat per regel.
Groote letters naar de plaats die xij innemen.
Advertentiën bj abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan sjjn gratis
aan het boreaa te bekomen.
Ageatea.
Te VliMingen P. G. de Veï Mbstdagh ft Zoo»,
te Goes: A. C. Boltjit, firma wed. A. C. de Jonge.
By due ooar&nt behoort een Btivoegael.
Een eerlijk
zelfstandig, onafhankelijk man noemden wij
Jhr mr A. A. van Doorn.
En dit herhalen wij nog eens nadrukke
lijk, omdat, welke schampere opmerkingen
aan zijn adres van zekere zijde ook zijn
gemaakt, hij geen duim breed ia afgeweken
van zijn eens ingenomen standpunt.
Sedert het oogenblik dat hij zich beslist
schaarde aan de zijde der vrijzinnigen op
politiek gebied al bleef hij ten opzichte
van zijne geloofsovertuiging getrouw aan
de rechtzinnige leer tot op heden is hij
zichzelven volkomen gelijk gebleven.
Noch op politiek, noch op kerkelijk ter
rein heeft hij das eenige zwenking gemaakt.
Niemand heeft hij willen believenzijne
overtuiging was hem heilig.
Wat hij in Maart 1889 reeds verklaarde,
lang voordat er kwestie was van eenige
candidatnnr, is stellig nu nog zijne mee
ning „Langzamerhand zijn de leiders
dier (nl. anti-revolutionnaire) partij er toe
gekomen om staatkunde en christendom
zoodanig te vermengen, dat de godsdienst
misbruikt wordt voor politieke doeleinden
Zy hebben in éen woord, om hun beginselen
te doen zegevieren, elk middel goed geacht,
al werd het vaderland er ook dóór ten
verder re gevoerd. Strijdende onder heilige
lenzen, beweert die partij thans op te komen
voor de belangen van „ons christenvolk" en
verblindt daarmede de natie, alsof het een
strijd ware voor of tegen de kerkterwijl
de strijd in werkelijkheid gevoerd wordt
om de politieke macht der aanvoerders en
hunne vrienden te verzekeren. Met die
party begeerde ik sedert lang niet meer
eenige gemeenschap te hebben."
Die politieke belijdenis spreekt duidelijk.
En dan nog: zeer spoedig na zijne
komst te Veere is hy lid der liberale kies-
vereeniging geweest en steeds bleef hy haar
beginselen trouw.
En dit pleit te meer voor hem, omdat het
juist hem zoo gemakkelijk gevallen zon zijn,
stel dat er bij hem kwestie was van eenigen
twyfel, om op dit punt geen party te kiezen j
en daardoor veel meer kans te hebben een
plaats te verwerven, waarvoor hij echter niet
transigeeren wil.
Geen eerzucht drijft hem zoo schreven
wy in 1895 geen beginselloosheid kan
hem ten laste gelegd worden, zooals vele
Anderen, die, eenvoudig om een „zetel der
eere" te verwerven, naar alle zijden zich
Wenden en spartelen als Ie diable dans
Un benitier.
Hij is en bleef een man uit éen stuk, van
wien men weet wat men aan hem heeft.
Zulk een consequent man heeft aanspraak
op waardeering, al moge men ook met hem
verschillen in meening op een ander gebied,
waarop by de traditiën volgt van eene ach
tenswaardige en in onze omgeving zeer ge
achte familie. Waar die meening zooals
wy weten wortelt in zyne eerlyke over
tuiging, zal ieder, liberaal of niet-liberaal,
daarvoor eerbied moeten koesteren.
En te meer zal men het kunnen begrypen
dat iemand als jhr mr A, A. van Doorn,
met zijne bekende ideeën op godsdienstig
gebied, eerlijk en onomwonden heeft ver
klaard, den godsdienst te hoog, te verheven
te achten om hem als middel te m i s b r n i-
ken voor politieke doeleinden.
De aandrang om hem te candideeren,
die, ditmaal vooral zeer sterk, uitging van
de zijde der ingezetenen van de gemeenten,
&an welker hoofd hij staat, pleit ten zeerste
voor hem en voor zyne candidatnnr.
Hij wordt trouwens ook meer en meer
gewaardeerd in Veere, Vronwepolder en
omgeving.
Zyne kalmte, zyne degelijkheid, zijne
humane ideeën en zyne voortvarendheid,
maat niet minder zijn takt en zijn beleid,
hebben zyne positie als burgemeester meer
en meer versterkt.
Op zyn kennis van en bekendheid met
Zeeland wezen wij reeds vroeger. Geboren
en opgevoed op Walcheren, heeft hy, eok
£ls burgemeester van Cadzand en Znidzimde,
eene ervaring opgedaan en een kennis van
toestanden, die hem als lid der Staten zeer
van pas zullen komen, en waarin hy verre
staat boven zijne mede-candidaten, hoe
achtenswaardig die ook zijn.
Jhr Mr A. A. van Doorn zal, naar
onze meening, in de Staten van Zeeland
eene eervolle plaats innemen.
Dat allen, die hem om zijn persoon en
zijne beginselen hoogachten, zich beijveren
hem die in dat college te verschaffen
De uitslag der Dinsdag te honden stem
ming kan voor de naaste toekomst van
grooten invloed zijn.
Wie nog niet zoo lang geleden den heer
Van Teylingen weer naar de Provinciale
Staten afvaardigden, doen thans ook alle
moeite, door opwekking en door zelf -te
stemmen, om de overwinning te verschaffen
an
Jhr Mr A. A. VAN DOORN,
op het stembiljet aldus aan te geven:
sPS S
FU <o
2
van Doorn.
voos-
LETTERS.
A. A.
Middelburg 14 Augustus.
By kon. besluit
sjjn benoemd tot president van den Hoogen
Raad der Nederlanden mr F. B. Goiinek
Liefsting, thans vice-president, en tot vice-
president van dien Raad me J. Kal ff, than
raadsheer
(Dit bericht is nog medegedeeld in een
deel der oplaag van ons vorig nommer.)
zyn benoemd tot commandeur in de orde
van Orange-Nassau mr J. Kalff en mr J. J.
van Meerbeke, beiden raadsheer in den Hoogen
Raad der Nederlanden
'S* bfl bet pers. van den geieesk. dienst
van het leger in N.-I. benoemd en aangesteld
tot officier van gezondh. 2de kl., de nrtsen L.
J. Crooy, A. Haiskarl Medenbaob, C. JLGoII-
ner en A. G. Sedee;
sjjn by het, aan het dep. van koloni 8 a ver
bonden teohnisohe bureau benoemdtot ad
junct-ingenieur de heerenM. Weaterbaan
Munrling en H. Baljo», thans respectievelijk
technisch ambtenaar 2de kl. en ijjdeljjk teoh-
nisoh ambtenaar 2de kl.lot teohniioh amb
tenaar 2de kl. de heer H. W. Verhoop, thans
opsiohter late kl.
De off. van adm. Ie kl. D. Q. Krol van der
Hoek belast met de opleiding van adsp.-adm.
aan boord van Hr. Ms. waohtsohip te Wil
lemsoord, wordt 1 Sept. a. a. op non-aot. ge
steld.
AT1KH.
In verband mst de door ons aan de JV.i2.Ct
ontleende mededeeling omtrent het overlijden
van den luitenant Sohadé a ea de aanteekeming
dat ia het Indische leger drie luitenants
Schadée dienen, is een onzer lezerb zoo vrien
delijk ons te melden dat er geen drie luite
nants Sehadés bjj het Indisoh9 leger zyn.
A. Sohadéa is kapitein der genie en pas
van Falembang naar Medsn overgeplaatst.
J. F. A. 8ohsdée i« le luitenant der infanterie
en geplaatst te Sagli (Atjsh); deze ia dus
vermoedelijk de aan zonnesteek overledene
hy werd 25 Juli 1889 tot 2 a-luit. en den 19en
Aug. 1893 tot le-luit. benoemdhjj ia 28 jnnr
oud. De derde Sohadéa is H. A. Sohadó), oud
24 jnnr, den 233* Juli 1894 benoemd tot 2e-
laitenaat en de vorige maand tot le-lait.;
deze ia niet te Atjeh.
Dit vermoeden van den sohrjjver wordt
bevestigd, daar de familie van den luitenant
J. F. A. Sohadée bericht van zjja overljjden
ontving.
Veazekerlnf tegen werkloosheid.
Door het verzekeringsorgaaa de Mentor zyn
aan verschillende heeren eenige vragen ge
daan over bovengenoemde verzekering. Om
trent de a»twoorden van mr J. D. Veegeas,
mr B. M. Bahlmann, J. E. N. bnroa Schim-
melpeaniaok v. d. O je en jhr mr F. S. vas
Swinderen geeft het bind het volgende over-
sioht
1. Is verzekering tegen werkloosheid wen-
«cheljjk
De heer Veegeas acht ze wensoheljjk; de
heer Bablmaaa houdt verzekering tegen werk
loosheid voor wensoheljjk in die bedrQven,
waarin slechts een gedeelte van het jaar ge
werkt wordt, zooals suikerfabrieken, steen-
bakkerjjea, veenderijen, nismede voor timmer
lieden en metselaars; de heer Sohimmel-
pennizck vindt de veizekerizg tegen werk-
loosheid, die niet het gevolg iz van eigen
sohuld, wensoheljjk, want daarin wordt hef
eoonomisoh gezonde beginsel gehuldigd, in
goede dagen voorzorgen te nemen tegen den
kwaden dag; ver«9kerizg, waar eigea sohuld
de oorsaak is, acht by verkeerdde heer
Van Swinderen vindt baar in 't algemeen
genomen wensoheljjk.
2. Zoo ja, noht u deze verzekering in ons
land nu reeds praotisoh uitvoerbaar?
De heer Veegens meent, dat ze wellicht
uitvoerbaar is in enkele kleine gemeenten,
waar over ruime fozdsen beschikt wordt en
vrjj algemeen gezindheid tot samenwerking
bestaat. Maar in verreweg de meeste gemeen
ten niet, omdat deze voorwaarden er niet
vervuld zyn en het er ontbreekt aan vakver-
eenigingen van werklieden, sterk genoeg om
verzekering tegen werkloosheid ter hand te
nemende heer Bahlmann aoht ze in ois land
uitvoerbaar met medewerking van de werk
lieden of anders door dwangmaatregelen van
de sjjde der gemeentebesturende heer
Sobtmmelpeaninck scht de beoordeeling, in
hoever eigï-a «ohu!d ie torzaak is, voor den
verzekeraar niet mogeljjk. Zjjns inziens moeten
de Kamers van arbeid dus patroons ea
werklieden gezamenlijk trachten, daarvoor
praotisohe bepalingen vast te stellende
heer Van Swinderen acht ze onuitvoerbaar,
juist omdat er geen betrouwbare en volledige
statistiek van werkloosheid bestaat.
3. Wat is uwe meeniag omtrent orisea in
verband met een eventueele verzekering tegen
werkloosheid
De heer Bahlmann behoudt nieh in de se
zyn meening voor, dat er zoovele el zoo
verschillende crises sjjade heer Schimmel-
penninek meent, dit, alsde verzekering onder
gemeenschappelijk overleg tot stand komt,
zy strekken kan om orises te voorkomen oi
te versaohtea, maar waar zjj geschiedt buiten
de werkgevers om, zjj orises kan uitlokken
de heer van Swinderen acht een afdoend
antwoord op deze vraag niet te geven, vóórdat
de praotisohe uitvoerbaarheid van de ver
zekering tegen werkeloosheid vaststaat.
4. Zou een betrouwbare en volledig*
werkloozen-statistiek nu reeds kunnen wor
den opgemaakt?
De heer Bahlmann aoht een betrouwbare
en volledige werkloozen-statistiek moge' jjk,
met behulp van de kamers van arbeid of nog
beter door georganiseerde vakvereenigingea
de heer Sjhimmelpenninck bet wy feit het
sterk, daar de statistiek over eenigsziis lazg-
durige en verschillende perioden zou moeten
loopea, om een bruikbare basis voor een bil
ly ke premie op te leverende heer Van
Swinderen aoht het ondoenlijk.
Welke maatregelen kunnen volgens u
worden aaagewend, om de werkloosheid
oeaigszins te beperken
Da heer Veegeas meent door opriohtiag
van arbeidsbeurzen, door centralisatie van
werkversohsffiig in de steden en door bevor
dering vzn productie re werkverschaffing ten
plattelandsde heer Bahlmann wil herziening
van onze tarieven van invoer, zoowel in
Nederland als inNed.-IadiS, droogmaking van
moren en plassen, vooral in Friesland, droog
making van de Zuiderzee, heideontginnisg,
bevordering van emigratie, verkortisg van
arbeidsduur in vele vakken van bedrjjf, ens.
de heer Sohimmelpenninok geeft aan: ont
wikkeling der industrie, uitbreiding van
het arbeidsveld, zjj as inziens veilig te be
vorderen o. a. door invoerreohten op a ti-
kelen, die voor het gebruik hier te lande in
voldoende hoeveelheid geproduceerd worden
of kunnen worden (las niet door graanrech
ten). Voorts door bevordering der emigratie
op betrouwbare gegeven. Verder indirect,
maar niet minder krnohtig, door zedeljjke
middelen, vooral het tegengaan van het ge
bruik van sterken drank de heer van Swin
deren behoudt ziofa hier sjja oordeel voor,
meenende daarvoor eerst een grondige studie
te moeten maken van het vraagstuk.
DIT ITiD EN PROVINCIE
Het iv tegenwoordig allerminst een tjjd
voor vergaderen en het houden van samen
komsten in warme zalen.
Het zal dos zeker wel om dringende rede-
nen zyn, dat het beatuur van den Nationalen
Bond van Handels en kantoorbedienden in
Nederland besloot in deze dagen in Zeeland
eene poging te wagen om propaganda te
maken voor de toetreding tot dien bond.
Dinsdag 17 dezer zal daartoe een aamenkomst
gehouden worden te Vlissingen, Woens
dag 18 dezer te Middelburg en Don
derdag 19 dezer te Goes.
Op al deze vergaderingen zal de heer W.
G. de Gtaaff, secretaris van den bond, alt
spreker optreden.
Op verzoek vestigen wjj jhierop de aandaobt
van belanghebbenden.
Tot groote teleurstelling der vele men-
soheateVlizaingem en Middelburg,
die hoopten met een plezierboot, welke heden
morgen vroeg van Vliasingen zou vertrek
ken, een bezoek aan Dordrecht en Rotterdam
te brengen, moest dat vervoermiddel, wegens
een gebrek nnn de maohine, bljjvea liggen.
Het meerendeel dier reizigers te Vlissingen
vertrok later per trein.
In Middelburg toog men huiswaarts.
Volgens later berioht wat er van een defeot
geen sprake maar ontbrak de plezierboot ge
heel. Een en nader verwekte groot ongenoegen.
Hst progiamma voor kat Zondagavond
concert, morgen 15 Aug. in het Schuttershof
alhier te geven, luidt ala volgtWien blelbt
Wien, marsoh J. Sob rammelOuverture Mili
taire L. MontagueValse de concert E. Wald-
teufel; Arlequin B. Fö-ster; Feit»piel uit de
opera Lohengrin R. WagnerLa vie militaire,
pas redoub'é J. SteenebrugenOuverture van
de opera Die wtisse Dame (arr. Marks) A. F.
Boï ildieu Pilgerohor uit de op ara Tannhüuser,
(trr. Mork») R. WagaerPolonaise (op. 40)
F. Chopinen Czardas uit de opera der Geist
des Wojewoden L. Grossman.
- Op de tentoonstelling te Dordrecht zyn
o. a. met een bronzen medaille bekrooad de
ma Plazsohaert, De Nood ea Co. te Veere,
J. Baljé te G o e en J. Puype La. te Oost-
Souburg.
Uit Brussel wordt aan het H. v. A. ge
meld, dat, om te voldoen aan het versoek van
talrjjke overheden, die wemohen aanwezig te
zjje, het vertrek der Belgva, eerst bepaald
op Zondag 15 Augustus te 5 urea namiddags,
iz uitgesteld tot Maandag 16 dezer, te 10
uren morgens.
De redactie voegt er bjj, dat te Antwerpei
van dit uitstel geen berioht iz gegeven.
- De cffioieele proeftochten met Hr Ms
flottielje-vaartuig Serdang, gebouwd aan de
werf der koaizkljjke maatschap pjj de Schelde
te Vlissingen, sullen op Dinsdag 17dezer
aaavangea.
Het thaas voor de stoomvaart-maatsohappjj
Nederland te Amsterdam op de werf dier
maatsohappjj te Vlissingen in aanbouw zjjade
nieuwe stoomschip zal genaamd worden
Koning WVlem 1.
Vrjjdag is uit Den Haag naar Vlis
singen vertrokken de Rassisohe vlagoffi
cier Jarinksof, om zich, na enkele instellingen
bezooht te hebben, nnnr Londen te begeven.
De bakkers te Vlizzingen hebben
ia de laatste week het brood met 2 centen
per brood opgeslagen. Het gewoon tarwebrood
kont nu f 0.15, per KG.
De predikant van Kapelle bad Ie
Kloetiage een huweljjk ingezegend maar,
aooalz dit ia kleiae gemeenten meer gebru-
kelgk zohjjut te zjja, om het echtpaar de
kosten ad f 1 te sparen van een bewjjs dat
het huweljjk burgerljjk was voltrokken, had
hjj als getuige gefungeerd.
Hjj meende nu voldoende kat bewjji te
hebben, door de wet gevorderd; maar wy
betwjjfelea of daardoor wel volkomea is vol
daan nnn art. 136 van het Burgerlijk wetboek.
Daarin tooh wordt uitdrukkelijk voorge
schreven, dat de partjjea aan dea bedienaar
van hun eeredienst moeten doen bljjken, dat
het huweljjk ten overstaan van den ambtenaar
van den burgerlyken stand is voltrokken.
Tegen den predikant is in elk geval proces
verbaal opgemaakt.
De stoomboot Zeeland der Zierikzeesche
stoombootmij, gevaren hebbende tussohen
Zierikzee en Rotterdam, is overgegaan
aan graaf Von Mannteufel en bestemd voor
St. Petersburg, waar zy voor een geregelden
dienst op een Rassisohe badplaats aal worden
gebruikt.
Door eigenaars van den Anna Jaeoba-
polder te St Philipsland is tegen 1 Oot
a.a. tot waterbouwkundig ambtenaar aan
gesteld F. Iu»«!, te Haamstede.
Naar men verneemt, is door God. staten
van Noord-Brabant aan de Zuid-Nederl. stoom-
tramweg-Maatsobappjj, gevestigd te Breda,
oonoessie verleend voor den aanleg en de
exploitatie van een stoomtram van den rijks
weg Bergen op Zoom—T h o 1 e n over Hal
steren naar Steeabergen. De tram aal aan
beide einden aan beztaaade tramwegen aan
fluiten.
ONDERWIJS
Het teamen voor hoefsmid zal ia o n z e
stad worden afgenomenhet theoretisoh ge
deelte in het lokaal der Burgeravoadsohool
het praotizch deel in de smedery van den
heer H?ndrikse, stalhouder.
Da examen* beginnen Maandag 16 e. k. te
1 uur en duren ie deren dag vzn 8—12 en
van 1—5. Zjj eindigen Zaterdag den 21en 12
uur. Opgeroepen zjj n 98 leerlingen van den
ambulanten cursus hoefbeslag in deze provincie.
Door dea heer T. Mouths»», oaderwjjzer
te C o l jj n p 1 a a t, is tegea 1 Nov. a. a.
eervol ontslag aangevraagd uit sjjae betrek
king. Gedurende ruim 47 jaren was hjj ali
onderwijzer werkzaam, waarvan bjjna 22 in
die gemeente.
Tot hoofd der zohool to Sl|kplaat, ge
meente Hoofdplaat, is uit de vroeger
vermelde voordraoht benoemd de heer L. de
Kok te IJtendjjke.
Yoor het txamen in de FraaBohe taal
L. O. zjja o. a. te 'z-Gravenhage geslaagd de
dames J. Jrüe Kraker te Hulst en E.J, P.
Eg ka te Terneucen.
YERKOOPINGEN ENZ
Door het bestuur d« waterkeeriag van
dea oalamtteusen polder Anna Frito werd
heden te Wiszekerke aanbesteedhet
uitvoeren van baiteagewoab werken tot djjka-
verbetering afin de waterkeeriag van boven-
genoemden polder, dienst 1897-8.
Minste insobrjjver was de heer H. de Joag
Pa te Ammerstol, voor l 6346.
KERKNIEUWS.
Ta Arnhem over.eed, op 82jarigen ouder
dom de heer G. S. Adama van Scfaeltema,
emeritus-predikant.
De overledene, die 25 Januari 1815 in de
residentie werd geboren, voltooide ïjjae studiën
aan de hoogeiohool te Leiden en werd in
1839 predikant bjj de Herv. gemeente te Bort-
sele; was daarna leeraar te Goljjasplaat en
Hoorn, en eindelijk ia 1849 te Amsterdam,
waar hjj bleef, tot in 1880 hem eervol eme
ritaat word verleend, waarna hg zich te
Arnhem metterwoon vestigde.
De heer Adama van 8oheltema is vooial
bekend om sjjn strjjd tegen het drankgebruik.
Hjj was oprichter en hoofd van de Onthouders-
Yereeniging.
Een monument, getuigende van zjja groote
liefde voor het volk, iz het Koning WiUtms'
huis ia de Egelantierstraat te Amsterdam, dat
zoo eindelooa veel int stiohtte en nog sticht
voor de bewoners van den z.g. Jordaan.
RECHTSZAKEN.
Yoor de rechtbank te Wmsohoten is be*
handeld de zaak tegen den landbouwer te
Wildervaak, beklaagd van het zich weder*
rechteljjk toeeigenen van verschillende effecten
uit een erfenis, tot oen waarde vaa f 40.000,
ea sjja zuster als medeplichtige ia die zaak*
Hat O. M. achtte de zaak van grooten fitaa-
oieelen omvang; slechts '/s kwam den dader
vaa de verduisterde erfeaia toe. Daarbjj had
bjj een valeehea eed afgelegd. Het O. M,
eisohte diemtemgevolge tegea hem zsvem jarea
gevangeaisstxaf ea tegen zjjn zuster twee jaren.
Te Rotterdam overleed op 88j*rigen
leef tjjd de heer F. v. Yolleihoven, oud-wethou
der ran Botterdam, ridder ia de orde van
den Ned, Lseuw.
Onze koninginnen, die Diasdag avoad
ia Dea Haag komen, om Donderdag weer te
vertrekken, gaan Woensdag morgen naar
Doidreoht, waar zjj te 10 u. 37 min. Greea-
wiohtjjd zullen aankomen en vanwaar zjj dei
avonds 6 u. 28 m. vertrekken, om te 7 u. 21
m. ia Den Haag terug te zjja.
Woensdag zullen de vorstinnen van kwart
over drieën tot 5 uren 'saam. de wedrennen
te Clingendaai bjj wonen.
In den loop dezer mannd zullen HH. MM.
ook te Arnhem eenige instellingen bezoeken.
Bjj gelegenheid der zanguitvoering vnn
den Nederl. Zangersbond, Donderdag op de
Dordtiohe tentoonstelling, bedroeg het aaital
betalende bezoekers voor het Hoofdterrein
8606, voor Oud-Dordt 7429 en voor het Museum
U01 makende 17.136 enW/s. Bet aantal
