MIDDELRDRGSCHE COURANT.
N°. 97,
140e Jaargang.
1897.
Maandag
26 April.
Over pachtcontracten
en nog iets.
Deze courant verschynt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prij per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.ju, 2.-
Afzonderiyke nummers kosten 5 cent.
Vhernometer.
Middelburg 24 April 8 u. vm. 46 gr., m. 12 i
59 gr., av. 4 n. 53 gr. F. Verw. O. wind.
AdvertentiSn voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóóï éém
uur aan het bureau bezorgd ijja.
Advertentiè'n20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50} elke regel meer 20 cent. Reclames 40 oent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentaSn bg abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zgn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agente n.
Te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon,
te Goes: A. C. Boltjit, firma wed. A. C. de Jonge.
Bij deie oourant behoort een Bijvoegsel.
ui.
(Slot.)
Ik kom nu eindelijk tot het debat, dat in
de algemeene vergadering der Vereeniging
voor de staathuishoudkunde en de statistiek
op 3 October jl. over deze kwestie ia ge
houden. Het onderwerp luidde „het pacht-
contract in Nederland en de daarin aan te
brengen verbeteringen". Op uitnoodiging
der Vereeniging waren daarover drie prae-ad-
viezen uitgebracht door de hh. K. de Boer Cz,
mr d'Aulnis de Bourouill en H. M. Hartog,
grootendeels dus mannen van de practijk.
Tot leiding van het debat waren verschil
lende punten gesteld, die achtereenvolgens
werden behandeld, als:
I. Is het wenschelyk en mogelijk, dat de
pachtsom afhankelijk zij geheel of teu
deele a. van den oogstb. van de pryzen
der hoofdproducten, in verband met de prijzen
van meststoffen en veevoeder, welke door
den boer worden gekocht?
II. Is het wenschelijk, dat de pachtsom
geregeld worde door pachtcommissiën Zoo
ja, moet van overheidswege de vorming van
zulke commission worden aangemoedigd
Hoe zou dit kunnen geschieden
III. Zijn langdurige pachttijden bg ver
huring van hoeven steeds aan te bevelen,
ook dan, wanneer de pachtsom door vraag
en aanbod en op een vast cijfer is bepaald
IV. Is herziening van de artikelen 1628,
1629, 1631 en 1632 Burgerlijk Wetboek
wenschelijk? Zoo ja, in welken geest?
Voorzitter was de oud-minister mr N. G.
Pierson, terwyi de voornaamste debaters
waren de heeren mr J. A. Levy, de staats
raad mr Moltzer, mr Z. v. d. Bergh, mr
d'Aulnis de Bonrouill, H. M. Hartog, Th. J.
Waller, C. J. H. v. d. Broek, mr V. Wei
deren baron Rengers, E. de Boer Cz., mr
Vam Asaendelft de Coningh, een mengelmoes
dus van uitnemende rechtsgeleerden en prac
tische deskundigen op dit gebied.
De aard van dit opstel en de ruimte, die
my is afgestaan, gedoogen niet dat ik alte
veel in by zonderheden afdaal; wie er meer
van wil weten, hem verwijs ik naar de in-
dertyd geleverde persverslagen en naar het
officieel verslag, dat wel niet in den handel,
maar toch op aanvrage zeker verkrijgbaar is.
Myn totaal-indruk was, dat vele debatters,
vooTal onder de juristen, al te weinig rekening
hielden met de practijk.
In hooidzaak is gebleken, dat de grieven,
die men tegen de meest gebruikeiyke pacht
contracten heeft, bestaan in
a. Het leggen der risico op den pachter
alleen.
b. Het gebruik van grondeigendom als
geldbelegging.
c. Het ontbonden van restitutie aan den
pachter, by niet-hernieuwing der pacht we
gens door hem aangebrachte verbeteringen.
d. De ongeiyke rechtsbedeeling die zoo
doende in 't leven wordt geroepen tusschen
landeigenaar en landgebruiken
e. Het krachteloos maken van ettelyke
gnnstige bepalingen, die ons Burgerlijk Wet
boek aan den pachter gaf.
f. Het benadeelen der geldelijke belangen
van de erven des pachters, als deze gedu
rende den paebttermijn komt te sterven.
Reeds in den aanvang heb ik het uitge
sproken, dat ook in myn oog het pacht-
contract geenszins on verbeter lgk is; maar
daarom worden niet alle grieven door mg
gedeeld, terwijl, naar het my voorkomt, nog
één voorname grief totaal doodgezwegen of
ten minste daaraan niet gedacht is, en ook
een enkel punt van ondergeschikt belang
daaraan mag worden toegevoegd.
Dat de grondeigendom niet mag dienen
voor*geldbelegging, is óf een groot woord,
óf een ongerijmdheid, en ik wil wel eens
zien hoe dit kan verboden worden, wanneer
men ten minste niet medega&t met de
denkbeelden van Henry George.
Sluit de grondeigendom voor het kapitaal
en ge zult toestanden in 't leven roepen, die
nog ongunstiger zijn dan de tegenwoordige.
£(r Levy heeft in zijn betoog zieh be
roepen op eene uitspraak van mr Pierson,
waar deze zeide„Wil de eigendom ge
ëerbiedigd worden, hij toone zich eerbied
waardig," een woord, dat ook ik ten volle
beaam. Maar wie geeft aan mr Levy het recht,
dit woord op den grondeigendom alleen toe
te passen Als handig advocaat zal hy mij
toevoegen, dat niet gedaan te hebbenmaar
is dit iets anders dan sofisterij.? In het
zinverband, waarin hij het bezigde, wil de
Amsterdamsche advocaat het wel degelyk
doen voorkomen, dat met dit woord van
dezen uitnemenden economist de geldbeleg
ging in grondeigendom geoordeeld is. Nu
is wel niets minder waar dan dit. Het is
een voortreffeiyk woord in zijn algemeenheid,
maar bg eenzijdige toepassing zou ik het
wrakende eene eigendom is niet eer
biedwaardiger dan de andere; het noblesse
oblige geldt voor elk soort van kapitaal.
Gedeeld wordt door mij de grief, dat alle
risico op den pachter gelegd wordt, en
ik ga daarin zelfs verder dan zg, die zich
hierover hooren deden; maar ik ga niet in
alle deelen mede met hetgeen de doctoren
tot genezing aanvoeren. Waar de schade
te constateeren is, als bg geheele of gedeel
telijke mislukking van den oogst, zou ik
meenen dat de eigenaar een deel daarvan
moet dragen, en daarvoor bindende regelen
dienen gesteld te worden. Doch datzelfde
geldt niet voor de schade door daling der
pry zen; die is eenvoudig, zonder een beir
van processen nit te lokken, niet vast te
stellen. Deze kwade kans moet blijven ten
laste van den huurder, die ze dient te dis-
conteeren bg het uitloven der pacht.
Er is echter een andere risico, die, voor
zoover ik kan nagaan, door niemand genoemd
is, en welke mij voorkomt geheel ten laste
van den eigenaar te moeten big ven. Die
risico ligt in mogelijke verhooging van grond
en polderlasten, welke in een aantal con
tracten ten laste der huurders gebracht
wordt, hetgeen hoogst onbillyk is, en alleen,
namelgk slechts gedeeltelgk, te verdedigen
zou zijn, wanneer er sprake is van nog
weinig gecultiveerden grond, die voor langen
tijd tegen lagen prijs werd verhuurd, in
welk geval de gebruiker een tijdvak geniet
waarin hij weinig betaalt ©n betrekkelijk
veel trekt. In vele contracten van Belgische
eigenaren, die in Zeeland grond hebben, is
de fatale bepaling gemaakt, dat de pacht
prijs is vastgesteld boven en behalve grond
en polderlasten, die voor rekening des
pachters zijn, en zelfs boven de onderhouds
kosten der gebouwen, die mede aan den
gebruiker zgn opgelegd. Natunrlgk dient
zoodanige bepaling te verdwynen.
In de meeste pachtcontracten is ook de
clausule te vinden, dat de hekken en
sluitingen, niet alleen wat onderhoud maar
ook wat vernieuwing betreft, voor rekening
des pachters zyn. Mij dunkt, dat ook deze
last, al is die van ondergeschikt belang,
op de schouders van den eigenaar behoort
gelegd te worden.
Dat naar bindende regelen by bet contract
restitutie wordt toegekend aan den gebruiker
voor door hem aangebrachte verbeteringen,
namelijk bg niet-vernieuwing der pacht,
komt ook mij zeer wenscheiyk voor, onder
deze dubbele mitsdat primo dan ook
boete bepaald worde, door den pachter te
voldoen bij verwaarloozing van zijn gepachte,
en dat secnndo een deel dier verbeteringen,
dan ook door den tiendheffer betaald worde,
die hoogst onbiliyk profiteert van de uit
gaven, door derden gedaan.
Dat er soms ongelyke rechtsbedeeling
bestaat tusschen eigenaar en gebruiker, ont
ken ik niet, evenmin dat het wenscheiyk
ware, die op te heffen, als ik slechts wist
op welke wijze.
Het is de slaafsche zin van velen, die
hen in een noodeloos afhankeiyke positie
plaatst, en daaraan is niets te doen, even
min als aan het kruipen, dat sommigen doen
voor den rijkdom, dien zij wellicht in het
diepst hunner ziel verachten. Ik herinner
mij nog uit den gullen tijd, dat niet de
landheeren de prijzen opdreven, maar de
boeren zelve, èn door dwaze concurrentie, èn
door onzinnige aankoopen, die het vermoeden
deden lijzen, dat er meer in den grond zat,
dan een onkundige wist, waarom de laatste
bij nieuwe pachten evenredig ook zyn peil
verhoogde.
Gedeeltelijke wijziging der artikelen 1628
1629, 1631 en 1632 van het burgerlijk wet
boek zon natuurlijk instemming bij mij
vinden, hetgeen nit het boven gezegde ge
makkelijk is ai te leiden, speciaal wel het
doen vervallen van artikel 1631, dat dan
natuurlijk in den pachtprgs gedisconteerd
werd.
Ik kom ten slotte tot de bepaling omtrent
voortduren der huur bij den dood des pach
ters. Eenvoudige handhaving van artikel
1611 dunkt mg niet begeerlgk, en evenmin
volledige afstand daarvan, de eene niet
ter wille van den verpachter, de ander niet om
den pachter; maar in het contract dienen
zoodanige bepalingen voor te komen, dat
met behoud der hoofdgedachte van artikel
1611 de belangen der rechten van de erven
der -huurders zoowel als die der eigenaars ge
waarborgd zijn.
Het pachtcontract is vóór alle dingen,
dunkt mij, een practiscbe kwestie. Indien
de kwijning van den landbouw er toe leidt,
dat deze in ons land zoo gewichtige kwestie
eens behoorlijk geregeld worde, dan is zoo
danige regeling zelfs met tydelijke kwy-
ning niet te dnnr gekocht.
Middelburg, 17 April 1897.
I. H. C. HEIJSE.
OIÏ STAD EN PROVINCIE
De Staatscourant vat heden (Zaterdag
24 April) bevat de wet va* den 9den April
1897 Staatsblad no 88), houdende goedkeu
ring van de uitgifte in erfpacht van terrein
te Ierieke ten dienste van de haven aldaar
aan de gemeente Ierseke, en de wet van dei
9den April 1897 Staatsblad no. 89), houden
de verklariag van het algemeen nut der ont
eigening van grond, noodig voor een water
molen in den polder de Oosteren Ban van
Schouwen.
Vrijdag avond werd in een der localen
van bet Schuttershof alhier, onder voorzit
terschap van den heer dr G. Smit Sibinga, de
gewone jaarljjksohe vergadering van de Ver
eeniging tot wering van schoolverzuim, gehou
den, tot het uitbrengen van het verslag en
het doen van rekening.
Git het eerste bleek dat de vereeniging
steeds met succes werkzaam big ft en dat over
het geheel tevredenhei d mag bestaan over het
getrouw schoolbezoek. Daartoe werken krach
tig mede de speeltuin e* de kindervoeding.
De kinderen, waarover te klagen valt, xgn
meestal deselfde.
De rekening werd goedgekeurd; xg bedroeg
in ontvang, met eet eersten post goed slot
van 't vorig jaar ad f45.791/,, en f 310.50 ala
contributie van 147 lede*, f 757.94y3, en in
uitgaaf f644.17. De rekenitg levert dus een
goed slot op va* f 118.77ys.
Dit geeft wel bljjk van eenigen vooruitgang
vergeleken bg vroeger, maar neemt tooh tiet
weg, dat de vereeniging nog heel wat steun
gebruiken kan.
Bjj de Maandagmiddag te 5 uren te
houden oefening der dd. schutterjj alhier
sal de installatie der onlangs benoemde offi
cieren plaats hebben.
In het trajeot VliBsingen Brei-
V e n s sullen, te beginnen met Mei a. s.,
twee reisen per dag meer worden gedaan,
nl. een in den voor- en een in den namiddag.
De heer C. J. de Steur te Vlissingen
verwierf deser dagen, bjj bet te Utreoht van
wege de Nederl. stenogr. vereeniging Stofae-
Wery gehouden examen, diploma C. >Bewjja
"an vaardigheid in de stenographic."
Binnen eenige dagen komt gereed de te
lefoongeleiding van Nieuw Namen naar T e r-
n e u i e n, welke laatste plaata via Clinge met
het telegraafkantoor te Hulst reeds ia verbonden.
Met het oog op de reeds druk in gangxjjnde
bedgkingewerken in het Verdronken land van
Saeftingen, wordt eene spoedige opening van
een telephoonkantoor tegemoet getiea.
Naar de Tern. Crt. meldt, aal de heer
mr. H. Smeeage, lid der Tweede kamer, bin
nen enkele dagen, waarschgnljjk op T Mei a.,
te Teraeuzen eene politieke rede houden.
Ook worden aldaar pogingen in het werk
gesteld tot het oprichten eener democratische
kiesvereenigingeen en ander met het oog
op de a. a. verkiezingen.
Men sohrjjft ons nit Hoofdplaat:
Een paar vallen aan den rever aabg de
kom der gemeente, aan 't einde van de haven,
deden hier deze week heel wat van aioh
spreken.
De eerste had Zondag plaats ea was lang
90 M, ea breed 40 M,
Diasdag volgde de tweede van 140 bg 105
M. 15 M. diepte wordt beneden laagwater
gepeild. Een rjjaboofd over 80 M. lengte werd
mede in de diepte gevoerd.
Er bestaat geei reden van ongerustheid, ge
lijk sommigen uiten.
Het waterbouwkundig bestuur ook de
ingenieur houdt nauwlettend toesioht.
Het jongetje, dat aabg deze gemeente
verdronk, was niet tien maar twee jaar.
Polderbestuur van Walcheren.
Vergadering van hedenZaterdag, morgen
te 10 uren.
Voorzitter de heer D. A. Dronkers.
Tegenwoordig 21 commissarissen.
De voorzitter deelt mede dat de heer Vas
der Svralme verhinderd is de vergadering bg
te wonen.
De notulen van het verhandelde in de vo:
rige bgeeakomst worden gelere* en goedge
keurd.
Daarna wordt overgelegd het verslag va*
het dageljjksch bestuur omtrent den toestand
des polders in 1896.
Het vangt aan met de mededeeling dat in
den afgeloopen winter geene buitengewone
eohaden aan de xeeweringen njjn ontstaan.
De geheersobt hebbende stormen waren meestal
van korten duur, soodat de daardoor ontstane
sohaden onmiddellijk en zonder buitengewone
maatregelen konden worden hersteld.
De kosten van herstel hebben bedragen
f 5787.83; nl. voor de Noord-Watering/'4400,
Oost-Watering nihil, Zuid-Watering 1185.14
en West-Watering f 202.69.
Dese betrekkelijk gunstige afloop van den
winter is dan ook grootendeels de oorcaak dat
geen gebruik is behoeven gemaakt te worden
van de in de begrooting voor 1896 uitgetrok
ken tjjdeljjke geldopneming tot een bedrag
van f 20.000 en bet tekort, daardoor ont
staan, aanmerkelijk is ingekrompen.
De duinen hebben door de stormen van
December en Januari nog al geleden.
De stand van bet polderwater was in het
afgeloopen jaar vrjj bevredigend.
De verbetering der uitlosingsmiddelen werd
voortgezet.
Het verslag wordt voor kennisgeving aan
genomen.
Hierna geschiedt overlegging van de
Polderbegrooting voor 1897.
De ontvangsten bedragen
Hfdst. I, ontvangsten wegens vroegere dien
stennihil.
Hfdst. II, opbrengst van eigendommen en
bezittingen, f 1893.99.
Hfdst. III, belastingen en heffingen,
f 216 577.10, nl. gewoon djjkgesohot ad f 13.50
per hectare sohotbaar en f 5 30 per hectare
vrgland f 215.999.92 en afwateringsgelden
f 577.18.
Hfdst. IV, inkomsten van verschillenden
aard en toevallige batenf 3564.37.
Hfdst. V, inkomsten van straat- en zand
wegen, f 10.658 94.
Hfdst. VI, buitengewone ontvangsten f 10.000.
Samen alzoo f 242.694 40.
De uitgaven xjjn als volgt begroot
Hfdst. I, uitgaven van vorige dienstjaren,
f 4070.
Hfdst. II, kosten der gewone werken,
f 123.963 13t. w. Noordwatering f 77.973,
Oostwater. f 10 054.65, Zuidwater, f 11.487.75
en WeBtwatering f 24.447.78.
Hfdst. Ill, kosten der buitengewone werken,
nihil.
Hfdst. IV, kosten der straat- en zandwegen,
f 10.653.72.
Hfdst. V, renten en aflossingen t 71.403.71.
Hfdst. VI, bezoldigingen en schadeloosstel
lingen, f 16.027.
Hfdst. VII, kosten der inspectiën op de zee-
werken, f 700.
Hfdst. VIII, kosten van onderhoud van
's polders eigendommen enz., i 400.
Hfdst. IX, grond- en andere lasten, f 1113.69s.
Hfdst. X, kosten van brand, licht en bu
reaubehoeften, f 500.
Hfdst. XI, druk- bind- en schrljfloonen, f 550.
Hfdst XII, kosten van het bijhouden van
den polderlegger, f 300.
Hfdst. XIII, kosten van verkiezingen, f 250.
Hfdst. XIV, alle andere uitgaven, f 3400.
Hfdst. XV, onvoorziene uitgaven, f 9363.14*.
Samen f 242.694.40.
De oommissie, belast met het voorloopig
onderzoek der begrooting, bestaande uit de
heeren jhr mr L. Sohorer, H. W. Allaart en
J. Franse, breigt, bg monde van jhr mr L
Soborer, rapport nit, strekkende tot goed
keuring.
Hierna komt de begrooting in behandeling.
V** de gelegenheid om algemeene beraad
slagingen te voeren wordt geen gebruik ge
maakt, waarom wordt overgegaan tot de arti-
kelsgewjjte behandeling, beginnende mrt de
uitgaven.
Bg hoofdst. II, art 3, kosten der gewone
werken aan de.Oostwatering, punt 6, onder-
houdder bestortingen aan djjk-
palen 7 tot 15, vraagt de beer Van WeBten
of tuesohen djjkpalen 9 en 11 niet meer ver
dediging door steenglooiing gewensebt was.
Gaarne zou spreker weten waarom een deel
met rjjsbeslag is verdedigd
De voorsitter antwoordt, dat vroeger de ver
dediging alleen met steenglooiing wasdeze
is weggevallen, waarna tgjbes'ag is aange
bracht, omdat dan bjj dgkvallen alleen rgsbe
slag wegvalf, dat f 1 par M k -at, terwjji, zoo
steenglooiing wegvalt, de koste* f 4 k f 5 per
M. bedragen. De verdediging is even afdoende.
Verder deelt de voo-iitter mede, dat bet
uitgetrokken bedrag dient om hostelling aan
te brengen waar dit noodig bljjkt; op welke
plaatsen dit zjjn zal ie eerst te zeggen na
afloop der peilingen, die in Mei bekend zul
len zjjn.
Daarna wordt deze post goedgekeurd.
Bg hoofdst. XV, onvoorziene uitgaven, stelt
de voorzitter voor de vaststelling aan te houde*
tot n* de goedkeuring der ontvangstén. Dit
wordt goedgevondt n.
Bjj do artikelsgewjjze behandeling der ont
vangsten wordt door niemand bet woord
gevraagd, waarom de begrooting op bovenge
melde cjjfers in omvraag gebracht en met
algemeene stemmen vastgesteld wordt.
Aan bet bestuur worden vervolgens de ge
wone machtigingen tot af- en overschrijving
op verschillende posten der begrooting verleend.
Thans is aan de orde een voorstel van het
dag. bestuur tot het vervangen van de houten
heul no 87 in den Berweg, gemeente Bigge-
kerke, door een Eagelsohe aarden buis, wgd
0.456 M. m.
Daarmede vereenigt de vergadering zioh
zonder discussie of hoofdelijke stemming.
Op voorstel van den voorsitter gaat de open
bare zitting alsnu over in eene met gesloten
deuren.
De deuren weder geopend zjjnde, komt in
behandeling een voorstel van het dag. bestuur
om het te maohtigen tot het sluiten van een
erfpachtsoontract met den minister van marine,
betreffende het bouwen van een lichtopstand
te Westkapelle, tegen een canon van f 2 50
'sjaars.
Dit voorstel wordt zonder disoussie goedge
keurd.
Van A. van Oosten, landbouwer te Koude-
kerke, is een verzoek ingekomen om te mogen
koopen de reohten, die de polder heeft op een
perceel sectie D no. 940 dier gemeente.
Het dag. bestuur heeft daartegen geen be
swaar en stelt voor die reohten te verkoopem
/oor f 5.
Ook hiermede vereenigt zich de vergadering,
zonder hoofdeljjke stemming, terwjjl de beer
J. H. Snjjdera zioh van stemming onthoudt.
De voorzitter deelt vervolgens mede dat de
polder het gevoerde proces over het betalen
van polderlasten in hoogste instantie gewonnen
heeft, welke mededeeling voor kennisgeving
wordt aangenomen.
De voorsitter zegt verder dat, zooals de leden
stok zullen herinneren, a*»gelandsH uitgeaoo-
digd sjja aan de Koudekerksche—Vlissingnche
sprink eenige verbeteringen aan te brengen.
Allen hebben aan die uitnoodiging voldaan,
«oor zoover bun dat mogelijk was.
Met uitzondering van 600 M. lengte is de
«prink nu in orde.
Het dag. bestuur is echter overtuigd dat bet
mogelgke is verrioht en dat, wil men de 600
M. ook in orde hebben, een meer sterke hand
die zaak moet aanvatten.
Als de vergadering het goed kan vinden,
is het bet voornemen van het bestuur om,
wanneer de sluizen gesloten zgn, een poging
aan te wenden het overige deel in orde te
brengen. Om geen onnoodige kosten te maken
sal begonnen worden over een lengte van 50 M.
De heer J. H. Sngders betuigt zjjne erken
telijkheid voor dese mededeeling en dank voor
de verleende hulp bg het onderzoek. Dit doet
«preker ook voor de humane wjjze, waarop
de voorzitter de aangelanden tot hume ver
plichtingen heeft weten te bewegen.
Wat het voorstel betreft, om voor rekening
van den polder hulp te verleenen, dit verrast
-preker volstrekt niet, want reeds vroeger
heeft bjj vooropgesteld dat hulp noodig
zgn zou.
Hg houdt zioh overtuigd dat de vergaderiag
met volle vertrouwen haar goedkeuring zal
heohten aan het gedaan voorstel.
Zonder disoussie of hoofdeljjke stemming
wordt het voorstel daarop goedgekeurd.
De heer Corré vraagt of het dag. bestuur er
nog niet over gedacht beeft de suatie naar de
Meliskerkiohe sprink eenigszias te verbeteren*
De voorzitter deelt mede, dat by de ver*
