MIDDELBIIRGSCHE COURANT.
N°. 124,
140" Jaargang.
1897.
Donderdag
27 Mei.
Losss peg» op politteï pMet
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pr§B, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland firanoo p.p., 2.—J
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
VhermoBeter.
Middelburg 26 Mei 8 u. vm. 66 gr. m. 12 u.
68 gr„ av. 4 u. 67 gr. F. Verw. tam. kr. W. wind.
IAdverteatië* voor het eerstvolgend
nummer moeten dee middag» vóór één
uur aan het bureau bezorgd zgn.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bjj abonnement op voordeelige I Agenten.
voorwaarden. Prospectussen daarvan zjj» gratis I Te ZierikteeA. 0. de Mooij, te Tholen: W.
aan het bureau te bekomen. I A. van Nieüwenhdijzen.
Donderdag (Hemelvaartsdag) ver-
■•kyat de Iflddelbnrgache Coarant
■tiet.
Middelburg 26 Mei.
VUI.
DE BEDE WAM H1KKITKK WAM
HOVTEM,
te Groningen gehouden, heeft ook hare waarde
buiten de stad, waar zy uitgesproken werd.
Een minister verlaat hier te lande niet
spoedig zijn bureau om elders den katheder
te bestijgen en eene politieke rede te houden.
Het optreden van den minister Van
Houten was dus eene gebeurtenis, die voor
de Groningers eene bijzondere belangrijkheid
had, omdat zij geroepen zijn tusschen hem,
den gewezen afgevaardigde, en den heer
Drucker, hun huidigen vertegenwoordiger, te
kiezen.
Zal de verloren zoon weêr in genade
worden aangenomen?
Wjj zullen zien.
Veel zal zeker afhangen van hetgeen
heden avond de heer Drucker zeggen zal en
dat zeker nu met des te meer belangstelling
zal worden gevolgd.
Wij zullen ook daarvan onzen lezers
mededeeling doen.
Er was overigens in hetgeen de heer Van
Houten zeide zeer veel goeds, zeer veel
flinks, zeer veel waarmee wij ten volle in-
Het was de oud-afgevaardigde uit zijn
besten tijd, dien wij dikwijls hoorden ge
tuigen en spreken, zooals hij vroeger vaak
schreef.
Alleen is het zeker aan een groote beden
king onderhevig dat al wat vooruitstrevend
liberaal zich noemt en verder gaat dan hij,
door hem bij de socialisten wordt ingelijfd en
dat de heer Van Honten op sociaal
waar het bescherming van meerderjarigen
geldt, voor de mannelijke ingezetenen van
het rijk nog zoo weinig gevoelt.
Op dit punt staan wij meer naast
heer Drucker.
Overigens vonden wij het, bij het vele
goede in het door den minister gesprokene,
dubbel jammer dat de politieke bewegingen
van zulk een, ontegenzeggelijk zeer bekwaam,
man vaak zoo raadselachtig zijn geweest,en zoo
weinig zekerheid geven voor de toekomst
De Groningers hebben hem toch laten
vallen, omdat zij zijne houding inzake Tak't
kieswet alles behalve verdedigbaar vonden.
En wie schenkt hun den waarborg dat in
dagen van politieke actie, in dagen van so
ciale beweging, zooals te wachten zijn in
de naaste toekomst, de heer Van Houten
dezelfde zijn zal in zijn spreken en in zijn
handelen en weer niet plotseling allerlei ver
rassende bewegingen zal te zien geven,
waardoor het, evenals in 1893 en 1894, on
mogelijk wordt voor de geavanceerd liberalen
om hem verder te volgen.
AARDIG GEfOMDEM,
hoewel niet Dieuw, van den heer Talma,
bij zijn repliek de vorige week in het
Schuttershof te Middelburg, zoo'n vergelij
king van het bondgenootschap tnsschei
Dordt en Rome, bij het gaan van iemand
naar het station, terwijl achter hem aan
een ander komt die ook met den trein mee
moet. De eerste kan toch niet helpen dat
de laatste hem volgt.
Zeker, dat kan hij ook niet.
Maar zoo is de kwestie wel grappig maar
niet zuiver gesteld.
Die twee personen hebben met elkaar
niets te maken en de eerste is ook geen
wegwijzer.
Maar bij het verbond, dat bedoeld werd.
en betreurd omdat wij nu weêr niet zuivere
toestanden krijgen, zijn er tal van volge
lingen die door de leiders bij de neus wor
den genomen. De leidslieden slepen zoo-
velen mee, willens en wetens. En dat doen
zij met verkeerde vingerwijzingenen
Er is hierbij een accoord, dat vooraf ge
maakt wordt; en er hebben overleggingen,
zelfs in onzen kriDg, plaats, die wel degeiyk
$it£aan van auti-revolutionnaire woord
voerders, die dus wezenlijk niet handelen
als de eerste, door den heer Talma bedoelde,
reiziger.
Dat men samengaat, als men denzelfden
3g bewandelt en dezelfde beginselen be
lijdt, fiat, dat is te begrijpen, maar dat is
hier het geval niet.
De bondgenooten verschillen in tal van
opzichten en zijn alleen verbonden dooreen
negatieve leuze.
OMBEGHIJPKilIK
is voor ons hoe een handig en knap man,
als de heer Talma is, de scheve positie, die
ij inneemt, nog zoo lang vervult.
Hij spreekt als een warm volksman.
Hij is een pur-sang anti-revolutionnair van
de uiterste zijde, Kuyperiaan in hart en
nieren.
Hij geeft af op den Christ, historischen
kiezersbond.
Die bond, gesteund door hen, die de
Hervormde kerk willen beschermen en in
de z. g. „doleerenden" een "groot gevaar zien,
bestrijdt Kuyper c. s. mét alle macht.
De heer Talma spreekt overal, ook te
Middelburg, in het belang van hen die deze
kerk hebben verzwakt en nog voortgaan
haar te ondermijnen.
En hij blijft predikant bij de Nederduitsch
Hervormde kerk.
Hoe rijmt zich dat alles te zamen?
Indertijd is hem dit als een ernstig ver
wijt voor de voeten geworpen in de Nieuwe
kerk te Amsterdam, als wij ons goed her
inneren door don predikant Vosdie den
heer Talma, onder algemeene toejuiching,
verweet dat hij in die kerk niet behoorde,
i dat hij haar hielp afbreken.
Voor zuivering van verhoudingen en toe
standen ware het goed als de heer Talma
niet zulk eene tweeslachtige positie innam.
Nu kan hij onmogelijk met zijne vooruit
strevende, sociale begrippen dien invloed uit-
i, welke hij zou krijgen als hij geheel
vrij stond, want thans wantrouwt hem een
groot deel van hen, tot wie hij behoort.
Als zulke mannen eens meehielpen om een
christelijk democratisch sociale party in ons
land op te richten, met een zuiver program,
dat eene afspiegeling was van den volks-
dan kon dit een uitstekende beweging
ten gevolge hebben.
Nu is de halfslachtigheid een groote hin-
en dergelijk spel voor velen terecht
raadsel.
OWMOGELIJH
zou het dau ook zijn dat de heer Talma
voor graanrechten en protectie een pleidooi
Daarvoor voelt hg te veel voor het volk.
Zijn argument omtrent de broodprijzen in
Vlissingen en Middelburg, eenigen tijd ge
leden van andere zgde ook al reeds aange
voerd, houdt geen steek.
Jaren geleden deed hetzelfde praatje dat
de gemaalbelasting te Vlissingen geen invloed
op de prijzen had, ook de ronde en toen
heeft mr E. Fokker in een tweetal uitvoe
rige opstellen de onwaarheden van dit
vertelsel helder en dnidelijk aangetoond.
Daarin werd met tal van vergelijkende
cijfers in 't licht gesteld dat de brood-
prgzen bij de bakkers te Vlissingen (behalve
bij de coöperatieve bakkery) werkelyk, zoo
als in de Eerste kamer destijds door den
minister van binnenlandsche zaken was be
weerd, gedurende een groot deel van het
jaar 1 cent lager geweest waren dan de
prijzen bij de bakkers te Middelburgdie lid
zijn van den bakkersbonddoch ze waren
hooger dan de prijzen bij de broodfabriek
aldaar en bij vier andere bakkers, en wel
een deel van 't jaar 1 cent, een deel zelfs
2 cent, terwijl de gestichten te Middelburg
het brood ruim 1 cent goedkooper ontvingen
dan die te Vlissingen.
Voorts verkocht de Middelburgsche brood
fabriek het brood te Vlissingen 1 cent duur
der dan te Middelburg en niet 1 cent goed
kooper, zooals de minister had medegedeeld. In
de twee plattelands gemeenten, die tusschen
Middelburg en Vlissingen inliggen, (Ritthem
en Souburg) werd het brood doorgaans 1
cent lager dan te Vlissingen verkocht. Te
Goes werd het krop brood 2 centen goed
kooper verkocht dan te Vlissingen en ge
durende een klein deel van 'tjaar het fyne
waterbrood eveneens.
Die toestand is nog vrij wel dezelfde.
Volgens door ons ingewonnen inlichtingen
verschilt de prijs van het brood te Middel
burg en te Vlissingen nog steeds een cent,
ten nadeele van laatstgenoemde gemeente.
Het is en blijft dus eene legende, dat het
heffen van een gemaalbelasting en het hef
fen van graanrechten geen invloed op de
prijzen van het brood zou hebben.
Dit blgkt wel zeer duidelijk ook uit het feit,
dat de coöperatieve broodbakkerij De Broe-
<and te Middelburg, die ook hare kalanten
te Vlissingen heeft, daar het brood een cent
duurder moet laten betalen, wat voor den
werkman dus een bgzondere belasting kan
genoemd worden.
En nu wees de beer Talma er wel meer
in het bijzonder op dat, trots die gemaal
belasting te Vlissingen, de prijzen van het
brood daar, in vergelgking met andere
plaatsen in Nederland, niet zoo hoog zgn.
Dit is best mogelijk, maar er is een groot
verschil tusschen brood en brood. Hoe is de
hoedanigheid van het brood in Vlissingen
in vergelgking met dat in andere steden;
welke grondstof wordt gebruikt? De ge
grondheid van zulk een bewering, zoo in 't
algemeen, is moeilyk uit te maken.
In elk geval big ft het een onloochenbaar
feit, dat, was er in Vlissingen geengemaal-
sting, de bakkers het brood toch een
cent minder konden geven.
En dat wil voor een arbeidersgezin nog
al wat zeggen.
Heft men nu graanrechten, waardoor
de prgzen van tarwe en bloem hooger worden,
dan zal bf over het geheele land de brood-
prgs etggen, wat voorst den gezinnen van
arbeiders, kleine ambtenaren en dergeiyken
zwaar zal drukken; óf men zal het op de
qualiteit van het brood trachten te vinden
daardoor de voedingswaarde ervan doen
verminderen, wat ook weer ten nadeele van
de gezondheid of ten nadeele van de beurs
der betrokken personen komt, omdat er dan
op den duur meer gebruikt zal worden.
heden middag wa» uitgeschreven, heeft geen
voortgang gehad.
Door het bestuur van de sociëteit Unitas
te VliBiingen is thans bjj den raad dier ge
meente het ndres ingediend, waarin bet, onder
mededeeling dat het, door de noodzakelijkheid
gedrongen, het pand, tegenwoordig door haar
ia gebruik, op ultimo April 1898 moet ont
ruimen en er niet ia geslaagd is een gesohikte
gelegenheid te vinden, ten einde een nieuwe
sociëteit te bouwen, die de gemeente ten sieraad
zal strekken, van de gemeente, tegen billjjkea
prjjs in koop vraagt een stuk grond tegen
over den Nieuwendjjk, waar eertijds het
standbeeld stond van Miobiel Adriaansz. de
Ruyter.
Ter ondersteuning van dit verzoek is een
adrea ingekomen van 18 te VliaBingen in
garnizoen liggende officieren,
- Dinsdag middag werd te Zoutelande
de eerste steen gelegd van de herbouwd wor
dende pastorie der Ned. Herv. gem. door den
consulent van Westkapelle, den heer K. Loggers,
die vooraf eene rede hield in tegenwoordigheid
van kerkvoogden, notabelen, kerkeraadsleden
en een groot publiek. Na afloop derpleohtig-
heid werd het werkvolk flink onthaald.
Beaoemlngen eas.
Bjj kon. besluit is benoemd tot directeur
van het post- en telegraafkantoor te Tiel W,
F. Viëtor, thans directeur van het postkantoor
te Yenloen tot direoteur van het post- en
telegraafkantoor te Zalt-Bommel J. J. M. Her
mans, thans in geljjke betrekking te Zeven
bergen.
Aanstaanden Vrgdag verleent de minister
van marine geene audiëntie.
Men zie onze nommera van 5 en 6 Febrnari 18Ö0.
UIT STAD Elf PROVINCIE
Na gehouden loting is door Gedeputeerde
Staten van Zeeland de ljjst vastgesteld,
aanwjjzende, naar welk der nieuwe kiesdi
stricten Middelburg en Ylissingen ieder der
in het vroegere hoofdkiesdistriot Middelburg
benoemde lede» der Provinciale State» over
gaat.
In het nieuwe kiesdistrict Middelbu rg
worden geacht gekozen te zgn de heeren J. H.
Snjjders, dr J. van der Beke Callenfels en
H. J. van der Meer, aftredende in 1898, en
C. J. Huvers, H. M. Kloppers en W. Maas,
aftredende in 1901.
In het nieuw kiesdistrict Ylissingen
zgn geacht gekozen te zgn de heeren D. A.
Dronkers en W. A. graaf van Lyaden, aftre
dende in 1898, en C. L. van Woelderen, P. J.
Siegers en jhr 0. J. J. A. van Teylingen, af
tredende in 1901.
Donderdag, Hemelvaartsdag, zal door de
afdeeling IV van den Algemeenen Ned. Wiel-
■ijdersbond een afdeelingstooht gemaakt wor
den.
De eerste nfdeeling vertrekt te 9'/* en de
tweede te 10 uur s morgens van het Molen
water alhier.
De persoon,'die Maandagavond nabjj de
St. Janstraat a 1 h i e r te water geraakte en
door eenige jongelui gered werd, is in het
gasthuis, waarheen hjj vervoerd was, overleden.
Middelburg is daardoor een bekende straat
figuur armer, een man die vroeger in goeden
doen verkeerde en indertijd als timmer ma» a-
baas op een dorp in de nabjjheid met tal van
kneohtB werkte.
De man geraakte aan den drank en viel
zoo van trap tot trap tot op den laagstel.
Alweer een waarschuwend voorbeeldt
De buitengewone vergadering van de»
gemeenteraad van Ylissingen, dia tegen
Bjj kon. besluit is, zooals nog in een
deel der oplaag van ons vorig nommer werd
gemeld, het besluit van den raad der gemeente
Zaamslag, betreffende het gébruik van de
raadzaal aldaar tot 1 September gesohorst.
Ia het lokaaltje der Sabbatisten te
Sluis trad Maandagavond de heer Terlaan,
boofd van school A, op, om de nadeelige ge
volgen van het misbruik van sterken draak
ia het lioht te stellen.
Hg begon met te berinneren aan het be
kende sprookje van Blauwbaard en vergeleek
den drank bjj deze, terwjjl zuster Anna het
opkomend geslacht is, dat uitziet, of ér niets
tegen den verschrikkelijke» moordenaar te
doen valt.
Hier is reeds iets gedaan eenigen hebben
zich vereenigd om te trachten hunne begin
selen te propageeren. Aan de hand van
platen temperance charts), liet spreker zien,
hoe groot de schadeljjke werking is, die het
overmatig gebruik van aloohol op het geheele
liohaam uitoefent.
Yan de gelegenheid tot debat werd gebruik
gemaakt door de heeren Yan Melle, De Rjjcke
en Beerens.
De eerste dankte den inleider, ook uit naam
der opgekomenen, voor zjjne belangrjjke rede
en wees op het zondig bedrjjf van dranksljj-
ter en. kroeghouder, die den dronkaard in
staat stellen zioh te bedrinken en leven van
het geld der schande; bjj wekte de aanwe
zigen op het geld, dat ze aan Bterken drank
uitgeven, liever te besteden aan levensverze
kering.
De tweede wilde het fabriceeren va* bier
en sterke dranken besohouwd zien als een tak
van industrie en noemde de voorstelling van
de gevolgen van drankgebruik zeer overdreven.
De laatste wees er op, dat, als het waar is
wat de heer Van Melle beweerde, de Staat
de grootste zondaar is. Hg vroeg den inlei
der, of ook een matig gebruik verderfelijk is
en zag niet in, dat dit laatate noodzakelijk
tot misbruik moet leiden.
Nadat de inleider de verschillende sprekers
beantwoord had en aanspoorde om ia 't ge
heel geen alcoholische dranken te gebruiken
en overal en altjjd, a's het pas gaf, tegen dat
gebruik op te komen, werd de bjjeenkomst
gesloten.
Wjj herhalen nog eeas, dat wjj geen
melding kunnen maken van alle commissiën,
die zioh in verschillende gemeenten in Zeeland
hebben gevormd voor het huldebljjk, onze
koningin-regentes aan te bieden evenmin als
van de opbrengst der gehouden inzamelingen.
Versohillende postbode» of brievenbe
stellers hebben verhooging van jaarwedden
ontvangen. Wjj vinden dat heel prettig voor
de betrokken personen, maar toch nog geen
aanleiding om, met naam en toenaam, daarvan
melding te maken in de oourant.
d«?n polder Walcheren: M. H. Wz., J. B.Jz.,
Westkapelle, tot t 1 b. i. 1 d. h zgn hond
niet voorzien van een muilkorf C. D., Melis-
kerke, tot f 2 b. s. 2 d. h.rjjden over een
klinkerpad te Middelburg, zonder noodzake-
lgkheidW. J., J. F. B., Middelburg, tot t 3 b.
s. 1 d. h.
Verder wegens loopen binnen de afpalingen
van het exercitieplein te Middelburg, gedurende
de exercitie van het garnizoen, zonder toe
stemming C. v. d. R., A. J. B., J. M., M d-
delburg, tot f 1 b. a. 1 d. h.wateren binten
bakken te MiddelburgJ. L., 'e Heer
Arendakerke, tot f 1 b. s. 1 d. h.op den
openbaren weg te Ylissingen, buiten da aldaar
geplaatste privaten, verrichten van datgene
waartoe deze inrichtingen bestemd zgn J. v.
B., Ylissingen, tot f 1 b. e. 1 d. h. - te Vlip-
singen, gebruiken van een hond alz trekdier,
welke niet is voorzien van een aan den ba's-
band bevestigd metalen kenteeken, te ver
strekken door den commissaris van politie:
A. v. S., Koudekerke, tot f 1 b. s. 1 d. h.
Ten slotte wegels dronkenschapA. B., J.
M. B., C. S., Middelburg, tot f 1 b. b. 1 d. b
P. S., I. D., Middelburg, E. P., J. C. S.. C. J.
V., Ylissingen, P. K., Domburg, tot f 3 b.
2 d. b.H. G., Middelburg, tot 2 dagpn h.
L. v. E., Arnemuiden tot 5 d. h.; W. J. v. S.,
Middelburg, tot 3 weken b.
De kosten te dragen door den Staat.
Het gerechtshof te Amsterdam bevestigde
Dinsdag het vonnis der Rechtbank te Haar
lem, waarbjj Jan Koeman, arbeider te Edam,
wegens aanranding en bedreiging van de»
burgemeester Ctlkoen, tot 5jarei gevai genis-
straf werd veroordeeld.
RECHTSZAKEN.
Kantongerecht te Middelburg.
Heden (Woensdag) zgn veroordeeld: wegens
het laten Btaan van een trekdier op den open
baren weg, zonder maatregelen te hebben
genomen tegen het aanrichten van aohade
L. K., Sint Laurens, A. v. d. B., Serooskerke,
tot f 1 b. 1 d. h., D. G„ Koudekerke, tot
f 2 b. 2 d. h., L. L., Westkapelle, tot f 3
b. 2 d. h.; verkoopen van sterken drank
in het klein, zonder vergunning J. d. K., vrouw
van J. G., KÓHdekerke, tot f 12 b. s. 4 d.
h.op Zondag bejagen van een anders
jachtveld, tonder vergunningL. P., Domburg,
tot 2 X f 15 b. s. 4 d. h. iedere b., met ver
klaring van het geweer, bevel tot uitlevering
of betaling der waarde ad f 5 s. 3 d. h.
beschadigen van de helm in de duinen yan
▼EKKOOPINGEN ENZ
Door het beituuc van den polder Baat'
land werd Maandag aanbesteedhet herBtpJ,
de vernieuwing ea het onderhoud tot 30
April 1898 der aarde-, kratn-, rjjt- en steen-
glooiing werken.
Ingeleverd werden 12 biljetten van de
heeren J. Hack, Oui-Gastel, ad f 4045 J. da
Rjjk Jz., Middelburg, ad f 4040 J. Linden-
bergh, Wemeldinge, ad f 3990 J. de Jonge,
Middelburg, ad f 3984; A. Foudrame, Goes,
ad f 3980; D. de lloelder, Terneuzen, ad
>40; J. F. Adriaansen Polfliet, Walsoorden,
ad f 3919P. J. Visser, H »nsweert, ad f 3990
B. van Eek, Terzeuzsn, ad f 3880; J. de B ree
Fa., idem, ad f 3778; B. den Ex.er v.d. Brink,
Krabbendjjke, ad f 3697C. de Wilde Az.,
Kattendjjke, ad f 3690.
Het werk is aan den laatsten inschrjjver
gegand.
LANDBOUW-
Haatsehappy tot bevordering van
Landbonw en Weeteelt in
Zeeland.
Hoofdbestuurs-vergadering, gehouden den
lOen Mei 1897, te Middelburg.
Aanwezig de vier leden van het uitvoerend
deel en 16 afgevaardigden van de afdeelingen
benevens de rjjkslandbouwleeraar in Zeeland.
Na goedkeuring van de notulen der najanrs-
vergadering wordt de rekening over 1896 voor-
loopig vastgesteld in ontvang op f 6904.67*
in uitgaaf op f 5733.31, gevende een goed slot
va* f 1171.36*.
De definitieve vaststelling heeft plaats op de
algemeene vergadering te Wissekerke.
De ambulante cursus in hoefbeslag is dit
jaar door ongeveer 140 leerlingen bjjgewoond.
In Augustus zal een examen afgenomen
worden ter verkrjjging van het diploma all
hoefsmid.
Door Gedeputeerde Staten werd de meening
va* het hoofdbestuur gevraagd nopens de in
richting van de commissie, bedoeld in art. 3
van hot Reglement aangaande de ondersteu
ning van Rijkswege van de Veefokkerij. Bjj
2e Btemming bjj de eerste stemming ver
klaarden zich evenveel leden voor als tegen
bet voorstel werd, met 12 tegen 8 en eene
o« tb onding, verworpen het voorstel van het
uitvoerend deel van het hoofdbestuur, om
Ged. Staten te rade* de* weg in te slaan, ge
volgd bjj het Reglement voor de toekenning
van premiSn voor de paardenfokkerij.
Adhaesie wordt verleend aan het voorstel
van Ged. Staten om de bepalingen van politie
omtrent den invoer en het vervoer van rund
vee in de provinoie op te heften, aangezien
daaromtrent van rjjkswege voldoende wordt
voorzien tooh zen men gaarne een provin
ciaal toezicht behouden, betreffende vee, dat
van de groote markten wordt ingevoerd.
Bjj de regeering zal aangedrongen worden
op de samenstelling van de zoogenaamde
uitzonderingswet", beloofd in art. 152 van de
Grondwet van 1887, in verband met het le
der additioneel e artikelen.
In het voormalig 5e distriot is een ourBus
geopend voor onderwijzer», die zioh wille*
bekwamen voor het txamen in de Landbouw
kunde L. O. Aan dezen cursus wordt onder
wijs gegeven door de leeraren aan de winter-
sohool te Geeij bjj telt 43 leerlingen. Aan
