MIDDELBIIRGSCHE COURANT. N°. 24. 140' Jaargang. 1897. Vrijdag 29 Januari. Het TooneeL Deze conrant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent Thermometer. Middelburg 28 Jan. 8 u. vm. 35 er., m. 12 u. 37 gr., av. 4 u. 39 gr. F. Verw. kr. N. W. wind. IAdvertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór éém uur aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en D&akbetuigingea van 17 regels 1.60; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiëa bg abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan het bureau te bekomen. i^énten. Te ZierikzeeA. C. db Moou, te Tholen A. VAN NrEtrWKMEÜIJZKK. w. Middelburg 28 Januari Jhr mr T. A. JF. van A«ch van Wljcfe» de afgevaardigde van Zeeland in de Eerste kamer, heeft Woensdag zich zei ven een slech ten dienst bewezen. Hg heeft toen luoht gegeven aan zgne grie ven tegen den minister van koloniën, met wies hg het als gouverneur van Suriname niet al te best heeft kunnen vinden. Dat is meer overkomen aan anti-revolu- tionnairen gouverneurs daar. Jhr Van Asch van Wjjok heeft gesproken op minder nette wjjze, zóo dat hg door den voorzitter der Kamer verzocht werd zioh in zgne uitdrukkingen te matigen, en op een onhandige manier, door over zich ze'lven te praten. Voor dergelgke buitensporigheden moest zioh vooral een antirevolutionnair jonkheer waohten. Maar de heer Van Asch van Wgok soheen nog onderhevig te zjjn aan de prik kelbaarheid, waarvan hg, volgens den minis ter van Koloniën, reeds in de West bljjk gaf. Het Vad. Bchrjjffc dan ook Het debat over de begrooting van Water staat werd overschaduwd door dat bjj Kolo niën, dat veel bad van een >standje" en zelfs tot een in deze kamer hoogst ongebruikelijke vermaning des voorzitters aan een der leden om zich te matigen, aanleiding gaf. Het was de oud-Gouverneur van Suriname, die de verhouding van den verantwoordelijken minis ter tot den bestuurder dezer Kolonie ter spra ke braoht en daarin toonde den tact volko men te missen, om het persoonlijke element uit dat debat te verwijderen. Hjj gaf daardoor den minister in zjjn even leuk ais gevat ant woord stof voor de opmerking, dat het bljjk- baar geen aanbeveling verdient, personen, d?e in de Koloniën een zoo hooge betrekking heb ben bekleed, terstond na hun aftreden tol volksvertegenwoordiger te kiezen. Men zou kunnen antwoordde, dat dit van de personen afhangt, die het geldt. Het is zeker te be- tr enten, dat een oud-Gouverneur, die zich door zooveel jjver en goeden wil heeft onder scheiden, zich niet door zjjn vrienden heeft laten terughouden van een optreden, waar door hjj zich ongelukkiglijk heeft blootgege ven, en een duel heeft uitgelokt met een de bater, tegenover wien hjj noodzakelijk hel o nderspit moest delven. Hoe denkt deze minister zich de verhouding tussehen hem en den gouverneur van Surina me? Yoor deze hoog opgezette vraag was geeu reden. De minister kent theorie en praktjjk ge noeg, om den vrager een antwoord te gevet, waartegen niets is in te brengen. Eerder was er reden voor de vraaghoe denkt dan toch Wel deze oud-gouverneur zioh die verhouding Men kan nu wel zoo zeggen, dat de rioh- ting van bestuur ginds moet woeden aange geven, maar dat kan tooh slechts binnen de gren zen, door het regeerin ga-reglement zelf en door den eisch der ministerieele verantwoorde lijkheid gesteld. De verhouding tusBchen mi nister en gouverneur is altjjd een delicate, en terecht betoogde de minister, dat zjj tact van beide zgden vordert. Hjj Het tussehen de regels doorlezen, aan welke zjj de het hier aan tact ontbroken had. Ten slotte hangt de vraag, aan welke zgde het overwicht is, hiervan af, aan Anne-Mie, het oorspronkelijk tooneelspel van Rosier Faassen, heeft, toen het voor het eerst werd opgevoerd, ruimsohoots stof gegeven voor op- en aanmerkingen, maar ook aas leiding tot bewjjzen van waardeering aan den schrjjver voor zjjn talent én zjjn pogen een blik te doen slaan op ons volksleven. Voor eene uitvoerige beschouwing geeft dus de wederopvoering, na zoovele jaren, Woens dagavond in den schouwburg te Middel burg geen aanleiding. Toch zjj ons geoor loofd enkele gedachten 'neer te schrjjven, die bjj het weder aanschouwen van dat stuk bg ons opkwamen. Het stuk heeft indertjjd veel bucobs gehad in ons land en in Londen, waar men zeker het meest werd aangetrokken door de fypisohe kleederdracht der handelende personen en de eigenaardige tooneeltjes, die er in voorkomen. Maar hoogst gevaarljjk is het zulk een stuk op te voeren in de omgeving waarin het heet te spelen. Dan komen alle zwakheden van bouw en van teekening der karakters veel te veel in het lioht. Want zwak en onnatuurlijk is het Btuk in menig opzicht. Wie ons plattelandsvolkje kent, weet wel welke zgde de krachtigste persoonlijkheid staat. Het ontbreekt den heer Van A«chvan Wjjck niet aan zelfkennis: had bjj zich een rede herinnerd, waarmede hjj eens de Koloniale Staten opende, en waarin hjj niet schroomde uit te spreken, dat de kolonie wellicht een kraohtiger hand behoefde dandezgae, hjj had jjn rede van Woensdag misschien in den zak gehouden. Deze minister, die ten aanzien van Sariname'a bestuur het aangeven der richting in handen wenscht te houden, maakte zioh onlangs de illusie, dat hg ook in de Atjehsche zaken de hoofdleiding in handen heeft. Inder daad is de verhouding, waarin bjj staat tot het Koloniale beheer, in beide gevallen dezelfde: als het practisch resultaat niet geheel geljjk ia, is dan de oorzaak ver te zoeken De voorstelling, dat de minister eigenljjk hem het leven onhoudbaar heeft gemaakt, gaf aan de i van den heer Van Asch van Wjjk, schoon in 't algemeen belang bedoeld, geljjk wjj gaarne gelooven, een zeer persoonlijken bjjsmaak, waarbjj de herinnering aan het feit, dat hg in April 1895 heeft verlangd met Mei 1896 weg te gaan, de zaak voor hem zeker niet beter maakte. Tot zoover het Haagache blad. Uit het bovenstaande stippen wjj aan dat het den heer Van Asch van Wjjck, trots de beriohten, zoo overvloedig van de zgde zjjner partjjgenooten verspreid, om zjjn lof te verkondigen, in Suriname aan tact heeft ont broken de minister van koloniën verklaarde dat hjj nimmer moeielgkheden heeft gehad noch met den gouv.-gen. van Ned. Indië, noch met den gouv. van Gursfao, noch met den tegenwoordigen gouverneur van Suriname, maar wel hadden bjj en zjjn voorganger deze gehad roet den heer Van Aseh van Wgok, die koninkje wilde spelen dat de heer Van Wgok van het zelfde gemis aan tact Woensdag in de kamer bljjk gaf; tt het ook de meerderheid der Staten van Zeeland aan tact heeft ontbroken, toen zjj dezen oud-gouverneur zoo spoedig na zgne terugkomst tot lid der Eerste kamer koos. lün dit laatste verzwaart de partjjdige keuze, toenmaals gedaan met voorbjjzien van Zee- land's belangen. De heeren drjjvers der anti-revolutionnaire partjj hebben het toen echter gewild en de katholieke leden hebben hen daatbjj trouw geholpen. Het is nu eohter gebleken, dat zjj zelfs den gekozene daarmee een slechten dienst bewezen. Door de Eerste kamer werd Woensdag ten slotte nog de begrooting voor Koloniën aangenomen. Bjj kon. besluit: is mr. G. van Tienhoven, lid van de Eerste kamer der Staten-Generaal, met ingang van l Februari 1897, benoemd tot commissaris der koningin in de provincie Noord-Holland. (Dit bericht iB nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer opgenomen). Verder is benoemd tot ambtenaar van het O. M. bjj de kantongerechten in het arr. 'a Hertogenbosoh, voor de kantons Veghel, Boxmeer en Eindhoven, mr. A. I. M. J. baron van Wjj e bergen, advocaat en procureur te Zutphen, tevens beëedigd klerk ter griffie van de arr.-rechtbank aldaar; en bjj het departement van waterstaat enz. benoemd tot hoofdoommies de oommies jhr. S. van Gitters. dat er door hen niet zulk speotakel gemaakt wordt over de toestanden, in Anne-Mie ge schetst, en zal zioh verbaeen over de onna- tuurljjke boekentaal, die den hoofdpersonen ia de mond werd gelegd. Doch afgescheiden nog van de ongeremd heden, uit dat oogpunt het stuk eigen, vragen wjj, of het reden had daarin den ingenieu Rynhof verwjjten te doen zooals in het laatste bedrjjf door Anne-Mie geschiedde, omdat hg zoovele jaren geen notitie van haar en hun kind had genomen. De man was door haar. vader indertjjd zoo ernstig mishandeld, dat bjj zeer ziek was geweest. Bovendien had die vader drie jaren in de gevangenis doorge bracht en was bjj, onder oen valeohe naam, in een geheel andere plaats gaan wonen. Hoe kon nu den ingenieur een verwjjt ge maakt worden van zjjn houding, daar waar hg wel begreep niet te kannen rekenen op een goede ontvangst en geen enkele vingerwjjzing had om Anne-Mie op het spoor te komen. Het toeval moest hen bjj elkaar brengen en nauwelijks was dit het geval, of de man deed wat zjjn plicht was. Wat wil men meer De redeneeringen van Anne-Mie en haar doohtertje waren op zich zelf zeer mooi, doch misplaatst in den mond van personen, die wjj hier te goed kennen, om niet koud te bljjven bjj het hooren van de schoonste frasen, door Ken Terieltfbend tfaatje. Ten behoeve der provinciale geldmiddelen zullen in de onderscheidene gewesten over 1897 het hieronder vermelde aantal opoente» op de grond- en personeele belasting worden geheven Grondbelasting. Pers. bel. geb. ongeb. Noord-Brabant 20 22 17 Gelderland 7 5 5Vs Zuid-Holland 9 9 6 Noord Holland 7 7 5 Zeeland 28 32 18 Utrecht 6 6 6 Friesland 31 31 211/9 Overjjsel 12 12 12 Groningen 28 28 28 Drente 32 32 16 Limburg 16 19 13 Naar de N. JR. Crt. verneemt, zou de staatscommissie voor den waterweg van Dor- dreoht naar zee voornemens zjjn, den minister van waterstaat voor te stellen, als zoodanig te kiezen den weg langB de Oude Maas tot de Oostpunt van Rozenburg, eene doorgraving aldaar ter vervanging van de Noordgeul, en verder den Rotterdamschen Waterweg volgende tot zee. A V 3 K H. De Nederlandsohe mail uit Indië, Woensdag hier te lande ontvangen, is godagteekend 29 December. Het verslag omtrent de voornaamste gebeur tenissen in het gouvernement Atjeh en o n d e r h o o r i g h e d e. n loogt van 6 tot en met 19 Deo. en bevat de volgende nog niet gemelde bijzonderheden. Wegens de oftguiistige weersgesteldheid en de in de VII Moekims Baid en V Moe- kitus Montasik hevig heersohende cholera kon weinig ondernomen worden. Ook van activi teit bjj den vjjand werd niet veel bespeurd. Op bericht dat een viertal rooversprauwen die de reede van Segli (Noordkust) onveilig maakten, aan het strand in het kreupelhout verscholen lagen, rukten in den morgen van 5 Deo. de militaire commandant uit om die prauwen te vernielen. Zg werden niet aange troffen, wel eene versterking Kota Aran, die genomen, dooh weder verlaten werd toen de vjjand in grooten getale kwam opzetten. Asn onze zgde sneuvelden drie minderen, werden drie zwaar en 5 licht gewond,onder wie de lste luitenant der infanterie A. Dudok van Heel. De vjjand moet buiten de benting 7 dooden hebben gehad, maar zgne daarbin nen geleden verliezen geheim keuden. De weersgesteldheid kenmerkte zioh door voortdurende regens, waardoor op vele plaat sen de Atjehrivier buiten hare oevers trad. In het militair hospitaal zjjn sedert de vorige opgave aan cholera overleden1 Euro peaan, 3 inlanders, 4 dwangarbeiders en 2 particulieren; op 19 Dec. nog onder behande ling: 2 Europeanen, 1 dwangarbeider en 1 particulier. Ook in de kampong Ateuh en Pandei en in Meraksa vertoonde zich deze ziekte gedurende enkele dagen. In de VII Moekims Baid, de V Moekims Montasik en de Moekim Tanah Abe maakte zjj wederom vele Blaohtofters, dooh is thans aan het afnemen. haar gebezigd. Het zjjn te veel theater-boeren boerinnen, die Faassen ons schetste. En al doet uatuurljjk een schrjjver goed met te phantaiseeren, in deze iB er tussehen de wer keljjkheid en zjjn phantaisie zulk een groot onderscheid dat het stuk op ons, en wjj ge looven ook op het gansohe publiek, geen in druk kon maken. Anne-Mie is weer het beste bewjjs hoe be- denkelijk het is het volksleven te schetsen, wanneer men het volk zelf niet kent uit eigen ervaring. Men kan, afgaande op het hooren zeggen, hier en daar een gelukkigen greep doen,waar het uiterlijke gewoonten geldt,— van het innerljjk leven, de begrippen, de drgf- veren, de daden, kan men geen beeld geven, tenzjj men opgegroeid is onder en met het volk. Dezelfde fout kleefde de tooneeliaten aan. Dat waren geen boerinnen en boeren, al deed een enkele wel eens aardig Zeenwsch boerach en zjjn best om uit te beelden wat men moest voorstellen. Daarom konden wjj zelfs mevrouw Ellen berger niet bewocderen. Zg was te theatraal voor eene Anne-Mie. Zg droeg wel de Zeeuw- ache kleeding, maar de ZeenwBohe boerin was zg niet. Om die weer te geven moet men ook goed, zeer goed bekend zjjn met het boerenvolkje, daaronder verkeerd hebben. Het grove, ruwe DIT STAD EN PROVINCIE Door bestuurders van de Middelburgsche maatschappij van stoomvaart, van de Zeeuw- sche spoorbootmaatschappij en de Zeeuwsche stoombootmaatschappij, alle stoombootonder- nemingen, die geregeld de Zandkreek bevaren, is aan den minister van waterstaat enz. een adres gericht waarin zg er op wgzen »dat, volgens de rapporten van de kapiteins harer Btoombooten, het vaarwater in de Zand kreek in het algemeen in de laatste jaren, zoowel wat betreft de breedte nis de diepte daarvan, geregeld is achteruitgaande dat de aohteruitgang echter het grootst is aan den ingang van d e Zan d k r e e,k, op de hoogte van de Oranje- en de Bastiaan de Lange polders; dat de toestand aldaar, bjjaldien daarin niet spoedig verbetering komt, spoedig geheel on houdbaar zal zjjn, en nu reeds voor de scheep vaart, door de sterke schuring, die daar plaats heeft, uiterst gevaarljjk kan genoemd worden dat het reeds meermalen is voorgekomen, dat de booten van adressanten daar aan den grond zjjn gevaren, of wel bg laag water ge noodzaakt zjjn geweest, om te waohten tot dat bjj den vloed de gevaarljjke plaats kon worden gepasseerd; dat het haar bekend ie, dat eenigen tjjd geleden de van hier op Amsterdam varende goederenboot Zeeland daar twee uur vóór laag water aan den grond is gevaren en tot bjjna half vloed is bljjven zitten, gedurende welken tjjd de boot zoo erg gesohuurd heeft, dat de opvarenden bevreesd waren hun sohip te sullen verliezen dat de toestand aldaar dus dringend voor ziening vereisoht. Om al deze redenen brengen adressanten hunne bezwaren ter kennis van den minister, met verzoek zoodanige maatregelen te doen nemen, als bljjken zullen noodig te zjjn, voor de verbetering van het vaarwater in de Z in d- kreek; meer speciaal ter plaatse voornoemd aan den ingang op de hoogte van den Oranje- en-de Bastiaan de Lange polder s." Afschriften van dit adres zjjn gezonden aan leden der Tweede kamer voor Zeeland, de feametB van koophandel en fabrieken te Mid delburg en te VlisBingen, het gemeentebestuur van Zierikzee en de afdeeling Middelburg van de sohippersvereeniging Schuttevaer. De politie alhier is er nog niet in geslaagd de inbrekers, van wier werk in een vorig nommer melding werd gemaakt, op te sporen. In de nabjjheid der wielerbaan werden een paar der gestolen flessohen, geledigd, terug gevonden. In de Woensdag gehouden zitting van Kamer van koophandel en fabrieken te VliBsingen waren afwezig de heeren Sie gers, Wilkens, C. M. Dommisse en Lagiajj. De voorzitter, de heer J. Verkuyl Qaakke- laar, bood bg deze. eerste vergadering in dit jaar don leden zgne gelukwensohen aan. Hg wees erop dat, al gingen in 1896 de handel en de zeevaart niet veel vooruit, zjj toch ook niet achtoruit gingen. De ngverheid nam «enigszins toe door de oprichting van eene nieuwe fabriek, die van briquetten. Hg besloot met de hoop uit te spreken, dat in 1897 dé welvaart voor Vlissingen moge toenemen en dat de leden der Kamer bg 'vernieuwing realiBme zien wjj niet gaarne op het tooneel, maar in Anne-Mie had toch het goede realisme triomfen kannen, vieren; edoch, niet da a no veel studie, waartoe een tooneelspeler in ons land, helaasmeestal te weinig tjjd heeft. Het best was op dit punt Keeltje Kwak, terwjjl ook een enkele aoteur aardige en typische trekjes te zien gaf. De heer Schwab verdient ook zeker vermel ding voor zjjn goed weergeven van de onbe- hageljjke figuur va* Jan Schuif Onze slotsom is dat wjj wederom versterkt zjjn in onze meening, dat sohrgvers van volks typen en volkstooneelen niet moeten gaan buiten het kader, waarin zjj zeiven [zeer goed bekend zjjn en dat Anne-Afie een stuk is om overal te spelen, behalve in Zeeland. Dan zal het zjjn waarde big ven behouden voor hen, die ons Zeenwsch boerenvolkje niet kennen en door de aardige, hun onbekende kleedg, worden aangetrokken. Maar dat zg dan toch zich niet laten brengen op een dwaalspoor en voorstellen da< onze boerinnen en boeren zoo verheven zjjn, als tg in dit stuk worden voorgesteld. Aan het einde der opvoering, die niet druk bezocht was, maar toch beter dan wjj hadden yerwaoht, ontving mevrouw Ellen berger, namens eenige vereerders, een zeer fraai bouquet. hunne krachten mogen wjjden san de be vordering daarvan. De herkozen leden, de heeren Van Kaalte, Wilkens, Kloppers en Polak, werden geïnstal leerd. Nadat mededeeling gedaan was van eenige ingekomen stukken, braoht de oommiesie, be noemd tot het onderzoeken der bezwaren die tegen de staatsspoorwegen waren ingebracht, rapport uit. Volgens dat rapport bestaan die bezwaren, in hoofdzaak, in den afstand tussehen de goederenloods, het bureau en het station, wat tot ongerief, vertraging en sohade voor den handel aanleiding geeft De oommissie stelde voor dit ter kennis te brengen van deExploi- tatiemaatsohappjj, met verzoek om aan de bezwaren tegemoet te komen. Conform dit voorstel werd besloten. Goedgevonden werd adhesie- te verleenen: lo aan het adreB van den JSederl. aanne- mersbond aan <de Tweede kamer* waarbjj wordt aangedrongen op het in overeenstemming brengen der algemeene voorwaarden bjj de onderscheidene departementen van algemeen bestuur 2o aan een adres aan den minister van waterstaat enz. van H. A. Boogaart, P. L. de Brujjne en C. v. d. Bent, te Middelburg, waar bjj wordt verzooht verbetering vu het aar water in de Zandkreek. (Men zie hiervoren.) 3o. san oen adres der kamer te Deventer aan denzelfden minister, met verzoek om wjjziging der pOBtwet, tot het verkrjjgen van vermindering van post voor facturen enz. Ten slotte werd nog beBloten tot herziening van het reglement va» orde der kamer, waar toe in eene volgende bjjeenkomst zal worden overgegaan. Voor de betrekking van vader en moeder in het Hervormd diaconie-verplegingshuis te Zierikzee, waaraan een jaarwedde van f 300 benevens vrjje kost, inwoning en genees kundige behandeling verbonden is, hebben z oh -jjt- en veertig sollioitanten aangemeld. Niet te St. Maartensdijk, van waar ons was getelefoneerd, maar te Soherpanisae had Dinsdag de verkiezing voor een lid van den raad plaats; waarvan de uitslag was dat eene herstemming meet plaats hebben tussehen de beeren M, Vos en C. A. Geuze. Voor een lid van den raad te Oud- Vosmeer moet eene herstemming gehouden worden tussehen de heeren J. Soetene, die 42 en F. Ampt die 40 van de 125 geldige stem men verkreeg. Op den heer L. M. Friderichs, evenals de heer Ampt liberaal, waren er 24 uitgebracht. Aan het strand te Nieuw vliet zjjn ook twee ossen aangespoeld en aan het strand teCadzand een os en een schaap. De dieren werden dadeljjk begraven. De bevolking van IJ zendjj k«, die op 31 Deo. 1895 uit 2780 .personen, 1378 m. en 1407 vr., bestond, vermeerderde in den loop van het jaar 1896, door de geboorte van S3 j, en 45 m. en door de vestiging van 116 m. en 108 vr., in het geheel met 302 personen. Daarentegen verminderde zjj door het over* ljjden van 20 m. en 18 vr. en het vertrek vnn 130 m. en 97 vr. met 265 personen* Op 3i Dec. 1896 telde de gemeente alzod 2817 inwoners, t. w.: 1372 m. en 1445 vr. Er werden 22 hnweljjken gesloten. Met een pedanterie, eigen san menig tooneeloritious van een groot blad, schrjjft dié ?an de N. R. Qrt»Dat de provinciale perk meestal spoediger bevredigd is dan die der groote steden, valt niet te loochenen is o. i. ook iets doodnatuurlijke." Als die criticus eens een tjjdje in de provin- oie verkeerde, zou hjj bemerken, dat men daar wel niet zoo fitterig en verwaand is als hg en zjjn kornuiten, maar toch veel meer smaak, meer gevoel voor ware kunBt en ook meer gezond verstand heeft. Hjj weet zeker niet, dat wjj meermalen dupe zjjn geworden van de critieken dier heeren. Het sterkst sprekend voorbeeld daarvan is wel geweest dat met den heer Ibels, dien men, afgaande op de opgesohroefde recensie in het Rotterdamsch blad, de onvoorzichtigheid had hier te laten optredenwat tot groote erger ais en teleurstelling aanleiding gaf. En zoo is het meer gebeurd, dat wat in de hoofd steden werd geprezen, hier afschuwelijk werd gevonden. Men wordt dan ook in de provinciën wjjzer en stoort zich hoe langer hoe minder aan de dwaze recensies dier heeren die, de goede niet te na gesproken, zioh meer toeleggen op exentriciteit dan op een streven om publiek en tooneelisten nader tot elkaar te brengen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1897 | | pagina 1