r
MIDDELBIRGSCHE COURANT.
IT 116.
140s Jaargang.
1897.
Maandag
17 Mei.
Deze courant verschuilt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pr£s, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo p.m f 2.-*i
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
«hemometer.
Middelburg 15 Mei 8 u. vm. 50 gr. m. 12 u.
58 gr., av. 4 u. 56 gr. F. Verw. zw. N. wind.
Advertentiè'm voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór Ma
uur aan het bureau bezorgd zgn.
Advertentfón20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSa bg abonnement op voordeelige
voorwaarde*. Prospeotussen daarvan zgn gratis
aan het bureau te bekomen.
igestes.
Te ZierikzeeA. c. de Mooi/, te Tholen
A. vam Nhüwenhui/zen.
w.
By deis oonrant behoort een Bijvoegsel
Middelburg IS Mei.
Erger dan onhandig.
Men zond ons Donderdag een nommer van
De Nieuwe Jmst., het dagblad voor Neder
land; en wel dat van Zondag en Maandag;
een nommer dus dat reeds eenige dagen te
voren was verschenen.
De toezending geschiedde blijkbaar van
wege de redactie of de administratie van
het blad zelf.
Waarom
Is het eene beleefdheid wat wij ons
niet kunnen voorstellen dan zien wy
geen kans daartegenover eene vriendelijk
heid te bewgzen.
Want, geschiedde de toezending om onze
aandacht te vestigen op het daarin voor
komend opstel „Een dreigend gevaar," daD
kunnen wij alles behalve met waardeering
en ingenomenheid getuigen van een geschrijf,
dat wij, toen wij daarvan den inhoud leerdeD
kennen door uittreksels 'in andere bladen,
meenden het best te doen met stilzwijgen
voorbij te gaan.
Het eenige doel, dat men das bereikte met
de toezending, is dat wij afwijken van ons
oorspronkelij k planmaar of dit het blad
aangenaam kan zijn, betwijfelen wij.
De schrijver van dat opstel, zeer waar-
schijnlijk de hoofdredacteur, nog niet lang
geleden tot die betrekking geroepen, heeft
eene bijzondere manier van couranten
Hij vangt zyn opstel ten minste aan met
deze regelen „Het is tegenwoordig geen
ongewoon nieuws meer, wanneer men in
dagbladen berichten vindt omtrent onder
wijzers, die ontuchtige handelingen gepleegd
hebben met vrouwelijke leerlingen der
school".
Waar de schrijver nu die wetenschap
heeft opgedaan, is ons niet recht duidelijk
en uit het opstel zelf blijkt dat evenmin,
want hij haalt slechts drie gevallen aan, en
schrijft zelfs „dat ellendelingen, die zich
vergrepen aan kinderen, tot nog toe hoogst
zelden voorkwamen".
Maar wat gaf hem dan recht om te
schrijven zooals hij deed
Om nu nog verder zijn stelling te verde
digen en de zaak nog erger te maken, haalt
hij aau wat eeu eenvoudig lettei zetter aan
een dagblad zeide„Ik dank God, dat ik
geen kinderen meer heb, die in den leeftijd
vallen anders zouden ze misschien
daarom zoo aandringen op leerplicht tot den
veertienjarigen leeftijd
Nu vragen wy tochwie maakt zich tot
echo van al dergelyke praatjeswelk man
met een minimum van gezond verstand brengt
zulke beweringen in een ernstig debat en
laat ze niet voor hetgeen ze zijn?
Nu ja, de schrijver is wel zoo vriendeHjk
om te zeggenDat is overdreven
mistisch, en daardoor oneerlijk tegenover
verreweg het meerendeel der onderwijzers
maarwie belet zoo'n man, die zyn
kinderen lief heeft, te denken?"; doch, als
hy zelf een verstandig, een practisch
was, zou hy zich wel wachten om zulke
onbekookte, ongemotiveerde gedachten aan
de groote klok te hangen. Hij had den
letterzetter kunnen wijzen op zijn dwaling,
op het ongemotiveerde van zijn idee.
Als ieder zijn voorbeeld volgde, zou men
de grootste lasteringen helpen verspreiden,
zelfs al hield men een achterdenr om
bytijds terug te trekken.
Om het dwaze van zijn redeneering nog
meer in het lichtte stellen, wijzen wij erop
dat de schrijver, na zelfs nog eens ver
klaard te hebben dat er duizenden onder
wijzers zijn en het getal van hen, die zich
misdragen, bij slot van rekening toch nog
zeer, zeer gering is, dezen dooddoener laat
hoorenDat is relatief gesproken waar
maar absoluut is het aantal zeer, zeer groot.
Eén in honderd jaar zou al te veel zijn."
Kunnen wy aan het gezond verstand onzei
lezers niet overlaten te bepalen welke qua-
lificatie men moet geven aan iemand die
fildus schrijft?
Vergissen wy ons niet, dan is hy, die
dit alles schreef, zelf onderwyzer geweest,
en wat men niet zoo licht zou zeggen
iemand die op pedagogisch gebied een
goeden naam had.
Dat hij eigenaardig is in zijne opvatting,
bewees, na zyne aansluiting by het Leger
des heilszyn optreden daartegen, wijl hij
ook daarin blykbaar alleen oog eu oor bad
voor verkeerdheden, die er zyns inziens be
stonden, en bij voorkeur daaraan zyn aan
dacht schonk.
Met welk doel hij nu zijn ergerlijk, on-
gemotiveerden aanval tegen het openbaar
onderwijs richtte, is ons niet duidelijk. „Men
wil wel eens zien dat het voorgestane
onderwys werkelijk aan billijke verwach
tingen beantwoordt"; zegt hij. Maar heeft
dit iets te maken met de zeerzeer enkele
treurige buitensporigheden, begaan door hen,
die onderwys moeten geven
Dan levert de schrijver een pleidooi voor
den Bond van Nederlandsche onderwijzersdie
toch zeker alles behalve trotsch zal zijn op
zulk een onhandigen bewonderaar, en voor
het stellen van twee onderwijzers tot can-
didaat voor de Tweede kamer, twee heeren,
die de zeer twijfelachtige eer genieten door
den schrijver geprezen te worden om hunne
bezadigdheid.
Als hy by die beide mannen eens eenigen
tijd les nam in bezadigdheid zou hem
dit stellig nuttig kunnen zlju.
Dit willen wij wel zeggen dat, wenschte
sn een paar knappe, practische onderwijc-
manneo i* de kamer te brengen, wy dat
van harte zouden toejuichen.
Een man als wylen Moens heeft indertijd
daar heel wat nut gesticht; en veel te
weinig wordt juist in onze vertegenwoor
diging aan dergelijke behartigers der belangen
van het onderwys gedachtpersonen die ook
met de volksbelangen goed bekend zyn,
Maar dan treden ter bevordering van dit
doel andere mannen op dan de schrijver in
het Amsterdamsche blad.
Het lag voor de hand dat de bestrijders
der openbare school met een zekere geniepige
gretigheid zijn stuk zouden overnemen.
Dit succes heeft de schry ver in elk geval
gehad.
Als hij de openbare school lief heeft
vergissen wij ons niet, dan was zyne groote
sympathie meer aan de zyde van het byzon-
der, zij 't ook niet-christelijk, onderwijs
dan heeft hy die liefde op zonderlinge wijze
getoond en aan die school op een heel leelyke
manier een slag toegebracht.
Want, de voorstanders van het zg. geloof
zijn altijd zeer grif in het verspreiden van
znlke aanvallen, doch niet zoo spoedig ge
neigd om de hand in eigen boezem te steken.
Als zy dit deden en eens een statistiek op
maakten van de ongerechtigheden die ei
voorvallen onder de eg. christeiyke onder
wijzers, onder de geestelyke leiders met
vrouwelyke cathechisanten, of op ander ge
bied ongerechtigheden waarover zy steeds
zich haasten, en met reden, den sluier der
geheimhouding te leggen dan zouden zij
ook verstandiger gedaan hebben dezen dwa
zen uitval met stilzwijgen voorbij te gaan.
De Standaard zinspeelt daarop wel heden,
maar maakt de zaak nog wat erger door
schrijven
Dat onzedelijke feiten van dien aard
onder allerlei soort openbare en bijzondere
onderwyzers, onder dominees en pastoors,
kunnen voorkomen, staat over en weer vast.
vast ook, dat alleen domme bitterheid dit
aan stand of soort wijt.
Maar hier deed zich een heel ander geval
voor.
Hier stonden we voor de bewering, dat
we, helaas, niet langer met zulk een mis
dadige exceptie te doen hadden, maar met
een kwaad, dat met den aard van het open
baar onderwijs in verband stond.
Iets wat niet wy, maar een volbloed
openbare-school-redactie staande hield,
staande hield met opgave van redenen."
Tegenover zoo'n bewering is een krachtig
protest en een beslist desavoueeren van een
redacteur, die zulke dwaasheden schreef, ter-
wyl hij
Als wij eens aan het wikken en wegen
gingen, zou meo zien, dat de schaal in deze
zeer, zeer ten gunste der openbare school
overslaat.
Met deD aard van geen enkel onderwyB
hebben dergelyke ongerechtigheden te maken.
Aan den anderen kant heeft bet ook aau
protesten niet ontbroken. Daarby is o. a.
gewezen op de onhandigheid, om op dit
oogenblik zulk een opstel in de wereld te
zenden.
Och, die onhandigheid willen wy daar
laten, daarvoor is de schrijver nog te jong
journalisten onhandigheden kunnen worden
uitgewischt. Maar het ongemotiveerde, het
onhebbelijke, het onware, het onedele, het
dwaze van zyne redeneering; het treurige
om op zulke wijze een goede instelling in
discrediet te brengen, dat weegt hierbij het
zwaarst, dat houdt op onhandig te zijn, dat
begint misdadig te wordeu.
Eu, als 't ware daartoe gedrongen, hebben
ook wy dan nu onze stem daartegen doen
hooren.
Of dit alles den nieuwen hoofdredacteur
van de N. Jmst. tot inkeer zal brengen,
weten wij niet, en is ook slechts bijzaak.
Maar wel kan het hen tot nadenken stem
men, die met hem in aanraking komen; en
zich allicht door hem laten gebruiken voor
het een of ander doel.
Zijn optreden maakt op ons ook den indruk
vau zucht naar reclame. Eu op dien weg
meegaande, weet men ten slotte niet waar
men belandt.
Herinneren wy ods goed, dan is er on
langs op gezinspeeld, dat zijn blad zich zeer
interesseerde voor een afdeeling der Liberale
Unie in de hoofdstad, en was hij, zelf een
der personen, die zich daarby op den voor
grond stelde.
Wy hopen dat hier eene vergissing in het
spel isof dat men anders zoo spoedig mo-
gelyk alle officieuse of officieele relaties
afbreke met een orgaan en een persoon, die
ons onaangenaam verrasten met dergelyke
onbekookte aanvallen tegen eene instelling,
welke ons volk en de liberale partij vooral
te lief is, om haar ongestraft aldus te laten
O IT STAD EN PROVINCIE
Met bgzonder geriage verwachting gingen
wjj Vijjdagavoad naar den schouwburg al
hier, om de nu zeker toch wel laatste voor
stelling in dit seizoen bjj te wonen. Want
wat zon een uit de ljjst gerukte schilderij,
als een Amsterdamech kermisstnk, ons, Mid
delburgers, brengen Kunstgenot zeker niet,
en in den regel zgn dergelyke voorstellingen
zoo weinig verzorgd, dat wat by een opvoering
in het oorspronkelijke kader, in een Amster-
damsohen schouwburg, nog kleur aan het geheel
geef*, hier moet ontbreken.
Of het alleen aan die geringe verwachtin
gen, welke zoo gemakkelgk te overtreffen
waren, te danken is dat wy niet onvoldaan
den schouwburg hebben verlaten
Wjj gelooven het niet, want het vrjj tal-
jjke publiek alleen de eerste rangen ware»
slecht bezet heeit getoond, dat het ziob
goed vermaakte. T &t bleek althans uit her
haald gelach, dat van af het eerste tafereel
telkens van alle rangen klonk en Ski bewees
het bisseeren van meer dan een couplet.
Dat een stuk, hetwelk voor de 196ste maal
ging, vlot word gespeeld, spreekt wel va»
zelf, en dit werkte er toe mede, om heel wat
oude, maar handig verwerkte moppen genoeg
frisohheid te geven, om een hartelgkea lacfa
uit te lokken. Et zelfs de geheele afwezigheid
van oorspronkelijkheid in de muziek was, door
een gelukkige keuze uit de Btraatdeuntjei
van de laatste jaren, minder opvallend.
Bjjna vergat men dat een armzalige pianc
bet orkest verving, dat er bjj behoorde. Maar
als men daarover begot; als wjj gingen spre
ken over alles wat er ontbrak of anders was
dan het moest ign, dan zou het wellioht ons
zelf ten slotte een raadsel zjja, hoe wjj heb
ben behoord tot hen, die bg slot van reke
ning tcch nog wel pret hebben gebad by de
opvoering van De Operette Koningin door het
gezelsohap der Gebr. Van Liar.
Onder voorzittersobap van dan heer mr.
E. Fokker werd Vrijdagavond cp de kleine
1 bovenzaal der acoieteit De Vergenoeging
alhier eene vergadering gehouden -der af
deeling Middelburg van de Vereeniging tot
bevordering van Fabriekt' en Handwerkt-
nijverheid in Nederland.
In de eerste p'aats werd mededeeling ge
daan van eenige ingekomen stukken.
Daarna was aan de orde de benoeming van
een bestuurslid, noodig door de periodieke af
treding van den voorzitter, den héér tff'E.
Fokker. Ofschoon de voorzitter herkiesbaar
is, h ieft deze gemeend zioh niet herkiesbaar te
moeten stellen, omdat by van oordeel is dat de
betrekking van algemeen voorzitter der veree
niging niet wel vereenigbaar is met die va*
voorzitter eener afdeeling. Aanbevolen werden
van wege bét bestuur d i heeren H. Sagders en
U. Faggingér Auer. Da heer 0. Sngders were
benoemd met 7 stemmen. De heeren U. Fag-
ginger Auer en F. M. Wibaut verkregen ieder
een stem.
Vervolgens werd overgegaan tot het benoe
men van een tvrëetal voor een plaatsvervan
gende* hoofdbestuurder. Het beatuilr beval als
zoodanig' aan de heeren H. Snyders en D. O.
E >er Jr. Met die voordraoht vereenigde de
vergadering zioh.
E adelyk werd rekening en verantwoording
gedaan van bet gehouden beheer. Deze reke
ning liep tot SO April 1897 en sloot met een
voordeelig saldo van f 58 44'. Met dat goed
slot werd de rekening vastgesteld.
De heer U. Faggingér Auer was de tolk der
aanwezigen, toen bg den heer mr E. Fokker
dank zeide voor hetgeen deze tydena zgn
voorzitterschap in het belang der kfieeling
had gedaan, dam bjj de hoop uitsprekende dat-
de heer Fokker ook aa zgme aftreding zyne
belaagstellingin de afdeeling zal big ven toonen.
De heer Fokker gaf daarvan gaarne de ver
zekering en sloot hierna de vergadering.
Onder de verschillende muziekkorpsen,
welke, daartoe dcor het bestuur geëngageerd,
op het terrein van de Tentoonstelling voor
Nationale Kaast en Ngverheid te Dordrecht
zullen optreden, behoort ook het muziekkorps
der dd. schutterg te Middelburg. In het
laatst van Augustus zal ons muziekkorps der
waarts gaan.
li een Donderdag gehouden vergadering
is te Middelburg opgericht een coöpera
tieve bouwvereeniging met aanvankeiyk een
40tal leden. Tegelgkertgd is een reglement
vastgesteld en een bestunr benoemd.
Het gebruik van kunstmineraalwater en
met koolzuur bereidde limonades wordt steeds
grooter en geen verwondering baart het
dan ook dat de fabrieken, waarin deze dran
ken worden vervaardigd, steeds toenemen.
Hierter stede, waar er reeds meeidere
bestaan, is weder een nieuwe gestioht en wel
door de firma Davidse Co.
Heden werd die inrichting, gevestigd in de
8t Pieterstraat, geopend en op verzoek namen
wg er eens een kgkje.
Het fabriekje, uit den aard der saak niet
groot, is netjes en volgens de laatste eisohen
der wetenschap op dit gebied inge:icht. Hit
te gebruiken duinwater wordt nogmaals aan
filtratie onderworpen; de veriadiging van het
water met koolzuur geschiedt op zeer doel
treffende wgzede toevoeging van de noodige
siropen voor de limonades heeft op automs-
tieohe wgze plaats en de nupoeling der fUs-
sohen geschiedt machinaal. Het geheel maakt
een goeden indruk.
-Tegen 1 Juni a. s. zgn by het Belgisch
loodswezen te Vlissingen benoemd tot
loodsleerling P. L. J. Blondé en J. G. Jansen,
thans loodsleerlingea, ter standplaats Nieu
poort, en E. P. Goedghebaur, thans mst.-oos,
bg den maildienst te Oostendeen tot sloep-
roeier: J. J. Schinokel, eveneens matroos bg
voornoemden maildienst.
In verband met de in de verordening
op de jaarmarkt te Vlissingen gebrschte
wgzigiig werd voor standplaatsen (eerste en
weede keuze) ingesohreren voor eene som
ran f 1872.
De gemeente ontvangt dus door die wgti-
ging dit jaar, boven e* behalve het gewo»<
ataanreoht, bovengenoemd bedrag meer.
Men sebrgft ons uit H o ed e ke n skerke
Binnen kort zal door de firma H. Braakman
St Co. te Rotterdam een of meer booten in d-
vaart worden gebracht van Vlissingen, Bom
aele, Teraeuien, Hoedekenskerke door het ka
naal van Zuid-Beveland naar Rotterdam vice-
versa, ten einde passagiers, vee en goederen
re vervoeren.
Dit plan zal zeker ia dit gedeelte van Zuid-
Beveland en ook in het 4e distriot met groot
genoegen vernomen worden. Thans >yn wg
nog voortdurend afbankei jjk van de ongere
gelde afvaart en aankomst van verschillende
beurtschippers, fcerwyl van vervoer van
zelfs geen sprake kan zgn. Wg wen sohen
hierom bovengenoemde firma by voorbaat een
goed suooes.
Uit Schouwen sohrgft men ons
Ons eiland, dat door samenwerking van pol
dep en gemeeatei reeds zooveel goede wegen
telt, zal binnen eenige jaren met tal van
nieuwe grintwegen, ter gezamenlgkë lengte van
byaa 25 KM., worden verrgkt. Wie wel eens
met ruw weer naar Westelgk-Sohouwen over
den Zeedgk heeft geredec4 of om dat weer
een omweg binnendoor over Kerkwerve moest
maken, zal zeker wel erkennen, dat een dier
wegen binnendoor langs Moriaan naar Seroos-
kerke aan een lang gjvoélde behoefte voldoet.
Nieawa cff .-rs worden niet van de contribuan
ten verlangd; de commissie vraagt alleen,
dat tg zioh verbinden htiaie bgdrage nog 20
jaar na 1906 te biyvea betaler. Van harte
wensohea wy der commissie socoes op haren
a.brid.
Ia de Vry-lagavond, ten huize van mej.
i Wed. W. Kanaar, te Zierikzee door aan
deelhouders der Zeeutvtche Stoomvaart-Maat-
schappij gehouden vergadering bracht de
directeur verslag uit en deed hg rekeningen
verantwoording over het. dienstjaar 1896.
Op voorstel van commissarissen werd be
sloten om het goed slot der rekening te stor
ten in de reservekas. Verder werd het trao-
tement van den direoteur der Maatsohappg
bepaald cp f 800.
Als oemmissaris werd herbeioemd de heer
mr D. van der Vliet, met wiea op de aanbe
veling stond de heer A. G. Kjjn.
Daarna deelde de voorzitter mede, dat de
Koninklgke goedkeuring is verkregen op de
gewgzigde statuten der Maats chappy en dat
daarvan aan de aandeelhouders te zgner tgd
exemplaren zullen worden toegezonden.
In de door ingelanden van den calami-
teuzea Hoofdplaat-polder gehouden vergade
ring, zyn de aftredende leden van den Dgk-
raad in de waterkéering, de heeren Th. Hen-
drikte, E. A. Timmerman en E. Bonte, niet
herkozen.
Benoemd werden de heeren M. Dhondt, H.
Dierilx en Ch. Wjj ff ls.
Gemeenteraad van Goes.
Zitting van Vrydag avond te 8 uren.
Voorzitter de heer mr J. G. de Witt Hamer,
burgemeester.
Tegenwoordig alle lelei.
Na eenige mededeelingen, die voor kennis
geving worden aangenomen, wordt een ver
zoek van mevr. de wed. G. va* der Hoek, om
5 maanden afsehrgving van den H. O., toe-
gastaan.
Daarna worden de heeren C. J. Snouok te
Ierseke en J. J. van Aartsen te Middelburg,
benoemd tot onderwyzers bg het L. O., om
voorloopig werkzaam te zgn aa* school B.
Op voorstel van de gaicommissie, overge
nomen door burg. en weth. ea gunstig gead
viseerd door de fin. oommissie, wordt besloten
ten behoeve der gasfabriek een exhauster aan
te «chtffi*, te leveren door de fitma Louis
Smulders Sc Co. te Utrecht, begroot met het
bgwerk op f 4000.
De uitgaven daarvoor zgn te vinden voor
eerst uit het batig saldo van 1896 ad f 2548.53
en verder door, zoo noodig, eene geldleening
te gaan van hoogstens f 1500. Op een
vraag van den heer W. Temperman antwoordt
de hier Oohtmam dat het Bjsteem van een
xhauster, noodig voor de fabriek, alleen
verkrygbaar is by de firma Smulders, waarom
geene inscbrgving zal plaats hebber.
Voorts wordt besloten, op verzoek va* be
langhebbenden uit Hoedekenskerke ea omlig
gende gemeenten, om aan Gad. staten te ver
zoeken den stoombootdienst op de West er-
Schelde milder te regelen.
C. Blanker heeft het voornemen 6 woningen
te bouwen op zga grond aan den Poel weg en
verzoekt, ten einde gemeenschap mei den
openbaren weg te krgges, drie aarden dammen
te mogen leggen. Dit verzoek is naar burg. en
weth. gerenvoyeerd tot het doen van een
nader voorstel.
D sarna wordt, ingevolge art. 65 der kieswet,
bepaald, dat als stemlokaal wordt aangewezen
de raadzaal of de trouwkamer.
Het kohier van den H. O. voor 1897 wordt
vastgesteld tot een bedrag van f27002.60 met
den faotor 1.0564.
Ten slotte wordt goedgekeurd eene af- ea
oversohrgving op de gemeeatebegrooting voor
1896.
De agenda afgeloopen sgade,' neemt de
voorzitter het woord, om atsoheid te nemen
van den raad, nu het de laatste maal is vóór
zga aanstaand vertrek dat hg de raadsverga
dering presideerde.
Alvorens de voorzitter daartoe overgaat,
vraagt de heer Ramondt of dene oommissie
uit de burgerg, in het raadhuis aanwezig, in
de zitting zou kunnen worden toegelaten, om
de* burgemeester namens de burgerg toe te
spreken.
De voorzitter verklaart, indien de raad ziek
