MIDDELRIRGSCHE G01RAIVT.
N°- 184,
140° Jaargang,
1897.
Donderdag
10 Juni.
Losse irepi op politie! ielM
Deze oourant versohljnt d a g e 15 k smet uitzondering vam Zot- et Feestdagen;
Prgs, per kwartaal, soowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p^ 2.-^1
Afzonderlijke nummers koeten 5 cent.
VhamoHetw.
Middelburg 9 Juni 8 u. vm. 50 gr. m. 12 u.
62 gr., av. 4 u. 58 gr. F. Verw. tam. kr. O. wind
AdvertontiSa voor het eerstvolgend
tammer moeten des middags vóór éém
uur aan het bureau bezorgd zgn.
AdvertentiSa20 cént per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel,
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertenti6n b$ abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan afin gratis
tan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Terneuzen: M. db Jongb
NWGH VAM Ditmab.
i Botterdam
Middelburg 9 Juni.
XII.
SKEER SLECHT TE IFHMEW
is men te Utrecht over de candidatuur-Van
Karnebeek.
Het anti-resolutionnaire weekblaadje Het
Sticht schreef, onder het opschrift Om een
Kamerzetel:
„Mr van Karnebeek is alhier de candidaat
der Chr. Hist. Op de liberale Utr. kies-
vereeniging kon bij geen meerderheid ver
krijgen. Hij zit hier dus zijn eigen geest
verwanten in 't vaarwater.
Te Middelburg is hy de candidaat der
oud-liberalen ook tegen den candidaat der
Chr Hist.
Hier dns vóór daar tegen Chr. Hist. 1
Vat ge em
En het liberale Utr. Prov. en Sted. Dag
blad zegt:
„Hier in Utrecht is de heer Van Karnebeek
na zijn candidaat-stelling door Eendracht
maakt Macht tot de Christelgk-Historische
party overgegaan. Geen oprecht libe-
reraal kan hem o.i. nu stemmen."
Een zonderlinge candidaat, zulk een;
zeggen wij.
BAH» OH HET HART.
Het schynt dat de beweging van den Chr.
Historischen Kiesertbond ditmaal dr Knyper
toch angstiger maakt dan het vroegere op
treden van dr Bronsveld.
Hij heeft nn eene verklaring in het licht
gegeven aan het adres van „vele anti-revo-
lntionnaire kiezers, die tot de Ned. Her
vormde kerk behoor en en beducht zijn ge
maakt, als zou de overwinning der anti-
revolationnaire partij nitloopen op schade
voor de Ned. Hervormde kerk".
Dat is volstrekt niet het geval.
Hoe kan men toch zoo iets verzekeren
Dr Knyper en zijn doleer enden meenen
het best met die kerk.
Zie, „afgezien van de politiek, stelt hij
als Godgeleerde, als Canonicns, en als Belij
der van den Christus, aan die kerk geen
anderen eisch, dan dat zij voor het gezag
der Heilige Schrift weer buige, en terug
keer e tot de Belijdenis der vaderen, gelyk die
met het bloed onzer martelaren bezegeld is.
„Zoodra dit zal geschied zijn, zal hy, en
met hem alle Gereformeerden, met dank
bare vrengde weer met alle broederen, de
aloude eenheid van de kerk onzer vaderen in
dezen lande helpen herstellen."
Wat wil men nog meer?
De korte zin der lange rede is deze.- als
men mij in die kerk weer het gezag in
handen geeft, lof en eere bewyst, de Vrye
Universiteit steunt, dan komt alles weêr
kenrig in orde. Maar helpt mij nu voor-
loopig met dr Schaepman de overwinning
behalendan is mijn doel bereikt.
Bij een verleden, zooals dr Knyper heeft,
waarin zooveel daden spreken van vg and-
schap tegen die kerk, gelooven wij dat by
menigeen de gedachte wel zal opkomen aan
het bekendeAls de vos de passie preekt,
boer pas op je ganzen.
HECHTEN KM PLICHTEN»
Men slaat by deze gelegenheid weêr op
het oude aambeeld van rechten en plichten; en
beweert, evenals zij, die zoo gaarne een motief
hebben om op sociaal gebied het laisser
faire laisser passer te verdedigen, dat de werk
mansstand wel veel praat over zijn rechten,
maar zyn plichten niet genoeg in het oog
houdt; een standpunt, waarin menig volks
man, naar men zegt, den arbeider stennt.
Dit geeft onb aanleiding tot een paar
opmerkingen.
Allereerst deze dat, waar sprake is van
bet betrachten van sociale rechtvaardigheid,
„het volk" door ons beschouwd wordt in
den ruimsten zin des woords; en dat zelfs
4e meest vooruitstrevende liberaal beamen
zal dat naast rechten plichten staan, die
door ieder, van welken rang of
stand ook, moeten vervuld worden.
Van dit standpunt uitgaande, vragen wy
echter of aan den anderen kant, aan de
zyde der mannen, die het gezag en de macht
in handen hadden, in de laatste jaren wel
altyd aan die plichten is gedacht Of het
hun nn wel past anderen zoo op de plich
ten te wyzen, die naast rechten behooren
i staan
Op hun rechten waren zij prat, maar juist het
feit dat zij tekort kwamen in hun plichten
tegenover hun medenatnurgenooten, waar
het gold hnn stoffelijke en moreele belangen
de in ons land gehouden enquête heeft
dit op droevig welsprekende wijze aan het
licht gebracht, is oorzaak geweest, dat
de werkende klasse van haar kant veel is
gaan spreken over hare rechten. En, on
mondig als zij jaren lang was, is het niet
haar schuld dat zij, daartoe aangehitst door
slechte leiders, vaak tot overdrijving op dit
punt oversloeg.
Laat elk in deze de hand slechts in eigen
boezem steken; wij komen allen te kort in
het vervullen van onze plichten en vragen
ook vaak meer rechten dan ons toekomen.
Het is eene zwakheid, allen menschen eigen.
»E 01TWIHKEI>INO
speelt in deze eene groote rol.
Want hoe kan men juiste begrippen op
dit punt verwachten bij hen, aan wier ont
wikkeling nog over het geheel zoo weinig
is gedaan, wier solidariteitsgevoel nog zoo
weinig is ontwikkeld.
Is dit laatste by de hoogere standen, bij
de vermogenden dan zoozeer het geval?
Men lette eens op hoe daar loffelgke
uitzonderingen daargelaten de geldende
begrippen zgn op het gebied van belastingen.
En juist aan dat solidariteitsgevoel be
staat zooveel behoefte by de verhouding
sschen patroon en werkman.
Nu nog heeft de eerste vaak vele en ge
gronde redenen van klagen over den laatste
maar aan den anderen kant heeft de laatste
ook vaak aanleiding om zich te beklagen over
gemis aan hnlpvaardigheid, aan steun, aan be
langstelling van menigen patroon.
De wederzgdsche verhouding is in de
laatste jaren door allerlei onpractische, on
handige, afkeurenswaardige bewegingen er
niet beter op geworden. Dat stemmen wij
toe. Maar men zal toch ook moeten beamen
dat het dreigend karakter, hetwelk die be
wegingen nog niet zoo lang geleden ken
merkte, thans geheel verdwenen isEn
bovendienwelke afdoende maatregelen zyn
er genomen, om werkelijk bestaande grieven
van hun zyde weg te nemen Doch, al
is het laat, te laat is het zeker nog niet.
Nu juist is het de tyd om langs ge
leidelijken weg die onderlinge verhou
dingen beter te regelen, die hervormingen
in te voeren, waardoor beider belangen wor
den bevorderd.
De slechte werklieden zullen daarvan
geen voordeel hebben, de goede znllen er
wel bij varen.
En zoo ook znllen de degelijke, solide
patroons door tal van te nemen maatregelen
veel zuiverder positie tegenover hun
werkvolk komen dan tot nu toe.
Elks rechten en plichten zijn dan vanzelf
afgebakend en aangegeven; iets wat in
beider belang is.
Jhr VAN KABNEBBBK EN DE
KLEINE LLTTHEN.
Meer eigenaardig dan aardig en waar is:
het in de hoogte steken van den heer Van
Karnebeek als vriend van de kleine lnyden.
Men kan veel vertellen van dezen ond-
commissaris des konings, maar zulke dwaas
heden moest men toch weglatenhy zeil,
de aristocraat pur sang, zon er zich aan
ergeren.
Die liefde dreef hem zeker om onlangs
bij de nieuwe regeling der gemeentebelas
tingheffing juist het schgntje van progressie,
dat de regeering nog in haar voorstel had
i doen verdwynen.
De Gemeentestem van 17 Mei li. schreef
terecht
,Wie niets van de progressie wilde weten,
was de heer Van Karnebeek. Zyn voorstel
om de door de regeering nog aan art. 243
toegevoegde bepaling, die geringe afwyking
van het proportioneelstelsel in sommige ge
vallen toelaat, weder te schrappen, werd even
wel met 58 tegen 25 stemmen verworpen."
En om zyn doel te bereiken heeft de heer
Van Karnebeek in de karnen geruimen tijd
gepraat.
De „kleine luyden" mogen wel uitroepen:
voor zulke vrienden beware ons de hemel
EEN VALICHE LEUZE.
Er wordt van zekere zijde gezegd„Graan
rechten znllen het brood niet danrder ma
ken" en men beroept zich dan op Frankryk,
waar het vleeach niet duurder werd, nadat
een invoerrecht op slachtvee was ingesteld.
Aangenomen 1 Maar als dan het brood
niet duurder wordt, zal dit toch welmoeten
zyn, omdat de bakker zgn bakgraan tegen
onveranderde pry zen big ft t'nkoopen, m. a. w.
omdat de boer zyn graan niet dnnrder ver
koopt. Men weet toch algemeen dat by de
minste verhoogiug van tarwe enz. de bakkers
spoedig genoeg het brood opslaan. Maar
dan gaan onze boeren met die graanrechten
ook geen steek vooruit, en is de lens
„Graanrechten tot verheffing van den land
bouw" een valsche leus.
Tevens is dat quasi bewijs van „geen
dnnrder brood" een merkwaardig voorbeeld
van de waarheid der stelling: Wie te veel
bewijst, bewgat niets.
Or H11MPER EN DE IJLT RA-
KON TANEN.
Op bladz. 35 van Ons Program staat:
„Maar onze geestverwanten erkennen we
in de Ultramontaansche partij nergens, zoo
min aan deze als aan gene zyde van den
Oceaan."
,We waren nooit één, we zyn het niet
en znllen het nooit worden; en doen zich al
soms gevallen voor, waarin we met- Rome
tegen de revolntie zonden kiezen, er zyn
er anderen, en van niet minder aanbelang,
waarin we even beslist tegen Rome, veeleer
aan het Liberalisme onze sympathie zouden
gunnenook daarby intusschen meer op een
veilig sturen van het eigen scheepke door
deze Scylla en Charybdis bedacht, dan door
verwantschap in beginsel gedreven."
En de katholieken laten zich wel dry ven
om dr Knyper en den zijnen hulp te bieden
TIJDELIJKE PROTECTIE.
is de gevaarlijkste leus die er bestaat
in het beschermingsvraagstuk.
Zij, die slechts tijdelijk bescherming wen-
schen, bedriegen óf zichzelf (zoo zg te
goeder trouw zgn) óf de kiezers (zoo zy
hun verderstrekkende bedoelingen ver
zwijgen.)
Want terstond wanneer eene industrie
eenigermate wordt beschermd, zal daaraan
een zoom zich ontwikkelen van onderne
mingen, die thans niet kunnen bestaan, maar
dan, gelyk paddestoelen door een regenbui,
door de bescherming verryzen en zich dan
nog jnist even in stand kunnen honden.
Als de tydelgke bescherming ophoudt, znl
len in de eerste plaats alle indnstrieelen in
dien beschermden tak daartegen protesteeren,
ook al zyn zij in gunstiger conditie gekomen.
Want het is in dit geval gemakkelyker te
geven dan te ontnemen. Alle indnstrieelen
in dien tak znllen zich verzwakt gevoelen.
Maar zij, die door de protectie juist am
per konden bestaan, vallen geheel neer bg
het ophouden daarvan. Langzaam of plotse
ling, het komt er niet op aanVallen moeten
zij, die levenden-bg-de-gratie-van-den-Staat,
wier illusies men wreed heeft opgewekt en
thans moet verstoren.
De anderen zijn als luchtballons die, of
schoon er gas ontsnapt, nog wel blijven dry
ven zy het ook lager.
Doch die amper-levenden zijn zoo laag by
den grönd, dat ze bij de minste gasontsnap-
ping hulpeloos neervallenzegt het Hbld.
ten slotte.
Bjj kon besloit:
ia benoemd tot leeraar aan de polytech
nische aohooldr. G. Sohoatei, leeraar aan de
hoogere bnrgeraohool met vijfjarigen ooraaa te
Amsterdam
ia op zgn versoek aas den kapitein N„ A.
F. Duyfhuyj Bf-ynen, van het 2 ie reg. veld-
art., eervol ontslag uit den militairen dienst
verleend
is, op verzoek, in zgaen rang overgeplaatst
bg het 2de reg. inf., de eerste-luit. F. J. A.'
H. Hendriksz, van het regiment grenadiers en
jagers:
is verleend de eere-medaille der orde vnn
Oranje-Nassau, in brons, aan 0. Z. Pronk,
schipper in dienst bg den reeder A. de Mos
te Soheveningen
is benoemd tot lid van den raad van be
staar in de kolonie Carsfao, de heer M. J
Sslhorst, directeur van openbare werken al
daar.
Aanstaanden Zaterdag verleemt de minister
van binnenlandsoha zaken geen aadientie.
DIT STAD EN PROVINCIE
Als de kiezers dezer dagen de a. g.
stamkaarten ontvangen, waarop men herin
nerd wordt aan de stemming op Dinsdag
a., laten zy die dan zorgvuldig bewaren,
aat die kaarten moeten op den dag der
stemming aan het stembureau overhandigd
worden.
Woensdag 23 en Donderdag 24 Jnai
wordt, zooals reeds gemeld is, n 1 h i e r de
25a algemeene vergadering der Vereeniging
van gasfabrifcanten in Nederland gehouden.
Het programma is samengesteld als volgt
Dinsdagavond 22 Juni ontvangst der leden in
de sociëteit 8t Joris. Woensdagd. a. v. opening
der algemeene vergadering ia dezelfde socië
teit; na afloop bezichtiging der gasfabriek;
's middags gemeensohappeiyke mnaltyd in
8t Joris en daarna tooht per stoomtram naar
het badhuis te Vlissingen. Donderdag 24 Juni
voortzetting der algemeene vergadering, na
afloop daarvan dejeuner in dé Nieuwe Doelm
en middags rjjtoer door Waloheren, bezoek
tan de waterleiding en diner in het badhotel
te Domburg.
Vrgdag 25 Juni zal er voor de leden gele
genheid zgn de merkwaardigheden van Mid
delburg te beziobtigen.
- Het programma voor het eerate zomer-
conoert in het Schuttershof,morgen, Donderdag,
te geven door het muziekkorps der stedelijke
sohutterg alhier, luit.-direoteur Jan Morks,
is als volgt samengesteldMarche sur une
yieille chanson Lorraine, L. Ganae; Jubel
ouverture, Chr. Baoh; La Housarde, suite de
valses militaires, L. Gaane; Serenata (arr.
Morks), M. MoszkowskiFantasie op L. De-
libs's ballet Coppélia, J. Morks; Krönungs-
marsch uit de opera der Prophet (arr. Morks),
G. MeyerbeerOuverture van de opera La
dame blanche (arr. Morks), A. F. Boieldien
Arlequin, Intermezzo, B. FörzterPilger Chor
uit de opera Tannhduser (arr. Morks), B
Wagner; Fantasie op G. Donizetti's opera
Lucia di Lammer moor, J. Morks.
Diasdag wera aan den polder Oud-Noo'd-
Beveland (Glasjesnol) met goed gevolg ge
zonken het eerste der drie zinkstukken, groet
2000 M.
Bg het laatstgehouden examen voor oom
mies bg de posteigea is o. a. geslaagd de beer
J. H. Parker Verboom te Z i e r i k e e, die
tevens verplaatst wordt naar Botterdam, ter
deelneming aan een ourius in den telegraaf
dienst.
Uit Oostburg sohrgft men ons
Zooals reeds in het kort is gemeld, verga
derde Dinsdag de raad dezer gemeente op het
schriftelgk verzoek van drie zfiaer leden, nl.
de heer en De Smit, Van Peenea en Meyer, en
wel ter behandeling van een voorstel om te
protesteeren tegen de wgze, waarop door dea
geneeskundigen raad is geadviseerd op het
door den raad gedaan verzoek om toepassing
van art. 9 alinea 3 der wet van 1 Juni 1845
Stbl. no 60.
De heer Fokker was wegens ongesteldheid,
de heer Le Nobel wegens ambtsbezigheden
afwezig.
De voorsitter verleende genoemden heerea
het woord tot toeliohting van hun voorstel.
De heer Meyer dankte dea voorzitter voor
den spoed, waarmede aan het verzoek vnn
hem en zyae medeleden was voldaan. Hg
wees er verder op dat, zooals allen uit de
Middelburgsche Courant zal gebleken zyn,
de geneeskundige raad besloot aam HH. Gad.
Staten té adviseeren, af te wgzen het verzoek
van den raad om ontheffing vak het verbod
dnt de geneesheer geneesmiddelen levert.
Van dit advies op zich zelf kon spreker
niets zeggei, wèl echter van de wgze waarop
het is gegeven. Door den voorzitter isnamen-
Igk met zooveel woorden beweerd, dat, naar
hem voorkwam, de geheele zaak niet anders
was dan eene persoonlgke vete tegen den
apotheker P.'ankeel. Tegen deze uitdrukking,
zoo teide spreker, teekenen zgn beide mede-
raadsleden en hy, die, in commissie daartoe
door den raad benoemd, geaoeqpt vevSöek aan
Ged. staten hebben opgemaakt, protest aan.
De-beer Meg er tartte den voorzitter van den
geneeskundigen rasd om uit dat adres leno
zinsnede aan te halen, wsaruit zulks biykt.
Daarom besloten de drie raadsleden een kraob-
tig protest te doen hooren, omdat geen hun
ner de blaam zm kunnen wjrden opgelegd,
uit persoonlgke rancune te hebben gehandeld.
De heer De Smet ondersteunde spreker en
wat ook voor het indienen van een protest.
Op voorstel van de drie eerstgenoemde
heeren werd daarop met algemeene stemmen
(5) besloten aan Gedeputeerde Staten het
volgend adres te zenden
>Geeft met versohuldigden eerbied te ken
nen, de raad der gemeente Oostburg, daartoe
vergaderd op Dinsdag 3 Juni 1897,
dat bg kennis genomen heafc van het is de
Middelburgsche courant van 5 dezer no 131
voorkomende verslag van de jongste vergade-
ingvan den Geneeskundigen Raad voor Zeeland
en Westelgk Noord-Brabant, en in welke ver
gadering advies zou uitgebracht worden om
trent het verzoekschrift, door hem, gemeente
raad, aan uw ooilege gericht, ten doel heb
bende om voor den alhier gevestigden ge
neesheer vrgstelliag te verkrggen van het
verbod om geneesmiddelen te leveren;
adat, volgens voornoemd verslag, de voor
sitter van den Geneeskundigen Rtad verklaarde
den indruk te hebben gekregen dat de op h-.t
getouw gezette beweging eenvoudig is een
itrijd tegen den apotheker Plan keeleen strijd
die z. i. niet gestreden wordm moest.
>De raad dezer gemeente meent in deze
uitdrukking een poging van den voorzitter
te zien, om op hem, gemeenteraad, de verden
king te werpen, zich in deze te hebben laten
leiden door andere beweegredenen, dan die
voor het belang der gemeente."
«Alhoewel de Baad dezer gemeente, in het
volle vertrouwen op eene onpartgdige uit
spraak van uw ooilege, de beslissing afwacht,
meent hg toch bg voorbaat tegen deze door
•iets gemotiveerde beschuldiging van den
voorzitter van den geneeskundigen raad voor
noemd ie moeten protesteeren".
De voorzitter had hier nog willen bg voegen
dat, waar in den Geneeskundigen Baad ook is
gezegd>de dokter wiBt vooruit dat er eene
apotheek gevestigd was en hg dus geen ge
neesmiddelen mocht leveren", het den dokter
ook niet bekend w»p, dat onderscheidene der
voornaamste ingezetenen z-'ch door een uitwo
nend geneesheer zouden laten behandelen.
Hoewel de voorzitter dit niet in het adrea
wensohte te doen opnemen, aohtte hg het
to oh niet ondienstig dat daarvan in de notu
len aanteekeniag gehouden werd.
Verder werden nog eenige ssken van on
dergeschikt belang behandeld. O. a. werd
toegestaan, dat op Zaterdag a. s. de graan-
beurs zou worden besohikbaar gesteld voor
den heer mr P. C. J. Hennequin, tot het houden
eener politieke rede.
Terwyi anders de vergaderingen van den
raad sleohts door éen persoo», een reporter,
worden bg gewoond, trok het thans zeer de
aandacht, dat onderscheidene belangstellende*
tegenwoordig waren.
ONDERWIJS
Dinsdag hield de Gewestelgke Vereeni
ging Zeeland van het Nederlandsch on
derwijzers-genootschap te Goes haar 51e
jaarigkaohe vergadering. Zg werd bggewoond
door 27 leden. De waarn. voorzitter, de heer
L. A. E, van der Ley, opende de vergadering
met een hartelgk welkom aan de leden, vooral
aan den heer L. van Bruggen, at rond.-school
opziener te Goes. Verder braoht bg hulde
aan den afgetreden voorzitter, den heer Ph.
M. van der Mandere, voor 't geen deze voor
de vereeniging heeft gedaan, waarop de ver
gadering besloot dezen door het zenden van
een telegram van hare dankbaarheid en sym
pathie te doen big ken. Eindelgk braoht de
voorzitter in herinnering, wat in het afgeloo-
pen jaar door de gewestel. vereeniging en door
het genootschap is gedaan.
Uit het onderzoek der geloofsbrieven bleek,
dat tien van de dertien afdeelingen waren
vertegenwoordigd.
De uitgebrachte verslagen, deden zien, dat
het lodental met 20 vermserderd was en op
31 Deo. jl. bedroeg 265 gewone leden, 4 hono
raire leden en 18 voorstanders. De fiaancieele
toestand was gunstig.
Da geweiteiyke oommissie vam hot onder-
