MIDDELBURGSCHE COURANT.
B
D
N°. 188,
140' Jaargang
1897.
Donderdag
12 Augustus.
Overlading.
arr stab en provincie-
Deze courant verschelt d a g e 1 y k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prgs, per kwartaal, soowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p^ 3^ü)
Afzonderlijke nummers Koeten 5 cent
Middelburg 11 Aug. 8 u. tu. 70 gr. m. 12 u
78 gr., av. 4 u. 77 gr. F. Verw. tam. kr. W. w., oaw-
AdvertentiSn voor het eeratvolgeil
nummer moeten des middag* vóór Ma
uur aan het bureau besorgd aga,
AdvertentiSn: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn
voorwaarden,
aan het bureau
a bg abonnement op voordeeüge I A g a
Prospectussen daarvan s|n grati* Te Ylissingen P. G.
in te bekomen. I te Goes: A. C. Bolutt,
db Ybt Mestdagh A Zooir,
firma wed. A. C. db Jonge.
dere oonrant behoort een Bgvoegsel.
De kiezers in de gemeenten Middelburg,
Yeere, Aagtekerke, Arnemuiden, Domburg,
Grijpskerke, St Laurens, Nieuw- en StJoos-
land, Oostkapelle, Serooskerke en Vrouwe
polder noodigen wij ten dringendste uit Dins
dag a., ter verkiezing van een lid voor de
Provinciale Staten in het district Middel
burg, hun stembiljet aldus in te vullen
ba
8
•SS
s -
NAMEN.
voob-
letter3.
van Doorn.
A. A.
Het is dus weer hetzelfde als by de
Kamerverkiezingde kiezers hebben alleen
het eerate witte puntje zwart te maken. En
goed zwart ook.
I.
Dit onderwerp, zoo belangrijk voor onze
jeugd, komt telken jare, niet het minst in
de dagen, waarop de eene helft vau Neder
land de andere examineert, ter sprake; en
vooral in de laatste jaren heeft het meer
en meer oen punt van bespreking uitgemaakt.
En geen wonder 1
De hoogere eischen, die voortdurend ge
steld worden aan onze leergrage jongelui,
aan den eenen kautde moeilykheid, die
velen vau onze spes patriae ondervinden om
te volgen wat van hen op onze ho.igere
burgerscholen en gymnasia wordt geëischt,
aan de andere zijde; en de gebreken, die
onze wetgeving op dit gebied aankleven, in
de derde plaatsdit alles zijn de natuurlijke
oorzaken, waarom dit vraagstuk nog voort
durend de aandacht zal vorderen.
Zoo ook bevat het jongste nommer der
Vragen dea tijdahet AugustusSeptember-
nommer, over dit onderwerp een zeer be-
langrijk opstel van de hand van den heer
A. W. Stellwagen, waarin zeer lezenswaar
dige opmerkingen voorkomen over ons onder
wijs, maar vooral ook behartigenswaardige
wenken aan het adres van de ouders.
Juist de laatste, die, hoewel niet nieuw,
in het byzonder de aandacht verdienen; de
opmerkingen over de inrichting van ons on-
derwljs, van byzonder belang omdat zg van
die zijde worden gemaakt, en o.a. in ver
band staan met een eveneens meermalen
behandelde kwestiedie van het huiswerk,
gaven ons aanleiding op deze bijdrage de
aandacht onzer lezers te vestigen en enkele
aanhalingen daarnit hun onder de oogen te
brengen.
De schryver vangt zyn opstel aan met
2e wijzen op de betere methode, die tegen
woordig, in vergeiyking van vroeger, by het
onderwyg wordt gevolgd. Bij alles wordt
heden ten dage het waarom geleerd; het
zniver mechanische van den voortyd is ver
dwenen; er wordt meer op gelet dat de
leerlingen begaafd zijn met verstand; en
dit wordt door de wijze van behandeling
der leerstof ontwikkeld.
Maar diezelfde methode eischt meer van
de hersenen der jongelui; zy vordert meer
inspanning gedurende de lessen. En daarom
segt de heer Steilwagen: «Wie dus in
waarheid iets doen wil tegen de overspanning
der schooljeugd, die moet niet, geiyk onlangs
door een adres aan den gemeenteraad door
28 Haagsche ingezetenen is geschied, om
vermindering der vacantiën, om vermeerde
ring der schoollessen vragen, maar eerder
tot voorzichtigheid bij het geven van huis
werk, het maat honden by 't bepalen der
dagelljk8che lesuren aanmanen."
De tegenwoordige lesuren zijn geregeld
ywa 9—12 en van 2—4 uren, op de Woens
dagen en Zaterdagen van 9—1 uren. Deze
laatste schooltyden zijn, volgens den heer
Stellwagen, te lang. Men zon op de beide
dagen de lesuren 45 of 50 minuten knnnen
laten duren. De lessen zouden dan eindigen
óf te 12 uren óf te 12 uur 20.
Dan zou de schryver, althans gedurende
het zomerhalfjaar, de lesnren willen stellen
van 811 uur. Nu reeds zyn er scholen,
waar men om 8 uur des morgens begint;
maar het zyn uitzonderingen en het moest
regel zijn. Vooral in de maand Juni kan
het in sommige lokalen tegen een uur of
elf zoo warm worden, dat men als leeraar,
met de jongelui mede, naar den adem hygt,
en meer lnst heeft te eindigen met spreken
dan voort te gaan. Maar ook de namiddag
schooltijden, vier dagen in de week, waren
wel te wyzigen. Als men de lessen, in
plaats van «van 2—4 uren", van 3—5
stelde, dan kwam er voor de leerlingen een
flinke tijd vrij tnsschen de ochtend- en mid
daglessen zij bleven dan frisch van hoofd.
Verder zou die regeling in overeenstemming
wezen met den tijd voor bet middagmaal,
in de groote steden althans, en in de morgen
rusturen, van 11 tot 3 uren, zon een beetje
tijd overschieten tot voorbereiding voor de
namiddagschooltijdenwat de leerlingen des
avonds veel zou ontlasten.
En wat nn bet pnnt van gewicht betreft:
de hoeveelheid studiewerk, die aan de leer
lingen der hoogere burgerscholen en gym
nasia mede naar hnis gegeven wordt; te
dezen opzichte zijn we, volgens den heer
Stellwagen, niet op den goeden weg.
Er ontbreekt op vele scholen in het op
geven van het huiswerk regelmaat en orde.
Den eenen avond kunnen de jongens het
werk met geen mogelykheid naar behooren
afmaken of ze moeten veel te laat eindigen,
den anderen avond is alles in een uurtje
aan kant. En dat is geen wonder, waar
de leeraren dikwyis van elkaar niet afwe
ten; en de jongelui, als gevolg daarvan,
van verschillende kanten werk mee naar
huis krijgen. «Op deze wijze ontstaat dan
een druk op de jongelui, die niet gering
geteld moet worden. Juist by docenten,
die vol yver zijn voor hunne taak en hun
vak, juist bij de beste docenten, en die
alzoo den meesteD invloed op de jongens
hebben, geschiedt het, dat de leerlingen te
veel werk mee naar hnis ontvangen. Zoo
wordt voor de jongelui juist dat, wat hun
meeBt ten zegen kon zyn, het onderwys
van nitmuntende leeraren, tot een ramp.
Overlading en overspanning wordt het einde
van zooveel overdreven yver, te goeder
trouw; het is niet anders: de leerlingen
worden de dupen van de deugden hunner
docenten. Toch is tegen dit kwaad althans
afdoend middel. En een zoo eenvoudig
middel, dat men zich verwondert, waarom
het slechts in enkele, misschien slechts in
ééne enkele inrichting van onderwys wordt
aangewend. Want het middel is eenvoudig.
Gelyk men weet, is er in ieder leslokaal
een „rooster van werkzaamheden" aange
plakt, waarop leerlingen en docenten kun
nen aflezen, wat er het eene uur wordt ge
daan, en wat het andere. De vakken van
onderwijs met de namen der leeraren, die
de onderscheiden lessen geven, staan op
den rooster."
Welnu op den rooster van het Haagsche
gymnasium is, behalve de verdeeling der
lessen, ook nog te zien voor welk vak of
welke vakken b.v. voor van daag wél en voor
morgen niet, huiswerk mag worden opge
geven, hetzy schriftelyk alleen, hetzy mon
deling alleen. Met dezen rooster, die door
den rector zoo in elkander is gezet, dat het
op te geven huiswerk regelmatig over al de
studieavonden van de week is verdeeld,
kan het dus niet voorkomen dat de jongens
voor den eenen avond overladen worden
met werk en voor den anderen niets te doen
hebben.
Zoo ontstaat er een voor de leerlingen
gewenschte regelmaat.
Wat verder de aandacht verdient zyn de
repetitiën, die aanleiding geven tot onrust,
gejaagdheid en overspanning. Toch is
in alle inrichtingen van onderwijs dit kwaad
niet even erg.
„Er zyn sehryft de heer Stellwagen
er zyn inrichtingen, waar het onderwijs zóo
wordt gegeven, dat iedere les repetitie is
van de vorige, door de aansluiting der
behandelde stof, door de doordringing eener
leidende gedachte van eenheid in alles.
Maar er zyn ook scholen, waar om de twee
öf drie maanden, kort voor het opmaken der
kwartaalrapporten, de repetities als eene
razerny op de leerlingen komen aanstormen.
Met name is mij eene hoogere burgerschool
(voor meisjes nog wel) bekend, waar de
repetitiedagen martelingen zyn voor de
leerlingen. Er zijn scholen, er zyn docenten,
die er maar op los doceerea, dag aan dag,
en week aan week, van zooveel tot
zooveel, van som die tot stelling die; voor
deze week Frankryb, en dan over Duitsch-
land naar Oostenrijk. Zulke menschen mee-
nen veel af te doen, en zy gaan maar rnstig
door met hnnnen porties leerstof, totdat het
klokje der repetitie slaat. Nu knnnen de
leerlingen naar huis gaan met de zennw
prikkelende gedachte, bijv. dat ze morgen
en overmorgen enz., nog eenige dagen
langer, schrifteiyke opgaven krygen nit al
het geleerde in de drie studiemaanden. Men
moet het gezwoeg en getob der jongens of
meisjes gezien hebben in zulke repetitie-
avonden, om het ellendige van het stelsel
te haten met hartgrondigen haat. De heele
wereld wordt door de kinderen overhoop
gehaald; boeken, thema's, aanteekeningen,
vraagstukken, dictaten, alles is niet genoeg,
en hunne gedachten zwerven van 't een naar
't anderhet is éene warreling van weten
schap en dwaasheid. En, o hemel, naar het
repetitiewerk worden de cijfers opgemaakt
der leerlingenen het stelsel van nummering
is in zwang, en wie zal nummer éen zitten
Zie, dat is de overlading, de zenuwachtige
overspanning."
Middelburg 11 Augustus.
Volkomen veilig.
De ultramoatausohe bladen sga tochaltgd
schrikbarend besorgd voor de belangen van
Nederland en zgn vorstenhuis.
Daar heeft men nn De Residentiebode. Het
i* treffend te lesen hoe aandoenlijk sjjn hoofd
redacteur, die zoo'n dol plesier had na den
uitslag der kamerverkiezingen, maar wiens
vreugde na de herrfemmiagen in diepe smart
veranderde, than* sgae par tg voorstelt al*
tronwe vraohteres voor dea troon en »voor de
onverkorte en onverkrachte handhaving der
Grondwet".
Hoort eens hoe litflgk hg sobrgft»Bg
hare troonsbestijging sal H. M. de Koningin
dan xjjn geplaatst tnaiohen Borgesins en Cort
van der Linden. Hopen wg, dat ook by dezen
tot het bewind gekomen de preroga
tieven der Kroon veilig «ga.
»Maar mooht dit blgken niet het geval te
wezen dat de Dochter der Oranje* dan
wete, dat neven* Haren Troon ook gesehaard
staat de katholieke phalanx, vast aaneenge
sloten, sterk in haar beginsel, trouw nis de
Zwitsersohe garde van Koningin Marie An
toinette... een levend bolwerk voor oonsti-
tutie en dynastie
Wel, wel, oase Koningin kan nu gerust sga 1
Haar voorsaat Willem de Zwgger heeft het
nooit kunnen denken dat een «Dochter der
Oranjes" zeo trouw beveiligd sou worden
door zgne belagers.
Wg kannen ons zoo voorstellen, dat die
redaoteur, toen bg die toosterige tirade had
neergerchreven, welbehagelgk sioh de han
den wreef, met de gedaohte dat die nu eens
bgater goed zou klinken.
Wg kunnen hem eohter verzekeren, dat bg
zioh wezenlgk niet besorgd behoeft te ma
ken. Het nieuwe ministerie sal waken voor
ieders rechten, ook voor die van den troon,
voor eene onverkorte en onverkrachte hand
having der Grondwet," en, wnar het vooral
op aankomt, voor de belangen en d* rechten
van het Nederlandsohe volk, door die Grond
wet zoo juist gewaarborgd.
En rond het ministerie sollen sioh allem
scharen, die bg de jongste verkiezingen ge
toond hebben van de sorg, de belangstelling
van nltramontania niet gediend te sge, omdat
■g weten dat bg die partg boven de sym
pathie voor den troon gsat de liefde voor de
kerk en de wereldlgke macht van haar hoofd,
dat tegenwoordig wordt beheersoht door de
Xescïten.
En daarvoor sga velen op hun doodook
aas hangers van de R. K. kerk selve.
Reedt te lang heeft ia Den Haag in re
geeriagskringen ultramoaUnia sga rerder-
felgken invloed uitgeoefend.
Het werd meer dan tgd, dat daaraan een
einde kwam.
Met vreugde en met vertrouwen wordt
daarom het huidige kabinet begroet, dat, naar
men verwaoht, aan dat alles paal en perk zal
■tellen.
A propos.
Dien hoofdredacteur moeten wg nog even
opmerkea, dat hg ons nog altgd niet noemde
den naam van het liberale blad, waarin het
bekende dwaze verhaal voorkwam van een
werkvrouw met een Christelgk Historische»
predikaat.
Heeft hg zioh vergist, dan lts ars van zgn
blsd wat op de mouw willen spelden, of wil
lens en wetens een leugen verteld, laat hg
dan zoo eerlgk tgn dit te zegge».
OorIo|i-ait|aven.
Dezer dagen bevatte de Arnh. Ort een uit
treksel van een opstel in de Esgeliche Herald
of peace, naar aanleiding van het hoovaardig
militair vertoon ter gelegeiheid van het
Victoria-jubilé.
De redaotie van het Amhemsohe blad,'ziet
daarin een nieuw bewgs van de overheersohisg
van militairistisehe denkbaeldea eajingiïtme
in de gemoederen der hooggeplaatste staats
lieden, wier uiterste zorg is gewgd aan eene
uiterst kostbare verdediging van het land
tegen een inval van een buitenlaadsehen
vgand, die hoogstens Sens in de tiei
eeuwen kan verwaoht worde», en wier aan
dacht tÓKeer in beslag wordt genomei
door middelen tot verhooging van de natio
nale weermiddelen, dat ze eiken aandraag
om 'a lands geld te besteden voor andere,
veel meer nuttige uitgaven van anderen aard
met onwil en ongeduld afwgsen. >Op dit
oogenblik sehgnen niet alleen de Britsohe natie,
maar alle zoogenaamd beschaafde natiën geen
ander ernstig doel voor oogen te hebben dan
het zioh oefene», voorbereiden fo+, het leeren
van den oorlog. Laags dien weg wordt de
mogelgkheid, welke men beoogt, al wentoht
«ooh begeert men dit, noodwendig tot eene
zekerheid gemankt. En voor deze oorlogs
doeleiaden worden met een gver en toewgding,
een betere zaak waardig, al het geld, al het
vernuft, sl de tgd, al de geeitkrsoht, alle
hulpmiddelen van land en volk aangewend,
terwgl de hoogere belangen der gemeensohap
worden verwaarloosd en ontelbare armen aan
gebrek en ondergang worden prgsgegeven".
Zoo luidt het op eene plaats, en iets verder;
»De beschaving wordt door bet militairisme
slechts geduld, om haar aaajzïohzelf onderge
schikt te maken, en wanneer de voorbereiding
tot den oorlog ten slotte den oorlog zelf te
weeg brengt, is 't met de besohaviag geheel
en al gedaan Laat osa nu zoo eerlgk zgn
van te erkennen, dat wg niets meer zgn da»
barbaren, met een vernitje van beiohaving
overtogen, en te belgden dat oize nationale
onafhankelgkheid, de grootheid van oas Rgk,
hoogere eiiohen stellen dan die op het mili
tair gebied".
Bg kon. besluit sgn
in de orde van Oranje Naitau benoemd
tot cffioier C. Storm Buysing, burgemeester
der gemeente Zutfen, en mr I. L. A. Stolk,
president-provisor van het oude en nieuwe
gasthuis te Zu'fe»tot ridder F. H. Uab-
grove, kerkvoogd te Zutfe», en J. F. Ade-
link, direoteur van Nederlandtch Mettray
is benoemd tot controleur der directe bel.
en vu het kadaster te Zwolle Y. J. de Kruyff,
thans adjunot-oontr. bg dat dienstvak te
Maas trioht
ja benoemd tot voorsitter van het Munt
ooilege mr L. W. A. Besier, thus lid vu
hetselve, met bepaling dat bg sal belast
blgven met de hem bg koninklgk besluit van
2 Maart 1894 no. 18 opgedragen werkzaam
heid van waardg»tot lid van het Muat-
college, belast met de werkzaamheid van
iitspeoteur-esiaieur-generaal, E. G. W. Piper,
thans controleur vu den waarborg der gouden
en zilveren werken te Groningen.
In de tweede helft vu Ootober a. s. zal
een vergelgkend onderzoek plaats hebben vnn
adipirMtra Voor de betrekkin va» klerk der
postergen en telegraphie, om naar mate van
de behoefte te worden benoemd.
Aan die betrekking is verbonden eene jaa- -
wedde va» f 400, welke tot f 1200, «sprc-
tievelyk f 1500, kan klimme». Dit laatste
alleen voor hen, die bg de ix-\mi»a in de
beide dienstvakken blgk geren daarmede vol
doende vertrouwd te zgn. In dit geval ge-
rohieden ook de verhoogingen van jaar
wedde naar een gunstiger maatstaf, dan voor
hen die dese f xtmina niet if met onvoldoenden
uitslag i fleggen.
Zg, die zioh aan dit onderzoek verlangen te
onderwerpen, moeten zioh vóór 27 September
a. i. aatmüde» bg bet hoofdbeaiuur der
postergen en telegrapbie, door een op zegel
gesohrevea verzoek, met nauwkeurige opgave
an naam, voornamen en woonplaats.
Voor nadere inlichtingen vetwgzen wg naar
de St. Crt. van hedei.
Tweede hamerverk lezingen.
Zooals te verwachten war, zgn bg de Dins
dag gehouden verkiezingen in de distrieten
Loohem, Amsterdam YII en Zutfen de zittende
leden tot 15 September gekozen verklaarden
is in Amsterdam II de heer Groen van Waarder
als eenig gestelde oudidaat verkosen.
Yerder zgn voor de kamerverkiezing na
September oandidaat gesteldin het distrct
Loohem de heeren Lely en Qciarlei van Ufford
ia het diatriot Easchedé mr G. Jannink te
Almelo, H. H. van Kol, jhr J. D. Six te Den
Haag, J. ter Yeer te Groningen en P. van
Vliet jr te Arnhemvoor het district Am
sterdam VI de heeren Geertsema, Gerritsen,
Van Houten, Heemskerk en A. L. van Hasselt
te Leiden en in het district Zutfen de heeren
Goeman Borgesins en mr Tb. Heemskerk.
Te Delft sgn voor het tgdvak tot Septem
ber oasdidaat gesteld de faeeren H. A. vu
de Velde, burgemeester van Lcosduiaen (die
ook gekozen is voor de nieuwe Kamer) ei
Cornelissen, koopman.
Dtze beriohten zgn nog in het kort in het
grootste deal der oplaag vu ons vorig nommer
opgenomen.
Wg vestigen de aandaoht onzer lezers
op de in dit nommer voorkomende advertentie,
waarin de plaatse1 gke gezondheidscommissie
alhier de ingezetenen waariohuwt tegen
het gebruik van ongekookte melk, die van
door mond- en klauwzeer aangetaste dieren
afkomstig kan zgn.
Waar toch die ziekte zioh meer en meer
uitbreidt, heeft men weinig waarborg dat de
melk, die men kcopt, van gezonde koeien is.
De pleiziertrein, die heden van Rotter
dam naar Zeeland liep, bracht toowel te
Middelburg als te Ylissingen vrg
wat reizigers au.
Voor Middelburg waren het 264 personen.
Uit het in de rubriek Reohtizaken ver
meldde sal onzen lezers blgken, dat de inge
stelde vervolgisg tegen het bestuur van den
tramweg Middelburg—Ylissingen v. v., da*j
zonder de verplichte aankondiging te doen,
op feestdagen wgziging in het tarief braoht,
•ucoes gehad heeft.
Men weet dat het hierbg gold het met
Pinksteren niet\ afgeven van retourbiljetten.
Vermoedelgk zal dit vonnis van den kan-
rechter voor het vervolg dergelgke willekeu
rige handelwgzen voorkomen.
Te Gravenhage is met goed gevolg
examen afgelegd in da Fransohe taal, L. O.,
door de dsmes F. K. M. de Lange van Tho
le n, J. C. Bekaar van Middelburg
(reeds in een vorig nommer medegedeeld),
J. C. E. Hammaoher van G r o e d e, en den
beer P. J. Dellaert van IJ* e n d g k e.
Yoor de hoofdakte is te Breda geslaagd de
heer A. Th. Plassohaert van Overslag.
- Een talrgk publiek vulde Dinsdagavond
de conoertzaal en het aangrenzende gedeelte
der galerg van het groote badhuis te V lis-
si n g e n, waar vier solisten, mevrouw Hut-
■ohenrugter—Winser, en de heeren Orelio,
Toussaint-Demoat en A. Beliifiate Jr. een
oonoert gaven.
Wegei s af weligheid van onsen muziek-
verslaggever bepalen wg ons tot de mede-
dealing, dat het publiek zeer voldaan was, en
dat de toejuichingen vooral levendig waren,
nadat Orelio in het tweede gedeelte van dei
avond een drietal liederen had gezongen.
Het applaus bedaarde niet, vóór deze nog
maals het orkest betrad en een vierde lied
song.
Het oonoert was vroeg afgeloope», zocdat
de vele bezoekers uit Middelburg zioh niet
behoefden te haasten om de tram te bereiken,
en nog een poosje op het terras konden ge
nieten vu dea heerlgkea zomeravoid ei de»
muesebg» over de rivier,
