MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 130,
140" Jaargang.
1897.
Vrijdag
4 Juni.
Deze courant verschuilt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs, per kwartaal, soowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-^1
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Vkcmoaetof.
Middelburg 3 Juni 8 u. m. 65 gg, m. 12 n.
75 gr., av. 4 n. 71 gr. F. Verw. aw. wind.
I Ad verten tiën voor het eerstvolgend
nummer moeten dei middags vóór éém
uur aan het bureau bezorgd xjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertenfdSn bjj abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospeotussen daarvan zjjn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Temenzen: M. de Jonge; te Rotterdam
Nijgh van Ditmab.
Middelburg 3 Juni.
Een zonderling geval.
Daar zit Middelburg nu zonder commissie
van fabricage 1
En dat als gevolg van
Ja, van wat
De eene zegt van eene onhandigheid van
vier raadsleden, de andere van de prikkel
baarheid der drie leden van die commissie.
Wij, voor ons, begrijpen nog niet, zelfs
niet na het meegedeelde in de Woensdag
gehouden raadszitting, hoe dit alles zoo'n
vaart heeft kunnen nemen.
Er is een groot plan tot betere rioleering
in onze stad.
Burgemeester en wethouders zijn gunstig
daarvoor gestemd en de commissie van fa
bricage is daarmee zeer ingenomen.
Maar dit sluit niet uit, dat het toch een
ingrypend voorstel is, dat wel eens van alle
kanten mag worden bekeken.
Zoo dachten ten minste vier leden van
den raad, en zij stelden, na indiening van
het voorstel van burgemeester en wethouders
om het plan uit te voeren, het volgende
voor, onzes inziens ten onrechte een amen
dement genoemd
„De ondergeteekenden, met belangstelling
kennis genomen hebbende van de plannen
tot verbetering van de rioleering in deze
gemeente; overtuigd dat verbetering nood
zakelijk is; overwegende dat bij een zoo
belangrijk werk als het thans voorgestelde
zij Lhet wenschelijk achten, dat ook het ad
vies worde ingewonnen van een ingenieur,
stellen den raad vooralvorens in deze zaak
te beslissen, een advies in te winnen van
een ingenieur over het plan van den ge
meente-bouwmeester met machtiging aan
burgemeester en wethouders om aan dit
besluit uitvoering te geven."
De vier vaders van dit amendement zijn
de heeren J. A. Tak, L. K. van der Harst JJz.
S. Gratama en K. W. Brevet.
Wij laten nu daar of het hooren van eei
ingenieur al of niet noodig en nuttig is
hoe meer deskundigen in zulke zaken, hoe
meer verschil van meening er vaak is,
maar dat de commissie van fabricage, althans
haar gewezen voorzitter, aan het gevoelen
van zulk een persoon wel eenige waarde
hecht, bewijst het feit dat hij gisteren met
ingenomenheid aanhaalde de meening van
een proviuciaal ingenieur.
Het voorstel werd primitief dan ook,
dachten wij, als een mak schaap beschouwd
de voorzitter stelde voor het zoolang ter
verzorging over te geven aan burgemeester
en wethouderszij konden het dan eens van
alle kanten bekijken zij moeten het later
toch verder opkweeken en omtrent den
aard van het beestje met de vaders en ook
met de commissie van fabricage overleggen.
Dit vond de raad goedde wethouder
van publieke werken, voorzitter dier com-
misBie, en een der leden, de heer Van der
Swalme, zeiden er niets van maar wel ver
klaarde het derde lid, de heer Van Dunné,
dat hij zich met het voorstel van den bur
gemeester volkomen kon vereenigen.
Er scheen dus geen wolkje aan de lacht
te zijn.
Maar zie, een paar dagen later komt het
bericht, dat de drie heeren hun ontslag heb
ben genomen, terwijl zij in een schrijven
als motief voor hun daad opgeven, dat „uit
het door vier leden van uwen raad inge
diende amendement inzake verbetering riool
stelsel o. a. blijkt, dat onze commissie bij
een belangrijk deel van den raad niet dat
vertrouwen geniet, waarop zij meent aan
spraak te mogen maken".
Nu wenschen wij even de opmerking te
maken, dat de raad zeventien leden telt en
dat vier nog slechts een klein vierde gedeelte
daarvan uitmaakt. Wij willen zelfs een
Men zon het geweien ran het raadslid Van
Donne kunnen zijn toegedaan, b\j gelegenheid der be
handeling van de verzekering der gemeente-eigendom-
men tegen brtndschade geuit: Hoe vaak geschiedt
het niet in «ndere zaken, dat we naar drie, vier of
meer adviezen rondzien. Hebben we die eenmaal, we
toetsen ae «an om gezond verstand en trachten het
petie te kiezen"»
oogenblik de drie fabricage-leden buiten de
berekening laten, maar dan nog is een viertal
slechts een klein derde deel van het geheel.
En dat wordt „een belangrijk deel" van
den raad genoemd!
Of stelt de commissie van fabricage het
gehalte van die vier leden zooveel hooger
dan dat der anderen Het zon niet ver
standig zijn zoo iets te zeggen. In elk
geval begrijpen wij niet waarom zij zich zoo
plotseling gevoelig heeft getoond over een
daad van een zeer klein deel van den raad.
De groote grief tegen het viertal is echter
dat het dagen van te voren, zonder zich op
de hoogte te stellen van een zaak, onder
ling afspreekt een voorstel als het onder
havige bij den raad in te brengen, waarbij
het advies eener commissie zoo totaal wordt
geëcarteerd als hierby het geval is, en daar
door blijk gaf van zoo'n groot wantrouwen
in de commissie, dat deze wel niet anders
kan doen dan haar mandaat neerleggen.
Wij zien dit laatste volstrekt niet in, en
meenen zelfs dat de leden der commissie de
zaak veel te hoog opnemen.
Leden van den raad hebben toch het
recht, voorstellen te doen als zij meenen
dat die in het belang der gemeente zyn.
En zy moeten dit 'doen zonder aanzien des
persoons en kunnen dat te eer wanneer zij
zeiven, zooals in deze, totaal leek zyn. Het
viertal leden deed dit echter het is uit-
drukkeiyk verklaard zonder de bedoe
ling om van eenig wantrouwen te doen
blijken, noch tegenover de commissie, noch
tegenover den gemeente-bouwmeester.
Maar wij willen een oogenblik meegaan
met de bewering dat de vier raadsleden eene
onhandigheid begingen, of de bedoeling had
den om van wantrouwen blijk te geven
na hunne pertinente verklaring van het
tegendeel mag echter onder eerlyke mannen
aan dit laatste niet meer worden gedacht.
Dan vragen wy echter tochgaat het aan
daarvoor den ganschen raad aansprakelyk en
de gemeente-belangen in de waagschaal te
stellen
Ons dunkt stellig van niet.
Er is telkens van de zyde der commissie
gesproken van aanneming door den raad van
het voorstel der vier leden.
Maar de raad heeft dit niet aangenomen
en heeft omtrent de voorlichting van een
ingenieur niets besloten.
Op aanwijzing van den voorzitter, hebben de
leden van den raad eenvoudig het voor-
om advies gesteld in handen van
burgemeester en wethouders, wat zeer ver
standig was, omdat wy merkten het reeds
op dezen zeiven geroepen konden worden
het voorstel der vier heeren nit te voeren.
Er heeft eene begripsverwarring geheerscht,
die ons verstand te boven gaat.
Maar met dat al zitten wij in een lastig
parket.
Bij de stemming, Woensdag, bleek geen
der leden lust te hebben voorzitter der com
missie van fabricage te worden.
En de wethouder van publieke werken,
de aangewezen man, bleef halsstarrig op zyn
genomen besluit staanen weigerde
voor nu en voor het vervolg eene herbenoe
ming aan te nemen.
Is dat nn toch de zaak niet al te ver
gedreven
De heer mr W. A. van Hoek wees er
terecht op, dat er wel eens meer kwesties
zyn geweest tusschen den raad en commis
sies, maar by uitte tevens de hoop, dat de
nu bestaande geen ernBtige gevolgen voor
de gemeente zal hebben. En dit hopen wy
met hem.
Dank zy de aanneming van het voorstel,
door den heer De Stoppelaar gedaan, heeft
men nu van beide kanten gelegenheid om
tot bezinning te komen.
Of liever; de leden der commissie van
fabricage kunnen nu eens ernstig overwegen
of het toch wel aangaat om op zijn achterste
beenen te blijven staan, alleen om eene
kwestie, die eigenlyk berust op een mis
verstand.
En misschien is er een brug te leggen,
waarop beide partyen elkaar tegemoet kunnen
komen.
Als wy, in de plaats van burgemeester en
wethouders, over het bewuste voorstelover-
moesten plegen met de vaders ervan,
zouden wy zeggen: myneheeren, dankt n
niet dat uw doel reeds is bereikt, nu de
voorzitter van de commissie van fabricage,
ons geacht medelid, op wiens medewerking en
aanblijven als president der commissie gij zeker
ook prys stelt, in de jongste raadszitting u
reeds omtrent het bewuste plan het zeer
gunstig gevoelen meedeeldet van een inge
nieur, een hoofdingenieur van den provin
cialen waterstaat? Aan uw verlangen is
dus reeds voldaan.
Tien tegen een dat die vier heeren dit
gevoelen zouden beamen.
En als daarna de leden der commissie
van fabricage nog eens een nacht goed slapen,
gelooven wy dat ook zij tot toenadering
geneigd zullen zijn en bij eene nieuwe stem
ming zich niet zullen blijven verzetten ten
nadeele van de gemeente.
Bij deze gelegenheid kwam bij ons op
nieuw een vraag op, die wy onszelven
meermalen deden maar telkens terug hielden.
Zy is deze: zon het niet goed zyn dat
men in den raad van Middelburg eens eene
andere wyze van behandeling van gewichtige
zaken ging volgen
Zooals het nn meermalen in dat college
gaat, krijgt men den indruk van slechte
voorbereiding.
Daaraan kan worden tegemoet gekomen
wanneer men de voorstellen eerst in z. g.
afdeelingen onderzocht.
Ware dit in de zaak der rioleering ge
schied, er zou niet zulk eene begripsver
warring zijn ontstaanen stellig zonden op
gemakkelijker wijze rr-oeilijkheden' zyn op
te lossen dan in gevallen, zooals nn, waar
van het groote publiek getuige is en
menigeen meent om zyn prestige op zyn
stak te moeten blyven staan.
De zaken zouden er niet minder goed om
behandeld worden en in de openbare raads
zittingen behoefde men toch niet te zwygen.
Wy geven ons idee voor beter.
sterdam, aas de koninklijke maatschappij de
Schelde te V 1 i s i n g e n, de bouw opgedra
gen, van een nieuw ttoomsobip ten behoeve
van haren maildienst op Java.
Ook te 'iHeei Arandt kerke is
het mond- en klauwzeer uitgebroken, en wel
bjj het vee van Josias Verburg, wonende in
de buitenkom van Wisiekerke.
Men heeft de opmerking gemaakt, dat
op de te Goes aangeplakte lijsten zooveel meer
amtirevolutionnairea, of die daarvoor moeten
doorgaan, openljjk van hunne instemming met
de oandidatuur-Lohman hebben doen big ken,
dan liberalen met de oandidatuur-Heyse.
Dit feit beteekent eohter niets, zegt de
G. Ct. De liberale leiders in dat district
hebben gemeend aan eene dergeljjke vertooning
niet te moeten meedoen. De wet vordert slechts
40 onderteekeningen. Toen nu de tffioieele
ljjst, die op 60 namen is ingericht, vol was,
hebben sjj het niet noodig geoordeeld om nog
verder iemand uit te noodigen op meerdere
ljjstea te teekenen, zooals van antirev. zyde
is geschied. Er sjjm toch al tg d kiezers,, vooral
neringdoenden of uitoefenaars van eenig be-
drjjf, die, hoezeer zjj bepaalde politieke be
ginselen zjja toegedaan, er minder op gesteld
zjja zoo met naam en toenaam openlgk aan
het plakbord gezet te worden, wat nu volgens
de wet met de oandidatenljjstea moet gebeuren.
Natuurljjk nemen wjj aan, dat allen, die voor
mr Lobman geteekend hebber, hiervan op de
hoogte waren gesteld en tegen die openbaar
heid dus niet het minste beswaar hadden.
Maar wjj stellen de vraag waartoe was het
noodig soovelen hiermee lastig te vallen?
Een ljjst met 40 namen is voor de oandidaat-
stelling precies van deselfde waarde als 7
ljjsten met 300 namen ijjn.
Een overbodige vraag.
Van verschillende sjjden wordt beweerd, dat
de kieswet niet geregeld is het geval, dat
een oandidaat, nadat hg is gesteld, vóór de
stemming overlgdt. Men mag op geen ander
dan een der opgegeven personen stemmen;
de gelegenheid tot aanvulling wordt volgeis
de kieswet niet gegeven. Wat moeten dan de
aanhangers van dien overleden oandidaat doen?
vraagt men.
Overbodige vraag, zouden wg zeggen, want
art. 138 der kieswet heeft wel degelgk in dit
geval voorzien. Als een oandidaat vóór de
stemming of herstemming overlgdt, sohrgft
de [Minister van bisnenl. zaken binnen 14
dagen een nieuwe verkiezing nit.
Bg kon. besluit
zgn benoemd bg het wapen der art., bg
het lste reg. veld-arh, tot eerste-luit., de
tweede-luit. B. D. Bleokmann, van het korps
bg het 4de reg. vesting-art., tot kapitein de
eerste-luit. G. B. du Celliée Muller, van den
stat van het wapen, werkzaam bg de con-
structie-werkplaatsen
is benoemd bg het pers. van den geneesk.
dienst der landmaoht, tot officier van gezondh.
lste kl., de offi. van gezondheid 2de kl. M.
van der Weerd, van dat personeel;
zgn benoemd bg het pers. van den geneesk.
dienst der landmacht, tot paardenarts 2de kl.
de paardenartsen 3de kl. F. Laméris en J.
Maas, van dat personeel.
DIT STAD EN PROVINCIE
In verband met de aanstaande Pinkster
dagen zgn retourbiljetten op de lgnen der
Maatsch. tot expl. van Staatsspoorwegen
geldig van a. s. Vrgdag tot en met a.
Donderdag 10 Juni.
De vrouw, die Maandag ochtend vroeg
door hsar commensaal mishandeld en in het
gasthuis alhier opgenomen werd, heeft dat
gesticht verlaten en is in hare wonisg terug
gekeerd.
De man, die de mishandeling pleegde en die
ïog steeds in vrgheid is, scbgnt zich des
daags te verschuilen en des nachts op Wal-
oheren rondte zwerven.
Naar wg met genoegen vernemen, is door
de stoomvaart maatschappg Nederland te Am-
Te H u 1 b t is van Zondag tot Woensdag
kermis gevierd. Vooral Zoadag was er veel toe
loop van buiten en maakten de draai- en andere
molens, het spel van den Herouut, die o. a. 8
man in een boot op zga rug zet, benevens
prof. Boltini met goocheltoeren goede zaken.
Een klein veohtpartgt je niet meegerekend, was
er voor de politie niet veel te doen.
De nieuw benoemde burgemeester van
G r n a u w, de heer Baert, werd jl. Dinsdag
op zgn terugreis na de eedsaflegging te Mid
delburg, bg aankomst der prov. stoomboot te
Walzoorden, door een eerewaoht van een
veertigtal ruiters aigehaald en naar Graauw
geleid, waar een heelen dag reoht vroolgk
feest werd gevierd. Om er wat muziek bg te
hebben, had men het fanfarenoorps Vlijt en
Volharding van Hulst uitgenoodigd.
Op weg naar Graauw trof een lid van dat
gezelschap nog een ongeval. Vooraan in den
grooten wagen zittende, die het corps bracht,
had hg het ongeluk er af te vallen, waarna
het achterwiel ala *t ware langs zgn voet reed,
maar tooh nog dit liohaamsdeel zoodanig
rankte, dat de jonge man met een wagentje
dadel gk naar huis moest worden gebracht.
KERKNIEUWS.
Jl. Dinsdag had te Bosohkapelle
de installatie van den nieuw benoemden pastoor
den heer Wgnen plaats. Ingevolge zgn wensch
liep de plechtigheid zonder feestelgk vertoon af.
De biisobop van Haarlem, mgr. Botte-
manne, is uit Rome te Haarlem teruggekeerd.
Kunst en Letteren.
De directie van de Harmonie, de muziek
school en van de sangvereenigiag te Gronin
gen moet zgn nnngeboden aan den heer M.
H. vnn 't Kruys te Rotterdam.
- Saint baea8 heeft bg zgn optreden te
Amsterdam een overweldigenden indruk ge
maakt. De correspondent der N. E. Crt zegt
er van»Saint Saens heeft Woensdag avond
als organist ons de erkentenis afgedwongen
zulk een orgelspel hoorden wg voor dezen
nog nimmer Klaar en duidelgk en rbytmisob
onwankelbaar bleef dit spel tot in de Bnelste
passages; de pedaalbehandeling grensde aan
het ongelotflgke, registratie was smaakvol en
verrassend, zonder gezoohtheid of misbruik
van efleot."
Alleen: men kieeg van het goede te veel.
Den ganschen langen avond uitsluitend orgel
spel het is te machtig 1
Het publiek huldigde den meester met
geestdrift.
Gemeenteraad van Middelburg.
Zitting van Woensdag middag te 3'/i uur.
(Slot).
Voorzitter de heer jhr mr L. Sohorer, bur
gemeester.
Afwezig de heeren J. A. Tak en dr Van der
Swalme, ongeiteld.
Thans komt ii behandeling het ia da vorige
zitting aangehouden voorstel van burg. en
wetta. betreffende bet door het bsstuur der
Ambachtsschool gevraagde stukje grond in de
Geere. Dit voorstel strekte om aan adres
santen, het bestuur der Ambachtsschool en
de wed. Kruyase toe te staan, tegen betaling
van f 1 'sjmars van den bedoelden grond als
doorgang gebruik te maken.
In de vorige vergadering was door mr W.
A. va* Hoek voorgesteld en door den raad
aangenomen om, alvorens een beslait te ne
men, overlegging té verzoeken van de corres
pondentie tussoben het bes'uurder Ambuchts-
sohool en burg. en weth., uitsluitend ter
kennisneming van den raad.
In verbapd met ingekomen akten van m°j.
wed. Krujjssa wordt, op voorstel van burg.
en weth., de beslissing aangebonden tot later.
Alsnu is aan de orde de benoeming van
een klokkenist, waarvoor door burg. en weth.
wordt nanbevolen de heer J. Morks.
Deze wordt met 14 stemmen benoemd1
briefje is blanco.
Daarnn stelt de voorzitter voor over te gaan
tot de benoeming vnn leden der oommissie
voor fabricage.
De heer Brevet stelt in het licht, dat er bg
de onderteekenaars van het amendement vol
strekt niet de bedoeling bestaan heeft om
eenig wantrouwen te doen big ken, noch
tegenover de commissie, noch tegenover den
gemeente- bouwmeester.
De heer Den Bouwmeester zegt dat hg, naar
aanleiding van het gesprokene door den heer
Brevet, ook namens de heeren Van der Swalme
en Vnn Dunié, de beweegredenen wensobt
nit een te zetten, die de commissie er toe
hebben geleid ontslag te nemen nis voorzitter
en lid.
Door eigen onderzoek en studie verkregen
wjj zegt hjj een zeer gunstigen indruk
van het door den gemeente-bouwmeester ont
worpen rioleeringsplan, zoodat wg uitsluitend
op grond dsarvan niet geaarzeld zouden heb
ben een gnnstig advies aan u in te dienen.
Door de volgende feiten werden wg echter
nog in onze meening versterkt.
lo door de wetenschap dat de gemeente
bouwmeester juist in zake riolen moet gescht
worden volkomen practisch deskundige te
zjja, daar hjj in de jaren 1878 en 1879 met de
uitvoering van de pneumatische rioleering met
oentraalbuizen naar de luchtpompen, benevens
reservoirs en verzamelputten volgens het Lier-
nurstelsel in een gedeelte der binnenstad en
ia de bnitenwjjken van Dordrecht belast is
geweest en daarna, van omstreeks 1883 tot
1889, in diezelfde gemeente de werken tot
uitbreiding van de rioleering (spoelstelsel)
met bjjkomende spui-inriohtingen, bIj duikers
en zinkers, (wel tot een bedrag van 21/* a 3
ton) mede ontwierp en uitvoerde, welke wer
ken in alle opzichten uitstekend big ven
voldoen;
2° door kennisneming in de dagbladen van
de zeer gunstige beoordeeling en der aanhan
gige plannen door twee deskundigen hier ter
stede, die een veeljarige studie van het riool-
vraagstuk hebben gemaakt
3° door de wetenschap dat de gemeente
bouwmeester zjjne plannen, zooals dat vaak
onder vakgenooten voorkomt, met collega's en
vroegere chefs besprak en zoodoende het ge
voelen inwon van een bekend leeraar aan de
Polytechnische school te Delft en den direo-
teur der gemeentewerken te Dordrecht, welke
beide heeren mondeling hunne instemming
betuigden.
De voorstellers van het o. i. betreurenswaar
dige amendement hadden zich, even goed als
wjj, individueel kunnen doen voorlichten, of,
indien zjj dit minder geeohikt oordeelden, in
de zitting van den Raad ialichtingen aan
de commissie van fabricage kunnen vra
gen, in welk geval zjj bespeurd zouden heb
ben dat ons zeer guastig advies op deugde-
ljjke grondslagen rustte.
Waren de dan verstrekte inlichtiagen aan
sommigen onvoldoende voorgekomen en een
voorstel als door de vier heeren gedaan daar
op gevolgd, zoo zou in het dan indienen daar
van niets grievends of beleedïgends voor de
commissie zjjn gelegenmaar, waar men
dagen van te voren, zonder zich op de hoogte
van eene zaak te «tellen, onderling afspreekt
een amendement als het onderhavige bg den
raad in 'te brengen, waarbjj het advies eener
commissie zoe totaal wordt geëcarteerd ala
bier het geval is, daar geeft men bljjk van
zoo'n groot wantrouwen in die commissie, dat
deze wel niet anders kan doen dan haar
mandaat neerleggen.
Wg meenen van ieder gemeenteraadslid te
mog n eischen, dat onze adviezen beschouwd
worden als ernstig en wel doordaoht en protes-
teeren tegen de wjjze, waarop de 4 heeren door
hnn amendement ons advies, zonder meer, als
van nul en geener waarde terzjjde legger..
Hierbjj zjj nog aaigeteekend dat wjj nader
kennis namen van de sohrif tel jjk uitge bi aohte
beoordeeling van een hoofdingenieur van den
provincialen waterstaat over de aanhangige
plannen.
De heer Den Bouwmeester leest het slot
daarvan voor:
»Met veel belangstelling zoo luidt het,
nam ik kennis van. het door U ontworpen
plan tot wjjziging en aanvulling van het
rioolstelsel van de gemeente Middelburg.
Voor mg, die vrjj wel onbekend ben met de
gemeente, was het inderdaad verrassend te
ontdekken, dat Middelburg alle vuile atoffia
naar Veere zendt en die plaats dus belast
met de verdere expeditie. Ik vermoed, dat
deze wjjze van afvoer het gevolg is van den
aaaleg tbr het kanaal door Walcheren. Gjj