MIDDELR11RGSCHE COURANT. N°. 141. 140' Jaargang. 1897. Vrijdag 18 Juni. Mr E. FOKKER Mr J. G. VAN DE1NSE. De voorloopige uitslag. Herstemmingen. Deae courant verschijnt d a g e l ij k amet uitzondering van Zon- en Feestdagen! Pifs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland fraaoo p.p., 2,-ay Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Middelburg 17 Jaai 8 a. rm. 53 gr. m. 12 a. 68 gr., av. 4 u. 63 gr. F. Verw. N. W. wind. AdvertentiSn voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór éém nar aan het bnreau bexorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel, Groote letters naar de plaats die zij innemen. AdvertentiSn bg abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan bet bureau te bekomen. Agenten. Te Terneuzen: M. db Jonge Nijgh van Ditmab. Rotterdam By deze courant behoort als bijvoegsel een plaat met bet opschrift: dip de wandeling; te Middelburg;. bevelen wij, om de bekende redenen, ten dringendste aan bij de herstemming voor een lid der Tweede kamer in het district Middelburg op Vrijdag 25 Juni a. In het district Hontenisse spanne men alle krachten in voor den heer Middelburg 17 Juni. Het Vaderlandwijzende op het feit dat bg de gehouden verkiezingen de liberalen van alle sohakeeringen zes verliezen leden, meent dat die te Breukelen, Wjjk en Ede met gelatenheid zjjn te dragen, en om het bgxonder conservatieve karakter der voor die plaatsen zittende liberalen, bepaalde!jjk wat Breukelem en Ede betreft, maar vooral ook omdat deze districten toch in den grond reeds anti-revolutionnair waren en hun liberale ver tegenwoordigers aan hun persoon)gken invloed bun plaats te danken hadden. In een buitengewoon groot aantal andere districten kan de herstemming eerst beslissen welke de uitkomst zal zjjn. Sobjjnt het zeer ontmoedigend, dat tal van liberale zetels al zeer los sohjjnea te staan, een nader onder zoek der cjjfers toont, dat de groote stemmen- ver snipper in g meestal schuld is aan de uit komst, en dat bg de herstemming de krachts inspanning en de eensgezindheid bg de anti liberalen wel groot moeten zjjn, om de zit tende liberale leden ten val te brengen. Er zjjn stellig districten, die zoo goed nis zeker verloren zjjn, bepaalde) jjk Gouda, Hontenisse, Deutiehem (Delft, als slechts toevallig tjjdeljjk liberaal, lellen wjj niet mee)bg tal van andere, »1. de Rotterdamsche, de Amsterdam- sohe en de Haagiohe districten, Alkmaar, Harlingen, Fraaeker, de Groningsohe distric ten, staan de kansen op behoud van 't geen wjj hebben gunstigbg enkele eindelgk, ml. Middelburg, Enschedé, Helder, Sneek, is de kans op winst niet uitgesloten. Een gunstig versobjjnsel is, dat bljjkbaar het protectionisme onder de liberalen weinig vorderingen heeit gemaakt. Waar een speciaal protectionistisch candidaat werd gesteld, kreeg hg over 't geheel zeer weinig stemmen, zelfs in Friesland en Groningen, ook in Brielle en Ridderkerk, (de heer Biuizsma had zjjn groo- ter stemmental natuurljjk aan zjjn aati-cleri- oalisme te daiken). En zelfs is het gelukt van de zittende leden den protectionist Tg den a te doen vallen en bjjna den heer Zjjlma buiten de herstemming te houden. De sociaal-democraten bleken bijzonder sterk te zjjn in Enschedé en in enkele districten van het Noorden, tameljjk sterk ook in Utrecht en Arnhem, minder ia Amsterdam en zeer weinig in Rotterdam. Twee hunner komen in herstemming, Vnn der Zwaag eenmaal en Troelstra driemaal. Vandeaati-revolutionnairen zjjn de Lehman- aianen bepaald zwak gebleken. Natuurljjk sagen zjj hun beste mainei, die een langen staat van dienst hebben, wel herkozen, maar de heer Quarles moest het veld ruimen voor een Kujperiaan, de heer Van Dedem loopt gevaar, de heer Sohimmelpenninck komt met een Kcyperiasn in herstemming, en de oandi- daten, die sjj tegeiover Koyperiane* stelden., kregen een bedroefd klein aantal stemmen. De ohristeljjk-historisohe heeren brachten alechts een hunner, dr De Visser in herstem ming, nl. te Rotterdam met den heer Mees. De heeren Van Runebeek en Bastert tellen wjj niet mee, omdat die eerst ia den laatsten tjjd bjj ben sjjn ingelgfd. De bondgenooten betwisten elkander Kat- wjjk, Loosduiaen en Haarlemmermeer. De N. B. Ct. wjjst erop dat thans de anti- ïevolutiomnairen reeds 13 zetels bezetten,ter- wjjl het getal der katholieken 22 bedraagt. In Den Haag I, Leiden, Erenkelen, Ede, I# dat zoo zekerf Waarom sou nu niet kunnen gebenren wat in 1804 plaats bad toen mr J. 6. van Deinse ook met mr Walter in herstemming kwam en gekosen werd. Kal aan in Zuid-Bsvaland meehelpen den katholieken fMdidut da avsnriaaiag ta varaehals» f Wjjk-bg-Duurstede, moet een liberaal voor een anti-revolutionnair plaats maken, en te Tietjerksteradeel (het vroegere Bergum) zullen een anti-revolutionnair en een sooiaal-demo- craat elkaar bjj herstemming den zetel vaa den heer De Ranter betwisten. Gewonnen hebben de liberalen niet éen netel. De kans daarop iB eohter nog niet geheel verkeken. Bg herstemming kan in Eaaohede Pier son van Vos de Wael, in Mid delburg Fokker van Luoasse, in Sneek Vaa G.lse van Heemskerk winnen. Dat zouden dam drie zetels veroverd zjjn. En daar zou aog Winschoten bg kunnen komer, waar de proteotionistiBohe radioaal Tydeas het veld moet ruimen voor den liberaal Bos of den socialist Troelstra tusaohen wie herstemd wordt Ia de helft van het land, in 50 distrioten, moet herstemd worden. Dat Amsterdam met al zgn negen en Rot terdam met al jjne vgf districten daarin zou bg dragen had het blad niet verwacht. Oas verwondert dit niet zoo zeer hg den jjver, die, van de katholieken voora1, in die steden waB te verwachten en dien zjj ook hebben betoond. Van de 17000 kiezers stemden te Rotterdam bjjna 14000, een ongehoord feit in die stad. In sleohts vier districten komt een sociaal democraat in herstemmingin Leeuwarden met den radioaal Gerritseain Winschoten en in Sohoterland met een liberaal; ia Tiet jerksteradeel met een anti-revolutionnair. De radioalen hebben eenig succes in Amsterdam, waar zg Nolting met Heemskerk, Van den Bergh met Gleiohman, en Ketelaar met Piex- son in herstemming brengen, en in Deventer, waar Stoffel au tegenover Van Deldea staat; maar in Winschoten zgn zg een van hun drie zetels kwjjt. De kerkelijke partgen hebben het groote pre fijt van de nieuwe kieswet. Behalve de 13 zetels, welke *g reeds beiit, brengt de anti revolutionaire pzrtg in 30 distrioten baar oan- didaten ia herstemming; de katholieke partg de hare in 14 plaatsen. Deze ojjfers mogen eohter niet tot overdreven gevolgtrekkingen aanleiding gevenin sommige distrioten staan een katholiek en een antirevolutionair bg de herstemming tegenover elkander, in andere werd de zetel reeds door een clerioaal bezet en beduidt de herstemming dus eer een succes voor de liberalen. De Christelgk-hiBtoriioben zgn een groote maoht gebleken, zegt het Rotterdamsche blad. Wel is niemand hunner bg eerste stemming gekozen, maar enkelen komen in herstem ming en vooral is het aantal distrioten groot, waar zg in den strgd tussohen den liberaal en den clerioaal den doorslag zullen kunnen geven. De slotsom is dus dat de coalitie der Kuy- perianen en ultra-katholieken het meest heeft gesegevierd en dat het op Vrgdag 25 Juni alleen gaat om de vraag: wil men al of niet het bondgenootschap Kuyper-Sobzepman ver sterken I Het Handelsblad spreekt dan ook een waar woord, waar het sohrjjft »De kansen voor de vooruitstrevenden, die geen duurder brood maar flinke hervormingen willen, staan volstrekt niet hopeloos. Als men de stemmen, op veriohillemde richtingen uitgebraobt, nagaat, dan zal men ontwaren dat het overgroot getal distrioten, waar het spant, de tegenstanders van een clerioaal bewind gezamenljjk de meerderheid hadden. Er is dus slechts aaneensluiting, opoffering van persoonlgke inziohten en van kleingeestig heden noodig, om de schaal ten gunste der groote partg van vooruitgang te doen overslaan. De ervaring, opgedaan na de verkiezing van 1888, die aan de oleriealen de meerder heid gat maar tot drie jaren van nagenoeg geheelen stilstand geleid heeft, moge een waar schuwing zgn voor de kiezers, in wier hand nu de beslissing ligt. Alle krachten moeten de volgende week worden ingespannen, om te verhoeden dat de Kujper-Sohaepmam-coalitie, de olerieale remplaoante n-partjjdie het brood duurder wil maken, in den eindstrgd overwint. Zooals men weet, moeten er Vrgdag 25 Juni 50 berstemmjjngei plaats hebben. Er zgn thans 14 liberalen r a d i o a a 1 gekozen tegenover 22 katho lieken, 12 anti-revolutionnairen 1 (Sohiedam) van de Chris t.-H i s t. païtjj, die ook door de katholieken wetd gesteund. Dat zoovele herstemmiigen moeten plaats hebben is geen zeldzaamheid en een natuurlgk gevolg van het nieuwe stelsel, waarbg de par tgen van zelf zioh splitsen. Ook bg de vorige algemeene verkiezingen, in kamerontbindingen, wanneer de strgd gewoon- Igk, hevig was, waren de herstemmingen tal- rgk zegt het Hbld. Na de Aprilbeweging in 1853 waren voor 68 leden, waaruit de tweede kamer toen bestond, 20 herstemmingen noodig en kwamen 28 nieuwe leden in de kamer. la 1866, na de eerste ontbindiig door het ministerie-Heemskerk, moest over 21 zetels worden herstemd op do 75 in 1868, na de tweede ontbinding idem, over 12 op de 75. Toen in 1888 het van 130.000 tot 300.000 uitgebreid kiezerskorps voor 'tterit de Kamer van 100 had te kiezen, bleef de stigd in 26 districten onbeslist, en evenzoo bg de eerst volgende aftreding der Tweede kamer in 1891. In 1894, na de ontbinding wegens de kies wet-Tak, waren 30 herstemmingen noodig. Ia bgna al die jaren dus een groot getal herstemmiagen; nooit eohter zoovele nis thans, nu het kiezerskorps weder is verdubbeld. BenocmiafM ras, Bg kon. besluit is benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau J. H. Maronier, emeritus-pre dikaat bg de Ramoastxantsohe broederschap te Arnhem is benoemd tot broeder in de orde van den Nederlandsehen Leeuw F. H. Roos, deurwaar der bg het kantongerecht te Berlikum en bg arr.-reohtbank te Leeuwarden, te Dronrgp is Tj. de Cook Banning, burgemeester der gemeente Wildervank, benoemd tot ridder in de orde vnn Oranje-Nassau is benoemd tot hoogleeraar in de faoulteit der rechtsgeleerdheid aan de rgki-uniyersiteit te Leiden, om onderwgs te geven in het Romein- sche recht en zgne geschiedenis, mr P. A. Tiohelanr, tgdelgk leotor aan die universiteit ia tot gedelegeerde der Nederlandeche regee ring bg het te Brussel, van 28 Aug. tot 2 Sept. 1897, te houden internationaal congres van atchiteoten, buiten bezwaar van rgks schatkist, benoemd dr P. J. H. Cuypers, archi tect van 's rgks museumgebouwei:. te Am sterdam. In St. Ct. van heden is opgenomen de wat van den 24«ten Mei 1897, tot regeling der §- nanoieele verhouding tussohen het rgk en de gemeenten en herziening der algemeene rege len ten aanzien der plaatselgke belastingen. De grootmeester van wglen ZM. den koning, J. C. E. graaf Van Lyaden, is in bui tengewone zendia g in hoedanigheid van bui tengewoon smbaisadenr der koningin afge vaardigd naar H. M. de koningin van Groct- Brittannië en Ierland, ter gelegenheid der plechtige viering van HD. 60-jarig regeerings- jubileum. Aan den buiten gewonen ambassadeur ia toegevoegd mr W. P. graaf Va* Bylandt, kamerheer van H. M. de koningin. OIT STAD EN PROVINCIE In de St. Ct. is opgenomen een staat van afkoop van tienden over het jaar 1896. Daaruit bljjkt dat in Zeeland werden afgekocht van het kroondomein tienden tot een bedrag van f i 924.69 en van partioulieren voor een som van f 5465 25. Bg beschikking va* de* minister va» binneilandsche zake* zjjn ingesteld drie oom- missiën, aan welke wordt opgedragen het onderzoek der bepalingen, betreffende den verkoop onder openbare controle aanderjjks- ludbouwproefstatioas, welke aan eene her ziening zjjn onderworpen. Daarin zgn o. a. benoemd: in die voor de bepalingen betreffende de kunstmeststoffen de heeren J. M. Kakebeeke, lid van de commissie van toezioht op de igkslandbouwproefstations, te Goes en dr A. J. Swaving, directeur van het rjjkslandbouwproefetation te Goes; in die voor de bepalingen betreffende de zaaizaden de heer D. J. van der Have, handelaar in zaaizaden te Kapelle bg Goes. Op de heden op het Molenwater alhier gehouden paardenmarkt was de aanvoer be las grjjk; er waren een kleine honderd paarden, aan de ljja. Het bezoek van kooplieden, ook uit den vreemde, was grooter dan verleden jaar. Niettegenitaaande de verkooperi vrjj hooge prjjzen vroegen, was er nog al wat handel. De markt kan nu als gevestigd beschouwd worden. Voor de verloting sjjn vjjf paarden aange kocht, waaronder twee 3jarige dieren, een eenjarig paard en een veulen. Dat het staatje, aanwijzende dei uitslag der verkiezing in de verschillende districten ia Zeeland, door onze lezers werd gewaardeerd, vernaman wjj van vele zjj den; en dat het ook in den smaak van vakgenooten viel, bljjkt wel hieruit dat een te dezer Btede verichjj- nend blaadje zgn lezers een letterljjke en nauwkeurige oopie ervan ook wat den vorm betreft, onder de oogen bracht, wat het diat- riot Middelburg betreft, een oopie waarin zelfs de vergissing ia het district Vlissiagen niet ontbrak. Het is alt jjd pleiziexig ta zien dat men niet voor den prins werkt en het doet iemand, die het hart op de rechte plaats heeft, goed een ander, die tegen een beetje werk opziet, het wat gemzkkeljjk te maken. Maar billjjk wart het tooh ook, met het oog op de kc sten welke wjj oas getroost hebben, dat bjj de overname de bron ware genoemdof had mea misschien de wcordjes Midd, Ct. onder het staatje gezet en zjjn die bjj het opmaken van den vorm weggevallen. Men heeft somtjjds van die ongelukjes. Voor de betrekking van klerk ter ge meen te-se er ataxie te Vlissiagen hebben zioh 27 sollicitanten aangemeld. Vijjdag avond wordt te 10.46 te Vlis siagen met een extra-trein verwaoht de keizerin-weduwe vnn, Duitsobland, om per koninkljjk yacht Victoria and Albert, de reis naar Londen te vervolgen. Dienselfden dsg, met den trein van ll.lOuut i. m. worden aldaar verwaohtPrins Regent van Lippe-Detmold met eohtgenoote en gevolg en Prins Waldemar van Denemarken en gevolg. Zaterdag morgen komen aldaar aan Prins Albert van Pruisen met gevolg om per extra- dsgboot, de Engeland, naar Engeland over te steken; en Prima Friedxich August van Saksen, vertegenwoordiger ran den kosiag van Saksen, en de Eifprins van Cobarg-Gotha met adju dant, die met de gewone dagboot der maat schappij Zeeland de reis rervolgne. Met ingang van 22 dezer, wordt de lui tenant ter zee le kl. P. F. van der Velde* Eidbrink gedetaoheerdaau.de Wetf der konin klijke maatsohappjj de Schelde te Vlis siagen, om bjj de verdere gereedmakiag van Hr Ms Flottielje vaartuig Serdang tegen woordig te zjjn. - Volgens bericht uit V eet e zit op de zandplaat de Onrust de Engelaohe bark Prir.sas May, van Little Hampton, nan den grond. De bemanning werd Woensdag avond door aobipper J. F. de Rooy en zjjne zoons te Veere aangebracht, doch keerde heden morgen weer aanr het vaartuig terug om te trachten het vlot te krjjgea. Men vreest echter dat dit niet gelukken zal. Op grond van de voortdurend loopeade geruchten omtrent de oorzaak van den brand in den nacht van 30 op 31 Mei jl. bjj D. G. in de Langevorststraat te Goes doen de politie en justitie daarna steeds onderzoek. Woensdag zjjn door den rechter van instructie gehoord de dienstbode, een vjjftal buren, de agent dei assurantie-maatschappij en G. zelf. Door den heer Walter, candidaat voor de Tweede kamer in het district Hontenisse, is, voordat de stembus geopend werd, een adres gerioht aan den ministerraad, waarin hg zioh beklaagt, dat de heer A. Tukker, ontvanger der registratie en domeinen te Hulst, een strooibiljet heeft doen verspreide* ten vcor- deele van de oandidatuur van mr. J. G. van Deinse in het distriot Hontenisse, dat door hem onderteekend werd onder bjjvoeging van zjjn ambtstitel. In dat adres wordt aan den minis terraad het versoek gedaan, dat deze dusdanige algemeene voorschriften van alle takken van staatsdienst zal geven, die zullen voorkomen, dat in het vervolg bjj aanbevelingen van oan- didaten door ambtenaren, gebruik worde ge maakt van hun ambtstitel. Bjj zegt dit versoek te doen, »ofschoon be- kesd met de circulaire van den heer minister van binnenlandsohe zake* van 23 Juli 1875 (tie Luttel berg's Chronologische Veteajneling van Wetten en Besluiten, 2d druk, bladsjjde 939)." Terldezlniivarla, Te Renesse bleven va* de 115 kiezers slechts 3 weg zonder bekende geldige redenen. Te Ellemeet was de oudste stemmer 92 jaren; ëe» was ec expresse Ijjk overgekomen. Dat was ook het geval te Haamstede. Hit Aardenburg sohrjjlt use* ons: Toen Dinsdagavond te half negen alhier de einduitslag van de stemming in het distriot Oostburg werd meegedeeld aan de menigte, die zioh had geposteerd vóór het telephoon kantoor, kwam aan de geestdriftige toejui- chiagen geen einde. De nationale driekleur wapperde weldra va* vele woningen en mr Hennrquin onmiddelljjk ia kennis gesteld met het heugeljjke nieuws mocht de barteljjkste bewjjsea van de bslangstelling zjjaer mede-ingezetene* ontvangen. De musieksooieteit Aardenburgsche Fanfa ren bracht oas kamerlid spoedig eene serenade, welk voorbeeld werd gevolgd door de muziekgezelschappen Elk naar zijne krachten uit St Kruis en Apollo uit Sluis, welk laatste geselschap hier per extra-tram arriveerde. Eene massa volk was nu op de beea en de toespraken, welke gehouden werden in de sooieteid Spoor tot vriendschap, getuigden alle va* belangstelling en tevredenheid over den goeden uitslag. Dat er feest werd gevierd lot laat in den. aaohtdat de muziekgezelschappen overal in de ge meente een prettige stemming veroor- zsakies, dit alles behoeft zeker geen betoog. Het bestuur der liberale kiesvereeniging kwam Woensdag avond onzen afgevaardigden begroeten en complimenteerde hem bg monde van den voorzitter den hear J. de Brugse to Sluis. Vele toosten werden gedronken op den goeden uitslag dec verkieüs gen, op het welzjja van mr Hensequin, cp de leden van het bestuur der kieBrereenigisg enz. Van alle toespraken was natuurlgk de grondtoon, dat het den heer Hezne qui* moge gegeven zjjn nog vele jaren op te treden voor de belangen van ons district dat hem daartoe de gezondheid moge gesohonken worden en tevens lust en kracht om op den ingeslagen weg voort te gaan. Men sohrgft oss: Te Biervliet kwamen Dinsdag twee per- ionen bjj de stembus opdagen, die geen kiezer waren en waarvan de een een wandeling van een uur, de ander een van twee urea voor niet gemaakt had. Een kiezer, d:"e een kaart per post uit Yzendjjke had ontvangen, omdat bg aldaar tot Mei jl. wooaaohtig wa», toog eerst, e* natuurljjk vergeefs, naar Biervlietdaarna naar Yzendjjke. In plaats van een verlet van een paar uren, was ons boertje een halven dag kwgt. Een briefje was ongeldig, daar twee van de drie kringen zwart gemaakt waren. Een kiezer vergiste zioh en ontving eeK andere stamkaart. Te lJsendjjke, de katholieke hoofdplaats in het distriot Oostburg, en waar de Roomechen over nagenoeg twee derden der stemmen kun nen beschikken, kreeg desniettemin mr Hen-1 ntquin meer stemmen dan Glinde. man. Een natuurljjk gevolg van de wjjze van op treden en van oazdidatuurstelling, waarover, geljjk wjj vroeger schreven, vele Roomsohen alles behalve gesticht waren op de jeugdige kiesvereeniging. Aan jjver voor den anti-revolutionnairen candidaat heeft het bjj sommige Roomsohe geesteljjken anders niet ontbroken. Een meer dan gewone opwekking werd in de kerk ge geven. Zondag namiddag toog een pastoor per rjjtuig naar verafwonende kiezeis, opdat tooh maar geen stem sou verloren gaan. Een tweetal pastoors in 't land van Cad- zand maakten een gunstige uitsondering en hielden de politiek buiten de tempelmuren. Te Gadzand namen Dinsdag aan de stemming zes kiezers deel die te zamen 490 jaren tellen. Als een eigenaardig staaltje van waardee- ring va* het kiesrecht, in tegenstelling met de lauwheid va* sommigen, vermeldt de Zutft Ct., dat een machinist bjj de S. S. Dinsdag middag enkele minuten voor vjjven met zgn trein te Zutfen aankwam en, toen vrjj heb" bende, in allergl in een hotel-omnibus ge sprongen is en zich door dezen naar het stem lokaal op de* Paardenwal h9eft laten brengen. Een kiezer te Steenderen, dio lezen noch sohrjjven kon, doch wien ingeprent was het hokje zwart te maken, had de kaart onder' ste boven in zjjn handen. 1 2 De Jonge had een stem minder Van Kol een stem meer. Bjj de Da CoBtastraat te Amsterdam lie pen Dinsdag twee mannen, de een gewtpend met een bord, waarop dr Kcyper, de andere met een, waarop T»k van Poortvliet wordt aanbevolen, zonder de miaste politieke ran cune, broederljjk «amen. Ze hebben zooeven een glaasje bier gedronken of een graantje gepikt in de buurt en danr wat uitgeblazen van den verkiezingiarbeid, en staan thans, na hun borden tegen den muur te hebben gezet, gezellig te praten. Dooh het measoheljjk geluk is boos. Rseds waakte de demon. Stil sluipt bjj, in den vorm van drie straatjongens, nader, doet een greep ïanr de borden e* aan den haal Hei, bol schreeuwen de aan hun zoete rust zoo wreed ontrukte Sandwich-mannen, loepen wat ze kunnen de voortvluchtige ver- kiezingsvanea aohternn, zgn bjjna op het puat ze weer te veroveren, neen, dat nooit! roept de vjjand, met de doodsver achting van een Van Sppyk, en pats, daar drjjvea de vanen in de Bilderdgk- kade, tot groote ontsteltenis van hun dragers, die eerst na geruimen tjjd erin slasgden ze op to viueben, en tot niet geriag vei maak

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1897 | | pagina 1