MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 112,
140' Jaargang.
1897.
Donderdag
13 Mei.
Losse prep op politiei pbiei
Desa courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- ei Feestdagen;
PrFa, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.m 2,-a,
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Middelbnrg 12 Mei 8 u. vm. 46 gr., m. 12 u.
54 gr.,av. 4 u. 49 gr. F. Yerw. tam. kr. N. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
mmmer moeten des middags vóór iim
uur aan het bureau bezorgd zgn.
AdvertentMn: SO oent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van X—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent Reclames 40 oent per regel
Groote letters naar de plaats die rij innemen.
.rj abonnement op voordeelige i
voorwaarde*. Prospectussen daarvan zgn gratis I
Advertentiën 1
«rwaarden. Pr_~r
i het bureau te bekomen.
igesieis
Te ZierikzeeA. C. de Moou, te Tholen
A. van nikuwbnhui/zen.
Middelburg 12 Mei.
IV.
Roet tn bet eten.
Jhr mr A. F. de Savornin Lobman maakt
het zijn vroegere medestrijders, met wie hij
beweerde te willen samenwerken maar zich
niet vereenigen, alles behalve aangenaam.
Nü heeft bij, voor een groot deel, den
schoolstrijd opgegeven, want hij laat de
eerste twee eischen van 't program van actie
los, nl. verhooging der rijksuitkeering en
regeling der jaarwedden en pensioenen.
„Deze beide eischen, vooral de eerste, zoo
geformuleerd, zouden wij niet weten te ver
dedigen", zegt hij. „Maar wy hebben ze niet
bestreden, omdat wij overtuigd zijn, dat om
redenen van practischen aard ze toch niet
kunnen worden verwezenlijkt."
Verder heet het
„Tegen het pant sab b" (Rijksuitkeering
aan de byzondere scholen van middelbaar
onderwijs) „zonden ook wy bezwaar hebbeD;
niet om des beginsels wilintegendeel
maar omdat wij niet kannen inzien, hoe dit
practisch uitvoerbaar is. Ook op dit
punt schorten wy daarom ons oordeel op,
totdat een geformuleerd voorstel vóór ons ligt."
Over andere eischen van het programma
wordt gezegdwat den eisch omtrent de
examencommissies betreft, dat deze met de
schoolkwestie niets te maken beeft; wat de
vaccine aangaat, dat dit een vraagstuk be
treft, waaromtrent reeds onder bet ministerie-
Mackay een wetsontwerp is ingediend; en
wat de eischen met betrekking tot het hoo-
ger onderwijs aanbelangt, dat deze herhaal
delijk in de Kamer werden ter sprake ge
bracht, zonder dat iemand er een herope
ning van den schoolstryd in bespeurd heeft
of de aanranding van eenig liberaal beginsel.
Dit over de „andere eiBchen" gezegde is
zeker maar ten deele waar, zoo merkt Het
Vad. op. Althans ook daarover zijn wij
bereid van liberaal standpunt met den heer
Lohman te stryden. Doch toegegeven kan
worden, dat deze niet van ingrijpend belang
zyn en verschil van inzicht toelaten, ook bij
hen, die in hoofdzaak eenswillend zijn. Wat
door den heer Lobman is losgelaten, is de
hoofdzaak op het program van actie, en
voor de katholieken het begeerlyke deel.
Alleen over deze zaken gaat in waarheid
de stryd en alleen om deze is het mogelyk
de schoolkwestie op den voorgrond te drin
gen en den schoolstryd te heropenen.
Thans rijst de vraag: welke positie de
groep-Lohman te midden der strydende par-
OONOEIHT
dek zangvereeniging
Tot Oefening en Uitspanning.
Ble Jshreuelten.
Wat vader Haydn in de inleiding van die
Jahresteiten ons schildert in tonen, nl.
den overgang van den winter naar de lente,
wilde blgkbaar moeder natuur ons Dinsdag nog
eens in werklgkheid, en nu juist niet op de
meest aangename wgze, doen gevoelen.
Als wg aan vorige Meiconcerten deser
xangvereeniging terugdenken, en ons herin
neren dat dan de weergesteldheid van dien
aard was, dat men soms onder de veranda van
het Schuttershof kon zitten luisteren, dan
was het ditmaal met reoht les extrtmes se
touch ent, want het grootste gedeelte der be
zoekers had zich weder van winterkleederen
voorzien om de koude, storm, sneeuw- en
hagelbuien, waarop men, gaande naar e*
komende van de concert- en gehoorzaal, ver
gast werd, te kunnen trotseeren.
Onder Haydn's meest bekende e* dankbaarste
werken op vocaal gebied neme* die Schöp-
fung en die Jahresteiten ongetwijfeld een
eerste plaats in.
Welk muziekminnaar heeft deze oomposities
niet meermalen gehoord en blijft ze niet
gaarne genieten En welke zanger of zangeres
ziet niet gaarne deze werken in studie nemen?
Wg durven wel zeggen, allen. Er gaat dan
ook van deze muziek, welke Hsydn eerst op
63-jarigen leeftijd schiep, zulk een eigenaardige
bekoring en frisohheid uit, en de kleursokilde-
ring en sohakeering is doorgaans zoo frappant,
4at mes «iet zou zeggen dat deze werken
tijen kan innemen. TnsBchen de regels vaD
de laatste nommers van de Ned. kan men
lezen, dat het bondgenootschap met de Katho
lieken den heer Lobman tegen de borst
stnit. Zijn blad bestrydt nog af en toe de
beschermende rechten, niettegenstaande de
ook op dit pnnt roerende eenstemmigheid
van de anti-revolutionnairen en Katholieken
en bet welsprekend zwijgen van den heer
Schaepman. Het loslaten van den persoon
lijken dienstplicht moet den man, die zich
eenmaal in de Eerste kamer beroemde, dat
zijn party ter wille van dit beginsel blij
moedig in den dood was gegaan, een onover
komelijke ergernis zijn. En thans komt bij den
heeren aanzeggen, dat hy in de schoolquaes-
tie niet met hen meegaat.
Zooals wij in ons vorig nommer meldden,
beklaagde zyn orgaan De Nederlander zich
dat de Knyperiaansche anti-revolntionnairen
in Schiedam Van Limburg Stirum, in Hil
versum Quarles van Ufford bestryden, in
Delft Van Wassenaer van Catwyck voorbij
gaan, en vroeg het bits: „zijn na de toe
zegging van den stenn der R.-Katholieke
partij de hekken verhangen?"
De overeenstemming aan de rechterzijde
is dus thans minder schoon, dan zij zich
voor eenige dagen liet aanzien. Zal na het
groepje van den heer Lohman ten slotte
tusschen de partijen worden doodgedrukt of
in het kielzog van het schip der Heilige
Alliantie Schaepman-Kuyper worden mede-
gesleept Op deze vraag zal de naaste
toekomst antwoord moeten geven.
By de clericale drijvers zal zeker in de
beslissende ure de vraag ernstig worden
overwogen, of zy zich met het oog op een
eventueel optreden als regeering, de weelde
kannen veroorlooven van de staatsmansta
lenten van de heeren Lohman en Mackay
afstand te doen. Doch de taak dezer mannen
zal zeker niet benijdenswaardig zijn, als zy
gedwongen worden een regeering te vormen
van Hetz-kapelaans en naar graanrechten
hongerende deputaten, met een voorstander
der plaatsvervanging als minister van oorlog.
Zy mogen wel bidden, dat de gezamenlijke
krachtsinspanningen van anti-clericale groe
pen hen voor die ellende mogen bewaren.
Aldus het Haags che blad.
In Goes hebben Kuyperianen en niet-
Kuyperianen den heer Lohman toch weer
candidaat gesteld.
Een knoeipatty, waarvan het voor een be
ginselvast man moeilijk is zich een b egrip
te vormen.
Als de zuivering van de politieke atmos
feer, waarop men beweerd heeft zich na de
herziening van het kiesrecht te znllen toe
leggen, van die zyde moet komen, dan kan
men nog lang wachten.
reeds den eerbiedwaardige ouderdom van bgna
ean eeuw dieSchöpfung dateert va* 1798,
en die Jahressssiten va* 1800 bereikt hebben.
Toen H*yda deze oratoriums componeerde,
heeft hg, volgens overlevering, zich meermalen
uitgelaten, dat hg veel tgd daaraan wensohte
te besteden, want, zco zeide bg ik zou
er gaarne bigrende" werken van maken.
Nu, in dit laatste heeft Haydn zich niet
vergist en is hg volkomen geslaagd, want,
hoe ook de kunstsmaak moge gewgeigd zgn,
beide composities handhaven zich nog even
goed als voor een eeuw.
Door de algemeene bekendheid van die
Jahresteiten aohten wg het overbodig over het
werk zelf uit te wg den; trouwens de tekst geeft
daartoe weinig aanleiding, en zelfs de onin
gewijde zal kunnen nagaan welke stof hierin
wordt behandeld.
Laat ons dus liever over de uitvoering zelve
waarvan, zooals gewoonlgk, veel goeds valt
te zeggen enkele woorden in het midden
brengen.
De drie gewichtige solopartgen waren bg
mevrouw Noordewier—Reddingius uit Delft
(sopraan), den heer F. Litzinger uit Dussel-
dorp (tenor) en den heer H. v. d. K. (bariton)
alhier in uitstekende handen.
Het deed ons een buitengewoon genoegen
de kennismaking met deze zoo rgk begaafde
sopraanzangerei te kunnen hernieuwen; voor
de spoedige vervulling van onzen, eenige maan
den geleden uitgesproken, wensoh, om mevrouw
Noordewier hier meermalen tot optreding uit
te noodigen, zgn wg het bestuur van Oefening
en Uitspanning zeer erkentelgk.
De vele, niet genoeg te roemen, goede
eigensohappea dezer zangeres zgn «og zoo
Niets dan kleinzielig gescharrel om een
persoon te redden, is al wat men daar
aanschouwt I
Verontwaardigd
De Kölnische Zeilung protesteert op hefti
ge* t?on tegen het wetsontwerp tet regeling
van het suocessiereoht, dat bg onze Eerste
Kamer aanhangig is. Dit wetsontwerp is wel
geschikt, naar het blad meent, om opnieuw
aan de goede verstandhouding tusichen Neder
land en Duitiohland een gevoeligen knak toe
te brengen. De regeling, waaraan door de
Tweede Kamer haar goedkeuring gehecht is,
komt, volgens de Kölnische, neer op eenge-
deeltelgke verbeurdverklaring va* het grond
bezit va* vreemde'iuge* in Nederland ec
deze regeling richt zich in de eerste plaats
tegen de Belgen, in de tweede plaati tegen
de Duitschers.
Zooals men weet heeft de Tweede Kamer,
op voorstel van den heer Kolkman, de successie
voorde vreemdelingen op 8i/s pot. gebraoht,
daarbg overwegende de voordeelen, welke' de
buitenlanders genieten door de vtgstelting van
de vermogensbelasting.
De Kölnische verklaart, dat dit ongewoon
percentage tot 12 pot. stggen zal en vervolgt
danLaat Duitiohland zioh dezen aanval der
Nederlanders kalm aai leunen, of stelt bet
zioh tevreden met onbeteekenende maatregelen
van weerwraak, dan moedigt het daarmede
onwillekeurig andere staten aan, kleine zoo
wel als groote, om met even weinig omslag
het Duitsohe rgk te dwarsboomen, dat zioh
ia zgn eindelooze lankmoedigheid niet zoo
gemakkelgk uit zgn oaverrcbilligheid laat
opsohrikken. En het blad weet er niets beters
op, dan het verdrag van wedersgdsohe behan
deling op den voet der meest begunstigde
natie maar zoo spoedig mogelgk op toezeg
gen, als de Nederlandrohe wetgever zioh tot
taak stelt, de Duifsohers indireot uit zgn land
>heraus»ugraulen".
Tot zoover de Kdln. Zeliung.
Aan de hatelgke maatregelen, door de
Duitsohe regeering ten opzichte van onze in
dustrie en obb vee genomen, sohgat het Keul-
sche blad in 't geheel niet te denken, zegt
Het Centrum.
Vermoedelgk zou de »ai*delooze lankmoe
digheid" der Duitsohers door de herinnering
daaraan in een ietwat verdaoht licht komen
te staan I
DIT STAD EK PROVINCIE
Wg maken het publiek er op attent, dat
er valsohe rgksdaaldera in omloop zgn. Oas
werd er een vertoond met bet jaartal 1871,
die in kleur en in klank afweek van de eohte
muntspecie, maar overigens vrg goed was
nagemaakt.
Zooals onzen lezers uit eene vroeger
opgenomen advertentie bekend kan zgn, wor
den binaen enkele dagen hier ter stede
door de auotionarissen Van Benthem en Jutting
een tweetal verzamelingen boeken en eene
kort geleden bg de opvoering van Schumann's
Faust in het lioht gesteld, dat wg nu ver-
rneenen wel te kunnen volstaan met de ver
melding, dat zg ook ditmaal met hare soli,
en niet minder in de duetten en terzetten
een zeer groot kunstgenot versohafte.
De stormachtige toejuichingen, welke haar
zéér dikwgls, dooh in het bgzonder na de
voordraoht van het zoo scfaoone duet Ihr
Schönen aus der Stadt komt her, komt her,
ten deel vielen, waren meer dan verdiend.
Ook de heer Litzinger was dezen avond
uitmuntend bg stem en overtrof onze ver
wachting. De stem van dezen tenor he eft wel
niet meer die frisohheid van klank, welke
men zoo gaarne in een partg als die van
Lukas zou aantreffen, dooh waar dat gemis
zich deed gevoelen, vergoedde de heer Litsin-
ger veel door zgne zeer muzikale en juiste
voordraoht.
Hier stéht der Wandrer nun verwirrl und
zwetfelhaft vonden wg o. m. een der fraaist
vertolkte aria's, en met de gloedvolle voor
draoht bïervas verwierf hg een grooten en
verdienden bgval.
De partg van Simon was toevertrouwd aan
oisen bekenden talent vollen stadgenoot, de*
heer H. v. d.
Zgn optreden in een meer omvangrgke
solopartg juichten wg zeer toe, en wg voege*
hier al dadelgk bg dat dit met gunstig ge
volg is bekroond.
V. d. K's stem wint nog steeds aan kleur
en volheid van klank; de toonvorming wordt
steeds fraaier en afgeronder, en ook over de
voordracht al hadden wg daarin soms wat
meer temperament en warmte gewensoht
valt veel goeds te zeggen.
verzameling gravuren onder de* hamer ge
braoht, waarin zioh op venehiltend gebied
teer interessante bevinden. Zg zgn gedeelte-
lgk afkomstig uit de bibliotheek van wglen
de heeren dr. F. P. J. Sibmacher Zjjnen,
predikant, mr. N. J. O. Snouck Hurgronje, lid
van Ged. Staten, en C. M. van Visvliet, school
opziener, allen te Middelburg overleden.
De zeer uitgebreide catalogus omvat 112
pagina's, waaronder een aohttal van werken
en kaarten, op Zeeland betrekking hebbende.
Het bestuur der Vereeniging tot heisor
dering van het vreemdelingenverkeer in Wal
cheren te Middelburg had tot Gedeputeerde
State* van Zeeland het versoek gericht, om
cp de stoombooten van den dieast op de
Wester-Sohelde eene inrichting te maken,
wa'ardoor rgwielen bg sleoht weder konden
worden gevrgwaard voor beschadiging, tenge
volge van slingeren dér" booten en van over
slaand water.
Daarop is ten antwoord ontvangen, dat de
plaatsruimte voor het maken eener dergelgke
inrichting ontbreekt, dat echter aan de be
manning der booten is opgedragen, de noodige
zorg aan de rgwielen te besteden, en dat deze
bg overslaand water met eene presenning
zullen worden gedekt. i
Het herfstweder hield ook heden (12 Mei(
aan. Is de* afgeloopen nacht hagelde het
onophoudelgkheden op den dag minder, met
langere tussohenpooien.
Den stand van den thermometer vinden onze
lezers van zelf op de daartoe bestemde plaats.
Winterjassen en warme dranken doen dezer
dagen opgeldal is de natuur in nog sulk
een jeugdigen, fristchen tooi.
Van 1 Juni af is het dagelgksch toesicht
van wege de regeering op de middelen om
de eerste hulp aan gekwetsten te verleene*
e* hen te vervoeren, opgedragen o. a. aan
de* geneeskundigen inspecteur der spoorweg
diensten W. H. L. Borgerhcff Muller te Mid
delburg.
De kruiser Zeeland heeft heden het
droge dok alhier verlaten en is naar
VlisBiagen gesleept.
Elke streek heeft zoo haar eigeaaardige
zeden en gebruiken. In grootere plaatsen,
zoo als hier bgv., bepaalt de viering van een
vijftigjarig huwelgksfeest zich meestal toteea
bgeeakomst der naastbestaanden voor een
huiaelgk feestje, terwgl in sommige buurten
de omwonenden, door het uitsteken der vlag
en andere attenties, van hunne belangstelling
blgk geven. Een geheel intiem karakter
droeg onlangB in de Singelstraat zulk een
bruidsfeest, en daarvoor waren zeer gegronde
redenen, terwgl heden in de Bellinkstraat de
buren door vlaggen en op andere wgte van
hu* ingenomenheid met een gouden bruids
paar blgk gaven.
Op de plattelandsgemeenten wordt van een
dergelgk jubileum meer werk gemaakt, wat
niet te verwonderen is, wgl men daar elkaar
meer kent, en zoodanige gebeurtenis voor een
groot deel der inwoners een feest is dat zioh
ook naar buiten openbaart.
De vertolkiag der aria's Der muntere Hirt
versammétt nun die frohen Heerden um sieh
her en Seht auf die hrelten Wiesen hin
voldeed ons zéér, doch in het bgzonder de
juiste, sobere en tooh passievolle voordraoht
van de aria Erblicke hier, bethörter Mensch eto.
De zang vereeniging bezit in den heer V. d. K.
een uitstekende kracht; en wg spreken den
wensoh uit dat deze zanger het pnd der
kunst, al is bet dan ook als dilettant, met
evenveel ernst zal blgven bewandelen als tot
heden, want dan lgdt het geen twgfel of we
zullen nog menigmaal het voorrecht hebben
van sgne fraaie stemmiddelen te genieten en,
wat nog meer zegt, de kunst zal dan reden
hebben hoogtg te vieret.
Het niet geringe aandeel, dat den koren in
Haydn's Jahreszeiten is toebedeeld, werd door-
eengenomen ïéét prg eens waardig vertolkt.
Men kon het bemerken: er heersohte eene
bgzondere opgewektheid bg het koor, onge-
twgfeld voortspruitende uit voorliefde voor
het ten gehoore gebraohte werk.
Het is dan ook een feit dat Haydn's Jah
resteiten èn voor uitvoerders fet voor hoorders
een dankbare oompositie is.
Een kleine opmerking moet ons echter
nogmaals van het hart; reeds vroeger maak
ten wg die.
Bg fortissimo's is doorgaans de krachtsont
wikkeling van het koor te groot, en wordt de
klank ruw en duB onaangeaaam voor het oor.
Was die te groote krachtsontwikkeling in de
versohillesde stemmen altgd evenredig, dan
zou zulks het gehoor minder onazngenaam
aandoen, dooh, zooals nu, domineert in fortis
simo's steeds het mannenkoor, en wordt, door
da grens vm singea te oversohigdei, de item-
Maar voonl doet men dat aan den overkant
der Sohelde.
Z"o werd Dinsdag te Zuiddorpe en
gouden echtpaar door het muziekgezelschap
afgehaald en door de met vlaggen versierde
gemeente naar de kerk geleid, waarna hu*
in het gemeentehuis de eerewgn werdsavge-
boden, benevens een som geld, door de ge
meenten aren bgeengebraoht.
Het geval van miltvuur, dat sioh bg een
koe van den landbouwer Poppö aan den
Binnenweg naar Arnemuiden voordeed, is
door geen andere gevolgd. De besmetting is
thans geweken verklaard.
Bg Kon. besluit is benoemd in het be-
best uur van den Egbert Petruspolder tot
dgkgraaf J. Tolhoek en tot plaatsvervangend
dgkgraaf H. van Strien Jr.
Aan het op den 2en Pinksterdag te
Goes te houden festival wordt deelgenomen
door de navolgende muriek- en zanggezel -
chappenEuterpe, HeinkenszandOranje
vaan, Fgnaart; Wolf erts Fanfare, Wolfaarta-
dgk; St. Cecilia, Oud Gastel; Witte van
Haamstede, HaamstedeConcordia, Krabben-
agk»Excelsior, 's-Heer ArendskerkeVlijt
en Volharding, Roosendaalönie, Roosendaal
Werkmansvriend, Vlissingen Apollo, Nieuwe
Tonge; Amicitia, Goes; Vooruit, Waarde;
Volharding leidt tot het doel, Domburg
Advendo, Middelburg; Hooger tij ons doel,
PoortvlietUitspanning door Inspanning,
Oost* en West-Sonburg VooruitgangZoute-
lande; Vlissing's dfannefcoor, Viissmgen; Oefe
ning kweekt kunst, Wcitkapelle Harmonie,
KrabbendgkeUitspanning door Inspanning,
Veere en Door oefening uitspanning, Vlis
singen.
Wegens het aanstaand vertrek van dtn
heer H. de Hullu is tot direoteur der zatg-
vereeniging O. D. I. te St A n n a 1 a n d ge
kozen de heer Van der Graaf, onderwgzer
aldaar.
Aan den aftredenden directeur werd als
bewgs van achting door de werkende leden
een zilveren inktstel en een album met de
namen der gevers aangeboden.
- De gemeente Soherpenisse verloor
Dinsdag haar oudste ingezeteneCornelia
Kuiper, weduwe van Izaak Kwaak. Volgens
de registers van den burgerlgken stand was
zg 98 jaar en ruim 6 maanden, maar de
familie beweert dat zg den ouderdom van
ruim 103 jaren had bereikt.
Tram BroawflnksvenSteen
bergen.
De landbouwers in Zeeland, die langs de
ontworpen tratalgn Brouwershaven—Zgpe
(Steenbergen—Boosendaal) wonen, zgn met de
tram zeer ingenomen* In de afgeloopen week
sgn vanwege de Rotterdam! che Trammaat-
sohappg wederom opmetingen gedaan en bg
zondere kadastrale inliohtingen genomen voor
de trnmlgn van Steenbergen over Nieuw-Vos-
meer naar Zgpe en is de riohting der te vol
gen wegen vastgesteld*
verhouding onderling verbroken.
Dat de klank van het ensemble hieronder
igden moet, behoeft wel geen nader betoog.
Stippen wg nu, als een bgzondere vermel
ding waardig, nog even aan de koren Komm,
holder Lent; het terzet met koor Sie steigt
herrauf die Sonne; Ach, das Ungewitter
naht, met het aansluitende Die dus'tren
Wolken trennen, en het frisse he jubeikoor
Juhhe t Juhhe t der Wein 1st da.
Het orkest gaf, enkele vlekjes, o. a. in het
koper, daargelaten, zooals gewoonlgk veel stof
tot prgzen. De begeleiding was accuraat en
bescheiden en dat zegt voor een orkest, uit
zulke versobillende bestaaddeelen t&amgesteld,
veel.
De belangrgke obo-partg was in zeer goede
handen en werd artistiek tsn gehoore gebraoht.
Minder gelukkig was de hoorn. Dat heer-
Igke doch lastige instrument speelde den
blazer nog al eens parten. Ook was de toon
der hoorns in het Jagdkoor niet bgzonder
edel te noemen.
Overigens aan het orkest onze welgemeende
hulde voor de verruiling van zgn niet geringe
taak.
Aan het slot van onze beschouwing gevoelen
wg ons gedrongen de zangvereeniging Tot
Oefening en Uitspanning, met haar talent-
rollen directeur en haar waardig bestuur,
onsen dank te brengen voor de genotvolle
avonden, ons in het afgeloopen winterseizoen
weder gesohonken. Wg spreken daarbg tevens
onze beste wensohen uit voor denverder en
bloei dezer, de kunst zoo ernstig beoefenende
vereeniging,
n
