MIDDELRIRGSCHE COURANT. N°. 48, 140° Jaargang, 1897. Yrijdag 26 Februari. Middelburg 25 Februari. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prij per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlyke nummers kosten 5 cent. Tkemoneter. Middelburg 24 Febr. 8 n. vm. 46 gr., m. 12 u. 54 gr., at. 4 o. 51 gr. F. Verw. aanw. W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten dea middags vóór ééa uur aan het borean bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bg abonnement op voordeelige Agenten. voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis I Te Terneuzen: M. de Jonge te Rotterdam nan het borean te bekomen. 1 Nwgh van Ditmab. Ken oppervlakkig lofredenaar. Met het oog op de plechtige herden king in Duitsohland op 22 Maart a. s. vat den geboortedag van wijlen keizer Wilhelm Ij herinnert het Dagblad, eraan, dat het Zon dag 28 Februari e. k. 100 jaren geleden zal agn, dat de boezemvriend van Wilhelm I. wijlen prins Frederik der Nederlanden, te Berljjn geboren werd. Deze prins, zoo eerbiedwaardig, die in me nig moeilijk oogonblik door zjjn takt veel nnt stichtte en kwaads voorkwam, had, zegt het blad, een roemrjjk aandeel in de veldslagen van Quatre Bras en Waterloo. Is dit wel juist vragen wjj. Wjj mee- nen stellig van niet. Volgên» kolonel De Bas, den biograaf van den prins, wiens werk door het Haagsohe blad zelf wordt aangehaald, was het jnist de grootste fout van Wellington, dat hjj bjj Waterloo eenvoudig vergeten heeft, dat 15 K. M. van het slagveld 18.000 man onder prins Frederik stonden. (Prins Frederik Ille deel blz. 615.) Deze troepen hebben den gehee- len dag werkloos doorgebracht, onbewust van den grooten atrjjd. De prins heeft zelf in een brief aan zjjn vader, afgedrukt op bladz. 616 en 617 van genoemd werk, o. a. geschreven: »La position que f avals était assez bonne, et fy aurais bien pu retenir l'ennemi quelque temps mais il ne nous a pas fait Vhonneur de nous atta- quer et c'est tout porté contre la grande armée ce qui est bien remarquable, c'est que nous riavons rien entendu de la bataille En het slot van dien brief luidtVous devez concevoir, très-cher Père, mon désespoir, et ma fureur de ne pas avoir eu part d la bataille et pas s eulement avoir tiré un seul coup Het Dagblad had zeker beter gedaan, vóór het zjjne lofrede neersohreef, het werk van De Bas eens na te slaan. Het had zich dan een dwazen blunder bespaarddie echter de vele verdiensten van den overleden prins op all erlei gebied niet tekort doet.Deze zeli zou zioh geërgerd hebben aan den overdreven lof, hem toegebracht over een voor hem zelf onaangename periode uit zjji leven. De afd. ''s Gravenhage III van het Genoot schap heeft in deze reeds uitspraak gedaan. Zjj heeft, den stap van het hoofdbestuur be treurende, als baar oordeel uitgesproken dat het Genootschap zich van alle deelneming aan politieke verkiezingen behoort te onthonden. Ons dunkt dat de openbare onderwijzers alle reden hebben om zich aan te sluiten bjj de Liberale Unie, op wier programma o.a. voorkomt,: invoering van leerplioht, ook voor voortgezet of voor herhalings onderwjjB, en betere regeling der onder- wjjzers-tractementen. lie onderwijzers en de verkiezingen, Met het oog op de a. verkiezingen wil zooals in 't kort reeds door ons is gemeld, het hoofdbestuur van het Nederl. Onderwijzers Genootschap samenwerking verkrjjgen tusschez alle onderwijzers en trachten tot een compro mis te komen omtrent de voornaamste punten, waarin verbetering moet gebracht worden Het wenecht daartoe eene kleine brochure te verspreiden zoo mogeljjk in samenwerking met den Bond v. Ned. Onderw. waarin de meest dringende kwestiën, waarvan de oplossing in de naaBte toekomst mogelgk is en waar over in bet N. O. G. vrjj wjj 1 eenstemmigheid heersoht, kort worden uiteengezet. Dit geschrift kan o. a. aan de leden der tegenwoordige Eerste en Tweede kamer en au de candidaten voor de nieuwe Kamer worden toegezonden. En zg, die op de samen, atelling van de a. s. nieuwe Volksvertegen woordiging invloed wenBchen te oefenen, zullen dan wel doen, zioh bjj hun besprekingen tot het daarin uitgedrukte te beperken. hoofdbestnur stelt zich voor de volgende onderwerpen daarin te behandelen: a. Rjjkspensioen voor onder wjjzers weduwen en weezei Verhooging der minima, zoowel van hooiden van scholen als van onderwjjzera en vaststelling van periodieke verhoogingen. c. De wemoheljjkheid, dat ervaren klasBe- «nderwjjters invloed krjjgen op de regeling der sohoolaangelegenheden. (Aangenomen door de alg. verg. te Sneek in 1891). d. De Opleiding. AfBohaffing van het pre miestelsel en uitbreiding van het aantal kweekscholen. e. Leerplioht tot het 14e jaar benevens ver plicht herhalingsonder wjj s en in verband daar mee kindervoeding. (De gemeenten krjjgen het reoht om op de begrooting een post te brengen voor kindervoeding, wanneer het particulier initiatief onvoldoende bljjkt. (Alg. vergadering te Deventer 1894). Daar deze wjjze van optreden geheel nieuw is, heeft het hoofdbestuur niet willen handelen, Aleer het oordeel der afdeelingen is ingewonnen. sing moet genomen worden, zal men, te be ginnen met Yrjj dagmorgen, ljjsten ter teeke- ning rondzenden. Wjj vestigen daarop nog eens de bjjzondere aandacht van de muziekliefhebbers. Zonder voldoende garantie gaat het conoert niet door wie dus wacht tot later, maakf het onmoge ljjk het kwartet in Middelburg te hooren. Wjj willen hopen dat deze herinnering vol doende zjj om nog velen tot meewerking in deze aan te sporen. AVJSB. Vrjj algemeen is de meening verbreid, dat Atjehoorlog ons door Engeland op den hals werd geschoven door een behendig di plomatiek beleid, dat oub de kust van Guinea ontfutselde in ruil voor »vrjjheid van hande len" op geheel Sumatra. Dit is een onjuiste meening. Ia een boek van den oud-minister De Waal, over »de Indische financiën," wordt de histo rische waarheid hersteld. Daarin deelt die oud-minister mede, dat het Siaktraktaat (Sumatra) in 1868 tot stand kwam, en de onderhandelingen, daarover gevoerd, geheel oaafhankeljjk waren van die betreffende de kust van Guinea Dit big kt èn nit de data èn uit het feit, dat niet van Britsohe, maar van onze zijde het eerst (den 30n September 1869) het denk beeld van de overdraoht dier Afrikaansche bezittingen aan Engeland werd ter Bprake gebraoht. De minister Da Waal meende, dat er geen iter middel waB om, zoo mogelgk, aan den barbaarsohen krjjg onder de volkstammen aan de Afrikaansche kust langzamerhand een eind te maken, dan het brengen van de Europee- soho vestigingen aldaar in éen hand. Zoolang Engeland en Nederland er beide waren, zou den de twee vlaggen de vijandschap tusschen de stammen, die haar voerden, aankweeken; voor Nederland zag hg aan de kust van Guinea geen staatsdoel. De Engelsche minister, lord Clarendon, deelde in die meening van den heer De Waal en verzooht, als onze regeering 't met dezen eenB was, »onze voorwaarden te vernemen." Het antwoord werd gegeven den lln Juli 1870, toen het Siak-traktaat reeds alle sta diën van behandeling had doorloopen. Van weerszjjden werd de zaak »geheel be- heerscht" door het wèl overwogen belang van de negerbevolking en van de beschaving. De artikelen 1 en 2 van het ontwerp tot instelling van Kamers van arbeid zgn Woens dag door de Tweede kamer aangenomen, echter niet zooals de regeering ze had voor gesteld, maar gewijzigd overeenkomstig amen dementen van de heeren Kuyper, Drucker en Kerdjjk. Art. 1 bepaalt de oprichting der Kamers, waar zg noodig zgn, bg Kon. besluit, en ophtffing, als zg handelen tegen de wet, Kon. besluit of haar reglement. Hierop werd aangenomen een amenöement-Kuyper, om niet terstond de straf van opheffing toe te passen, maar eerst te ontbinden, en, als de kiese» een even onbe hoorlijke kamer terugbrengen, tot opheffing over te gaan. Bg art. 2, dat de taak der kamers voorschrjjft, werd aangenomen een amende- ment-Drucker-Kerdjjk, om het dienenjvan ad vies en het opmaken van regelingen voor te achrjjven, niet alleen als patroons en werk lieden zich gezamenljjk tot de kamer wenden; maar evenzeer als zg het afzonderlgk doen. Beide amendementen waren namens de commissie van rapporteurs aanbevolen en zgn aangenomen met 60 tegen 5 stemmen. Woensdag avond trad in het lokaal der Werkmansvereeniging alhier in eene verga dering, uitgaande van den Middelburgschen bettuurdersbond, als spreker op de heer drH. Jspikse, directeur der RjjkB Hoogpre Burger school, met eene voordracht over Electrische ont ladingsverschijnselen en Röntgentstralen. Yóor deze het woord nam, werd hem door den voorzitter van den Bond, D. Bimmel. dank gezegd voor de beleefdheid om aan de tot hem gerichte uitnoodiging te voldoen. Daar wjj destjjds, toen de heer Japikseover hetzelfde onderwerp sprak in de atdeeliag Middelburg der Vereeniging tot bevorde ring van fdbrieks- en handwerktnijverheid in Nederland, van zjjne leerrjjke voordraoht verslag hebben gegeven, kannen wjj na vol staan met de mededeeling, dat ook Woensdag de heer Japikse zgn hoorders een genotvollen avond verschafte en hen op de hem eigen bevat telijke wjjze op de hoogte braoht van het zoo interessante onderwerp. Aan het slot der vergadering was dan ook zeker de voorzitter de tolk van alle aanwezi gen, toen bg den heer Japikse nog eens dankte voor zjjne bereidwilligheid en de moeite, die hg zich wel had willen getroosten. Hg hoopte dat andere wetensohappelgke mannen het voorbeeld van dr Japikse zouden willen vol gen om de arbeiders van dergeljjke onder werpen op de hoogte te brengen. egde der schippers hoort over den toestand van de haven aldaar. Reeds géruimen tjjd geleden werd door een deskundige èën plan tót afdoende verbeteriag opgemaakt, maar tot heden berust het in por tefoaille. Trouwens, de hooge kosten billjjken het aarzelen om tot uitvoering over te gaan. Met ingang van den len Maart a. s. is de kommies der 3e klasse bg 's Rjjks belastingen B. Dorst te Terneuzen tjjdeljjk verplaatst naar 's Gravenhage. Bg de Dinsdag te P h i 1 i p pin e ge houden verkiezing voor een lid van den raad— vac. A. Arbroscheer is gekozen de heer Pol. Wjjne met 13 van de 28 uitgebrachte geldige stemmea. Op den heer N. Rammelos—Kusse werden 10 stemmen uitgebraobt. Woensdag avond herdacht de afdeeling Vlrssingen van AtSrimonium baar 15-jarig bestaan. De zaal van het benedenlokaal aan de IJzerenbrug was daartoe keurig versierd en gevuld door tal van leden. Aan de verslagen over het afgeloopen jaar is het volgende ontleend Het aantal leden bedraagt 213. De kas Hulp in Nood, tot ondersteuning van hen die tjjdejjjk zonder werk waren, had ontvangen f 50.76' en nitgegeven f 19.12. Het fonds tot ondersteuning bg ziekte ontving gedurende zes maanden t 837.83®, terwjjl de uitgaven bedroegen f 356.80»; het telt 140 leden. Het fonds tot ondersteuning bg overig den had een saldo van f 24 in kas. De vak&fdeeling voor metaalbewerkers beeft 23 leden en die der hont- en stesnbewerkers 16. In het beBtnur der afdeeling werd gekozen de heer H. van der Poel en als lid der com missie van advies de heer C. de Wolf. Te Borssele overleed Woensdagavond een der oudste inwoners dier gemeente, de: oud-wethouder A. Mol Cs. Den 5en Febr. 11. bereikte hg den leeft jjd van 88 jaren. Gedurende een reeks van jaren wjjdde hg zjjne beste krachten aan den dienst der ge-; meente als lid van den Raad en wethouder. Van Augustus 1864 tot Augustus 1881 was bg tevens gezworene van den polder Borssele en van 1872 tot 1881 lid van den Dgkraad van het oalamiteuse waterschap Ellewovtsdijk- Borssele. Bg kon. besluit: is aan B. A. Mispelblom Beger, op zjjn daar toe gedaan verzoek, eervol ontslag verleend als notaris te Zalt-Boramel zgn benoemd tot ontvanger der direete belast., invoerr. en ace. te Coevorden c. a. F. S. Boonstra, ontvanger te Stavoren o. a.te Strjjen o. a. W. L. Koopmans, ontvanger te Tiel (buiten gemeenten) en te Docknm o. a. J. Blok, ont vanger der direote belastingen en accjjnzen te Oud-Bejjerland o. a. De gewone andientie van den Minister van Waterstaat enz. zal a.s. Zaterdag niet plaats hebben. UIT STAD EM PROVINCIE Een kjjkje op de ljjst, die ter inteeke- ning ligt om een concert van het Boheemsche sfcrjjkkwartet alhier mogelgk te maken, deed ons tot onze verwondering bemerken, dat daarop nog lang niet van voldoende deel neming bljjkt. En dat in het muzikale Middelburg tegen over een wereldberoemd viertal! Daar de tjjd dringt en spoedig eene beslis- Bg de verpachting van standplaatsen ter gelegenheid der Zierikxeesehe kermis is slechts voor een perceel ingesohreven,nl. vóór een stoomcarousjel en wel voor f 500. In de Woensdag te Noordgouwe gehouden raadsvergadering werden behandeld de adressen pro en contra de tram door gemeente. In een daarvan werd den raad, met opgave van bezwaren voor het leggen van den tramweg over de gemeente, verzooht om het tram-comité te steunen, zoo dit het vervoer middel langs de gemeente heenleidt, terwjjl men in een ander erop aandrong, dat de tram, volgens het oorspronkeljjk plan, over de ge meente zal loopen. Het vermakelijke in deze dat enkele personen beide adressen ge- teekend hebben. De raad besliste, dat het vroeger genomen besluit, om de eventueele tram een jaarijjk- sche subsidie van f 200 te verleenen, zoo zg over de gemeente rjjdt, gehandhaafd zal big- ven, dooh dat men slechts eene subsidie van f 100 toezegt, indien men haar ter zjjde van de gemeente laat loopen. De geheele historie heeft wel iets van het veohten om de huid, vóórdat de beer gevangen is, zegt onze correspondent. De raad van O u d-V o s m e e r besloot de jaarwedde van den gemeente-veldwachter J. Snjjdeis met f 50 te vethoogen. Talrjjk zgn de klachten, die men van de LANDBOUW. Geachte Redaotie! Dat de voorwaarde en de prjjzen, door de suikerfabrikanten, zoowel Nederlandsohe als Belgische, aangeboden, onaannemeljjk zjjn en bg aanvaarding moeten leiden tot den onder gang van den beten verbouwer, daarover if men het algemeeq eens. Zulks bljjkt ten dui delijkste uit de algemeene instemmiag, ia alle deelen van Zeeland en ook xeedi in enkel? deelen van Westeljjk Noord-Brabant en van de Zaid-Hollandsohe eilanden aan mjjne voor stellen geschonken. Op het oogeablik Woensdag avond is mg bekend, dat de eigenaars en bebouwere ran ruim 2500 hectaren, welke anders dit jaar voor betenbouw zouden bestemd zjjn, zioh reeds verbonden hebben deze aan dien bouw te onttrekken, indien de nieuwe voorwaarden gehandhaafd big ven en de prjjs bij de oude voorwaarden niet minstens negen galden be draagt. Dat aantal H. A. is nog wel niet groot ge noeg voor eene afdoende regeling, maar nit verschillende streken moet ik nog bericht ont vangen en ook in die streken, waar reeds velen toegetreden zgn, hoop ik nog op grootere deel neming, wanneer daar maar algemeen bekend wordt én om dat bekend te doen worden, reken ik op nwe hulp dat men zioh niet verbindt om voor f 9 beten te verbouwen, maar uitsluitend om ze beneden dien prijs niet te teèlen. Contracteeren op suikergehalte staat overigens iederen deelnemer vrjj. Ook de oude voorwaarden worden gehand haafd. Weging op de groote bascule, zóo e» waar dit totnogtoe gebruikeljjk waan& weging en lossing de beten voor rekening van den kooperpremie voer levering in Sep tember en geene boete bjj niet-leveriag. Tien duizend hectaren moeten, indien de fabrikanten niet willen toetreden tot dete uiterst billjjke voorwaarden, aan de beten-oultuur onttrokken worden om daardoor vjjf fabrieken tot Btilstand te dwingen. Om tot dat aantal HA. te geraken moet een ieder, al bezaait hg ook slechts éen HA., tot de vereeaiging toetre den. Bedenkt hetvele kleintjes maken een groote. Wie niet in de gelegenheid geweest is, op de oironleerende ljjsten te teekenen, deéle per brief kaart aan den persoon, die in zjjne omgeving de leiding der bew'eging op zioh genomen heëft, of aan mg, mede, dat hjj zich verbindt tot nakoming der gestelde voorwaarden en geve da&rbjj tevens op het aantal hectaren of ge meten, dat hjj dit jaar voor betenbouw bestemd had. Dat ieder nu goed begrgpealleen alge meene samenwerking kan ons hier hef beoogde doel doen bereiken; alleen algemeene samen werking, zg het dan ook met opoffering van eenig tjjdeljjk voordeel, kan den toeBtand big vend verbeteren. Wordt thans toegegeven, welke voorwaarden waohten dan den landbouwer bet volgend jaar 1 Bg de algemeene samenwerking moet ik tevens aandringen op spoed 1 Yoor eeae op gave van het aantal hectaren, waarvoor men zioh verbonden heeft, liefst vóór den 4an der volgende maand, ten einde het cjjfer vóór den 7en overal te kunnen mededeelen, boud ik mg dringend aanbevolen. De beten-oultuur is, bg de lage graanprjjzen, isL Zeeland een levensvraag voor den land bouwermaar niet minder voor den werkman daarom, geachte redaotie, overtuigd van nwe belangstelling in de algemeene volkswelvaart, neem ik de vrjj beid voor het bovenstaande een plaatsje te vragen in nwe kolommen. Aardenburg, 24 Februari 1897. Hoogaohtend Uw dw. G. A. YORSTERMAN VAN OVEN. Bielea-verbonw, suikerbietenteelt, om heden middag op de bovenzaal der sociëteit de Vergenoeging op de Groote Markt alhier bjjeen te komen, was ink gevolg gegeven. Een zeer groot aantal landbouwers, zoowel belanghebbenden als be langstellenden, was opgekomen. De heer Polderdjjk dankte de aanwezigen voor hun opkomst en deelde mede dat door de Landbouwvereeniging te Nieuw- en Sfc Joosland het initiatief was genomen tot deze bg eenkomst, naar aanleiding van de bekende ciroulaire van den heer G. A. Yorsterman van Oyen en in verband met de te Oostburg ge bonden vergadering van bietenteelers en de daar genomen besluiten. De heer Polderdijk gaf vervolgens voorlezing van de overeenkomst, door de Oostburgsche bietenbouwers aangegaan ten opzichte van de levering aan de suikerfabrikanten en her innerde eraan hoe in verschillende deelen der provinoie tal van landbouwers zioh verbonden hebben om op de tegenwoordige contracten geen bieten te zaaien, omdat die contracten voor de verbouwers te nadeelig zjjn. Om dat aan te toonen gaf .de heer Polder djjk lezing van het door de fabrikanten ont worpen contract, dat hjj pnnt voor punt besprak. De prjjs is nog niet vastgesteld, dooh het nitzieht bestaat dat die niet lager zgn zal dan t 8.59. Achtereenvolgens zette spreker de betwaren niteen tegen het inladen der bieten door de verkoopers, het aanvoeren op gezetten tjjd, nl. in September en October, wat voor den ver- bonwer schade oplevert, tegen de bepaling dat de bieten minstens een gehalte van 12 sniker moeten bevatten en tegen de wjjze waarop het gewicht zal worden bepaald. Verder gipste de spreker de ooaditie dat peeëa, die meer dan 15 tarra hebben, door de fabrikanten kannen geweigerd worden. Op grond van een en ander aohtte spreker het niet wenscheljjk een zoodanig contract te teekenen en wekte hjj zjjne hoorders op om zioh te vereenigen en zioh te verbin den, op de wjjze als dit in andere gemeenten is gedaan, geen Bnikerbieten te teelen dan tegen een prjjs van minstens f 9 per 1000 kilo's en op de voorwaarden, zooals die zgn opgenomen in de contracten van 1896. Spreker achtte het niet noodig bg die ver bintenis een boete te stipuleeren. De heer Polderdjjk herinnerde ten slotte cog eraan, dat de beweging alleen kan slagen wanneer de teelers zich voor een 10.000 beo- taren verbinden, omdat dan alleen de land bouwers zioh tegenover de fabrikanten kunnen stellen. De zaak moet afloopen vóór den 7en Maart a. s., zoodat zg, die zich aaneensluiten, wanneer het aantal heotaren niet bereikt wordt, na dien datum vrjj zgn om te oontracteeren op de wjjze die zjj goedvinden. De heer Voorbegtel dankte den spreker voor zjjne inleiding en was de eerste die gevolg gaf aan de uitnoodiging om de verbintenis te teekenen. Die verbintenis luidde >De ondergeteekenden, wonende in Walche ren met Nieuw- en St. JooBlamd, verbinden zioh hoofdeljjk, a. geen suikerbieten te teelen b. geen land voor suikerbieten te verpachten dan tegen een prjjs, die bg onderlinge overeenkomst bepaald is cp minBtensfff per 1000 Kg. netto, en onder de voorwaarden, waarop in vorige jaren, laatst in 1896, door de beetwortelsnikerfabrikanten steeds gecon tracteerd is. Deze verbintenis wordt aangegaan voor het jaar 1897 en vervalt, wanneer zich vóór 1 Maart a. niet zoovele pachters en eigenaars daarbjj hebben aangesloten, dat het aantal heotaren, door hen voor bieten bouw bestemd, minstens 10.000 bedraagt. Staande de vergadering teekenden 49 per sonen voor 330 gemeten. De heer Polderdjjk gaf verder nog lezing ?an een contract op gehalte, uitgaande van de fabrikanten, dat, evenmin als het gewone, aan billjjk te stellen eisohen voldoet, wat bg rok weder door voorbeelden aantoonde. Aan het eind der vergadering werd de heer Jan Polderdjjk benoemd om, waaneer dit noo dig mooht zgn, op te treden als afgevaardigde der onderteekenaars bjj eene eventneele samen komst van afgevaardigden uit de verschillende deelen van Zeeland. Aan de uitnoodiging, door den heer Jan Polderdjjk te Nieuw- en St. Joosland gerioht tot de landbouwers van Walcheren en Nieuw en St. Joosland, die belang hebben bjj den Ook de afgevaardigden van de verschil lende landbouwvereenigingen op het eiland Goereê en Oveiflakkee, met name Dirksland en Melissant, Middelhamis en Sommeladjjk Goeree en Stellendam, Herkingen, Nieuwe Tonge, Stad a/t Haringvliet, Don Bommel en Achthuizen, besloten de leden hunaer respec tieve vereenigingen met allen aandrang den raad te geven in geen geval suikerbieten te vexkoopen voor den teelt van 1897 op de vooi- waarden, door den Bond van suikerfabrikan-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1897 | | pagina 1