MIDDËLRURGSCHË OOIRAM
m
O
N°. 147,
140' Jaargang.
1897.
Vrijdag
25 Juni.
Vooruit
Wie vergoedt:
Deze oourant verech§nt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdag*»;
Prga, per kwartaal, zoowel voor Middelburg ala voor alle plaatsen ia Nederland frawoo p.m 2.-aB
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Vhemome
Middelburg 24 Juni 8 u. vm. 77 gr. m. 12 n,
85 gr., av. 4 u. 84 gr. F. Terw. iw. N. wind.
(Advertentie* voor bet eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór ééss
nur aan het borean bezorgd zjjn.
Adverteatiëa: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andera familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regela 1.50} elke regel meer 20 cent Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentie* bg abonnement op voordeelige I
voorwaarden. Prospectussen daarvan sgn gratis I
aan het borean te bekomen.
Te Terneazen: M. db Jonge; te Rotterdam
Nwgh van Ditmab.
date oourant behoort een Bijroegeel.
zij de lenze.
Wie worstelt heeft kans te overwinnen.
Zelfs een neerlaag is geen schande als men
met moed en met eerlijke wapenen streed.
En in geen geval wanneer men heeft ge
streden voor eene goede zaak, zooals de
onze, waar het geldt het behoeden van het
Vaderland voor clericale overheersching,
de nadeelen van het protectionisme en het
bevorderen van sociale rechtvaardigheid.
Daarom, kiezers in de districten Middelburg
en Bontenisse, strijdt morgen (Vrijdag) met
ons zooveel gij kunt.
Laat niet een uwer aohterblijven.
Richt uwe bezigheden zoo in, dat gij teu
minste een oogenblik vrij hebt om tusschen
acht en vijf uren uw burgerplicht te vervullen.
En wekt uwe kennissen op uw voorbeeld te
volgen. Dan behoeven wjj nog niet te
wanhopen.
Het gansche liberale Nederland houdt de
oogen op ons gericht en vraagt zich af: zou
in het district Middelburg de oude geest
weer herleven, de dagen der overwinning
van Tak van Poortvliet, Bool, Buteux en
Smit.
Denkt er om: vergeet niet uwe
oproepingskaart mee te nemen.
En vult dan uw stembiljetten aldus in,
dat worde zwart gemaakt in beide districten
de eerste witte puntjes op de biljettenen
wel aldus in bet district
Middelburg.
protectionisme in zjjn belang iaof van den
politieke* leider die de dearen plat loopt
om, onder allerlei redeneeringen, deze en gene
te bewegen op zjja oandidaat te stemmen,
«onder ieta van de gevolgen van het besoher-
mend stelsel te begrjjpen of zich aan te trekken?
Laten die werklieden en die bazen tooh
voorzichtig zjja en vóór zjj «temmen dien zoo-
genaamden goeden vrienden eene uitdrukkelijk
afvragen of z{j bg hen de rekening van die
sohade mogen inleveren en of die dan door
hen wordt betaald. Zoo niet, laat hen dan
bedenken dnt de stemming streng geheim is;
dat zg niemand rekenaohap behoeven te geven
en ook niemand bnn die vragen kan.
De Christelijk Historische kiezertbond is
tegen graanreohten.
De nnti-revolntionnnire caadidaat ia het
district Middelburg is daarvan een zeer
groot voorstander.
Hoe is het na te rjjmen, dat sommige leden
van dien bond neg plan ichjjnea te hebben
op hem hun stem uit te brengen.
Bg kon. besluit zgn: lo. voor den tjjd
van 8 jaren benoemd tot plaatsv. van den
distriotsveearts, wien Dordrecht alsstandpl. is
aangewezen, de veeartsen J. A. de Graaff te
Soherpenisse, H. J. M. Berghuis, te
Middelburg en M. van der Vliet, te
Kruiningen: en iB 2o. aan de plaatsv.
distriotsveeartsen H. J. M. Berghuis en M. van
der Vliet, te Eraiaingen, de titel van Gouv.
keurm. van vee toegekend en zgn zg als zoo
danig belast met de visitatie van vee, re«p. te
Vlissingen en te H a a s weer t, Krui
ningen, voor de ialadiag ia een sohip, naar
het buitenland bestemd.
M
'5
s
3 -
NAMEN.
VOOB-
LETTEB3.
Fokker.
E.
Hontenisse.
Tan Deinse.
J G.
jgy Stembriefjes» waarop meer dan
éea wit paatje ln zwart gemsaht,
zijn ongeldig.
Middelburg 24 Juni.
Bjj kon. besluit:
is benoemd tot notaris binnen het nrrond.
Zwolle, ter standpl. de gem. Genemuiden, W.
J. Jonkers, oand.-notaris te Steenwjjk
is aan mr. M. S. Pols op zgn verzoek eer
vol ontslag verleend als hoogleeraar in de
faculteit der rechtsgeleerdheid aan de rjjks-
univ. te Utrecht, met dankbetuiging voor de
door hem bewezen dienstenen
is nan F. Rogiers, geb. te Clinge, België,
vergunning verleend tot het geven van lager
onderwjjs, mits zg overigens aan de daartoe
bg de wet gevorderde vereisohten voldoet.
DIT *TAD ENPROVmea:
den werkman de sohade, die hg, bg zgn toch
nl vaak niet hoog loon, ondervindt wanneer
kg wekelgks, tengevolge van graanreohten, in
sgn huishouden een meerdere uitgaaf heeft
?an ruim 25 oents per week ofi
dan dertien gulden per jaar
den kleinen baas, die voor zioh zeiven het
vak van schoenmaker of kleermaker uitoefent,
het verlies dnt bg aldus lgdt en zoo noode
hen dragen met het oog op zgn gezin?
Wordt dat vergoed door een patroon, die
£jn Invloed op zgn stem uitoefent, omdat het
volge art. 17 der statuten, voor afschrgving
is bestemd.
Het 23e Zuider-zendingsfeest had Woens
dag, begunstigd door prachtig weder, onder
's-Heer-Arendskerke plaats.
E*n talrijke schare, is Zeelands verschil
lende kleederdraohten en ook uit Holland, was
bijeengekomen om sprekers en zelfs een spreek
ster te hooren. De muziekgezelschappen der
ohristelgke jongelingavereenigingen te Goes
en Middelburg luisterden het feest op, dat»
de beste orde afliep. Zn het geheel sgn er
2600 bezoekers geweest.
Terwgl het schip Nooit Gedachtsohip-
per H. de Bont, met koolzaad van Antwer
pen naar Neuss, Woensdag ter hoogte van
Saeftingen zeilende was, had de 18-jarige
knecht Fraaoisous van Oosterhout bg het
grgpen naar zgn afwaaiende* hoed het ongelnk
over boord te vallen en in de diepte te ver-
dwgnen, zoodat de oogenblikkelgke hulp van
den schipper niet baatte.
Het mond- en klauwzeer onder het
rundvee, dnt reeds op eene hofstede onder
Staveniase heersehte, is ook geconstateerd
bg de runderen van de gebroeders Klippel,
terwgl nog eene andere hoeve als verdacht
is aangegeven.
In den Anna Jacoba-polder is men
Dinsdag begonnen met het sngden van karwg.
Dit gewas wordt daar mser en meer ver
bouwd; de lage bietenprgs is hiervan mede
de oorzaak. Was de storm van verleden
Zaterdag een week later gekomen, dan ware
de sohade, wat dit gewas betreft, zeker enorm
groot geweest. Door genoemden storm is de
teedgk van den Wïliemspolder op veuohei-
dene plaatsen zeer gehavend. Op enkele liep
bet water over de dgken der polderB op het
eiland St. Fhilipiland.
ten aan het woord waren, kwamen mg de klank
en de vpordracht soms wat mager voor en liet
de zuiverheid te wensohea over. De hoboe
detoneerde o. a. in Donizetti's Lucia di Lam
mermc-or.
De kracht van het hout is ook nog niet
geè'vanredigd aan die van het koper. O «der
dit laatste schuilen goede krachten.
Ten slotte had het tempo van bet Brautchor
ia de Lohengrin m. i. iets sneller genomen
kannen worden. Een zeer moeilgk iets voor
vele korpsen bljjft nltgd het op tgd adem
balen, zondes dat ex gapingen ontstaan.
Onder de tonen van ons volkslied ging het
publiek in opgewekte stemming naar buis en
menigeen wellicht met de gedaohte, dat het
sohuttergkorps onder de degelgke aanvoering
van den hser Morks opnieuw heeft getoond,
het when there is a will, there is a wag hoog
te houden.
Op de algemeene vergadering van de
Maatschappij tot bevordering van Toon
kunst, dit jaar te Ngmegea gehouden, bleek
dat het aantal leden 4775 bedraagt. Nimmer
was het zoo hoog. Bg gelegenheid der ver
gadering heeft een uitvoering plaats gehad
van de Matthdus-Passion, waarbg o. a. als
solisten optraden Messohaert, Kznfmaaa, mej.
Nathan en mevr. Craemer.
George Berger, Jules Comte, baron
Gé raid, Henri Lavoix en Charles Triarte
hebben zioh oandidaat gesteld voor den zetel,
door den dood van den hertog van Anmale ia
de Academie opengekomen. De Academie
zelve plaatste den naam van den prins van
Arenberg op de Igst.
Diasdag avond had alhier een tweede
gecombineerde bestuurdersvergadering plaats
van verschillende hier ter stede gevestigde
vereenigingen, inzake de oprichting van een
volkibadhuis.
Ingekomen was een sohrg ven van het depar
tement Middelburg der Maatschappij tot Nut
van t Algemeen, waarvan het bestuur even
eens tot bgwoaing van de vergadering was
uitgenoodigd, de mededeeling behelzende, dat
het niet kon voldoen aan die uitnoodiging, wjjl
dat bestuui zich, behalve tot anderen, ook had
gewend tot den Raad om steun. Zoodra het
bestuur daarop antwoord had ontvangen, maar
niet eer, kon bet handelend optreden, waarom
het deze vergadering als ontjjdig moest be-
sobouwea en zioh dientengevolge excuseerde.
De Bond van Nederlandsche Onderwijzers
en de kiesvereeniging Gemeentebelang hadden
eveneens kennis gegeven, nu de snak in handen
van 'c Nutedepartement was, het overbodig te
achten aan de uitnoodiging gevolg te geven.
Na het voorlezen van deze brieven werd
van de bestuurstafel het voorstel gedaan, in
navolging van beide vereenigingen, de snak
niet verder te bespreken en de hoop uitge
drukt dat, waar het plan tot oprichting van
een badhuis met annexe volksbaden zioh
zulke uitstekends handen bevond als die van
'tNut, deze inrichting zoo spoedig mogeljjk
in onze stad moge verrjjzea.
Nadat een sohrgveu was voorgelezen van
den directeur der badinrichting te Alkmaar,
bevattende een opgave der oprichtingskosten
en de kosten van exploitatie, werd aan den
Bestuurdersbond opgedragen om, zoo de prjj-
zea voor de volksbaden bier eenmaal bekend
sullen zgn en die te hoog mocht wezen, stap
pen te doen om zoo mogelgk eenige verlaging
daarvan in het belang der arbeiders te ver
kregen.
Nadat Woensdag te Vlissingen de
zitting van den gemeenteraad was heropend,
deelde de voorzitter mede, dat een sohrg ven
was ontvangen van de Bad-oommissie, inhou
dende opgaaf der door den storm anngeriehtte
sohade.
Burg. en weth. stelden voor hun een orediet
toe te staan van f 1015 voor aan te brengen
herstellingen. Hiermede vereenigde zioh de
raad, waarna de vergadering werd gesloten.
Volgens het, ten kantore der maatsohappjj
Zeeland voor aandeelhouders ter inzage
liggend verslag over 1896, bedroegen de
ontvangsten f 1.661.466.69, de uitgaven
f 1.360.712.79, gevende een voordeelig saldo
van f 300.753.90.
Hiervan moet worden afgetrokkenle. aa-
deelig saldo der intrestrekening, voortsprui
tende uit de rente der leeningen, na aftrek
der rente van uitgezette gelden f 174.981.61,
2e. bgdrage ketelfonds f 44.800, 3e bijdrage
ketelfonds nieuwe stoomschepen f 25.200 en
4e. verlies op uitgelote obligation der leening
1886 f 10.000. Totaal f 254 981.61.
Zoodat de beschikbare winst bedraagt
f 45.772.29', welke door commissarissen, inge
▼KmOOPE^IK ENS
Heden is door het bestuur van den pol
der Walcheren aan het polderhuis in de
Abdjj alhier bjj enkele inschrjjviag aanbe
steed: het uitdiepen van watergangen, in
twee perceelen.
Ingeschreven werd voor het
Eerste perceel door de heeren: Jas Roose,
Goes, ad f 1750, Maarten Menie, Veere, ad
f 1610, Antonie Legs, Kapelle, voor f 1374, en
Ands. Janse, Nisse, voorf 1489.
Tweede peroeel door de heeren Maarten
Mersie ad f 475, Corns, v. d. Broecke, Veere, ad
f 438, Jan de Grave, Koudekerke, ad f447,
en Ands. Janse, ad f 419.
Door het bestuur van den Boude polder
werd Dinsdag te Hoek aanbesteedhet
maken van weiken tot zeewering met het on
derhoud daarvan tot en met 31 December 1897,
het leveren van grind enz.
Hiervoor werd ingesohreven door de heeren
J. de Bree Ft te Terneuzen voor f 1130, J.
Meertens te Hoek voor f1114 en A. Tholeas
Danz. te Terneuzen voor f 1085,
Aan den laagste» inBohrjjver is het werk
gegund.
Woensdag avond werd te Tementen
door den heer Jos. de Fejjter Ps. aanbesteed
het bouwen van 9 woonhuizen met het maken
van rioleering en bg levering der materialen.
Hiervoor werd door de volgende, alle te
Terneuzen wonende heeren ingesohrevenW.
P. Nieuwelink voor f 6735, P. A. Mielen voor
>00, G. van der Pejjl voor f 6540.15, Jao.
Dejj voor f 6480, J. A. Rjjnberg voor f 6350,
Joris Koljja voor f 6260 en A. Ribbens voor
Kunst en Letteren.
Uit V l i s i n g e n ichrgft men on*
Een heerlgke zomeravond begunstigde
Woensdag het concert, dnt in het Groote Bad-
kótel alhier werd gegeven door het stedelijk
muziekkorps van Middelburg, onder directie
van den heer luitenant-kapelmeester Jan
Morks. Het was dan ook een verrukkelijk
zitje op het texrai, waarvan velen, zoowel uit
Vlissingen nis uit Middelburg, profiteerden,
terwjjl ae wandelaars buiten het hek even
eens talrijk waren vertegenwoordigd.
Dat er over het algemeen aandachtig is
geluisterd, mag wel een bewjjs heeten hoeveel
genoegen dit harmoniekorps ons beeft ge
schonken.
Ook ik wil gaarne oonstateeren, dat bedoeld
korps, vergeleken bg vorige jaren, veel it
vooruitgegaan, dank sjj de ambitieuie leiding
van den kapelmeester. Vooral in no. 1 van het
programma, eene krachtige, goed geïnstru
menteerde oompositie van den heer Morks, ia
de Marsoh na de paace, in de Ouverture mili
taire en in La Hausarde en La Tzigane van
Ganne kwam het ensemble flink uit en gaf
het korps inderdaad uitstekende momenten. Ia
het geheel klonk ontegenzeggelijk meerryth-
mus. Daar, waar echter een paar instromen-
Vereeniging van gasfabrikanten
in Nederland.
(V ex volg.)
Het verslag in ons vorig aommer hebben
wjj geëindigd met de mededeeling omtrent
het bezoek, door de gasdireoteuren aan de
fabriek alhier gebracht; alvorens die te be-
ziohtigen, verzocht de heer W. J. Sprenger
den heeren eene verversohing te mogen aan
bieden, waartoe men zioh naar een geïmpro
viseerd, met vlaggedoek versierd buffjt begaf.
Na aan die vriendelijke uitnoodiging voldaan
te hebben» werd door de meeste heeren het
eerst de telesooopgashouder besoohthier
was op vernuftige wjjse partij getrokken van
de omstandigheden en door den koepel vormi-
gen bouw van den bassin-bodem eene flinke
bergruimte gewonnen, welke anders zou
sgn verloren gegaan, terwjjl ook de inhoud
van de oude kuip nog wordt benut nis toer
en geswatec bassin.
Het bezoek aan de stokerg en andere fabrieks-
lokalen gaf, zegt onze vrieadeljjke verslagge
ver, ons eene goed ingeriohte, uitstekend
onderhouden gasfabriek te zienin het bjjzoa
der trok de aandacht het carburatie-toestel
volgens Münohener systeem, met welk toe
stel de liohtkraoht van bet gas wordt verhoogd.
De kantoorlokalen konden ons minder bevallen;
tneer ruimte kon hier niet schaden en
sou, dunkt ons, het personeel niet onwelkom
zgn. Beter bevielen ons de magugnen, welke
keurig netjes in orde warenwaar zelfs tot in
kleinigheden sulk een volmaakte orde ea
netheid heersoht, kan men overtuigd zgn dnt
directeur en personeel met de meeste stiptheid
do fabricage bewerkstelligen ea moeten goede
resultaten verkregen worden. O ter de hel
derheid en uitstekende kwaliteit vaa het Mid-
delburgscha lichtgas werd dan ook den directeur
avonds door menig collega een compliment
gemaakt.
Na het bezoek aan de gasfabriek togen de
gasdireoteuren naar den theetuin om aldaar
nog een klein appératief te gebruiken, waar
na men zioh naar de zaal van St Joris begaf
om gezamenlijk te dineeren. Nog was het menu
niet geheel doorgewerkt, toen de|voorzitter het
sein tot opstaan gsf, daar het uur van vertrek
van de stoomtram was aangebroken, die de
heeren naar "Vlissingen nou breigen waar aai
het schooae zeestrand, onder het genot der
opwekkende tonen van de Mlddelburgtehe
sohntterjj-muziek, van den keerljjkea zomer
avond werd genoten.
Alvorens den tweeden dag der vergadering
te bespreken, rest ons nog terug te komen op
eenige der Woensdag namiddag behandelde
ponten, welke alstoea in ons verlag nog niet
konden worden opgenomen.
De vraagpunten 7, 8 en 9, welke handelden
over de nevenproducten, resp.over teerprjjeea,
cokesdebiet en afset van nmmoniakwater ea
gaskalk, werden door den heer V. d. Horst
op zjja bekende welsprekende en overtuigende
wjjze besproken, waarbg vooral, aatuurljjk
voor zooverre het de teerprjjzen betreft, mid
delen werden overwogen om ons te wapenen
tegen de ons zooveel fiaantieel nadeel berok
kenende buitenlandse!» syndicaten en com-
biaatieë*. Wat de cokes betreft, aohtte spreker
eene ruime bergplaats wensoheljjk om niet
gedwongen te zjja dit waardevol aevenproduot
ia het oagumstige jaaigetjj voor eenem prjja
beneden de waarde te moeten afzetten.
De heer Baudouin besprak nog de ongun
stige conditiën waarin «jjae gasfabriek te
Maastricht verkeert en waar hjj genoodzaakt
de cokes tegen een klein prgsje te ver-
koopen. Uit de mededeelingen der andere
heeren, vooral die uit het booge noorden,
bljjkt dnt zjj den dubbelen prjjs maken. Hjj
heeft daarom reed» overwogen en onderzocht
of bjj niet op andere wjjze een groot deel
zjjaer ookes met voordeel kon verbruiken,
waardoor dus zjjae produktie zou verminderd
worden, en heeft daaromde watergas inrich
ting bestudeerd. Hjj had eohter nog niet
genoegzame gegevens kunnen verzamelen om
met zekerheid te kunnen vaststellen bjj welke
ookesprjjzen het wensoheljjk wordt deze in
watergas om te zetten, en vroeg ten dien
einde inliohtingen aan die leden, welke
daarvan op de hoogte zjja.
Dit punt zal nader behandeld worden bjj
de bespreking van het watergss.
Over de ammoniakpzoduotie en het ga» wat er
werd een drukke disoussie gevoerd waaraan
deelnamen de heeren Geerling, Ka veiling
(Jou»), Asselbergs, (Bergen-op-Zoom), Hoekstra
(Baars), Prins (Gouda) e. n. waarna de heer
Van der Horst nogmaals het woord aam en
verklaarde geheel het idee van den heer
Asselbergs te ijjn toegedaan, welk voorstel hg
ondersteunde.
Dit verklaarde ook de beer Hoekstra te doen,
waarop de voorzitter verzekerde dat, naar het
door den heer A. aang-geven idee, aan
de hand der op het gebied der ammoni&k-
bemesting in Engeland uitgegeven brochures
en de verslagen der proefnemingen van prof.
Wagner in Duitsohland, zal getraoht worden
Anne Hollandsohe brochure Bamem te stellen,
weike door do fulalwisko* d«a umdoï do om
liggende landbouwers kan worden verspreid.
Eene oommissie zal door het bestuur daarvoor
worden aangewezen.
In het vorig verslag is door bet weglaten
van een paar woorden een zin onjuist gewor
den. Waar werd gewezen op de wenscheljjk-
heid, dat de gemeentebesturen zioh het lot dex
weduwen en weezen zooveel mogeljjk moeten
aantrekken, was de bedoeling het lot der we
duwen en weezen van al hunne ambtenaren.
De gasdirecteuren moeten in deze met de an-
dere gemeente-ambtenaren samenwerken om
hunne besturen hiertoe te bewegen.
Van de heden gehouden vergadering hopen
wjj morgen verslag te leveren.
Wjj hadden heden daarvoor, door verschil
lende omstandigheden, 0. a. overvloed van stof»
geen gelegenheid.
Na de vergadering vereeaigden de leden der
vereeniging zich in het hotel De Nieuwe
Doelenom daarna een rjjtoer naar Domburg
maken.
De goede indruk, door ons gewest op de
feestgemootea gemaakt, zal door dit uitstpje
zeker nog versterkt worden.
MS en MA Juni te Wlsseketke;
(Fan onzen eigen verslaggever.)
II..
Dan* la guerre comme a la guerre, dachten
wjj toen wjj Diasdagavond ons slaapkamertje
opsoohten, want hoe klein ea ongeriefeljjk ook;
wjj vonden er wat we weasohtea; slaap.
Door het zomerzonnetje gewekt, waren we
Woensdagochtend al vroeg uit de veeren en
maakten, vóór ter vergadering op te gaan, een
wandelingetje door het dorp. Veel daarvan
vertellen kunnen we niet; alleen trok het
onze aandacht, dat tal van deuren en vensters
werkeljjk aardig beschilderd warenhier was
levensgroot een merrie met veulen afgebeeld
daar gluurde een vroolgk josgeasgezioht door
een ruit; ginds wm eea waakhond afgebeeld
nog iets verder was het een kaeoht, die om een
deur keek of iets dergeljjkr. Dat was het
werk van een dorpssohilder, die wezenljjk niet
onverdienstelijk, naast de kwast, ook het pen
seel bleek te hanteeren.
Druk was het in den morgen nog niet ea
de versiering van het dorp bepaalde zich tot
enkele vlaggen en een eereboog van groen
en bloemen voor de woning Tan den burge
meester, en een dito voor een der caié't waarin
een hulde aan desea en aan het hoofdbestuur
van de maatschappij van landbouw gebraoht
werd.
Tegen tien uur begaven wjj oas naar het
schoollokaal dat, wjj seinden het reeds, een
voudig met slingers van groen ea bloemen
was versierd, afgewisseld door geplooid vlag
gedoek, terwjjl eea paar vlugge, sierljjksaam-
gestelde kronen van gekleurd papier van de
soldering afhingen.
