MIDOELRIRGSCHE COURANT.
N°. 168,
140' Jaargang.
1897.
Dinsdag
20 Juli.
Deze canrant verschijnt dagelQks, met uitzondering vu Zon- ei Feestdag»:
Pr§8, per kvartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsea ia Nederlud franco p»m 2^1
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
Middelburg 19 Juli 8 u. ra. 67 gr, m. 12 u.
74 gr., *t. 4 u. 68 gr. F. Verw. tam. kr. wild. oiw.
Advertentidn voor het eeritvolgaai
nummer moeten dea middags vóór ééa
uur au het bureau bezorgd zgn.
AdvertenttSn20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en'
Dankbetuigingen vu 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bjj abonnement op voordeelige I
voorwaarden. ProspeotuMen daarvan sjjn gratia
au het bureau te bekomen.
Agiatei.
Te 's Gravenhagede Gsbb. Bemnfante te
Amsterdam: A. de La Mar Azn.
Middelburg 19 Juli.
Dood ol leven?
la ons vorig lommer ja wéér opgenomen de
gebruikelgke bekendmaking van dea burge-
meeiter van Middelburg betreffende bet
tselatea van orgela op de kermis.
Dit zou ons op nieuw aanleiding kunnen ge
ven tot uitvoerige opmerkingen, reeds voorheen
door ons gemaakt over het reoht van bestaan
der kermissen in 't algemeenmaar wg wil
len durover nu maar niet meer uitweiden.
Alleen dit.
Toen wg indertgd een pleidooi leverden voor
het behoud van de kermis, maar in gewgzigden
vorm, werden door deze of geae wel eeis
miaaohtend de schouders opgehaald.
Na de ervariag van de laatste jaren zal
eohter nu toch menigeen wel moeten toe
stemmen, dat wg gelgk hadden, en dat, ging
die herziening niet officieel of officieus, men
op andere wgze toch reeds op weg is ook in
deze duidelgkte bewgzen, dat het bloed kruipt
waar het niet gaan kai; m. a. w., al wil
men de kermissen hier dood maken, of ginds
op he au, ze van zelf in anderen vorm tooh
weérkeeren.
Men ziet dit duidelgk aan de tentoonstel
lingen, die steedB toenemen. Men zal ten
slotte geen stnd van eenig belang meer aan
treffen, die niet zgne expositie heeft. In oas
laad tga er op ditoogenblik reeds drie, en wel
te Arnhem, te Dordrecht en te 's-Hartogenbosoh.
Ea wat is daarbg, en zelfs bg groote ten
toonstellingen, hoofdzaak
Het deel dat precies gelgkt op onze ker
missen, een Oad-Hollnnd een Oad-Dordt; of
een afdeeling met tal van vermakelgkheden.
Of het dur nu zooveel zedelgker toegaat
dan op de kermissen
Wie zal het in gemoede durven verzekeren
Alleen: de ongerechtigheden geschieden in
verfijnder vormen, misschien wat bedekter.
Maar bewezen wordt daarbg veelal datwaar-
lgk de grootste onzedelgkheid niet alljjd ge
vonden wordt bg het z.g. volkdat een dron
ken man op straat tooh waarlgk niet het
toppunt van sleohtheid iswaar zoovelen aan
verfijader genot zioh nog erger te buiten gaan.
Het heelt ons altgd den indruk gegeven
dat men, veel beweging makende over de
zg. onzedelgkheid vu het volk, omdat die
zoo licht in het openbaar rioh vertoont, zgn
best doet om daardoor te bedekken de onge
rechtigheden, die in andere standen worden
gepleegd, en vaak vrg wat erger zgt. Men
denke alleen maar eeis aan de speelholen in
de aristocratische badplaatsen.
Wil de openbare macht als zedemeester
optreden, lieve hemel! dan is er buiten de
kermissen nog heel wat te doen. Dooh de
▼oorsiohtigheid gebiedt haar, dunkt oas, om
zioh te bepalen tot het weren van onzede
lgkheid in het openbaar.
Om nu op bet punt van uitgang terug te
komen, het is wel eigenaardig, maar daarom
in onze oogen alles behalve eerlgk, dat men
voor de kermissen de neus ophaalt, haar wil
dooddrukke*, maar dat tegelgkertgd offioieele
lichamen haar wel willen gebruiken, om de
gemeentekassen te stgven.
Wil men haar te niet doen gaan, dat men
du den koninklgken weg bewandele en be-
palena zooveel jaren is de kermis opgeheven 1
Zoo niet, dat men dan niet louter haar
exploiteere in bet fiaanoieel belang eener ge
meente, en tegelgkertgd hare levenssappen
ondermgae.
Het stelsel van verhuring van staanplaatsen
keuren wg niet per se af over de wettig
heid vu dien maatregel sohreven wg in oas
nommer van 30 Januari 11, maar men had
daarmee veel vroeger moeten begianen, in de
dagen toen men nog hart toonde te bezitten
voor die jaarlgksche gast; toen zg nog in
haar bloei was en niet thaaa, nu men. aam den
nnderen kant de kermissen wil doodmaken en
sg in verval sgn geraakt.
En dan, men had het stelsel consequent
moeten doorvoeren en ook moeten toepassen
j> orgeldraaiers ens., die, naar evenredigheid,
wel eenige retributie au de gemeente zoude*
kunnen betalen.
De eigenaars van goeie orgels, de aardige,
grappige vertooners op straat, die toch altgd
meer ophalen dan de sleohte, zouden wel
iets meer willet geven aan de algemeene
kas; men had dan eenigszins van zelf een
maatstaf gehad ter beoordeeling.
Nu, in de tegenwoordige omstandigheden,
is het eohter te laat en durven wg voorspel
len dat de opbrengst dier verhuringen jaar
op jaar zal ver minder es vooral in steden
als Middelburg en Vlieringen, zoo geheel
buiten het centrum van het land; gemeenten
waar men eer de kermismensohen en de
goede vertooaingen moast heenlokkea, dan
hun moeilgkheden in den weg leggen. Die
kermisgasten bezoeken nu veel liever U treoht,
Leiden, Rotterdam enz.
Trouwens, de opbrengst der verhuring
wordt reeds minder; en het bezoek van
goede tenten enz. zoo sohaarscb, dat er ten
slotte niets meer geboden zal worden en die
bron van inkomsten zal opdrogen.
Dit jaar zal zioh voor het eerst zoover
ons heugt het geval voordoen dat de Hee-
renbeurs niet door kramen wordt ingenomen.
Ea nu vinden wg juist in de bekendmaking
van den burgemeester te Middelburg eenige
tegenstrijdigheid met het pogen om met ker
mis voordeel te halen voor de gemeentekas.
Blgkbaar heeft de ervaring nog geen ver
andering gebracht in de inzichten van het
hoofd onzer gemeente op dit punt.
Iets meer vrggevigheid ten opzichte van
het toelaten van orgeldraaiers, liedjeszangers,
kunstenmakers en dergelgken ichgnt den
burgemeester nog bedenkelgk voor te komen,
want nog steeds wordt alleen ann orgeldraaiers,
in Middelburg woonaohtig, en die uit Vlierin
gen, »voor zoover de weniohelgkheid der toe
lating van een of meer big kt", vergunning
gegeven om te spelen, terwijl liedjeszangers,
kunstenmakers en dergelgke hun bedrjjf al
leen op de Markt mogen uitoefenen en dan
ook nog sleobt» voor zoover de weniohelgkheid
ook daarbg bljjkt.
Nu hadden wg gedacht, dat als gevolg van
het nieuwe systeem van verhuring van staan
plaatsen eene wgziging zou gebracht worden
in deze bepaling, wat ons niet meer dan billgk
voorkomt. Want zg, die in de laatste jaren
m6er moeten betalen, hebben er belang bg
en de gemeentekas nu niet minder, dat er
eene prettige geest heersohtdat er geen
doodsohheid zg maar wat meer leven komtdat
men meer algemeen hoore en zie dat het ker
mis is; dat gepaste vroolgkheid worde opge
wekt.
Ea dat kan geschieden door wat meer goede
muziek te doen hooreneens wat aardigs op
de straat te laten zien.
Wg hebben nooit begrepen, en dat meer
malen doen bljjken toen dergelijke bepalingen,
nog strengere zelfs, in het leven werden ge
roepen - wat er voor kwaads staakt in zulke
orgels en dergeljjke vertooningen.
Dat er gewaakt wordt tegen al ts grooten
overvloed; dat er gelet wordt op de qualiteit
en het gehalte, wg juiohen dit toe.
Maar men is te veel tot een ander uiterste
overgegaan.
Iets frisoh, iets goeds, iets nieuws wordt
stelselmatig geweerden daardoor de belang
stelling voor dit onderdeel der kermis totaal
gedoofd.
Orgels uit Middelburg en Vlisiingen, wg
hooren ze iedere week. Voor het genot van
bet publiek behoeft men ze dus niet met
kermis toe te latenen om nu ten voordeele
der bezitters van die instrumenten alleen hun
een monopolie te geven, is tooh de liefde voor
eigen stadgenooten wel wat ver gedreven
een liefde die trouwens op geen ander gebied
zoo sterk zioh openbaart, en nu tengevolge
beeft dat den anderen ingezetenen alles be
halve een dienst wordt bewezen. Het eenige,
wat daardoor wordt in de hand gewerkt, is
onverschilligheid en verveling.
Bovendien, verleden jaar is van deskundige
igde in ons blad reeds erop gewezen,
erbarmeljjk die orgels sjjn. Ea zjj worden
nu alleen toegelaten, terwjjl de fraaie instru
menten, de s.g. piano-orgels, worden geweerd!
Waarom?
Voor het geioeges van het algemeen strekt
het stellig niet, want dit is nu gedoemd gadu-
rendevjjf dagen afgedraaide en bekende mu
ziek aan te hooren.
Ea xeohtvaardig is zulk een regeling even
min, want de vreemdelingen laat men nu
alleen toe wanneer er van hsa te halen valt
voor de gemeeatekas. Het oorspronkelijk doel
om overvloed van orgels te weren is tooh te be
reiken als slechts een vast aantal, eohter meer
dan nu, werd toegelaten, de concurrentie op
dit punt werd opengesteld ook voor hen die
buiten Middelburg en Vlitsingen wonen, en,
behalve stellig de keuring door een deskundige,
ook, zoo gewensoht, een klein vergunnings
recht werd ingavoerd.
Wjj gelooven stellig, dat onze burgemees
ter, nan wiens goede bedoelingen wjj gaarne
hulde brengen, veler sympathie zou winnen,
wanneer door hem in die richting stnppen
werden gednan. Wg zjjn zoo vrg hem onze
bezwaren, die stellig door zeer velen worden
gedeeld, in ernstige overweging te geven.
Niet in het zooveel mogelgk weren,
dat is gemakkelijk genoeg neen in het
met taot en overleg, met smank uitkiezen
van wat toegelaten kan worden, dient de
kracht te sohuilen der openbare macht, die in
deze ten algemeenen nutte werkzaam wil sgn.
Wg hebben wel eens het idee aangegeven
om juist door goede, zuivere orgels, die vroo-
lgke, aardige melodieën laten hooren, invloed
te doen uitoefenen op onzen volkszang.
Dit ligt echter meer op den weg van veree-
nigingen die zioh daaraan gelegen laten liggen.
Zg zouden b. v. aardige liedjes, op de me-
lodieëa der orgels, kunnen laten drukken en
verspreiden.
Of het veel helpen zou, betwgfelen wg wel
dooh het ware nog te beproeven.
Manr zulk een middel is in elk gevnl niet
aan te wenden, wanneer men stelselmatig
iastellingen, waaraan f rut en kleven, af
breekt en er niets beters voor in de plaats geeft.
In de oude tg den oefenden de z. g. barden
op het volksleven een kraohtigen invloed uit
nu zgn er andere middelen, geheel in den-
zelfden geest, die men eohter in onzen, uiter-
lgk zoo deftigen, tgd te veel versmaadt.
Maar men zal in deze wel na eenige jaren
van taktiek veranderen!
Waar men reeds kiesvergaderingen met
muziek gaat houden; het leger des heils
reeds lang toont te begrgpen hoe men het
volk moet dwingen tot luisteren; op zen-
diagsfeesten zelfs muziekkorpsen, al heeten
zg ook ohristelgk, zich doen hooren; daar
zal men van zelf, vroeg of laat, wel terug
komen van den weg der theoretisohe bespie
gelingen, die geen doel kan treffan, enweer-
keeren tot dien der practiiohe middelen.
t is niets erger dsn de verveling,9 het
vervalende, het doodsohe.
Men brenge in hemelsnaam in onze vaak
saaie samenleving eens wat meer leven, men
bevordere de opgewektheid. Het kan het al
gemeen ten goede komen en tal van ondeug
den verdrgven. En men doe dit tooh vooral
in dagen, die voor velen, trots allerlei pogen
om dit tegen te gaan, nog big ven dagen
van gepaste vroolgkheid en voor de jeugd
vol onsohuldigen pret.
ei
Omtrent eene legerorganisatie volgens de
deskbeelden vnn kolonel Yam Dam van Isselfc,
den grooten man van het reservekader, deelt
Mars jr in het jongste nommer vnn het
daal Weekblad het volgende mee, dnt zeker
niet algemeen bekend is.
Reeds meer dam 25 jaren heeft, zoo sohrgft
hg, deze talentvolle militaire sohrgver met
den meesten gver gestreden voor eene natio
nale legerorganisatie op den grondslag van
verhoogmg der weerkracht door versterking
der veerkracht van het volk.
Ook de staatscommissie tot voorbereiding
van het wetsontwerp-Bergansius nam dien
grondslag aan. Het is de juiste.
Is de onderwgswereld worden de denkbeel
den vnn den kolonel op hoogen prgs gesteld
en alom geateuad, getuige het Reservekader.
Aansluiting vnn de school bg het leger was
steeds zgn wensoh; en op dit terreia arbeidt
hg niet vergeefs.
Met woord en pen streed hg op meesterlgke
wgze voor de weerbaarmaking van het volk.
Zgne denkbeelden waren nooit in nevelen
gehold; geen orakeltaal, maar glashelder ea
duidelgk geformuleerd waren sgne voorstellen.
Een ieder ook de leek kan uit sgue
geschriften vernemen wat hg wesscht en wil.
Standvastig in de toepassing en doorvoering
van hetgeen bg goed aoht, kan men zich ver-
sekerd houden dnt de vnn hem gekoesterde
verwachtingen niet zullen worden besohaamd,
wanneer hem de gelegenheid wordt geschon
ken zgne theorie in praktgk te brengen.
Ia een tgd vnn vraag naar de sooiale her
vormingen is het niet ontgdig de vrnng te
stellen of de bedoelde gelegenheid thans niet
dient te worden opengesteld.
De legerinriohting is een groote volkszaak,
een groot staatsbelang, zeer nzuw verbonden
met andere volks- en stsntsbelangen. Lser-
plioht moet ook bestaan op militair gebied
de groote geldelgke tffjrs moeten niet onnut
worden gebraoht.
Vermindering van kosten kan gepaard gaan
met verhooging vnn weerbaarheid, als de
denkbeelden van den kolonel toepassing vin
den. Git zgne denkbeelden neergelegd in
voordrnoht en gesohrift is gebleken dat
hg wenscht:
lo. Ean goed georganiseerd, flink geoefend
leger als grondslag en oefenschool voor de
weerbaarheid van het volk.
Hierbg zal de kazernedieast tot een mini
mum en het achtereenvolgend verblgf onder
de wapenen tot het voor oefening strikt nood-
sabelgke worden beperkt.
Daardoor worden groote uitgaven bespaard,
volksbelangen weinig gesohaad, de dienst ver
aangenaamd zonder de geoefendheid te ver
minderen. De bezwaren tegen persoonlgke
dienstverrichting vervnlle*.
Esne uitgebreide legerreserve, die hare
opleiding en vorming In het leger verkrggt.
Deze legerreserve wordt in twee klassen ver
deeld, waarvan de eerste de geoefendheid sal
bezitten der militie aan 't eind vnn het eerste
oefeniagstgdperk.
De tweede klasse, iets minder geoefend, is
bestemd voor de depfi s ia oorlogstgd en kan
spoedig voldoende geoefend worden.
Beide klassen dienen tot aanvulling van
het gemobiliseerde leger.
Deie legerreserve bestaat uit het geoefende
volk.
Allen, die zioh voor den dieast dasrbg vrg-
willig verbinden, genieten belangrgke voor-
deelen, op eenigszins gelgke wgze als bg het
reservekader, zonder dat de eisohen voor toe
lating nis daarvoor gesteld zgn, gelden.
De belangen en de eisohen van het beroep
of bedrgf worden door den dieast bg de leger
reserve weinig of niet geschaad. Pensioen
wordt den arbeider toegekend.
3o. Eane groote uitbreiding van het perso
neel reserveofficieren en reservekader, waar
door in oorlogstgd in de behoefte aan kader
wordt voorsien. Om de kosten voor bet onder
houd en de pensioenen van het talrgk beroeps
kader zeer aaazienlgk te verminderen, zal een
W9t moeten tot stand komen, waarbg naa ge
gradueerde militairen, die b.v. 12 jaren onbe-
rispelgk hebben gediend, eene civiele betrek
king wordt gewaarborgd bg gemeente- pro
vincie- en rgksdienet. Zulk een wet bezitten
Frankrgk ea Duitsoblnnd en deze werkt daar
bgcoader gunstig.
Hooge sold gen, premiën, kosten voor ge
huwden, vele pensioenen ens. vervallen. Ge
meente, provincie en rgk krggen goede amb
tenaren, de vrg willige dienstneming wordt
bevorderd en in eorlogstgd vormen de ambte
naren, wier werkkring tgdelgk is opgeheven,
een uitmuntend reservekader voor het leger.
De militair blgft niet altgd soldaat, maar
wordt met sgn 30s levensjaar weder burger
de burger wordt tgdelgk militair. Beiden
gevoelen zioh éée in doel en streven. Het is
een staatsbelang bg uitnemendheid. Zulk
eene legerinriohting zal eene zegenrgke sociale
hervorming mogen heeten, waartoe de tgd
dringt. Moge, zoo sohrgft Mars jr. ten slotte,
het den kolonel van Dam van Issslt gegeven
zgn haar tot stand te brengen na een kwart
eeuw strgdem; bg zou vaderland en koningin
aan zich hebben verplicht.
Deze loftuiting van een deskundige lesende,
vroegen wg ois afzou het niet goed sgn
bg de eerste de biste gelegenheid, als de
portefeuille van oorlog open komt, den heer
Van Dam van Isselt op te dragen sgne plan
nen uit te voeren
Er mag waarlgk wel eens de hand aan het
werk geslagen worden om ons eene praotisohe
en minder kostbaar leger-organisatie te ver-
t chaff in.
UITSTAP EN PR OVTOCIE*
Bjj kon. besluit sga benoemd: tot bur
gemeester van Oudelande H. A. Mol en
tot burgemeester van E e d e J. F. Dhondt.
Yerder is dr L. T. Boerma, arts, wegens
woonplaatsverandering, eervol ontheven van
het geaondheidsonderzoek van uit zee te
Brouwershaven aankomende schepen
en voorden tgd van drie jaren, met dat onder
zoek belast J. F. van der Meer, arts aldaar.
Bg beschikking van den minister van bin-
nenl. saken, is voor het tgd vak van 1 Septem
ber tot en met 31 Deosmber a. benoemd
tot assistentaan het Rjjkslaudbouwproefstation
te Goes J. A. Goemanz aldaar, en is voor
hetzelfde tgdvak benoemd tot bediende aan
dat station, G. C. van den Eade, te Goes,
Bg kon. besluit:
is ingetrokken de benoeming va» H, J.
Lamoraal Wiohers, thans oatvaager der direete
belastingen, invoerrechten en aecguen te
VliwdiigM t. tot «ÉtTUfn to (üroot.
belastingen te Leeuwarden en is hg benoemd
tot ontvanger der directe belastingen te
Dordrecht o. a.
is benoemd bg het personeel van den ge
neeskundigen dieast der landmaoht tot offi
cier van gezondheid der 1ste klasse, de offi
cier van gezondheid der 2 de klasse de G,
Prins, van dat personeel
is de kapitein E. Boellaard, van het 41e
regiment s f ia g-artillerie, met ingang van
1 Aug. 1397, op zgne aanvrage, op pensioen
gesteld (f 745 's jaar»)
zgn benoemdbg het wapen der genie, bg
den staf van het wapen, tot majoor, de kapi
tein C. J. Pol vliet, van dien staf, adjudaat
van dan inspecteur van het wapentot kapi
tein, de eerste-lnitenant F. R. van Rog en,
mede van dien staf; bg het korps genietroe
pen, tot eerste-luitanaat, de tweede-luitenant
L. H. van Wely, vast het korps
is de titulaire rang van majoor verleend
aan den kapitein G. J. Collard, van den staf
der genie, werkzaam bg het departement van
oorlog
tg n, met ingang van 10 Jali, voor den tgd
van drie jaren in den razd van tuoht voorde
koopvnardg benoemd tot lid de kapitein
luitenant ter zee W. Allirol, te Amsterdam,
en tot plaatsvervangend lid de gepensionneerd
kapitein-luitenant ter zee J. Laytje», te
Ginneken.
Het twaede Zondagavond concert, giste
ren in het Schuttershof alhier gegeven,
was buitengewoon druk bexooht. In den groo
ten tuin vm geen enkel tot zitten geschikt
plaatsje onbezet, en zg, die geen stoel kon
den maohtig worden, behielpen zich met een
baak.
Het talrgke publiek, dat zioh, zooals steeds,
kenmerkte door belangstellende aandacht en
stilte onder de uitvoering, toonde daardoor
wê ir te genieten van hetgeen door het muziek
corps der dd. schutterg, oider leiding van den
luitenant-dirooteur Jan Moiks, op verdienste-
lgke wgze ten gehoore werd gebraoht.
Dit bleek op hoogen prgs te worden gesteld)
de aanwezigen waren gul met bgvalsbetui-
ginge* en vroegen o. a. van een der nommers
van bet programma Bamboula, polka des
nègres van A. Graud, eene herhaling, welke
werd gegeven.
Zondag bracht de stoomboot Excelsior
weder een aantal Bjlgisohe pleisierreixigers
naar Waloheren, die door twee muziekgezel
schappen vergezeld waren. Een gedeelte stapte
te Ylissingen van de boot, terwgl een
ander deel tot Middelburg doorvoer en
de stad basiohtigda. Dat deel bestond uit
notabelen uit de gemeente Lsdeghem, in
West Ylaandere*, ea bracht een muziekge
zelschap sêi, dat osder het vaidele* t/en
paar mariohen uitvoerde en op de ma-ktèen
muzieknommer ten bette gat, dat werkelijk
verdieastelgk gespeeld werd.
De bezoekers bleven sleohts een uur in
Middelburg, veel te kort naar hun zin, waar
om zg voornemens tga het bezoek binnenkort
aog eens te herhalen en dan door hun
muziekgezelschap een ooaoert te dos* geve*.
Op de Donderdag 11. door ds Vereeniging
tot bevordering van goede voorstellingen op
kunstgebied te Middelburg gehouden
jaarljjkiohe vergadering, die oigewooz talrjjk
werd bezocht, bleek naar men ons meldt
uit de rekening van den penningmeester
dat de leden in een klein tekort hebben te
voorsien. Er werden besprekingen gehouden
over het verder optrede* der vereeniging en
het bestuur werd herbenoemd. I* het a. s.
seizoen zullen door bemiddeling der vereeni
ging enkele voorstellizgen worden gegeven.
Yolgens Het Vad. wordt de burgemees
ter van Ylissingen, de heer Tuteia
Nolthenius, burgemeester van Apeldoorn.
De heer J. Gabor te Londen looft, bg
advertentie ii de VI. Cteen belooning van
100 pit voor hem of haar, die hem de per*
