MIDDELBURGSdHE COURANT.
N°. 151,
140° Jaargang.
1897.
Woensdag
30 Juni.
In een open brief
Deze courant verschelt d a g e 1 y k gmet uitzondering van Zoi- ea FeeatdageaJ
Fr§s, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen ia Nederlaad fraaoo p-m 2.-
Afzonderlljke nummers kosten 5 cent.
Middelburg 29 Juni 8 u. vm. 68 gr. m. 12 u.
77 gr., ar. 4 u. 71 gr. F. Verw. tam. kr. Z. wind.
Advertentiëa voor het eeritvolgead
nummer moeten dea middaga vóór éém
uur aan het bureau beiorgd zjjn.
AdverteatiSa: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten ea
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel'
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdverteatiSa bjj abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zjja gratia
aaa het bnrean te bekomen.
Agenten.
Te Terneuzen: M. se Jonge; te Botterdam
Nijgh van Ditmab.
Middelburg 29 Juni.
FIERHEID.
>Wat ons, Katholieken, aangaat, wjj zul
len", zegt Dê Maasbode, voorzeker derder dan
ooit voortgaan met het betraohten van onzen
plioht. Wil men niet van ons weten, alléén
omdat wjj Katholieken zjjn, welnu dit zjj
zoo. Dat wjj op onze beurt niet zóó onver
draagzaam zjjn, zullen wjj ateeda met daden
traohtea te bewjjien.
Dat de oonservatief-liberaal-sooialistiaoh-
wilde meerderheid verlegen is met haar
poaitie, zal de toekomst al raa leeren."
Wat die meerderheid betreft, laat het blad
zioh daarover maar niet ongerust makenzjj
zal zioh zelve wel helpen.
Maar de fierheid aan eigen sjjde.
Welnu, zou het niet goed zgn als De
Maasbode eens voorging in fierheid, waardig
heid en eerlgkheid?
Tot heden liet, dunkt ons, de houding van
dat blad aan fierheid heel wat te wenichen
over.
la 1891 deed het niet anders dan vreeieljjk
afgeven op het zg. monsterverbond en op de
nnti-revolutionnairen, tot groote ergernis van
dr Sohaepman ea de hooge geestelijkheid, die
zgn redactie nog tot de orde moest roepen.
Ea dit jaar, bjj de jongste campagne en nu
nog, zeker onder den drang van hoogerhand,
gaat zjjne redactie met de anti-revolutionaairen
door dik en dun mee.
Een treurig voorbeeld van fierheid voor hare
geloofsgenootea
En zou het ook niet fier zgn van da ka
tholieken, wanneer zg, na de gevoelige lessen,
nu ontvangen, eens en voor goed de banden
verbraken, die hen binden aan eene partjj,
welke hen ten slotte tooh fopt, om het zachtBte
woord te gebruiken.
Het ultra-olerioale blad heeft wezenljjk zgn
geloofsgenootea altjjd een heel verkeerden
weg gewezen.
Fier zou het zgn dit te erkennen en niet
langer op dien weg voort te gaan.
Want bjj hen schuilt de oorzaak dat men
bjj deze verkiezing zoo gejjverd heeft tegen
olerioale overheersobing. Niet om hun geloof
verzetten velen zioh tegen de katholieken,
neen tegen de katholieken zeiven wordt vol
strekt niet gestreden, maar wel tegen den
olerioalen geest, die door dr Sohaepman met
zgn staf en zgn adjudant dr Kuyper wordt
aangewakkerd; tegen hun drjjven, waarbjj
het geloof alleen dient als dekmantel om den
eenvoudigen zielen en den boertjes zand in
de oogea te strooien en hen te exploiteerea
voor-eigen winstbejag enz., ter bevrediging van
eigen heersohzuohthet land ten verderve.
Tal van katholieken verzetten zioh reeds
daartegen en zjjn in dit opzicht vrjj wat fierder
dan De Maasbode en Bet Centrum met hunne
leiders.
Dit laatste blad is bezig de anti-revolutioa-
air en vijj te pleiten en wil zeker wier de
vennoottohap voortzetten.
Ons wel, als het dan maar eerlgk zegt, dat
het dit doet ia het belang der geestelijke
leidqis, als dr Sohaepman, die de goedgelco-
vigen eenvoudig als werktuigen gebruiken om
hun invloed te behcuden.
Met dwazen ophef wjjst het blad op hetgeen
door de liberalen in het district Hon te
ni s se is gedaan om de oandidatnur-Yan Deinse
te doen slagen. Men zou denken dat onze
pari ügenooten heel wat ergs misdreven
En tooh, zjj hebben eenvoudig gewezen op
duur brood, dat komen zou, als de olerioalen
overwonnen. Zg hebben, naar het heet, «letter-
Ijjk het distriot afgeloopen." Dan hebben een
godidienitondeiwjjzer uit Amsterdam en spre
kers uit Middelburg mr Fokker en Hejjse
de kiezers opgewekt op Yan Deinse te stemmen.
Maar mag dat alles dan niet Sinds wan
neer is dat ongeoorloofd?
Dat door hen niet gesproken is in den
geest der olerioalen, ligt voor de hand. Dit
geschiedde trouwens genoeg san de ejjde der
bondgenoot». Dat men het Protestantsohe
karakter van den oandidaat op den voorgrond
«teldeniet geteekende strooibiljetten ver.
spreidde; daartegen kan men bezwaar maken.
Wg zouden dit niet doen, maar het is ook
wt Sr de sohuld der olerioale dr jjvers die overal
apostelden tegen hetgeen zg in hunne ver
waandheid, bekrompenheid of erger, «ongeloof"
gelieven te noemen dat, als bolwerk daar
tegen, het kerkeljjk vraagstuk van zelf op den
voorgrond moest treden.
Yan anonymiteit zgn wg afkeerig ;dat weet
men genoeg. In verkiezingsdagen laten wg
die in ons blad niet toe en wjj zullen met
vreugde den dag begroeten, waarop men dit
voorbeeld zal volgen en overal zal meewerken
om met open vizier te strjjden.
Maar wat in Beveland is gedaan in het
belang van den liberalen oandidaat verdient
geen afkeuring, en onwaarheden zgn van
liberale zijden niet verkondigd.
Men leze dan liever eens de leugens, die in
het district Middelburg zjjn verspreid, o. a. de
redeneering over ljjkenverbranding.
Maar in elk geval is voor mr Yan Deinse
met eerljjke middelen gestreden en wjj durven
zelfs verzekeren, n'en dépMse dr Sohaepman
en de zjjnen, die nog altjjd door met dr
Kuyper willen samenwerken, dat zelfs katho
lieken op mr Yan Deinse hebben gestemd en
dat sjj dit nog meer sullen doen op liberale
candidate!, nu zg bemerken hoe zg eigenljjk
misleid en bedrogen worden.
De Tijd is op dit punt dan ook veel eer-
ljjker en praotischer dan Het Centrum. Het
Amsterdamsohe katholieke blad zoekt geen
apjjkers op laag water, doet geen verwjjt aan
de liberalen, maar wjjst duideljjk aan waar
de oorzaak sohuilt van de neerlaag, door sjjne
partjjgenooten te Hontenisse geleden.
Een overzicht van het stemmenaant&l, op
beide oandidaten uitgebraoht, besluit zjjne
redactie met deze woorden«Dergeljjhe feiten
behoeven geen oommentaar. Dooh aan wie de
schuld, indien bjj volgende gelegenheden veel
katholieke kiezers zullen weigeren hun stem
uit te brengen op een anti-revolutionnair
En de heer M. de BaB schrjjft in de Limb.
Koerier o. a.
De Calvinistische boeren uit Zuid-Beveland
hebben weer een mooi stukje uitgehaald. De
katholieke oaididaat mr Walter is daar door
hun verraad gevallen.
Ik mag niet aannemen dat de voorzitter
der Centrale anti-revolutionnaire kieivereeni-
ging en de voorzitters der afdeelingen valsoh
spel hebben gespeeld. Ik sou eerstgenoemde
anders kunnen herinneren aan woorden, ge
sproken bjj ons bezoek op Woensdag 23 Juni
jl. te Kapelle.
Maar dan staat dit tooh vastDe Calvi
nistische boeren op Zuid-Beveland hebben
lak aan hum leiders
En als die mannen dan leiders uit éen
stuk zjjn, dan moeten zg ervoor bedaikendie
schapen, een troep wolvei eigenljjk, ver
der te hoeden 1 Te meer, nu deze niet door
drongen bljjken van den ernst en het gewicht
bjj dese verkiezing.
Neen, dan zgn de katholieken meer ver
trouwbare bondgenootem
Benoemlaiu «nu*
Bjj kon. besluit:
is de heer G. S. D. Hamel benoemd tot
leerling-consul
is benoemd tot ambt. van het O. M. bjj de
kantongerechten in het arr. Botterdam, voor
de kantons Schiedam, Brielle en Sommelsdjjk,
ter standplaats Sohiedam, mr A. J. Blok, ad
vocaat en procureur te 's Hertogenboich
is benoemd tot ridder in de orde van den
Nederlandschen Leeuw J. P. A. de Yries,
inspecteur der dir. bel., invoerr. en aoo. bjj
het dep. van financiën.
Ook de ministers van marine en financiën
verleenen dese week geen audiëntie.
Het ministerie
had, volgens de N.R.Crt, reeds vóór 15 Juni
jl. aan H. M. de Koningin-Weduwe-Begentes
eerbiedig zgn voornemen kenbaar gemaakt,
om na sfioop der verkiezingen zjjn ontslag
aan te bieden.
tracht de heer W. van Nes z'ch te verdedigen
tegenover de aanvallen, tot hem gerioht ook
door ons, naar aanleiding van zgn beruoht
opstel >Een dreigend gevaar" in
N. Amst. over de openbare sohool.
Wg merken even op, dat de heer Van Nes
niet zooveel kan sohtgven dat hg goed maakt
zjjne groote onhandigheid, om eene
eervolle instelling en een eervollen Btandvam
18000 memschen te belasteren en in disorediet
te brengen, omdat drie vertegenwoordigers
daarvan onzedeljjke dingen verlichtten.
Had de heer Yan Nes eenvoudig zjjne
bezwaren tegen genoemde sohool geopperd,
niemaid zou hem hard gevallen zgn. Die
instelling is, evenmin als iets ter wereld, vol
maakt.
Met ingenomenheid beroept hjj zioh op de
Standaard en diens oordeel. Met zulk een
bondgenoot wenschen wjj den heer Yan Nes
gelukbjj is nu in het beste gezelschap dat
bjj vinden kan.
De Standaard
Het beleid zoo het dan beleid heeten
mag, dit te hoop loopen ter vermeestering van
het gezag, zonder dat men zioh eenige reken
schap gaf van de gevolgen dit beleid heeft
gefaald, jammerljjk gefaald. Het gebrek aan
ernat ia den politieken strjjd is zwaar geitraft
geworden.
De partjj is op alle punten geslagen. Geen
«christelijke regeering," geen proteotie, geen
graanreohten, geen heropening vin den sohool-
strjjd met het doel om een nieuwen aanval
te doen op de staatskas. Niets van alles wat
aan de volgelingen voorgespiegeld was. Het
«program van aotie" is gebleken een waardeloos
stuk papier te zjjn.
Wat beteekeat dan die «winste" van zeven
zetels, meerendeels door de katholieken, en
niet door eigen krachten, veroverd? vraagt
het blad ten slotte.
Ja, dat mag men met recht vragen.
Ea tot belooning liet men de katholieken
overal écheo Ijjden.
moge dankbaar zjji, dat hare partjj in de
nieuwe Kamer zeven leden meer zal tellen
dan in de tegenwoordige Kamer, boe duur is
deze >wi»Bte" gekooht J roept de N. R. Crt uit.
Alllaate Israelite wniveraelle.
Zondag hield te Arnhem het algemeen Is-
raëlietïsoh verbond,'onder leiding van prof. mr.
L. den Hartog, zjjne algemeene jaarvergade
ring. Ala feestredenaar trad op de heer L.
Wagenaar, opper-rabbjjn van het ressort Arn
hem, die de verheven beteekenis derAllianoe
schetste samenbrengende in éóue gedachte
van eenheid en solidariteitsgevoel, van heinde
en verre zoovele mannen en vrouwen van uit-
eenloopeude riohting, om den strjjd te voeren
tegen barbarisme, vervolging, smaad en ver
nedering.
Aan het slot zjjner rede wees spreker op
een sobitterend lichtpunt. Over de moreele
en maatrchappeljjke ellende spreiden zioh de
beschermende vleugelen uit van de maobtigen
der aarde. En zoo ziet Nederland, zoo ziet
ook het Nederlandsohe Jodeadom zoo innig
gehecht aan? de aloude dynastie in liefde
en met vreugde den grooten en heugeljjken
dag naderen, waarop het beminde kind van
Staat, een telg van Oranje, ia vollen glans
weder zal tronen op, den ouden, vermaarden
zetel, die met de gedachte van vrede en recht
vaardigheid vereenzelvigd is. Die glorie van
zon der Oranjes zjj ons het beeld der toe
komst voor de Ijjdende meaichheid, als vrede
en verbroedering alom de sombere nevelen
zullen hebben weggevaagd.
De finanoieele toestand van het verbond is
eenigizins achteruitgaande.
De aftredes de leden van het Nederl. comité
worden allen herkozen. De vaoature van den
heer Alex. Daniels is vervuld dcor de benoe
ming van dr. M. C. Paraira, te Amsterdam.
De volgende algemeene vergadering zal te
Utrecht gehouden worden.
VKBBIKKIMGK1.
De offioeele opgaaf van den uitslag
der herstemming in het district Hontenisse
komt op óen stem na geheel overeen met
onze opgaaf.
Wg gaven, volgens ons gezonden telegram
men, opaantal geldige stemmen 5122 en
mr J. G. van Deinse 2698; dat sou moeten
zgn 5121 en 2697.
—Tegenover de beweging cm mr Mees te
Amsterdam in distriot IX oandidaat te stellen,
als de heer Tak van Poortvliet voor Beverwjjk
zitting neemt, merkt het Handelsblad tereoht
op, dat men niet vergeten mag, dat ook te
Amsterdam een kamerlid van groote beteeke
nis, de heer Kerdjjk, niet is herkozen.
Het ligt dus voor de hand, dat bjj vooruit
strevende liberalen de heer Kerdjjk allereerst
in aanmerking zal komen, die ook nader staat
bjj den heer Tak, den uitverkorene van dis
triot IX.
Met alle waardeering van mr Mees zouden
ook wjj zeggen, dat voor oen Amsterdamscb
distriot mr Kerdjjk boven hem de voorkeur
verdient.
—De heer Tak van Poortvliet bevond zioh
Zaterdagmiddag te IJmniden op de Koningin
Regentes der maatschappij Nederland om de
revue te Spithead bjj te wonen. Eenige leden
van het bestuur der Centrale Liberale Kies
vereniging van bet district Beverwjjk bega
ven zioh met enkele andere hoeren aan boord
des Suesboot, om den heer Tak te verzoeken,
zoo noodig te overreden, voor dit distriot
zitting te nemen, opdat de met zooveel
krachtsinspanning behaalde overwinning voor
de liberale partjj niet weer verloren mooht
gaan. Ofsohoon de heeren nog geen defiaitief
antwoord konden krjjgen, gelooven zjj tooh
wel dat aaa hun verzoek gevolg gegeven zal
worden. Haarlem. Ct.
Hoever vitsuoht gaat, bljjkt wel uit eene
opmerking aan bet adres van de Staatscourant
die meedeelde dat tot leden der Tweede kamer
waren benoemd de heeren enz.
Daarop had iemand ieta te zeggenmaar
hg toonde daardoor alleen ajja eigen onbe
kendheid met de wet, die duideljjk van benoemd
zgn spreekt.
Het blad, waarin de opmerking gemaakt
werd, erkent trouwens heden zjjn vergissing.
Verder zegt de wet:
Wanneer iemand benoemd it, krjjgt hg
«onver wjj ld van den voorzitter van het
hoofdstembureau een afsobrift van het prooes-
verbaal der stemming (of herstemming). Dit
afsohrift strekt hem tot geloofsbrief, is het
bewjjastuk van zgn benoeming.
Wanneer de benoemde dit afschrift ont
vangt, geeft hjj binnen de drie dagen na de
ontvangst daarvan een rrfa af, een bewjjs
dat het afschrift hem bereikte. En binnen de
vier weken na de dagteekening van dit be-
wijs van ontvangst heeft de benoemde te
verklaren of bjj zjjn benoeming aanneemt en,
aoo hg in meer dan distriot is benoemd,
binnen denzelfden termjjn na het riyu, voor
welk distriot bjj optreedt.
- Tal van berichten komen nog voortdu
rend over de geestdrift eenerzjjds, de versla
genheid anderxjjds, die de uitslag der verkie
zingen heeft teweeggebraoht.
Te Njjmegen bjjv. waren de katholieken
bjjtonder teleurgesteld over de nederlaag van
mr Walter, te Hontenisse. Het muziekkorps
waa al besteld om hem een serenade te brengen.
Te Breda beersobte bjj de liberalen bjjzondere
opgewektheid. Hoe in de stad zelve de liberale
zaak vooruitgaat, bljjkt wel daaruit, dat, of
sohoon vele liberale ondercffioieren en zelfs
officieren door verzuim niet op de kiezerBljjsten
voorkwamen, generaal Dommers, president der
Loge, er op 25 Juni maar 134 stemmen min
der had dan de heer Miohiels, niettegenstaande
de heer Sohaepman zelf voor dezen in het
krjjt was gekomen.
Ü1Y STAD EN PROVINCIE
Yan de sfdeeiiag Middelburg der
Vereeniging tot bevordering van fabrieks- en
handwerksnijverheid in Nederland is, in
plaats van den heer mr E. Fokker, die als
zoodanig bedankt had om vroeger meege
deelde redenen, als voorzitter opgetreden de
heer Herman Sajjders, die onlangs tot be
stuurslid werd gekozen ea die keuze zioh liet
welgevallen.
- De bjj het 3e reg. infanterie benoemde
kapitein H. A. de Chalmot is bestemd voor
het 2e bataljon te Middelburg.
- Door Jen minister van waterstaat zjjn
gedurende de zomermaanden tot hunne
praoti8che vorming aangesteld als buitenge
woon cptiohter, de studenten der Politechaisohe
sohool J. van der Waerdea bjj de werken van
bet kanaal door Z a i d-B eveland enW.
Kamp bjj de werken van het kanaal door
W aioheren.
TeVlitsingen is door burgemeester
en wethouders tegen 1 Juli benoemd tot klerk
ter gemeente-seoretarie de heer F. Adriaanse,
volontair ter gemeente secretarie te Middel
burg.
Bjj besohikking van den minister van
marine wordt met 1 Julia. s.H.C. Groeninge,
eerste liohtwaohter- stuurman op het liohtiohip
Noord-Hinderin dezelfde betrekking over
geplaatst op het liohtiohip Schouwenbank
en beaormd tot eerste liohtwaohter-stuurmaa
aan boord van het liohtsohip Noord-Hinder,
da eervol ontslagen matroos by het loods
wezen te Ylissingen A. I. de Munok.
Met ingang van 1 Juli a. s. zjjn bg het
Belgisobe Loodswezen te Ylissinge
aoemd: tot loodileerling F. B. Yintioen, M,
J. Maassen en G. D. Maldegbem en tot ma
troos aan boord van het liohtsohip Wielingen
A. E. E. Deuoor.
Allen zjjn thans matroos bg den maildienst
te Oostende.
A, Vrijdagmorgen vertrekt prins
Albreoht van Pruisen en gevolg met een
extra-trein van Londen naar Queenboro Pier
om van daar met de te zjjner behoeve ge
huurde dagboot Duitschland van de Zeeland
de reis naar Ylissingen te oadernemea,
waar Z. K. H. 's middags ongeveer vjjf uur
verwacht wordt.
Maandagavond werd te Domburg op
het gemeentehuis eene bjjeenkomst gehouden
van belangstellenden in de Badplaats
Domburg.
Da opkomst was zeer bevredigend en ook
uit de gemeenten Aagtekerke en Oostkapelle
werd belang stellis g getoond. De vergadering
werd geleid door den burgemeester, die het
doel van de bjjeenkomst uiteenzette en de
aanwezigen uitnoodigde nadat unaniem
wat verklaard dat een comité tot behartiging
der Domburgsohe belangen zeer noodig was
en veel nut zou kunnen stiohten om over
te gaan tot de verkiezing van een bestuur
bestaande uit een voorzitter, vioe-voorcitter,
secretaris en penningmeester.
't Besultaat der stemming was dat werden
gekozen de heeren E. L. baron van Har-
denbroek tot voorzitter; H. J. Bogaert tot
vice-voorzitterA. Lantsbeer tot penning
meester en H. J. E.Gerlaoh van St. JooBland tot
secretaris.
Ter gelegenheid van de Hoedekens-
kerksohe kermis werd daar Maandag door
de leden van den A. N. W. B. te 's Heeren-
hoek een wedstrjjd op het rjjwiel gehouden,
waaraan uitsluitend bondsleden konden deel
nemen.
Een twintigtal leden kwam uit.
De uitslag was dat op de le baan met keer
punt, 2500 M., de pijjseen verguld zilveren
medaille, behaald werd door den heer Jos
Jergen van Ylissingen, tjjd 4 m. 40'/s
sec.; dat op de 2e baan met keerpunt, 1500 M.>
de prjjs; een verguld zilveren medaille ge
wonnen werd door den heer A. WSmits van
Ylissingen, tjjd 2 m. 59% sec.; en dat
op de 3a baan met keerpunt 1000 M. winner
was de heer W. Heeröldt van Middelburg,
tjjd 1 m. 33*/6 seo.
Met 1 Augustus e. k. wordt ten bypo-
theekkantore te G o e i tjjdeljjk als boeknou-
der van het kadaster geplaatst de teekenaar
van het kadaster C. G. Richel te Dordrecht»
Aan de rjjks universiteit te Utreoht
slaagde als oandidaat-arts de heer J. C. Bom
Ier seke.
De storm, die voor een tiental dagen op
zooveel plaatsen in ons land zoo greote ver
woestingen aanrichtte, heeft ook de mossel-
banken op de Schelde niet gespaard. Op
bjjaa alle backen is al het mosselzaad, dat
in het voorjaar gezaaid is, weggeslagen. De
grootere mossels zgn alle op een hoop ge
dreven en zullen voor het grootste gedeelte
bederven. Alleen de vissoberi van Philip
pine ljjdea een schade van duizenden guldens.
Zondagavond sloeg naar men os suit
Philippine meldt de bliksem in een
sohuur op het Holletje, gem. Assenede,
dicht bfi de Nederlandtche grens. De schuur,
een stal en een wagenhuis werden in de aaoh
gelegd. Al het vee, elf runderen, dat zioh in
den stal bevond, is verbrand. Gebouwen en
inboedel zjjn verzekerd.
Tot klerk der posterjjen en telegraphic
is o. a. benoemd de beer G. A. Crimoe te
IJ x e n d S k e.
Ken Gedenkdag.
Morgen (Woensdag) cal het vjjftig jaren ge*
leden zjjn, dat een begin werd gemaakt met
het indjjkea van den Anna Jacoba-polder en
den daaraan grenxendea Kramers-polder.
Door deze aanwinst van grond werd het
eiland St. Philipsland in omvang verdubbeld
ea vergroot met eene oppervlakte van ruim
H. A. uitstekenden bouwgrond. Tnans
vormen beide polders een welvarende streek
met ongeveer 500 inwoners. In den Anna
Jacoba polder vindt men het heerenhuis van
den heer Del Campo, eea gehuoht, een open
bare sohool ea sedert 1895 ook een kerkge
bouw voor de Cbr. geretormeerden. Nog dit
jaar zal men ook hier met de voorloopige
werkzaamheden voor het aanleggen van de
tram een begin zien gemaakt.
Het eiland St. Philipsland vormt ala
't ware de natuurljjke brug, die Schouwen
met Brabant verbindt.
In het afgeloopen tjjdvak van 50 jaar ia
daar dui een groote vooruitgang op te
merken.
De Anna «Tacoöa-polder heeft zgn naam te
danken naar de oudste dochter van den ba-
djjker, majoor Del Campo.
De Kramer8 polder, ingrdgkt door den in
genieur Galand, ontving zjjn naam naar den
heer Kramer, die de voormalige schorren
jaren lang in gebiuik bad gehad.
De aannemer Yan Haafte», wien eigenljjk
