MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 108,
140° Jaargang.
1897.
Zaterdag
8 Mei.
Deze conran verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prjj per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo p.p., 2.-
Afzonderlyke nummers kosten 5 cent
Vhermoneter.
Middelburg 7 Mei 8 u. ra. 49 gr., m. 12 u.
58 gr., av. 4 u. 49 gr. F. Verw. Z. W. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór éém
uur aan het bureau besorgd zjjn.
Advertentiën: 20 oent per regel Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bjj abonnement op yoordeelige I
voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis I
i het bureau te bekomen.
Asenten.
Te ZierikseeA. C. de Moour, te Tholen
A. yam NeSUWBNHUUZSH.
Middelburg 7 Mei.
Losse irep op politiet plM
II.
BTletg nlenwi onder de zon
Op de Woensdag te Utrecht gehouden
vergadering van gedelegeerden van katho
lieke kiesvereenigingen is eene motie aan
genomen, waarbij, op grond van verschil
lende overwegingen, die vereenigingen drin
gend uitgenoodigd worden in overleg te
treden met de anti-revolutionnaire kiesver
eenigingen, teneinde bij eerste stemming haar
stem te kunnen geven aan de anti-revola-
tionnaire candidaten in die districten, waar
zulks te algemeenen nutte noodig schijnt.
Dr Schaepman lichtte de motie op zijn
byzondere en bekende wyze toe. Hij
wilde samenwerking met de anti-revolntion-
nairen, maar ieder moest zyn eigen beginsel
kloek en onverkracht handhaven, waarbij
de anti-revolntionnairen in beginsel voor
persoonlijken dienstplicht konden blyven,
maar waarin de katholieken herstel der
Panselyke legatie bleven eischen. De katho
lieken brengen dus volgens hem geen offer
zij geven toe op geen enkel punt. Maar hy
deed uitkomen dat, al bestaat er verschilde
anti-revolutionnairen op politiek gebied den
katholieken het naaste staan. Zy willen
een Christelijke meerderheid, maar éep-prijs
wilden zij daarvoor niet betalen. Nu de
maatschappelijke vraagpunten op den voor
grond moesten treden, mocht leger-organisatie
niet aan de orde komen. Meer mochten de
katholieken niet vragen. Maar dit stond
vast, onwrikbaar vast, dat een regeering,
hoe voortreffelijk, hoe edel, hoe christeiyk
ook, die tot invoering van den persoonlijken
of algemeenen dienstplicht een voorstel mocht
doen, onmiddellijk, onvoorwaardeiyk, voor
eens en voor goed, het vertrouwen van allen
verloren zou hebbeu en op den steun der
katholieken niet meer had te rekenen.
Het blijft das geheel by het oude.
Al heet de katholieke partij gereorgani
seerd; die reorganisatie blijkt uit niet
anders te bestaan dan uit een regeling der
kiesvereenigingen, op gezag van de gees
telykheid, en eene omkeering van dr Schaep
man, die op zijne vroegere paden is weer
gekeerd en het bekende monsterverbond
weer in eere zal herstellen.
Eigenaardig klinkt de verklaring omtrent
het hoog honden van zyn zelistandigheid
voor elk der twee bondgenooten, die „kloek
en onverkracht" eigen beginsel moeten
handhaven
Welke waarde heeft dit als men ten slotte
toch samenwerkt, al staat men, b.v. op het
punt vau herstel der Panselyke legatie en
dat van den persoonlijken dienstplicht, lyn-
recht tegenover elkaar
Dit laatste vraagstuk zal in de eerst
komende vierjarige periode wel niet aan de
orde komen, beweert men.
Maar wie dnrft dat poBitief verzekeren,
nu niemand den uitslag der verkiezing kan
voorspellen
Het is overigens vry zonderling, dat een
man als dr Schaepman, die eenmaal als
volksman poseerde, alles doet om
regeling tegen te bonden die zoo billy k
mogeiyk mag heeten, en met alle macht
wil bestendigen de grootste onrechtvaardig
heid, die er tegenover het volk kan gepleegd
worden. Geen algemeene dienstplicht; zelfs
geen persoonlijke dienstplicht mag worden
ingevoerd. En toch is die zoo billyk, zoo
christeiyk mogelijk zonden wij zeggen.
In de richting van de katholieke partij
ligt zulk eene houding geheel. Maar onver
dedigbaar blijft zy by een man als dr
Schaepman.
Men ziet daarnit echter, voor zoover men
het niet reeds wist, hoe by deze verkiezin
gen bij de clericale partijen alles zal zyn
blijven zooals het vóór deze was.
In zyn toespraak tot opening der Depu-
tatenvergadering heeft dr Kuyper ook op
gnlk eene samenwerking gezinspeeld.
Hij wees er daarbij op hoe de Roomsche
fn actief-Liberale partyen, die beide een haar
eigen ideaal najagen, beide ons, anti-revo
lntionnairen, voor een deel in 't gevlei komen.
Immers", zoo zeide hy, „met de Roomsche
staatspartij hebben wij gemeen het ijveren
voor de Christeiyke religie, met de actief-
Liberalen onze liefde voor de vryheid der
gedachte en voor de zelfstandige beteekenis
van den Burgerstaat. We zijn daarom krach
beginsel en traditie aangewezen, om
met Rome tegen bet actief-Liberalisme voor
de Christelyke belangen op te komen, en
evenzoo om met de actief-Liberalen tegen
Rome de individueels vryheid en de zelf
standigheid van den Burgerstaat le verdedi
gen. Al naar de stargroepeering aan den
politieken hemel staat, znllen we daarom de
éene maal rechts en de andere maal links
den post der eere hebben te betrekken
maar zelfmoord zou de anti-revolutionnaire
partij plegen, indien ze ooit, de helft van
haar levenstaak afsnijdend, zich blyvend en
voor altoos met éen dier beide staatspartyen
verbond. Rome vertegenwoordigt het Chris-
telyk verleden vóór de reformatie, toen de
vryheid der consciëntie nog niet begrepen
werd; het actief-Liberalisme nam het pleit
op voor een vryheid los van de Christelyke
religieen het pand ons, anti-revolutionnai
ren, toevertrouwd, is, dat we èn de Chris
telijke religie en de vrijheid, als organisch
éen, voorstaan. En daarom, alleen door die
beide deelen van onze levenstaak geiykelijk
tot haar recht te doen komen, handhaven
we onze zelfstandigheid, beletten we een
altoos zondige fasie, en genieten we de
kracht van ons isolement.
Zoolang de anti-revolutionnaire party deze,
hare principiëele positie tusschen beide
groepen begrypt, en er zich naar inricht,
blyft ze, hoe klein ook, van zeer ernstige
beteekenis in het nationale levenT Maar
ook, zoodra ze deze hare natuurlijke roeping,
om nn rechts dan links haar gewicht in de
schaal te werpen, verzaakt, gaat ze in
onbeduidendheid ten onder en delft onder
de treurwilg der onnoozelheid haar eigen
schuldig graf."
De fierheid, die uit deze woorden en uit
het door dr Schaepman te Utrecht g<
spreekt, zou eenige waarde bezitten als niet
ieder, die eenigszins op de hoogte is, voornit
wist welken koers èn de anti-revolutionnairen
èn de katholieken zullen uitgaan.
Dr Schaepman heeft weer zoo eigenaardig
te Utrecht gezegd, dat de liberalen brave
menschen zijnzij zijn voor vryheid en
gerechtigheid in het burgerlijke; er is bij
hen veel dat hem by hen aantrektmaar
zij willen alles alleen voor zich zeiven.
Kan dr Schaepman dit waar maken?
Die hooggeroemde vryheid, die hij ver
langt, kennen wy. Zy bestaat in het
onderdrukken in den Staat van alle vryheid
voor ieder die het niet met hem eens is in
gedachten op kerkelyk gebied.
De kerk boven al!
En dan zeide hy „Onder de liberalen
zijn zeer zeker mannen van karakter en
mannen van talent, en men zou verkeerd
doen, ze allen over éen kam te scheren.
Zij allen echter hebben éen ding gemeen:
,ij meenen, dat men God niet uit den hemel
moet halen. Van God als grondslag van
den Siaat, van Gods sonvereiniteit, van
Gods waarheid en gerechtigheid willen zij
niet weten. Om de mnnt kan men nog
randschrift maken„God zy met o
maar in de wetgeving met God rekenen
willen, de liberalen niet."
Als dr Schaepman nn maar met dr Kuy
per wil uitmaken welken God de beide
heeren verlangen, dat in Nederland op wet
gevend gebied zal regeerendie door de
katholieke kerk wordt geprediktdie der
hervormden, der doleerenden, der modernen,
der Luther8chen, der christelijk-gereformeer-
den, om van de duizend andere schakee
ringen over dit punt op kerkelyk gebied
niet te spreken, dan zijn wy benieuwd wan
neer en of ooit die beide heeren het eens
worden.
Maar waartoe nog verder over al die
kende, al die honderdmaal besproken din-
in nog eens geschreven
Wij hebben, dunkt ons, wat ons doel was,
voldoende aangetoond: dat er in de aan
staande Jnni-dagen op politiek gebied, wat
dr Kuyper en dr Schaepman en hunne vol
gelingen betreft, niets nieuws zal zijn waar
te nemen; en dat wie de behartiging der
volksbelangen verwacht, allerminst bij den
grooten leider der katholieken moet zyn.
Het is eenvondig de glorie der kerk, die
beoogd wordt.
Van zijn standpunt zeer te begrijpen.
Maar daartegenover toch ook van ons te
verdedigen, dat wij, de kerk, welke ook, in
het midden willende laten, znllen trachten
de glorie der vrijheid en der vryzinnigheid
te handhaven. En daarbij durven wij zelfs
rekenen op velen, ook katholieken en an
dere geloovigen, die zich nog niet buigen
willen onder den scepter der geestelykheid
hoe fraai en hoe welsprekend dr Schaepman
ons ook voorspiegelt en schildert het heil
van een staat, waarin hy en de zijnen het
gezag uitoefenen.
Geneeskundige knipten platteland®
Door de oommissie tot ondersoek maar de
behoefte aan geneeskundige hulp ten platte-
lande, door de 47e algemeene vergadering der
Ned. maatschappij tot bevordering der ge
neeskunst diligent verklaard, ten einde nader
te bestudeeren en aan te geven de middelen
tot verbetering van bestaand gebrek aan ge
neeskundige hulp ten platteland», is, volgens
haar tweede rapport bjj het hoofdbestuur
ingezonden, tot deze conclusie gekomen
a. Er worde ingesteld een rijkscommissie tot
regeling dezer zaken.
b. Et worde aan Gedeputeerde staten opge
dragen het gemeentetraktement van den ge
meente-geneesheer vast te stellen in de door
sub a bedoelde commissie aan te wjjzen ge
valles. Het rjjk en de provinoie kennen daar
na eveneens subsidiés toe.
c. E; worde zoo noodig een b9perkt aantal
Staatsgeneesheeren aangesteld.
De commissie bestond uit de heeren Th.
Haakma Tresling, L. F. D-entz, J. F. Ph. Hers,
K. F. Wenckebach en G. C. van Balen Blanken.
Benoemingen esus.
Bjj kon. besluit:
is benoemd tot notaris binnen het arr. Am
hem, ter standplaats Terborg, H. G. van Ever-
dingen, oandidaat notaris aldaar;
zjjn benoemd bjj het wspen der isf. tot
eerste-luit., de tweede-luit. A. W. F. Gauw,
J. W. R. Sohill, G. B. Noothoven van Goor en
A. A. van Mourik, allen van het wapen, ge
detacheerd by het leger in N.-I.bjj het 1ste
reg., tot kap., de eerste-luit, J. D. Grevinok,
en tot eerste-luit., de tweede-luit. S. S. Tromp,
beiden van het korps; bg het 2de reg. tot
kap. de eerste-luit.-adj. J. H. Huisken, van het
4de reg., en de eerste-luit. E. A. Umland, van
den staf van het wapen, werkzaam bg de nor
maal-schietschool tot eerste-luit. de tweede-
luits. J. F. dea Ouden, M. B. W. Dittlinger en
H. van Maaren, allen van het korps;
bg het 8a reg., tot kap., de eerste-luit. A. S.
Russer en de eerste-luit.-adj. H. J. Roelofs,
beiden van het korps; tot eerste-luit., de
tweede-luits W. H. Begen en T. E. Bret-
sohneider, mede van het korps; (deze laatste
benoemingen zgn Donderdagavond nog aan
een deel onzer lezers in de stad medegedeeld)
bg het 4e reg., tot kap., de eerste-luit. P.
W. Weber en de eerste-luit.-adj. P. Giel,
beiden van het korpstot eerste-luit.,
tweêde-luit. H. K. Hardenberg en P.
J. G. Steenberghe, mede van het korps;
bg het 5e reg. tot kap. de eerste luit. W. H.
van Terwisga, van het reg. gren. en jagers,
en de eerste luit.-adj. H. M. A. Vigélius, van
het 6a reg.; tot eerste luit, de tweede luit.
J. P. van der Meulen, van het korpsbg het
6e reg. tot eerste luit. de tweede luit. F. J.
Bgvoet van het korps; bg het 7de reg.,
tot kapitein, de eerste-luitenants F. A. T.
Sommer, van het 41e reg., en P. J, Kou-
wenberg, van het reg. gren. en jagerstot
eerBte-luit., de tweede-luits. O. A. van Tricht,
van het korps, en C. de Veer, van het 1ste
reg.bg bet 8ate reg., tot kap., de eerste-
luit. P. D. Buyte, van het 6de reg., en de
eerBte-luit.-adj. J. Kmizinga, van het korps,
thans gedet. bg het koloniaal werfdepot; tot
eerste-luit., de tweede-luit. W. F. H. van Djjk,
van het korps.
Af JK H.
Het per jongste mail aangebrachte verslag
omtrent de voornaamste gebeurtenissen in het
gouvernement Atjeb en onderhoorigheden loopt
va* 14 tot en met 17 Maart.
Daaraan is het volgende ontleend:
Zoowel van de westkust als op Groot-Atjeb
werd het gerucht bevestigd, dat T. Oemar
eenigen tgd na zgne echtgenoote Tjoet Nja
Din in Lehong uit de bovenstreken der Lam
Besï-rivier is teruggekeerd, waar sgne achter
gebleven benden onder de bevelen staan van
T* Tjoet Arsad van Lagan.
Het doel van zgn terugkeer zou zgn het
weder bgeenbrengen van zgn hier en daar br-
gïaren en verborgen voorraden geld en mnmi
tie en bovendien het eisohen van levensonder
houd voor zgne talrgke volgelingen, die ziob
herbaaldelgk aan afpersingen schuldig maken.
Men sohrgft hem ook het voornemen toe
naar Lepong te komen, waar van zgne benden
niet meer werd vernomen.
Den 15en Maart werd omstreeks 6 unr des
morgens te S?gli een vrg hevige horizontale
schok van aardbeving waargenomen de rich
ting was van Oost naar West.
H;t was drukkend warm met af en toe
zwaren regen, vooral in de bovenstreken.
In het militaire hospitaal te Pantei Perak
kwamen tien gevallen van oholera onder
Europeanen voor, waarvan 6 overleden, 8 onder
inlanders met 6 dooden en 2 particulieren,
waarvan 1 overleed.
Ook openbaarde deze ziekte zich in de kam
pementen te Samabani en Indrapoeri en voorts
te Kampong Baroe, Kampong Djawa en in de
Chiaec-8che kamp te Kotta-Radja.
Elders binnen de linie deden zich almede
gevallen dezer ziekte voor, alsook in de VI
Moekims, de V Moekim» Montassik, de boven
Indrapoeri gelegen Moekim, de Vil Moekims
Pedir, in Merdoe en aan dea bovenloop der
Lam-Basi-rivier ter Westkust.
CIT STAD EN PROVINCIE
In de St. Ct. is opgenomen de wet van
den 28sten April 1897, tot wgxiging der wet
van den 5den November 1852 (Stbl. no. 197),
houdende regeling van de verdeeling der pro-
vinoiën in kiesdistrioten, ter benoeming der
leden van de Provinciale Statei, enz.
Daarbg werd het bepaalde in de tabel A
wat betreft het district Middelburg, vervan
gen door een aidere samenstelling.
Het kiesdistriot Middelburg omvat de
gemeenten Middelburg, Aagtekerke, Arnemui-
den, Domburg, Grjjpskerke, Nieuw en St. Joos-
land, Ooatkapelle, Sarooskerke, St. Laurens,
Veere en Vrouwepolder; en het kiesdistrict
Vlissingen de gemeenten Vlissingen, Big-
gekerke, Koudekerke, Meliskerke, Oost- en
West-Souburg, Ritthem, Westkapelle en Zou-
telande.
In het eerste kiesdistrict bestaat de eerst
aftredende helft uit 3 leden en de tweedens
aftredende uit geljjk getal, terwjjl in het
tweede de eerst aftredende helft uit 3 en de
tweedens aftredende uit 2 leden bestaat.
Ia het nieuwe kiesdistriot Middelburg
worden geacht gekozen te zjjn zes der be
noemden in het tegenwoordig kiesdistriot en
in het nieuwe kiesdistrict Vlissingen vjjf.
Bg kon. besluit van 24 April is, zooals
Donderdagavond nog aan een deel onzer lezer»
in de stad is medegedeeld, Gornelis Jacob Jan
Arnout van Teylingen, te Middelburg,
met al zgne wettige zoo manndjjke als vrou
welijke afstammelingen in den Nederlandsohen
adel verbeven met de prnedioaten van jonk
heer en jonkvrouw.
Bjj kon. besluit is de gouvernements
keurmeester van vee voor Vlissingen en
Hanaweert, E. L. van Mervennós,vroeger
te Goes, thans te Middelburg, op zgn verzoek,
eervol ontheven van de visitatie van vee dat
te Hanaweert wordt izgelnden.
Donderdagvoormiddag is te Haam
t e d e de 86jfcrige arbeider C. S. in de
Slotgraoht verdronken.
Niettegenstaande spoedige hulp aanwezig
was, mooht het niet meer baten de levens
geesten op te wekken.
De man was in den laataten tgd ljjdendt
en zeer slecht van gezioht.
Te Terneuzen is ook een oommissie
gevormd voor het huldebljjk aan ae Koningin
regentes.
Voorzitter is de burgemeester, de heer M.
«an Boven, en secretaris de heer J. Sturm,
ontvanger der gemeente.
Op een koopdag*
Men sohrgft ons
Onder de gelegenheden, waardoor men op
den Dinsdag onder Axel gehouden boeren-
koopdag zgn centen kon kwgtraken, behoorde
ook een tentje, dat dadeljjk aan de titelplaat,
een man met 100 kilo in elke hand, verraadde
wat er binnen te zien was. De directeur, ge
flankeerd door den pias, wist de au eens ga
pende, daa weer om de zotte streken van
dezen grappenmaker luidkeels laoheide men-
schenmassa te verzekeren, »dat men hier een
Hercuul kon zien werken als nimmer vertoond
was. IJ eft zien gewiohtenop as téren, mien
hóren en daarbg wordt ook vertoond (bg deze
woorden liet hg de oogem van 't publiek zjjn
hand volgen naar een in tricot gekleed vrouws-
persoontje, die ietwat op tjj de entree-oenten
ontvangt) een damme die viertig kilo op de'r
uitgestrekten arm draagt; dea entree is maar
'jjf centen, komt bienen en ziet deze wom-
iertoeren." Publiek vindt bljjkbaar het pro
gram niet belangrjjk genoeg, om er 5 centen
aan te Bpandeerea, althans de sterke entree
dame heeft het niet druk. Maar onze direc
teur, bljjkbaar een menschenkenner, weet ze
wel te pakken. >Komt bienen mensen, want
ge zult zien wat ge nog nooit hebt gezien.
Daar is menheer X. (en weer dient zjjn
hand tot gids van honderden oogen naar een
als aorobaat gekleed heersohap), de bekwaam
ste lutteur van heel de pay<100 franken
garandeeren wjj aan dengeen, die in de lutte
desen man overtreft. Is 't er iematd die dezen
lutteur aandurft?" Ademlooze stilte. Daar
treedt een joage, kort gestuikte man naar
voren, die verklaart de 100 franken te willen
verdienen. Algemeene opmerkzaamheid na-
tunrljjk. »Maar, ge moet menheer iój op den
grond leggen, zulle" (hier gaat de lutteur
liggen).
Door de stilte, een gevolg van de spanning
van 't publiek, kon mea onzen liefhebber hooren
verzekeren dat bjj 't goed vond. Daar kwam
al wat leven bjj den entree en uit het publiek
wrong er hier en daar een naar voren. >Nou
mot-je 2 getuigen hebben, man, zoekt ze maar
uit, pakt er maar twee." Terwjjl de lief
hebber-kampioen zich omkeert en met zjjn
oogen de massa monstert om secondanten te
vinden, wat hem niet gelukt, gaat de directeur,
die ziet dat de juffjr het jjseijjk druk heeft
met de ontvangst, voort den lesten twjjfelaoh-
tige nog binnen te haien. »AUez mensen
(toe, meiske, laat gjj dien man eens paaseere»),
de voorstelling gaat beginnen, komt d'er i»,
5 centen maar, wie wil deze wonderen zien."
De tent ia tameljjk gevuld. De voorstelling
neemt een aanvang. Een tien minuten gaan
weg aan de gewichten en het halter van 110
kilo. Exeoutanten vragen vriendeljjk om wat
applaudissemant, na iederen toer. Ze begrjjpen
zeer goed, dat zulk lawaai aanstekelijk werkt
op de liefhebberjj bg de buitenstaanden. Dat
is weer langzamerhand «oo'n aanmerkelijk
aantal geworden, dat de directeur sucoes ver
wacht van een 2 a voorstelling, waarom bg
over het voorhang naar binaen roept »een
beetje vlug zulle." Eindelgk is de great
attraction aan de beurt. Met stentorstem
wordt de liefhebber-kampioen opgeroepen.
Geen antwoord. Publiek kg kt heel de tent
•omd. Een tweede uitdaging blgft zonder
gevolg. Onze maat heeft 'm gepoetst en, volgens
't oordeel van de nu aftrekkende liefhebbers,
meer aan 't spul verdiend dan elk hunner
heeft uitgegeven.
Hohle» van den hoofdel ijben
omslag te Vlissingen,
voor het jaar 1897, zooals het door burge
meester en wethouders is opgemaakt.
De aanslagen bedragen voorloopig:
Aantal
aange-
slagenen.
le kl. t
401—
450
0.83
930
2e
451-
500
2.49®
362
3a
501—
550
4.16
288
4e
551-
600
5.82®
229
5e
601—
700
8.32
188
6e
701-
800
11.65
120
7e
801—
900
14 97*
126
8a
901—
1000
18.30*
145
9e
1001—
1200
23.30
162
10e
1201-
1400
29-95*
61
11e
1401-
1600
36.61
139
12e
1601—
1800
43.27
54
13e
1801-
2000
49.92*
89
14a
2001-
2300
58.24*
72
15e
2301—
2600
68.83
42
16e
2601—
3000
79.88
38
17e
3001—
3400
93.19
15
18e
8401—
3800
106.50®
6
19e
3801-
4200
119.82
4
20a
4201-
4700
134 79*
6
21e
4701-
5200
151.44
4
22 1
5201—
5800
169 74
1
23e
5801
6500
191.37*
2
24 i
6501—
7300
216.34
5
25a
7801—
8200
244.63
1
26 a
8201-
9200
276.25
1
27e
9201-
10200
309.53
1
28e
10201-
11200
342.81»
2
32e
14201—
15200
475.94*
2
34e
16201-
17200
Totaal
1
3096
De geheele cmslag is vastgesteld op 40000
7% voor oninbare posten 2800
ƒ42800
VERXOOPWGEN ENZ
Aan het gebouw van het gewtateljjk be
stuur te Middelburg werden heden aan
besteed
I. Het leveren en storten van steen tot ver
dediging van den kop van de Westnol der
aanleg- en losplaats voor vissehers in den
