MIDÖELRURGSCHE COURANT. N°. 2. 140' Jaargang, 1897. Maandag 4 Januari. OVER LITERATUUB. BUITENLAND In. Dete courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prija, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderiyke nummers kosten 5 cent. Middelburg 2 Jan. 8 n. ym, 3! 34 gr., 4 n. "34 gr. F. erw. zw fr.. m. 12 c. riad. IAdvertentiSn voor het eer*tvnlgnn* nummer moetem de* middag* vder uur aai i het bureau bezorgd Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 ccdI per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. AdvertentiSn bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospeotussen daarvan zjjm grati* aan het bureau te bekomen. Te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. VAH NEEUWESHDIJZEH. Bfl dere oourant behoort een SijToegsel- DIT STAD EN PROVINCIE »L)e rjjks- en gemeentepolitie van Ter ne u z e n sagen in den nacht vac 30 op 31 December jl. in den Coepor.tpolfier een licht bak, welke stroopers des nachts bg hunne strooptochten gebruiken. De wilddieven in banden hebben, dat wilde de politie wel, maar hoe? Stikdonker, slecht terrein en dan nog het gevaarlijke om die lieden te nadere», want dese deinzen voor niets terug als hunne veiligheid op het spel staat. Een der beambten kwam in zgn jjver en onbekendheid met het terrein zoo dicht bg hen, dat hg door den lichtbak beschenen werd en zou een slachtoffer der etroopers hebben kunnen zgn, als hg niet zgn geweer in de richting dezer liefhebbers had afgeschoten- Dat de 8troopers hun licht uitbliezen en het hazenpad kozen, behoeft wel niet gezegd, terwjjl de politie hun uitgeleide deed met op hen te schieten". Dit verhaal doet de Tern. Crt. Waarom? Is het om den jjver der politie bekend te maken Dan gelooven wjj dat de gver van den be- riohtgever al even belachelijk is alB die der politiemannen, die, toen het op.handelen aan kwam, den stroopers gelegenheid gaven weg te loopen. Bovendien betwijfelen wg de juistheid van het slot van het berioht. Als wg het wel hebben, dan mogen de politiebeambten niet het eerBt op BtrooperB schieten, tenzij hun leven op het spel staat, en is het hun positie' verboden op vluchtende stroopers te vuren *oo zelfs dat, indien zij zoodaaigen aanschoten of doodden, zjj met den strafrechter in aanra king zouden komen. Maar dergaljjke berichten, en ook de ophef, die altijd gemaakt wordt van de jacht op stroopers, alsof het moordenaars zgn, doet tocb de vraag rijzen of het niet meer dan tjjd wordt eitdelgk te voldoen aan den reeds jaren lang, van mser dan een zijde, uitgeoefende», reoht- matigen drang tot herziening der jachtwet. Wezenlijk, de hazen zgn niet waard dat daarvoor meisohen hun leven wagen. En tot bescherming van een recht als het zoo zonder ling geregelde jaohtrecht behoeft men waarlp niet politiemannen aan een dergelijk gevaar bloot te stellen. Het jachtrecht dateert nog uit den tjjd,dat de groote heeren ter bescherming van hun liefhebberij de wetten maakten. Zg zgn nu uit den tjjd, al die voorschriften, die bovendier tegenover den landbouw zoo onrechtvaardig werken. Moge de ni'uwe Tweede kamer in het vol gend jaar daaraan hare aandacht spoedig schenken I. A. Ie Clercq. De Controleur van Tjiuoro oorspron kelijke Indische roman, in 2 deelen. Amersfoort. G. J. Slothouwer t. j.— Onze literatuur van ra '80 is van een ge zonde, frissche krach1, uiting van jong, mooi voelen de dingen om ons. Want dit zal wel de oorzaak zgn van de groote sympathie voor de jongere generatie, dat zjj is gekomen met een licht denkleven, midden in een geestlooze», literair dooden tgd. Zjj heeft omgegooid, met bulderend optreden, 't romantisch, liet gedoe 'an »meneerzus"e» »juffrouw zoo", die met groote bombarie op gaven \an hun letterkundige capaciteiten er sterren wilden scbjjnen in een koude», zanik- aohtigen tjjd. Eu 't optreden van die jonge heet gebakerde, talentvolle kunstenaars betf weer ten gevolge gehad, dat ten bende deca dences overnam 't slechtste van de waarach tige artisten en onze boekenmarkt overstroomd werd met romans en gedichten in namaak- Btjjl, die door nonsensikale wooidenmakesjj moesten vergoeden wat aau inhoud en groote gedachten ontbrak. Lang heeft die zand- in-de-oogen-strooierg niet geduurd. Er is een schifting gemaakt al heel gauw; 't mooie is van alle tg den, het slecht-leélgke maar van ésn enkelen dag. Men ;zou daarom zoo zeggen, een werk, waarop de uitgever geen jaartal van ver- f plaatst, is bestemd voor alle tjjden - Vrjjdag 1 Januari herdacht de heer W. M. Hubregtse zgn vjjf en twintigjarigen dienBttjjd als besteller bjj het rjjkstelegraaf- kantoor alhier. Hjj ontving vele bljjfeen van belangstelling van de zijde zjjner tegen woordige en vroegere chtfs en van het publiek, terwgl zjjne collega's hem een mooie ets aan boden. Oadejaars avond, omstreeks 8 uur, is in een sloot aan de» Nooidweg onder de ge meente Serooskerke het ljjk gevonden van een te Middelburg woonachtigen leurder, De R. gehceten. De kar, waarmede de man met sohardjjn gevent had, stond ledig op den weg met den droevig huilenden trekhond. Het ljjk is naar bet Igkenhnis te Serooskerke overgebracht. De man was gehuwd, doch laat geen kin deren na. Door den keurmeester van viaob alhier werden heden 42 stuks schelvisch en een parijjtje bakvisch afgekeurd als schadelijk voor gezondheid. Lenrsters brachten een en ander hier aan. - Door het kantongerecht te Middel- bu rg werden in het jaar 1896 uitgesproken 1151 strafvonnissen, waarvan 400 wegens en kelvoudige dronkenschap, 111 wegens dron kenschap bg herhaling en 9 wegens overtre ding der drankwet. Tegen 976 beklaagden werd verstek verleend, terwgl 23 beklaagden werden vrijgesproken en 19 ontslagen van rechtsvervolging. In burgerlijke zaken werden aangebracht 92 zaken. Afgedaan werden 94 zaken, waarvan 81 bjj eindvonnis en 13 door afstand van de instantie. - De laatste dagen van 1896 gaven zoo schrjjft men ons den ingezetenen van Oost- en West-Souburg veel te ge niete». Eerstens was het de werkliedenvereniging de Vooruitgang, die hare gewone jaarlgksche feeBtvergadering had, opgeluisterd door de opvoering van verscheidene tooneelstukjes en het houden van menige voordracht. Op keurigen wjjze en met toewjjdicg werd alles gespeeld, vandaar dan ook, dat het in grooten getale opgekomen publiek door daverend ap plaus van zgn tevredenheid bljjken gaf. Verder gaf de zangvereeniging Uitspanning door Inspanning hare uitvoering. Deze vereeniging toonde, evenals vorige jaren, wat jjverige studie vermag. Behalve een tiental zangnommers werd een tconeelstukje, Tante Jans, opgevoerd en wer den een paar voordrachten gehouden. Muziek en too&eel kwamen zeer goed tot hun recht; en dat alles in den smaak van 't publiek viel, bewezen de talrjjke bijvalsbe tuigingen. Na ruim 42 jaren de geneeskundige prac- tjjk in Tholen te hebben uitgeoefend, zal dr. J. M. Boom die met den aanvang van 1897 neerleggen. Met de velen, voor wie hg niet alleen een hulp in den nood was, maar ook een hulpvaar dig en weldoend vriend, willen wjj hopen zegt de left, en Th. Crt. dat hjj nog lang een welverdiende rust zal mogen genieten en afs wethouder nog menig jaar tot zegen der gemeente Tholen mag werkzaam zjj». Ter' tegemoetkoming in de kosten harer huishouding over 1896 is aan de volgende gemeenten bet bjj elk genoemd bedrag ver- d als onderstand N i s s e f 300, V e e r e f 650 en Koewacht f 800. - Voor de vacante betrekking van onder wijzer, op eene jaarwedde van f 550, aan een der openbare scholen te Koewacht heeft zich geen enkel sollioitant aangemeld. - Woensdagavond passeerden twee land bouwers te Biervliet den Magdalenadjjk, die dezer dagen is doorgegraven.. C. stortte omlaag en werd met een gebroken been per Blede huiswaarts gevoerd, om nu eenige weken gedwongen rust te nemen. Den volgenden dag werd bg de doorgraving een heining geplaatst, om meerdere ongevallen te voorkomen. toch geloof ik niet dat het boek van »meneer Le Clercq" lang zal leven. Wel hëtft het ver diensten, maar dan toch minder nit een lite rair oogpunt, als wel omdat de handeling plaats gijjpt in een maatfcbappjj, van welk' ens weinig bekend is, een onafzienbaar en dankbaar veld voor den romanschrijver. Wa1 nu bekendheid met Ind'sohe toestanden be treft, vind ik in den heer Le Cleicq een mar, ten dezen opzichte volkomen betrouwbaar. Bjj scbjjnt tot in uiterste kleinigheden 't lerer in den Archipel bestudeerd te hebben, met een open oog ziende, misb.uiken en slechte toe standen geeselend. Dit doet bjj waar 't msiv even moge ljjk is, hierdoor meermalen brengende hiaten in de intrige van zgn verhaal. De heer Le Cleuq heeft dp^groote fout begaan een boek te hebben geschreven, waarin de subjec tiviteit te veel op den voorgrond treedt, t- veel door den auteur bespiegeld wordt en wjjsgeerig geredeneerd. Mjjn eerste grief betreft den vorm e geen eenheid in 'i boek wg worden telkens door den auteur verzocht, >ee»igen tgd terug te gaan" aanhoudend wordt 't verhaal uit zgn verband gerukt. Als wg op pagina sympathie beginnen te voelen voor Djiwa, een der beste typen uit 't heele boek, breekt de heer Le Clercq plotseling af met de analyse van zgn heldin om ons de levensopkoming van Controleur Obbink in bieede trekken te gaan beschrijven. De anteur had moeten ge ven in het eerste gedeelte van zgn boek een zuiver gezien beeld van Obbink en daarnaast als tegenstelling 'tmooi gevoelde, lief opge zette karakter van Djiwa. Dan hadden we Kunst en Letteren. Op 18 dezer zal het twintig jaar geleden zgn, dat door Vlissing's Mannenkoor eene uitvoering werd gegeven van Richard flol'e Leideris ontzet. De begeleiding wa* toen opgedragen aan de stafmuziek van het 3e regt. inf., waarvan des- tjjds de heer Schmidt kapelmeester was. Als solisten traden toen op de heer De Gory ait Leiden en de welbekende bariton W. Deckers uit Den Bosch, terwgl de heer W. van Kamer het geheele koor, dat door zangers uit Middelburg versterkt wat, dirigeerde. De uit voering van dit werk had de oprichting van Vlissing's Mannenkoor ten gevolge. Dat koor nu zal zioh op 18 dezer wi*r doen hooren met hetzelfde werk. In Leiden's ontzet zal de heer F. van Bsch&ia feit 's Bosch de bariton- en de heer Jos Defaia de tenor-partjj zingen. De instrumentale begeleiding zal geschieden door welwillende medewerking van heeren musici uit Middelburg en Vlissingen, versterkt door leden van het Btafmuziekkorps van het reg. inf. Het jaar 1896 werd te Zierikzee— naar men ons schrjjft op muzikaal gebied waardig besloten. Woensdagavond gsf de daar bestaande af- deeling der Maatschappij tot bevordering der Toonkunst een concert ter eere van hek 25- jarig jubilé van den heer H. Gi titers als muziek-directeur, van welke 25 jaren bjj de eerste twee als zoodanig te Zierikzee heeft doorgebracht. Bjj dit concert verleenden, naast den jubi laris, den heer Gi titers, stedeljjk muziekdirec teur te Duisburg (pianc), bunne welwillende medewerking mevrouw Scb. B.-De J. te Zie rikzee, alt en de heer Willy Hess, concert meester, professor, aan het conservatoire te Keulen (vioool). Vóór den aanvang der uitvoering het dacht een lid van het afdeelingsbestuur in de Duit- sche taal het onlangs gevierde jubilé van den gekregen twee scherpe contrasten en zou later gekomen zgn een helderder begrip over den tusscben die twee metschen gevoerden levens strijd. Nu is de figuur van Djiwa vaag ge bleven, wegschuifelend tusscben het drukke gedoe der vele bjjpersonen. 't Is ons niet dui delijk als plotseling haar haat voor Obbink over gaat in een groote liefde, die later bren gen zal in baar leven uren van smarte wee en droefenis. En juist dat ontzagljjk verdriet over Obbinks harteloozen ontrouw is zoo mooi gevoeld in die figuur van Oosterschen wellust. Zg komt zoo aardig uit in die omgeving van intrige en vuiligheid als een mooie witte roos in een perk van donkere begonia's, 't WL mjj voorkomen dat deze persoon 't best door den auteur gezien en voöral gevoeld is. Waarom niet met nog krachtiger hand ia dit leven ingegrepen, forscher durven teekenen dit mooi rein meisjeshart, dat dreigt onder te gaan in de triviale omgeving van al die ignobele Holla*dsche ambtenaartjes, voor welke absoluut geen sympathie in ons komt en wier J aden en handelingen door meneer Le Clercq bljjkbaar met tegenzin worden gesohetst. Al dat bjjwerk heeft het boek te vol ge maakt leidt ons te veel af san de hoofd figuren rukt telkens,;tanden nit 't gaaf gebit der intrige. Ik weet niet of dit boek een eerste ling is de vorm, de behandeling der per sonen zou 't mjj doen vermoeden. Immers een persoonsbeschrijving als op pag. 9 van Obbink wordt gegeven, teekent volkomen on bekendheid met de eenvoudigste regelen van het metier, 't Wil mjj zoo toescbjjoen dat de schrjjver eenvoudig den romanvorm voor «jjn heer G titers, wensohte den jubilaris daarmede geluk en bood hem een lauwerkrans aan. Spreker dankte hem en den heer Hess voor de welwillendheid de uitvoering mogeljjk te maken, die aanleiding was, dat ook mevrouw Sch. B.-De J. hare gewaardeerde medewerking verleende- Wat de uitvoering van het schitterend pro gramma betreft, deze was in allen deele te roemen. De heer Hess, zoowel als de heer G; titers toonden zich meesters op hunne instrumenten en vervulden de talrgke hoorders met bewon dering en enthousiasme. Ook mevr. Sch. B.-De J., eene goede bekende op muzikaal gebied te Zierikzee, toonde dezen avond, dat het baar met den zang nog steeds ernst is en deze in baar eene waardige ver tolkster vindt. Het was in alle opzichten een schoone avond, die bjj de bezoekers van het conoert en zeker ook bjj de conoertgevers, die bg de versobil- lende nummers luide werae» loegejnicht, lang in aangename herinnering zal big ven. Algemeen Overzicht. 't Gebeurt meer, dat op een afstand de be- teekenis eener tjjding verkeerd wordt geschat. Maar toch verbaast ons de kalmte, waarmede in Duitsohland en Frankrjjk de jongste ont hullingen van de Hamb. Nachrichten over Duitsohlands geheime wapening wordt opge nomen. Tot dusver was de noodzakelijkheid bjj de volksvertegenwoordigingen om geld aan te kloppen een waarborg tegen geheime wape ningen. Elk der groote volken vond in de bestaande openbaarheid een soort gerustheid, dat de vermoedelijke vjjand van morgen niet sterker was, dan men wist. Als de een een stap voorwaarts ging, had de ander slechts korten tgd noodig, om een even grooten stap in dezelfde riohung te doen. En nog in het jongste nommer van de Rtvue des deux Mon- des kon graaf de Villebois-Mareuil naar aan leiding vau de revue te Cnalons schrjjven Mathématiquement, nous n'avoss pas laisEé les Allemands oiéer un ïégiment saus leur répondre par une formation analogue." Voor elk nieuw Duitsch regiment neemt Frankrjjk er dus ook ees. En op het gebied der wapenen was het niet andeis. Dat bleek nog een week gelede», toen hit heette dat men èn van Fransche èn van Daitsche zjjde met de verbetering van het artillerie-ma- teriëel wachtte op wat de andere partjj zou doen. Die afwachting was, naar wjj destgda opmerkten, een verbetering. Zjj bespaarde, al thans voor een tgd, een nieuwe opdrjjving der oorlogsbegrootingen en voorkwam, eveneens tijdeljjk, een nog geduchter worden van de legermachten van beide volken. Maar hoe kan zulk een betrekkelijke winst behouden big ven, als een blad van zooveel gezag, met de verbazingwekkende mededeeling komt, dat Duitschland reeds gewapend is. werk heeft gekozen, opdat zgn grieve» tegen de Indisohe maatschappij in wgderen kring zouden worden gehoordik ka» met den besten wil niet gelooven dat de beer Le Clercq plan heeft gehad een literair kunstwerk te schrjj ven daarvoor ontbreekt 'them op dit oogen- blik nog aan talent tot scheppen. 't Werk wordt niet gedragen door een alleebeheersohend schoonheids-sentiment. Maar waarom dan ge offerd op bet altaar van uitgeversspeculatie door zgn werk een roman te noemen V Wg zgn toch den tgd te boven dat met gretige handen wordt gegrepen naar fantastisoh— romantische verhaaltjes in den trant van WernerMarlitt- Louise Stratenus, om van vele anderen niet te gewagen. Wjj eischen góed-geziene, niet gtïJealiseerde beelden en toestanden, die door hun realiteit ontroeren en stemming brengen in ons hart; die naar het leven geoopieerd zgn. 'tls allerminst mjjn plan den schrjjver on aangenaam te zgn, maar 't moet mg van 't hart als literair produkt is dit werk een mislukking. De figuur Obbink is valsch niet het Indische leven demoraliseert hem, maar een totaal gemis aan karakter, hoog- geadeld-denken maken hem tot een leeljjk- doond, hooghartig, zelfzuohtig-mannetje. Niet 't Indisohe klimaat maakt hem tot een wel lusteling; zgn heele temperament iB van een bysterisehen aanleg. Wjj gelooven niet dat hjj in Holland beter mensoh zou zgn ge worden zooals de auteur hem ons teekent, twjjfelen wjj niet of hjj zou ook in ons la»d onder zgn gegaan in den modder van oafó- ohantant leven en danshuizen. Ook bier is het w,-der niet de vraag of dit bericht juist is. Alleen reeds de mogelijkheid van een dergeljjke geheime wspeniag, tot dusver onbestaanbaar geacht, moet allen drjjven tot een rusteloos voortgaan op den heilloozen weg. En waar de zekerheid ontbreekt, of de tegenparijj al niet gereed is, tal het niet geoorloofd zgn, te wachten tot zjj zioh gereed gaat maken. Dat moet het gevolg zgn van de mede- deelingen van de Hamb. Nachr., welke bet vertrc uwen in de kennis van wat bjj de tegenpartij omgaat ondermgne», een vertrou wen dat tot dusver de eenige breidel tegen de toenemende versterkingen was. Maar is dat vertrouwen ondermjjnd? Is het mogeijjk dat Duitsohland zu ke omvaogrgke militaire maatregelen nam, zonder dat dit openbaar werd? Wg moeten het aannemen, want de H. N. is zoo goed bekend met wat in Duitsohland mogeljjk is, dat wjj een mede deeling van dit blad niet als een dwaasheid mogen vex werpen. En waarom zou het ook niet mogeljjk zgn Om het geld, geljjk de Parjjsche Ttnips zegx i Maar was het zelfs in het kleine Nederland niet mogeljjk 14 ton voor militaire deel; is den te besteden, zonder dat de comptabiliteit van deze uitgaven kennis kreeg. Ea zou dan in het groote Duitschland, waar vrjj wat minder oonatitutioneele voorzorgsmaatregelen bestaan, waar bovendien de kelders te Spandau een vrjjwel ongeoontroleerden oorlogsschat bergen, niet vrjj wat meer mogeljjk zgn. Maar hoe dit zg, de H. N. heeft wantrouwen gezaaid en naar het odb voorkomt, zullen de gevolgen daarvan vrjj wat ernstiger zgn, dan die van de vorige onthullingen. Ditmaal zgn de drjjtveeren nog moeieljjker te vinden dan de vorige maal. Dat Bismarck'* naam ook aan deze zaak verbonden zal wor den, is natuurljjk. Het orgaan van iemand als den oud-kanselier te zgn, ie een voorrecht, dat echter ook zgn verplichtingen medebrengt, in de eexste plaats zeker deze, om zorg te dragen dat de erkende patroon van het blad niet ia opspraak komt door onthullingen, aan welke bjj part nooh deel heeft. En geen di rectie, welke het belang van haar blad begr jjpt, zal de medewerking van een Von Bismarck, in de waagschaal Btelles, voor de twijfelach tige voordeelen eener valsche sensatietjjding. 0ndertu8schen is het opvallend, dat, geljjk wjj in den aanhef dezes reeds zeiden, de zaak in de baitenlandsohe pers niet die aandacht trekt, welke zjj naar onze bescheiden meening verdient. Des te meer houdt men zich bezig met de jongste woorden van den paus. Het is zeker gemakkeljjk om, geljjk eenige bladen doen, te volstaan met te wjj zen op den hoog en ouderdom van den kerkvorst, welke hem suf en ontoerekenbaar zou maken. Maar deze opvatting mag niet doen voorbjj ziendat men in katholieke krin gen het woord uit den Panseljjken mond zonder voorbehoud aan' vaardt. Dat big kt het best uit de wjjze, waarop de katholieke bladen melding maken van het nieuwe wonder, dat, naar de Paus zelf ver haalt. hem is overkomen. Immers, naar hjj in een toespraak tot de zouaven-cfficieren mede' Toch wil ik aan 't slot mjjner beschouwing nog even zeggen wat ik goed vind in 't boek. - le. De beschrjjving van 't huisgezin van moeder Plet, van pag. 65 tot 94 (hoofdst XII.) 2e. Anna's houding na haar verwonding door Djiwa. 3e. 't Even aangestipte beeld van Overman. Re8umeerende, zou ik willen komen tot de coEclusie dat meneer La Clercq een boek heeft geschreven, lezenswaard voor allen, die belang stellen in onze Oostdat een waarschuwing kan bevatten voor de vele jongelui die 'r hun fortuin gaan zoekenvoor dezen stelt de schrjjver als een eersten eisch, dat ze zullen staan op een gezond moreel standpunt en ten Blotte omdat hg zonder omwegen recht- up-den-man-af voor HollandBche tyranniek, geweld en demoraliseerenden invloed durft waatBohuwen. Zoo kan ik dan tcch ten slotte De Contro leur enz. ter lezing aanbevelen, appreoieerend de goede bedoeling die de auteur met dit boek gehad beeft en gaarne wil ik ondersohrjj- ^en wat bg op pagina 185 cursiveert >De staat zende alleen gehuwde ambtenaren naar Iridië."' Als «bgdrage tot de kennis van't Leven onzer jongelui in NederlandBch Indië," is 't hoogst belangwekkend voor de literatuur is 't geen buitengewone aanwinst om verheugd over te zgn, en in bljjheid te jubelen ovec het optre den van den heer A. le Clercq. Daarvoor ia de vorm te oonventionneel, de teekening der karakters te vaag, de stjjl te onzelfstandig. A. Dec. '96. DE JONGE,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1897 | | pagina 1