ffiËetois* Couraat
Verschillende Berichten.
BIJVOEGSEL
VAX DX
VAX
Maandag 22 Maart 1897, no* 68.
Middelburg 20 Maart.
Lan&bouw-crediet,
De oommissie uit het Nederlandsch Land
bouw-comité, benoemd om rapport uit te
brexgen over bovenstaand onderwerp, en be
staande uit de heerea mr N. G. Pieraon,
voorzitter, H. F. Bultman, P. F. L. Waldeolr,
mr A. Slotemaker, F. B. Löhnis, Ar mand Sas
sen, J. B. Westerdgk, F. F. 's Jacob, jhr mr
W. H. de Savornin Lohman en mr A. Ferf,
heeft haar taak volbracht en haar oordeel
neergelegd in een neer lgvig verslag, dat door
het landbouw comité in druk is verspreid.
Op grond van hare beschouwingen meent
de commissie te mogen aanbevelen de volgende
besluiten te nemen.
I. Het Nederlandsche Landbouw-comité
machtigt zgn bestuur om het tot stand komen
te bevorderen van Districts-comité'8 voor het
Landbouwcrediet, zich uitstrekkende (naar dat
het in elk bgzonder geval wensobelgk zal
blgken) tot een geheele provinoie, tot een deel
daarvan, of tot gedeelten van meer dan éene
provincie.
II. Het drukt den wensoh uit, dat deze
Comilé's hunnen invloed zullen aanwenden
tot de opriohting, en daarna tot de onderlinge
samenwerking,van Coöperatieve Vereenigingen:
a. al of niet tevens vereeniging zijnde, die
zioh belasten met den aankoop van benoodigd-
heden voor landbouw en veeteelt ten behoeve
harer leden;
werkende binnen een beperkten kring
c. op zoodanigea voet ingerioht, dat zg
kunnen voorzien, en blgkens het bedrag van
ieder aandeel ook willen voorzien, in de
behoefte aan persoonlijk en voor het meeren-
deel binnen eenige maanden afloopend crediet,
zoowel van kleine als van andere landbouwers;
d. met beperkte, doch verder dan het
nominaal bedrag van ieders deelneming rei
kende, aansprakelijkheid der leden
e. hare winsten, na toekenning van 4 per
cent aan het gestorte kapitaal en een ruim
percentage der overwinst aan de reserve (zoo
lang deze een zekere verhouding tot het ge
storte kapitaal niet heeft bereikt), op zooda-
nigen voet verdeelend, dat de helft aan de
leden komt, naar evenredigheid van het door
elk gestort bedrag, de wederhelft, naar even
redigheid van de som aan rente en provisie,
die aan ieder lid over het verloopen jaar in
rekening is gebrpcht;
f. en die, door het nemen en spoedig vol
storten van aandeelen, zoowel bg de orediet-
behoevenden in haren kring als bg anderen
aan te moedigen, een kapitaal trachten te
vormen, dat ia een gunstige verhouding staat
tot de som der voorschotten.
De heeren F. B. Löhnis, P. F. L. Waldeck,
J. B. Westerdgk, mr A. Slotemaker en Ar-
maad Sassen, die zioh niet in alle opzichten
vereenigen kannen met de beschouwingen en
gevolgtrekkingen, in het rapportotëntwikkeld,
hebben daarbg een afzonderlijke nota gevoegd.
Zjj zgn van oordeel dat de regeling, die te
dezer zake onlangs in België getroffen is, ook
hier navolging zou verdienen.
Mochten daartegen overwegende bezwaren
bestaan, dan zouden h. i. aanvankelijk po
gingen in het werk kunnen worden gesteld
langs anderen weg, b. v. bg eene solide
bankinstelling, zich de beschikking over de
noodige gelden tegen billjjke rente te ver
zekeren en de gelegenheid te openen de over
tollige gelden behoorlijk rentegevend te be
leggen. Waren met behulp daarvan een vol
doend aantal dorpsbankjes in werking getre
den, dan zouden deze een centrale kas moeten
opriohten om nog meer bevredigend in hunne
behoeften te voorzien.
Op die wgze ware reeds een groote stap
voorwaarts gedaan en de genoemde heeren
zgn van meaning dat door een dergelijke or
ganisatie in het leven te roepen, het tot stand
komen van Raiffeiaensche dorpBbanken, in de
daarvoor gesohikte deelen van ons land, in
hooge mate zou worden bevorderd zeer ten
voordeele van den kleinen landbouwersstand.
Daarnaast, in districten waar de groote land
bouwers in de meerderheid zgn, zou dan voor
de kraohtiger georganiseerde coöperatieve
volksbanken volgens het stelsel Sohulze-De-
litsch een vruchtbaar arbeidsveld zgn te vinden.
Het drukt den wensoh uit, dat deze comité's
hunnen invloed suilen aanwenden tot de op
riohting en daarna tot de onderlinge samen
werking van ooöperatieve vereenigingen, die
a. al of niet tevens vereenigingen zgnde,
zich belasten met den aankoop van be-
noodigdheden voor landbouw en veeteelt ten
behoeve harer leden;
twee typen zullen vertoonen al naar
gelang der behoeften van de streek waar zg
zullen tot stand komen en wel
lo. voor streken, waar het groot landbouw
bedrijf overheersohend is, werkende over een
niet te uitgebreiden kring en zioh vereenigend
tot een Bond met oenfrale kasmet een flink
aandeelenkapitaalmet beperkte doch verder
dan het nominaal bedrag van ieders deelne
ming reikende aansprakelijkheid der leden-, hare
winsten, ia toekenning van 4 aan het ge
storte kapitaal en een ruim percentage der
overwinst aan de reserve (zoolang deze eene
zekere verhoudiig tot het gestorte kapitaal
niet heeft bereikt) op zoodanigen voet ver-
deelend, dat de helft aan de leden komt, naar
evenredigheid van het door elk gestort bedrag,
de wederhelft naar evenredigheid van de som
aan rente en provisie, die aan ieder lid over
het verloopen jaar in rekening ia gebracht;
2e. voor streken waar in hoofdzaak het klein
landbouwbadrgf wordt aangetroffen werkend
voor een beperkten kring; met een zeer ge
ring aandeelenkapitaal of zonder aandeelen-
kapitaal, maar met een aanzienlijk, ondeelbaar
reserve-kapitaal; met onbeperkte aansprake
lijkheid der leden en zioh zoo spoedig mogeljjk
vereenigend tot een Bond met een centrale
kas, die zich belast met het geven van inlich
tingen bg het opriohten van nieuwe dorpsban-
ken, het verschaffen van werkkapitaal tegen
matige rente, het in deposito nemen der tjjde-
ljjke overtollige gelden der aangesloten ver
eenigingen en het uitoefenen van toezioht op de
administratie dier vereenigingen.
De heer Armand Sassen voegt nog een af
zonderlijke nota hierbjj, waarin hg enkele
bijzonderheden mededeelt, aangaande de toe
standen op dit gebied in België aanwezig.
Bg deze stukken behooren als bglagem in
de eerste plaats uittreksels uit verslagen voor
landbouwcrediet, in 1886, aan het Landbouw
Comité uitgebracht.
Het hoofdbestuur der Maatschappij tot be
vordering van landbouw en veeteelt in Zee
land rapporteert 26 April 1886, na zioh te
hebben doen voorlichten door de afdeelingen:
Menigeen geniet orediethulp van vrienden,
bekenden, den notaris, den kassier. Sn de
rente is billjjk. Zelden minder dan 4, maar
zelden ook meer dan 6
Credietverleening op boeldagen komt voor;
maar in het kanton Hulst hebben de notaris
sen er een eind aan gemaakt, door te bepalen,
dat voortaan sleohts contant zal worden
verkooht. In het Sulsterblad van 14 Maart
1885 is dit bekend gemaakt.
Verder zgn er voorschotten van suikerfabri-
kanten, die den landbouwer wel geen rente,
maar de vrge beschikking over den oogst
kosten. Bg de verhuringen van vast land op
St. Jansberaad ontvangt de landbouwer de
helft der huuraom, wanneer op 24 Juni het
gewas door den huurder wordt aanvaard.
Komt men door dese middelen niet aan het
noodige geld, dan moet men zioh op andere
wgze redden. Leveranoiers bv. moeten dan
uitBtel geven, enz. Men verlangt dan alge
meen en dringend naar ruimer en goedkooper
credietverschaffing. >Toch zgn er die de tegen
woordige malaise, vermoedelijk niet geheel ten
onrechte, voor een groot deel toeschrijven aan
de buitensporige opdrjjving der prgzen bg
openbare verkoopingen en verpaohtingen, door
de tallooze aanbiedingen van hypotheekbanken
en credietinstellingen mogeljjk gemaakt, en
die uit dien hoofde aan inkrimping verre bo
ven uitbreiding de voorkeur zouden geven,
waar van het wèlbegrepas belang van den
landbouwer sprake is. Anderen echter, hoewel
niet blind voor het gevaar van misbruik en
gedrongen te erkennen, dat de bestaande in
stellingen over het algemeen in de behoefte
voorzien, meenen dat, evenals in Engeland, de
regeering indertjjd door voorschotten het drai-
aeerea op groote schaal mogeljjk heeft gemaakt,
ook hier te lande aan den landbouw onschat
bare diensten zouden kunnen worden bewezen,
wanneer door regeering, banken of vereeni
gingen van particulieren voorschot voor nut
tige doeleinden tegen lagere rente, zonder
omslachtige fiscale formaliteiten, kon worden
verleend." Als waarborg zou daarvoor kun
nen worden aanbevolen s het vestigen van een
pandreoht op veldvruchten, geljjk in Duitsoh-
land en ook in Nederlandsch-Indië gevonden
wordt, doch waartoe wetsverandering onver-
ra jj del jjk zou zgn."
In de tweede plaats volgt een kort relaas
van antwoorden van gewone, adviseerende en
plaatsvervangende leden van het Nederlandsch
Landbouwcomlté.
Uit Zeeland waren vier antwoorden inge
komen uit Aardenburg, Wolfaartsdgk, Tholen,
Zierikzee. De verschillende kassierskantoren
geven wel orediet aan landbouwers, zonder te
onderzoeken of de aanvrager landgebruiker is.
De maxima en minima hangen af van de
credietwa&rdigheid van den persoon.
Voor 3 maanden tot 1 jaar worden de ore
die ten verleend; niet altjjd wordt eene dis-
contabele promesse gevraagd, dan is echter de
rente 5 terwjjl voor discontabel papier de
rente 4 a 41/, bedraagt zonder verdere
provisieberekening.
Bg notarissen wordt vrg veel geld geleend.
Bedragen, termgne* enz. hangen geheel af van
de oredietwaardigheid van den persoon. De
rente bedraagt van 4 tot 6
Over 't geheel worden de meststoffen coö
peratief aangekooht, terwjjl het orediet, door
graankoopers enz. verleend, van ondergesohikte
beteekenis is.
De leveranoieïB van werktuigen geven 8 k
4 maanden orediet, soms langer bg acooord.
Wederkeerige orediethulp bestaat al zeer
weinig, men is wel eens voor elkaar borg.
Instellingen van landbouworediet over 't
geheel niet noodig, alhoewel zg coöperatief
opgericht, wel goed zouden werken en Raif-
feisensohe banken daarvoor geschikt zouden zgn.
Een lid aoht 't goed de gelden der Rgkspostspaar-
bank disponibel testellen. Gesohikte personen
zouden niet overal te vinden zgn, maar in
allen gevalle moeten de diensten worden be
taald.
In de derde plaats behoort bg het rapport
eene bglage, bevattende een kort relaas van het
onderzoek, ingesteld door de leden der oom-
missie.
Wat Zeeland betreft lezen wg daarin
In de omstreken van Goes heeft het nota-
riiorediet geen groote beteekenis, daar hier
enkele gewone bankkantoren zgn, die tot
matige rente voorsohotten verleenen. De hulp
der notarissen bepaalt zioh in hoofdzaak tot
het verleenen van uitstel van betaling bg
publieke verkoopingen.
Verkoop van producten met vooruitbetaling
door handelaars bestaat hier niet; wel is er
oredietverleening bg aankoop van kraohtvoe-
der en meststoffen.
Wederkeerige orediethulp is zeldzaam, tenzg
dan tossohen naaste familieleden. Doch er
worden veel voorsohotten genoten van suiker
fabrikanten.
De ooöperatieve voorschot vereeniging te Goes
beperkt zioh tot kooplieden, winkeliers en
induatrieelen.
Te Middelburg is ook zulk een ver
eeniging, doch het is opmerkelgk, dat bg
deze, niettegenstaande alle propaganda",
door landbouwers geen orediet wordt gezocht
evenmin, ale bg de Hulpbank van het Nut, die
voorsohotten van f 10 a f 300 geeft. Daaren
tegen komt orediethulp van notarissen hier
meer voor dan in de buurt van Goes. De
rente scbgnt veelal Vs perc. per maand te zgn.
Wederkeerige orediethulp is in deze streek
van het afnemen, want zg, dis tot verleening
aan voorschotten in staat zgn, worden er
minder talrjjk, en voorzichtiger.
Over de wensohelgkheid der oprichting van
landbouwbanken wordt ook hier verschillend
geoordeeld, op de bekende gronden.
Omtrent Zeeland in het algemeen wordt
door een ander berichtgever gemeld, dat graan
koopers er veelal voorsohotten op oogsten
geven, ten einde zioh het product tegen voor-
deelige prgzen te verzekeren. En >op vele
plaatsen worden ter wille van het voorschot
bieten geplant". Het komt ook voor, dat boeren
in rekening staan met winkeliers of leveran
oiers van landbouwbenoodigdheden.
Benoemingen enz»
Bg kon. besluit:
is aan den luitenant t/z 2de kl. jhr. G. C.
Qaarles van Ufford vergunning verleend tot
het waarnemen van eene betrekking buiten
het zeewezen, voor den tgd van één jaar,
onder stilstand van non-activiteitstraktement
en zonder opklimming in de ran gig at;
egn benoemd bg het wapen der infanterie,
tot eerBte-luit., de tweede-luit. J. A. Keeman,
van het wapen, gedetacheerd bg de land-
maoht in W.-I.bg het regiment gren. en
jagers, tot luit.-kolonel, de majoor P. J. Le
Jolle, van het korps; bg het 2de reg., tot
majoor, de kap. H. G. va* Tarel, van den
staf van het wapen, werkzaam bg de Cadet
tenschool, en tot eerste-luit., de tweede-luit.
L. D. L. M. Coenegraoht, van bet korps; bg
het 3de reg., tot kapitein, de eerste-luit. adj.
H. Sprayt, van het korpsbg bet 4de reg.,
tot kapit., de eerste-luit., E. E. Bloksgl, comm.
der 2 de comp. hosp.-soldaten, en tot eerste-
luit., de tweede-luit., H. Dgkstra, van het
korps, ged. bg het leger in N.-I.bg het 7de
reg., tot eerste-luit., de tweede-luits. A. Faas
en E. Cool, beiden van het korps-,
zgn benoemd bg het wapen der artillerie
tot kapit., resp. hg het 1ste en het 4de reg.
vesting-art., de eerste-luit. L. J. Kuyok, van
het late, en C. G. L. E. van Leeuwen, van het
2de reg. veld-art.tot esrsteluit., tg zgn
tegenwoordig korps, de tweede-luit. C. A. Prins,
van het lBte reg. veld-art.
is de thans met verlof hier te lande aan
wezige O.-I. ambtenaar A. J. C. de Neve,
laatstelgk assistent-resident voor de politieke
aanrakingen met de onderboorigheden en hoof
den ter Westkust van het gouvernement Atjeh
en onderhoorigheden, alsnog benoemd tot rid
der 4de klasse der Militaire Willemsorde, ter
zake van zgn gedrag bg de krggsverriobtin-
gen in Melaboeh (Atjeb) in de maand Maart
1894.
Oienstuemtng voor Oost- en Went-
Indlë.
Dezer dagen is door den minister van kolo
niën bepaald, dat in 1897 1920 man aan sup
pletietroepen naar onze overzeesche bezittingen
moeten worden uitgezonden, waarbg tevens
door den minister is te kennen gegeven, dat
bg gaarne zou zien, dat in den loop van dit
jaar daarvan van uit Harderwgk minstens
1800 man naar Oost-Indië vertrokken.
In verband hiermede laten wg op verzoek
hier volgen de voorwaarden van dienstneming
in Indië en wat daarbg annex is.
Voor ieder, die dienst wil nemen voor Indië,
bestaat in elke plaats van ons land, waar
garnizoen is, w. z. waar militairen verblgf
houden, gelegenheid om zioh daarvoor aan te
meldenwoont men niet in zulk een plaats,
dan kan men daarvoor in de naastbgzgnde
garnizoensplaats terecht.
In de provincie Zeeland bestaat daarvoor
gelegenheid te Middelburg, Vlissin-
gen en Terneazen.
Op het bureel van den militairen komman-
dant aldaar kan men zich op eiken werkdag,
's morgens van 9 tot 10 uur, daarvoor aan
melden. Men wordt dan eerst geneeskundig
onderzocht en is de uitslag daarvan ygesehikt
dan is reeds aan een voornamen eisch voldaan.
Behalve dat men niet jonger dan 18 en niet
ouder dan 36 jaar, ongehuwd of weduwnaar
zonder kinderen moet zgn en een lengte moet
hebben van minstens 1.55 M., moeten de
volgende papieren worden o-vergelegd
a. een geboorte-extract; 6. bewgzen van
gehouden gedrag van af het 11e jaar; c. be-
volkingkaartd. bewgs van insohrgving of
voldoening aan de nationale militie (als men
boven de 19 jaar is); e. bewgs van toestem
ming van vader, moeder, voogd of regenten
(voor minderjarigen).
Personen, die militair geweest zgn (gepas-
porteerd of gegageerd), moeten alle papieren
betreffende hu* vroegere* dienst overleggen
en zoo noodig ook de stukken onder b, c, d en e.
De milioien-verlofgaagers kunnen volstaan
met hun zakboekje en groot verlofpas, bene
vens de besoheiden onder en c en zoo noo
dig onder e.
Behalve de personen,'die aan bovenvermelde
eisohen voldoen, kunnen ook, doch alleen met
toestemming van den minister van oorlog, als
vrgwilliger bg de koloniale troepen worden
toegelaten
1. zg die kleiner zgn dan 1.55 M.
2. gehuwden of weduwnaars met kinderen;
3. zg die vroeger als militair zgn afgekeurd;
4. gewezen militairen, die ouder ign dan
36 jaar, of die zondor bewgs van goed gedrag
zgn ontslagen
5. gewezen gegradueerden, die zioh in hun
vroegeren graad wensohen te verbinden.
Al deze personen kunnen zich ook in elke
garnizoensplaats bg den oommandant aldaar
aanmelden, die dan voor hen de benoodigde
toestemming aan den M. v. O. vraagt.
Zg, die aan de voor hen gestelde eisohen
voldoen, worden in de plaats waar zg zioh
melden voorloopig aangenomen en gaan
daarna voor rgksrekening naar het Kol. Werf
depot te Harderwgk, waar zg dan een defini
tieve vrgwillige verbintenis kunnen aangaan
en wel voor Oost-Indië voor 6 jaren met een
handgeld van f 200, en voor WeBf-Indië
(Suriname of CurB9ao), ook voor 6 jaar, doch
met f 300 premie.
Voor het aanbrengen van die personen
wordt na aanneming bg dat depot een premie
betaald van f 20 (behalve voor gewezen ge
gradueerden en voor hen, die vroeger reoh-
terlgk veroordeeld zgn geweest en met toe
stemming van den M. v. O. worden aange
nomen.)
Deze premie kannen de aanbrengers ont
vangen in de plaats waar zg wonen.
Voor alle miliciens (hetzg zg soldaat, kor
poraal of sergeant zgs) bestaat bovendien nog
een bgzonder gunstige bepaling, om zioh voor
den dienst in Oost-Indie te verbinden. Deze
kunne* *1. voor de* tgd va* 2 jaar (ingaande
met den dag van ontscheping i* Indië) gede-
taoheerd worden bg het Indisohe leger, en
ontvangen dan een premie van f 200. Zg
moeten dezelfde bescheiden overleggen die
boven vermeld zgn voor de milioiens, die een
vrgwillige verbintenis voor 6 jaar aangaan.
Voor die gedetacheerde miliciens wordt
Konder uitzondering dus of zg al of niet met
machtiging van den M. v. O. worden aange
nomen, een aanbrengpremie van f 20 te goed
gedaan.
En welke zgn nu de vooruitzichten van hen,
die zioh als vrgwilliger bg de koloniale troe
pen verbinden?
Velen zgn er die door goed gedrag, wils
kracht en gver, korporaal e* onderofficier
worden, ja zelfs tot officier kunnen opklim
men; enkelen zgn er, die na eindiging van
hun dienstverband in Indië blgven om in het
bnrgerlgke over te gaan en daarin een goed
bestaan vinden. De meesten eokter keeren
later naar Nederland terug, hebben hun pen
sioen verdiend en zoodoende voor den ouden
dag gezorgd.
Die pensioenen bedragen na 12 jai$n dienst
voor een adjudant-onderoffioier
f 320; sergeant-majoor f 290; ser
geant of fourier f 260korporaal
f 220, en soldaat f200.
Heeft men 20 dienstjaren, dan bedragen die
pensioenen voor die graden respeotievelgk
f 480, f 450, f 420, f 380 en f 320.
LANDBOUW
Naar aanleiding van het bericht in ons
nommer van 18 dezer, dat de heer J. Zujjdweg
te Wolfaartsdgk zou aangesteld zgn
tot opzichter over de proefvelden, die dezen
zomer zullen worden aangelegd door den heer
Wiltouok, ontvangen wg een schrgven van
den heer Fern. Hombach te Hulst, waarin bg
ons mededeelt, dat de leiding en het toezioht
op die proefvelden uitsluitend aan hem is
opgedragen. Wel zal de heer Zugdweg, oud
leerling der landbouwschool te Goes, eenige
weken bjj hem in dienst treden, en is het
niet onmogelgk, dat hem voor eenigen tgd
zal opgedragen worden toezioht te houden op
enkele werkzaamheden der proefvelden»
Voorts zullen de proeven sleohts met 10
Boorten bieten genomen worden.
VERKOOPINGEN ENZ
Door den notaris mr J. Loeff werden
Vrgdag te Meliskerke in het openbaar
te koop aangeboden32 perceelen bouw- en
weiland en sprink met versohillende samen
voegingen, ter gezamenlgke grootte van 22 8334
hectaren (58 g. 56 r.), in de gemeenten Melis-
en Mariekerke en Biggekerke.
Koopers werden van: perc. 1,0.69.00 h. bouwl.,
J. Dommisse voor f 1107perc. 2, 0.40.70 h.
id., J. Cy vat voor f 700pero. 3,0.53.50 h. id.,
P. de Korte voor f 807pero. 4, 0.79.35 h, id.,
C. Marinisse voor f 1207; pero. 5, 1.00.70 b.
weiland, dezelfde voor f 1415pero. 6,0,33.70 b.
id., P. de Korte voor f 505pero. 7, 1.86.60 h. id.,
E. de Korte voor f 1956; perc. 8,1.35.40 h. id.,
G. Dekker voor f 1575pero. 9 en 10,1.80.80
h. id., E. de Korte voor f 1446; pero. 11,
1.29.60 h. id., dezelfde voor f 1450; perc. 12,
0.76.80 h. id., W. de Korte voor f 1007pero.
13, 0.58 70 h. bouwland, A. Poppe voor f 1010
perc. 14, 0.72.40 h. id, E. de Korte voor f 1111
perc. 15, 0.05.30 h. tuin, A. Aarnouts voor f 156.
Verder perc. 16, 0.18.60 h. weiland, dezelfde
voor f 276perc. 17, 0.53.10 h. bouwland, P.
Verhage voor f 857perc. 18, 0.26.80 h. wei
land, dezelfde voor f 440; perc. 19, 1.15.00 h.
id., A. Franke te St. Laurens voor f 1380;
perc. 20 en 21, 1.33.40 h. id., E. de Korte voor
f 1954; pero, 22, 23 en 24 h. id., W. Rooze
te St. Laurens voor f 2600; pero. 25 en 26,
1.03.44 h. bouwland, J.Verbage voor f 1621;.pero.
27, 0.7400 h. id., W. Rooze te St. Laurens
voor f 783pero. 28, 0 3780 id., P. de Korte
voor f 420; pero. 29, 0.3500 h. id., J. Cyvat
voor f 880pero. 80, 0.8030 h. id., L, Dekker
voor f 825pere. 81, 1.4180 h. weiland, J.
Moens te Aagtekerke voor f 1599; pero. 82,
1.8540 h. weiland, J. Davidse te Middelburg
voor f 1427.
De totale opbrengst was f 80.016.
De koopers, bg wier naam geen woonplaats
vermeld is, wonen te Meliskerke.
ONDERWIJS
Bjj beschikking van den minister van
binnenlandsohe zaken zgn, met ingang van
1 April 1897, benoemd tot assistent aan het
RgkalandbouwproeMation te Groningen dtH.
L. Visser, aldaar, en aan dat te G o e s dr H.
P. Muntendam, aldaaren voor het tgdvak
van 1 April tot en met 31 December 1897,
tot assistent aan het Rgkslandbouwproefstation
te Wageningen G. Azings Venema, aldaar.
De heer" J. Menno Huisinga, voorzitter
van den Geneeskundigen Raad voor Zuid-
Holland,heeft aan de leden van dien raad een
schrgven gerioht, waarin hg, naar aanleiding
in de veelbesproken kwestie van overlading
bg het onderwgs, meedeelt dat bg een onder
zoek wensoht ingesteld te zien naar de rede
nen, die er voor het geneeskundig staatstoe
zicht kunnen bestaan om van het onderwgs
in zgn tegenwoordigen vorm eenig gevaar
voor de volksgezondheid te duchten, en naar
de mate, waarin voor de besfcrgding dier ge-
vaten het geneeskundig ataatstoezioht meer
direct aansprakelgk mag worden geacht. Hg
heeft daartoe eene commissie uit den Genees
kundigen Raad uitgenoodigd, bestaande uit
de heeren dr A. O. H. Tellegen, mr O. H. B.
Boot (tevens curator van het gymnasium te
Rotterdam), dr S. J. Halbertsma (tevens voor
zitter der comm. v. toez. op het m. o. te Rot
terdam), dr P. A.Vos en L. van Itallie (tevens
leden der comm. v. toez. op het 1. te Rot
terdam), die deze uitnoodiging hebben aan
genomen.
Later zal de zaak dan in den Geneeskun
digen Raad worden behandeld.
Vermoedelgk zal ook te «gner tgd de me
dewerking van onderwgsmannen van beroep
worden ingeroepen.
RECHTSZAKEN.
De Haarlemsohe rechtbank heeft behan
deld de zaak tegen Jan Koeman te Edam,
die 17 Januari tweemaal heeft getracht den
burgemeester dier gemeente met een mes te
Bteken.
De offioier van justitie qualifioeerde het feit
als bedreiging en poging tot doodslag en re-
quireerde l jaar gevangenisstraf, benevens
onmiddellgke inhechtenisneming. Dit laatste
weid door de rechtbank toegestaan.
Het bericht dat de villa, die te Apel
doorn voor kunstenaars zou worden opgeriolt,
door den heer dr Fred, van Eeden hiertoe wa.i
geschonken, wordt door hem beslist tegen
gesproken. Hg staat geheel buiten de zaal:
De Amsterdam Deli-Compagnie zal over
1896 een dividend uilkeeren van 15 pot tegen
78 pot in 1895.
Het was bg vergissing, dat eenige Am-
sterdamsohe bierbuizen met vrouwelgke be
diening naohtpermissie hadden gekregen. De
bedoeling van den burgemeester is, evenals
tot dusver, alle etablissementen, waar dames
bedienen, aan het gewone sluitingsuur te
onderwerpen. Een soortgelgke uitzonden ig
geldt voor die lokalen, waar .e kastelein
binnen zekeren tgd werd verooraeeld weger, r
overtreding van drankwet of politieverordening.
Sommige kasteleins, die sooieteit hielden,
hebben, om van het later sluitingsuur te kun
nen proflteeren, aangeboden geen sooieteit
meer te houden. En anderen, die wel mogen
openblgven, maken van het nieuwe reoht
voorloopig geen gebruik.
Aan burg. en weth. van 's Gxavenhage
is door iemand vergunning gevraagd, om op
de plaatsen, bestemd om door stationeerende
rg tuigen te worden ingenomen, te mogen
doen stationeeren een 50-tal »vélooipèdes-
fiaore", zgnde driewielers, voorzien van een
overdekten zetel in den vorm van een rust
stoel en waarop éen persoon kan plaats ne
men, behalve de bestuurder. Het vervoer op
die wgs zou geschieden tegen een prgs van
10 cent per kilometer.
Te Bergen-op-Zoom heeft, volgens een
daar versohgnend blad, de kolonel garnizoens-
kommandant de jonge miliciens op aansohou-
welgke wgze de huizen doen kennen, die het
hun verboden is te bezoeken. In groepjes
trokken zg onder geleide van sergeants de
stad door en dezen wezen hun de huizen aan.
TevenB werden hun de woningen der offioieren
en onder-officieren aangewezen.
De heer W, G. Boele Sr. te Kampen heeft
een prgs vraag uitgeaobreven voor een reola-
mekaart. Tot den wedstrgd worden alleen
werken van Nederlandsche en in Nederland
gevestigde kunstenaars toegelaten. De ontwer
pen moeten vóór 21 Mei a. worden gezonden
aan de Oefenschool, Hobbemastraat 25, Am
sterdam. Er zgn drie prgzen uitgeloofd. De
jury zal bestaan uit de heerea Aug. Allebé,
hoogleeraar-directeur der Rgks-Aoademie van
Beeldende Kunsten A. le Comte, kunstschil
der te Delftdr P. J. H. Cnypsr?, arobiteot
Jozef Israëls, kunstschilder; Fred. Lsenhoff,
hoogleeraar aan de Rgks-Aoademie van Beel
dende KunBten; W. B. G. Molkenboer, direc
teur der Rgksnormaalsohool voor teekenonder-
wgzetsB. W. Wierink, directeur der Indus
trieschool van de Maatsohappg voor den Wer
kenden Stand, te Amsterdam.
Deze wedstrgd is uitgssohreven bg gelegen
heid van het vgftigjarig bestaan der sigaren
fabriek.
Gaarne voldoen wg aan het verzoek, door
den heer Molkenboer tot ons gericht, om de
aandacht op dezen wedstrgd te vestigen. Het
programma, ons mede toegezonden, is kenrig
