MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 58,
140' Jaargang.
1897.
Woensdag
10 Maart.
Middelburg 9 Maart.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Pr@ per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
IAdvertentiën voor het eeratrolgend
nummer moeten des middags vóór éim
VhernoD eter.
Middelburg 9 Maart 8 n. vm. 89 gr., m. 12 u.
48 gr., av. 4 n. 46 gr.F. Yerw. zw. Z. W. wind.
nor aan het boreaa bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en'
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bjj abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen d&vrvam zjjn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te '8 Gravenhagede Gebb.. Belikïakte te
Amsterdam: A. de La Mab Azn.
De Ongevallenverzekering.
Allengs is de theorie van het laisser
faire gewijzigd en thans accepteert deze
'teer niemand meer."
Mr N. G. PiERSOif, Redevoering,
18d',n der vorige maand te Utrecht
gehouden.
L1 assurance est la realisation de Vidée
morale de la cooperation de tous povr
garantir chacun des risques que la nature
des choses fait courir.
Horace Say.
L
Inleiding. Sociale vooruitgang. Een
orgeldraaier. Ongevallen-Statiatiek. Scha-
deloosstellingen. Jan Janse.
Pessimisten mogen zeggende wereld gaat
in een cirkelgangwie den ontwikkelings
gang der maatschappij van het oude Rome
af in baar geheel meer nauwkeurig overziet,
die komt evenwel tot de levenwekkende
slotsomde denkbeelden gaan vooruit, al kaD
het niet ontkend worden dat in Bommige
tijdvakken eenige achteruitgang te consta-
teeren valt. Later volgde toch steeds een in
sneller tempo avanceeren
Een bewijs voor dien vooruitgang al
is zijn gang te traag levert, wat onzen
tijd aangaat, de arbeids- en fabriekswet-
geving van het laatste vierde deel van deze
eeuw; geeft voorts de rijke literatuur op
oeconomisch en burgerrechtelijk gebied,
waarvan de grondtoon luidt: sociale recht
vaardigheid is een eiach des tijds. Laat de
deftige, soliede (oude) Gids, onder het tactvol
beleid van (jen achtenswaardiger! mr J. N.
van Hall, thans niet gidsen toe als een Trenb,
een Van der Goes, ja, geeft hij zelfs geen
vrijheid aan Frederik van Eeden om de
eerzame, gegoede standen, misschien wat al
te hardhandig te herinneren aan die nood
zakelijke sociale rechtvaardigheid van mr
Qnack, door die goede lnidjes voor dieven
en diefjesmaats uit te maken, alsof hij hel
noodig oordeelde in „een beetje (veel) andere
woorden" te herinneren aan de gewijde ver
maning „éér gaat een kemel door het oog
van een naald, dan een rijke ingaat in het
koninkryk der hemelen
Erkent ook prof. dr Anton Menger, hoog
leeraar in de rechten te Weenen, dien voor
uitgang niet door de woordenHeute ist es
vorherrschend der Soziale Zustand der Volks-
massenwelcher die Gemüter der Menschen
bewegt. Geven in onze dagen groote vol
ken niet allengs meer de beslissing hunner
geschillen in handen van arbiters, die, wars
van bet geweld van den sterkste, den evenaar
des rechts omhoog hondenen vinden we
in het onlangs ingediende belangrijke wets
voorstel, hierboven genoemd, waarmede de
regeering de eer heeft verworven de kloeke
wegbereidster te willen zijn voor de te wach
ten veelzijdige verzekering in het belang
der volkswelvaart, niet een ander bewijs
voor dien milderen, meer hnmsnen geest?
„Dien man een orgeldraaier heeft zich
Op luide maar voor velen .minder wel
luidende wijze aangemeld kUDnen we niet
met een ceDt afcehepen, Maatje; dat is die
oppassende jonge man, die by bet kurkmalen
zijn hand heeft verloren."
Zoo wordt gelukkig nog al eeDS in gevoe
lige kringen voor dien arme, in en door den
dienst voor de maatschappij gekwetsten ge
pleitmaar oodanks dat, zijn ai die aan
hun lot overgelaten slachtoffers van den ar
beid zoo vele getuigen voor de noodzake
lijkheid van spoedige verbetering.
üe risico's van den arbeid zijn talrijk.
De jaarcijfers, uitgegeven door de Centra'?
Commissie voor de statistiek, geven een
overzicht dier ongelukken in fabrieken en
w erkplaatsen, die, volgens art. 15 der arbeids
wet, ter kennis kwamen van de fabrieks-
inspectenrs.
Vele van die ongelukken hadden plaats
bij of door stoommachines, slijpsteenen, per
sen, centrifuges, liften, lieren, kranen, het
vallen van zoldere, loopplanken, ladders,
vallende voorwerpen, ontploffen van licht
brandbare stoffen, het ontsnappen van
giftige gassen, van gevaarlijke vloeistoffen,
Das bürgerllche Recht und die besitsloien
yjplksUlassen.
het branden door kokende vloeistoffen en
gloeiende of gesmolten metalen.
Het totaal dier ongelukken, voor zoover
ze bekend werden, was in 189015091891
1920; 1892:2318; 1893:2425; en 1894
2672. Hieronder 46 vrouwen. Van deze
2672 ongevallen kwamen er voorin
bouwvakken 459bij scheepsbouw en rijtuig-
makerij 548 j en bij stoom- en andere werk
tuigen en toestellen 639.
De ouderdom der gekwetsten was: 12
jaar bij 26 mannen en 2 vrouwen13 jaar
bij 55 m. en 5 vr.14 jaar bij 63 m. en
3 vr.15 jaar bij 75 m. en 2 vr.1619
jaar by 338 m. en 17 vr.20—39 jaar bij
1345 m. en 14 vr.40—59 jaar bij 641 m.
en 2 vr.en 60 jaar en booger by 83 m.
en 1 vr.totaal 2626 m. en 46 vr.
En hoe wordt nu gezorgd voor die man
nen en vrouwen, voor die jongens en meisjes,
die op het eervolle veld van den arbeid
werden verminkt of gekwetst
Denk aan den orgeldraaier en dergelijke
verminkte bedelaars.
Verzorging, eenige tijdelijke hulp althans,
vormen de uitzonderingen die den regel
van duurzame en afdoende verzorging is
geen sprake, zoo droevig bevestigen.
Zóo was 'tzóo is 't helaas nog. Hoe
het worden als bet wetsvoorstel wordt aan
genomen
Allen werklieden, zoowel mannen als
vrouwen, wier dagloon vier gulden niet te
boven gaat 2) en wien in het verzekerings-
plichtige bedrijf van zijn werkgever een onge
val overkomt, dat lichamelyk letsel of stoornis
der geestvermogens tengevolge heeft en
waarvan noch dronkenschapnoch opzet de
oorzaak kan genoemd worden, is, onverschil
lig hoe hij heet, van rijkswege verzekerd
lo. dadelijk ingaande genees- en heel
kundige behandeling en geheel kostelooze
verpleging in een ziekenhuis, of vergoeding
daarvoor als hij aan verzorging thuis de
voorkeur geeft, volgens regelen, in overeen
stemming met de nogal verschillende plaat
selijke gebruiken, bij algemeenen maatregel
van bestnur te stellen
2o. de wekelijksche uitkeering van eene
rente, ten bedrage van hoogstens zeventig
percent van het gemiddelde dagloon gedu
rende het laatste jaar of evenredig gedeelte
daarvan, genoten in bet bedrijf waarin bet
ongeval is voorgekomen, ingaande zes weken
na den dag waarop het ongeval plaats had,
gedurende den tijd van zijDC geheele of ge-
eltelijke ongeschiktheid tot werken
3e. de ontvangst, nevens genoemde weke-
ksche uitkeering, van 26 maal de bijdrage
per week die de getroffene, als lid van een
fonds tot tijdelijke uitkeering van eene
schadeloosstelling, het laatst betaalde.
Deze drie schadeloosstellingen staan tot
elkaar in nauw verband, vormen een syste
matisch geheel.
Dadelijke en uitmuntende genees- en heel
kundige behandeling is wenschelijk in 't
belang van den werkman zelf en zeer prac-
tiscb ten opzichte van de kosten der verze
kering. Doelmatige spoedige hulp toch kan
dikwijls veel bijdragen tot spoedige geheele
genezing en tot beperking van denadtelige
gevolgen van het ongeval wat betreft de ge
schiktheid tot werken, derhalve ook wat de
rentenitkeering aangaat.
Daar de genoemde wekelyksche rentenit
keering eerst zes weken na den datum van
het ongeval aanvangt en de getroffene dan
toch reeds zijn loon geheel of gedeeltelijk
mist, is het zeer aanbevelenswaardig dat
hij voor eigen rekening zorg draagt voor
eene zesweeksche schadeloosstelling, voor
dit geval zoc dringend noodig. Om hem
tot deze verzekering bij particuliere maat
schappijen waarvoor slechts een zeer
geringe wekelijksche bijdrage van enkele
centen gevorderd wordt te prikkelen,
waarborgt de staat hem de terugbetaling van
de het laatste half jaar betaalde premiën.
Maar waarom laat de wet de rentenitkeering
ook niet dadeiyk ingaan, evenals den genees
knndigen bijstand? Omdat ze bedoelt deze
schadeloosstelling te geven voor de gevolgen
van meer of minder ernstige ongevallen.
Deze bedoeling vloeit voort uit dewensche-
lijkheid om de kosten van verzekering te
2) Ook het kantoorpersoneel is hieronder
begrepen.
beperken, om tot voorzichtigheid ook voor
kleine ongevallen dnnrzaam te vermanen en
voorts om de verleiding tot het voorwenden
van ongeschiktheid voor den arbeid, zij bet
slechts voor enkele dagen of weken, te
voorkomen.
Het wetsvoorstel maakt geen onderscheid
tnsschen mannen en vronwen. Terecht.
Ieder die behoort tot de eervolle gelederen
van den arbeid, man of vrouw, gevoelt in
gelijke mate, althans zeker op niet te om-
schrij ven ongelijke wijze, de geldelijke schade
van de bedoelde ongevallen.
En die gezinnen, waarvan óf vader
óf moeder arbeiden voor het dagelijkseh
brood, lyden financieele schade, zoowel door
de genoemde ongevallen die den man of die
de vrouw treffen.
Laat ik duidelijkheidshalve de vermelde
bepalingen door een concreet voorbeeld nader
toelichten.
Den kloeken timmermansknecht Jan Janse
treft, in dienst van zyn baas, een ongeval
als boven bedoeld. Van opzet of dronken
schap is geen sprake. Daar zoo spoedig
mogelijke geneeskundige hulp in het belang
van Janse, van zyn werkgever en ook van
den staat is, verplicht de wet den patroon,
of wie hem wettelijk vervangt, onmid
dellijk een geneeskundige te doen roepen,
ten einde den getroffene te onderzoeken en
hem de noodige hulp te verleenen. Mocht het
noodig zyn en JaDse het goedvinden, dan
kan hij in het terplaatse bestaande zieken
huis worden opgenomende kosten komen
geheel ten laste van de op te richten ryks-
verzekeringsbank. Geeft Janse de voorkeur
aan verpleging thuis, dan ontvangt hij ver
goeding. Aan het postkantoor wordt bin
nen 24 uren eene aangifte in duplo, mede-
onderteekend door den geneeskundige die de
eerste hulp heeft verleend, van hef ongeval ge
zonden, waarvoor een ontvangstbewys wordt
afgegeven; dit kantoor zendt die aangiften on
middellijk aan het bestnnr der ryksverzeke-
ringsbank, die een uitvoerig verslag door een
barer ambtenaren of door het hoofd der politie
laat opmaken, waarnit blijktle de oorzaak
eu de aard van het ongeval2e naam en
woonplaats van den getroffene3e zyn loon
4e of hij zich voor de eerste zes weken
eene uitkeering heeft verzekerd en hoeveel
de daarvoor betaalde premie bedraagt; 5e
de omschryving van het door het ongeval
veroorzaakte lichamelyk letsel; en 6e inge
val van overlijden, de nagelaten betrekkin
gen, die ingevolge de wet aanspraak op
schadeloosstelling kunnen hebben.
Blijkt Janse na verloop van zes weken
geheel ongeschikt tot arbeiden, dan wordt
hem 70 percent van zijn gemiddeld dagloon,
gednrende het laatste jaar, of evenredig ge
deelte daarvan, genoten in het betrokken
bedryf, wekelijks uitgekeerd. Bedroeg dit
dagloon f 1.50, m. a. w. f 9 per week of
f 450 per jaar, dan kan by voortaan eiken
Maandag op het postkantoor t 6.30 ontvan
gen zoolang die geheele ongeschiktheid danrh
Een heeriyke uitkomst voor Janse en zyn
gezin, voor armbesturen en voor fijngevoe-
lige menschen, wier gemoed tot nog toe tel.
kens geschokt of wier geloof aan orde in
onze samenleving herhaaldelijk verzwakt
wordt door de armoede en ellende, waarin
zoovelen, verminkt in en door den dienst voor
de geheele maatBchappy, verkeeren.
Als Janse echter slechts gedeeltelijk on
geschikt voor arbeid mocht zijn geworden,
dan heeft hy slechts aanspraak op een even
redig gedeelte der genoemde wekelijksche
rentesom. Aan den, boven het bestuur der
rijks-verzekeringbank staanden, raad van toe
licht en beroep, samengesteld uit vijf per
sonen, die beurtelings aftreden en niet da
delijk herbenoembaar zyn, is opgedragen
het bedrag der rente vast te stellen en de
nitkeering toe te kennen. Meent Janse dat
de wekelyksche uitbetaling tot een te laag
bedrag is bepaald in verband met zyne ge
deeltelijke ongeschiktheid tot werken, dan
kan hy in beroep komen by de Kroon.
Zijn schadeloosstelling voor de geneeskun
dige behandeling, boven besproken, wordt
bepaald door het bestnnr van de bank, dat
nit drie leden bests atvan hunne uitspraak
kan Janse in beroep gaan by den raad van
toezicht en beroep. Dezelfde colleges regelen
ook de vaststelling van het bedrag, dat aan
Jmm zal worden uitgekeerd tot teruggave
van de gednrende het laatste half jaar wel
licht betaalde premiën voor de nitkeering
gednrende de 6 weken, voorafgaaande aan
het ingaan der rente.
Amsterdam. D. ST1GTER.
Hll YPKBLOHH AX.
Ia De Stand, wtêr ruim aiderhalve kolom
om de lezers op de hoogte te bresgen van
ene beschuldiging, in de zitting der Tweed?
Kamer van 2 Maart j.l. door den heer Lobman
den heer Knyper naar bet hoofd geworpen,
al. va» dreigement en verdachtmaking tegen
over de leden der Kamer te hebban gebezigd.
Welk een litllyk schonwepel leveren toch
die hoofdmannen der anti-revolationnaire
party dezer dagen 1
Geen wonder dat het hoe langer boe meer
onmogeljjk wordt de kodde bjj elkaar te
honden; en dat men, nu men eigen party
genooten niet vertrouwen kan, zich bejjvert
aan de katholieken vriendelijkheden te be
lt jjsen, die zooveel willen zeggen als»och,
helpt ons tooh wiér, anders gaan wjj er onder 1"
Bene bepaling den draibwet,
Meermalen gebeurt X dat menschen, die
gaarne een zaak willen beginnen, besluiten
eene tappery of liever gezegd een looaliteit
met vergunning te koopen, omdat voor het
dryven daarvan zoo goed als geen vakkennis
noodig is. De meesten dezer koopers begrjjpe»
echter niet, zegt de Zutph. Ct., dat ty nog al
gevaarljjk spel spelen, want art. 26 der drank
wet zegt, dat voor looaliteiten, waarin op 1
Mei 1881 Bonder atrjjd met wet of verordening
sterke drank werd verkocht enz. de vergun
ning niet kan geweigerd worden;
a. Ban hem enz.
b. aan anderen gedurende de eerste twintig
jaren na voormeld tydstip.
Als dus eene tappery door sterfgeval of
andere oorzaak verkocht wordt in dit jaar,
dan heeft de kooper nog maar tot 1901 oi
slechte vier jaren recht op vargunning.
Deze bepaling der wet, te weinig bekend,
is, dunkt ons, van belang genoeg om meer
algemeen bekend gemaakt te worden.
Pemloneetlag van werhlleden.
Het Landelijk comité voor staatspentio-
neering van werklieden is Zondag te Utreob'
in het Voiktgebouw te samen geweest met de
gedelegeerden nit de plaatselijke comité's en
verspreide vereenigingen.
Tegenwoordig waren de navolgende plaatse
lijke oomitó'sNjjmegen (8 vereeniginge»),
Tiel (11), Vlissingen (5), Middelburg (8), Rot
terdam (20), Den Haag (23), Uitgeest (6),
Maastricht (6), Utrecht (14), Arnhem (14),
Deventer (7), Delft (11), Zwolle (7), Groain-
gen (3), Dordrecht (10) en Amsterdam (15).
Het resultaat der gevoerde besprekingen is
o. m., dat men zich verklaarde voor een ver-
pliohte verzekering van de arbeiders door den
staat en wel op 55-jarigen leeftjjd. De pensioenen
sullen uitsluitend uit de staatskas betaald moe
ten worden. Oader arbeiders worden verstaat
allen wier verdiensten beneden f 1000 bljjren.
Er zal over eenige maaiden weer een ver
gadering worden gehouden.
Nog is bepaald, d*t de uitkeering Zal bedra
gen minstens 2/3 van het gemiddelde loon tei
plaatse van den arbeider. *t Mag eohter niet
onder de i 6 komen. By overlyden van den ma»
vervalt bet pensioen aan de weduwe en om
gekeerd, altyd onder voorbehoud dat slecht*
een van beiden pensioen geniet.
Benoemlnfen enz.
Bjj kon. besluit:
is aan den reserve-officier van geeondb. 2de
kl. H. J. L. Struiken, eervol ontslag verleend
uit zjjne betrekking tot de landmacht;
is aan E. R. van Weideren baron Reigers,
referendaris titulair bjj bet departement vat
waterstaat enz., op sjjn verzoek, eervol ont
slag uit 's ryks dienst verleend
is de heer B. M. H. Heaveldop, voorzitter
van de Algemeeae Rekenkamer in N.-I., op
;jjn verzoek, eervol uit 's lands dienst ontsla
gen, onder dankbetuiging.
Aanstaanden Donderdag verleent de minister
van oorlog gean audiëntie.
Het is gebleken, dat in het kon. besluit,
waar by o. a, voo- schriften zyn gegeven om
trent de stemming van leden der Tweede
kamer enz., eene misstelling is ingeslopen,
waardoor het in art 8 bepaald getal lessenaars
onnoodig groot sou worden. Ia afwachting van
de te nemen maatregelen om deze misstelling
ap0 spoedig doesl|k te verbeteren, ia door den
minister van binnenlandrcbe zaken tot de
commissarissen der koningin het verzoek ge
richt, de gemeentebesturen aan te bevelen, de
bestelling dezer lessenaars nog eenigen tjjd
uit te stellen, totdat de verbetering van het
koninkljjk besluit zal zyn bekend gemaakt.
Da Raad van Voogdjj over H. M. Wilhel-
mina, Koningin der Nederlanden, ingesteld
by de wet va» 14 S-ptember 1888 (Stbl do
150) maakt bekend: dat jhr mr J. W. M.
Sohorer, vice-president van den Riad vaa State,
en mr C. J. A Hiylenrjjck, eerstbenoemd lid
van den Raad van State, krachtens het door
hen bekleede ambt volgens artikel 2 der aan
gehaalde wet van rechtswege lid van voor
melden Raad van Voogdy in 's R&ads verge-
dering van heden den eed, voorgeschreven >n
artikel 4 dier wet, in handen van den voor
zitter hebben afgelegd en daarna zitting heb
ben genomen. (St Ct.)
Vreemden als hoogleeraren.
De benoeming van dr A. Döderleio, te
Leipzig, tot hoogleeraar in de verloskunde
enz. aan de universiteit te Groningen, wordt
van verschillende kanten sterk gelaakt.
Het Vadkan zich zulke herhaalde benoe
mingen van buitenlanders bjj ons medisch
H. O. alleen hieruit verklaren, dat men alleen
hen tot hoogleeraren wil benoemen, die reeds
bewjjzen van professorale hoedanigheden hebben
gegeven, en niet geneigd is, tooals vroeger
herhaaldeljjk met uitstekend gevolg geschiedde,
een veelbelovende jonge kracht door opneming
by het hooger onderwys tot volle ontwikkeling
te leiden. Nu acht het blad zulk eene opvat
ting wel eenigszins te verdedigen. Maar het
meent dan ook met grooten nadruk te moeten
aandringen op verbetering van de vorming
onzer jeugdige geleerden. Er bestaat, markt
het blad aan, ten oazent eigenlyk geen gele
genheid voor hen, die daartoe lust en aanleg
bezitten, na volbrachte studie zich aan verdere
wetenschappelijke vorming te wjjden.
Volgens De Kroniek betuigde prof. dr H.
Treub (vakgenoot van den nieuw-benoemdtn)
te Amsterdam Vrydag bjj den aanvang zjjaer
lessen zyn leedwezen over de benoeming,
welke hy niet alleen betreurenswaardig, maar
boveadien in de hoogste mate onreobtvaardig
noemde; omdat er onder de Nederlandsche
geneeskundigen er meer dan een iB aan te
w{jcen, die minstens even geschikt is voor het
hoogleeraarsambt als de nu benoemde vreem
deling.
En daarop sprak hy nog deze bittere woor
den tot de jongelui:
Mocht ik u les dessous des cartes van dtze
en dergelyke benoemingen doen zien, dan
«oudt gjj, die de ideale opvattingen der j-ugd
nog hebt, n verbazen dat zoo iets mogeijjkis.
Waarom ik u dit zeg? vraagt gy.
Om u een raad te geven, den raad van een
moedeloozen atrjjder voor het goed recht onzer
Nederlandsche medici.
Weet wel, myne beeren, dat wat gy ook
doen moogt, welke opofferingen gy u getroost
om onder de hier te laide oaguastige omstan
digheden wetenschappelijk te arbeides, uwe
moeite vergeefsch zal zyn. Voor u is in Ne
derland geen wetenschapp 3ljjke toekomst weg
gelegd.
Immers gjj zjjt slechts Nederlander
Ik mag u dus geen anderen raad geven datf
lien van alle wetenschappelijke neigingen, alle
doogere aspiraties te onderdrukken. Doet gjj
dit niet, dan wacht u niets dan teleurstelling»
Tenz|j, dat gjj kans ziet een ommekeer te
weeg te breigen. Gy kunt dat misschien,
Zorgt dat men wete, zorgt dat uwe ouders
weten, dat het hier niet geldt het belang van
dr X of dr Y, maar uw toekomBt, de toekomst
van de zonen van Nederland, die nu of later
zich willen wyden aan de wetenschap. Zorgt
op die wjjze, dat op de tegenwoordig zoo
welig opschietende politieke programma's dit
punt geplaatst worde, waartegen geen enkele
party bezwaar kan hebben, dat voor weten
schappelijke betrekkingen de Nederlander niet
roorbygegaan mag worde», omdat bjj Neder
lander is,
Dooh kunt gjj dat niet teweegbrengen, geeft
dan ook geen moeite iets anders te worden
den datgene, waarvoor de Nederlandsche me
dici ten onrechte officieel verklaard worden,
*1. tweederangs-medioi. Daarvoor zyfc gy goed
genoeg. Immers, ik herhaal bet, gjj zjjt slechts
Nederlanders 1
Tegen deze beweringen is Maandag profes
sor A. P. Fokker te Groningen opgekomen.
»Ik wenBoh de vraag niet te bespreken,
zeide hy, of het gepast ie dat een hoogleera r
in het openbaar kritiek uitoefent omtrent een
benoeming van ambtgenoot*», op advies van
ambtgeuooten gedaa*. Ik wensoh evenmin op
te komen tegen de door prof. Trenb bet eden
leer, dat bjj voorkeur Nederlanders tot.die
betrekkingen bahooren te worden benoemd^
